Мазмұны
Кіріспе___________________________________________________________6
1. АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ӨНДІРІСІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІН
Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық тиімділігінің маңыздылығы________________________________________________9
Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық тиімділігін арттыру негіздері және оның
Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық тиімділігін арттырудың негізгі бағыттары мен
АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ, РАЙЫМБЕК АУДАНЫ «БАСТАУ» ӨК ЭКОНОМИКАЛЫҚ
Алматы облысы Райымбек ауданы «Бастау» өндірістік кооперативінің сипаттамасы
«Бастау» өндірістік кооперативіндегі жер ресурстарының пайдаланылуын талдау_______________________________________30
Өсімдік шаруашылығы бойынша өндірістік жоспарының орындалуын талдау_____________________________________________________36
АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ РАЙЫМБЕК АУДАНЫ «БАСТАУ» ӨК АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ӨНІМДЕРІНІҢ
Мал шаруашылығын дамытудың бағыттары_____________________46
Ауыл шаруашылық өнім өндірісін мелекет тарапынан ынталандыру тетіктері____________________________________________________48
ҚОРЫТЫНДЫ_________________________________________________55
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР______________________________61
КІРІСПЕ
Агроөнеркәсіп кешені халық шаруашылығының ең басты салаларының бірі
Ауылшаруашылық өндірісінің алдында тұрған басты міндеттер болып халықты
Бүгінгі күн талабына сай алда тұрған басты міндеттердің
Мұнда талдау өсімдік шаруашылығы өнімін өндірудің талдау мағынасы
Екіншіден, шаруашылық оның ішінде өсімдік шаруашылығы өнімін өндіруге
Елімізде нарықтық экономиканың қалыптасудан тұрақтану кезеңіне бет алуы
Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісі қәзіргі кезде тиімді менеджмент
Елімізде ауыл шаруашылық тауарлары өндірісінің менеджменті төмен, барынша
Қәзіргі кезде ауыл шаруашылығы өнімдерінің жекеленген түрлерінің
Дипломдық жұмысымның объектісі Алматы облысының ауыл шаруашылығы өндірісі.
Міндеті: Ауыл шаруашылық өнімін өндірушілерді ынталандыру механизмдерін анықтау,
Дипломдық жұмысымның негізгі мақсаты - ауыл шаруашылығының қазіргі
1. АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ӨНДІРІСІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУДЫҢ
Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық тиімділігінің маңыздылығы
Экономикалық тиімділігі ауылшаруашылық өндірісінде натуралдық және құндық көрсеткіштер
Құндық көрсеткіштері – жалпы кіріс, таза кіріс және
Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық тиімділігін артыруда-материал, шикізат, отын, энергия
Экономикалық ресурстар дегеніміз - өнімдерді өндіру, өткізу үшін
Материалдық ресурстар - жер немесе шикізат материалдары және
Адам ресурстары-еңбек және кәсіпкерлік қызмет
«Жер» ұғымына жататын барлық табиғи ресурстар, егістік жерлер,
«Капитал» немесе инвестициялық ресурстар ұғымы -
Өндіріс процесін және өндіріс құрал - жабдықтарының қорлануын
«Еңбек» ұғымы тауар өндіруде және қызмет көрсетудегі
Барлық экономикалық ресурстар жалпы бір қасиетке ие. Бұл
Ресурстар - бұл экономикалық өндіруге пайдаланылатын факторлар. Ресурстар
Нарықтық экономика жағдайында ресурстардың сақталу процесі өндірісті арттырады.
Шаруашылықтың негізгі өндірістік қорлары өндірістік ауыспалы айналымын жасайды.
Негізгі қорлардың кез-келген объектілері табиғи және сапалық тозуға
Табиғи тозу жөндеу, қайта құру және негізгі қорларды
Сондықтан негізгі қорларды әсіресе олардың активтік бөлігінен дүркін-дүркін
Негізгі капитал - бұл материалдық құндылықтың ұзақ кезеңдегі
Негізгі қорлар өндірістік материалдық-техникалық базасы болып табылады. Олардың
Өндірістік бағыттағы негізгі қорларға жататындар-ғимараттар, құрылыстар, машиналар, жабдықтар
Пайдалану үдерісінде негізгі өндірістік қорлар табиғи және сапалық
Әрбір шаруашылықтың қалыпты жұмыс істеуі үшін оның айналым
Айналым қаражаттарының – ұдайы өндірістік процестердің қажеттілігін қамтамасыз
Айналым қорларды оңтайлы және үнемді жұмсау – шаруашылықтың
Шаруашылықтарда айналым қаржыларының құрылымы тұрақсыз және көптеген себептердің
Өндіріс тиімділігін жоғарылатудың елеулі резервтері құрамына шикізат пен
Өндірістің нәтижелігін арттыру жөніндегі шараларды белгілеген кезде шаруашылықтардың
Шаруашылықтың айналым қорларына мұқтажы жыл бойына түпкілікті
өндірістің маусымдылығы
тауар-материалдық құндылықтарды ж,ткізудің әркелкілігі
қоймалардағы сатылмаған дайын өнімдердің қорлануы және тағы басқалар.
Нарықтық экономиканың негізгі шегі – шаруашылықтарда айналым қорларының
Жұмыс күші – адамның табиғи және ой қабілеттілігінің
Бұл шаруашылық басшылығының түпкі ойын ұғыну, түсіну және
Адам факторының ықпалы шаруашылық жұмысының икемділігін арттырудағы
Нарық жағдайында шаруашылықтарда еңбек ресурстарына деген көзқарастар өзгереді.
Еңбек нарқының негізгі мақсаты - еңбек ресурстарын жұмыспен
Қорыта айтқанда, республикамызда еңбек нарқын қалыптастырудың және дамытудың
Нарықтық қатынастар жағдайында «еңбекке қабілеттілігі» жұмыс күшін
Егер де бұрын шаруашылықтарда кадрларды іріктеу, орналастыру
1.2 Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық тиімділігін арттыру негіздері және
Жерді пайдалану заңдарының негізінде жазғандай мемлекеттік жер ресурстарының
жер пайдаланушыларды мемлекеттік тіркеу;
жерді сандық және сапалық есепке алу;
топырақтардың сапасын айыру;
жерді экономикалық бағалау;
Топырақтың сапасын айыру жер құйқасын жіктеу, агротехниканың және
Жерді экономикалық бағалау жердің өндіріс туралы ретіндегі экономикалық,
Экономикалық бағалау бал түрінде де, ақшалай түрде
Жер салығының мақсаты - жерді ұтымды пайдалану мен
Өндірістік негізгі қорлардың тиімділігін көрсететін жалпы көрсеткіш болып-
Қор қайтарымы-бұл өнім өндіру үшінпайдаланған негізгі өндірістік қорлардың
Қор қайтарымын ұлғайту- бұл халық шаруашылығының аса маңызды
Қор сиымдылығы - бұл негізгі өндірістің қорлар құнының
Өндірістің негізгі қорларының көлемі және олардың қолданылу дәрежесі
Өндірістік қуат – саланың, цехтың, агрегаттық жабдықтарды неғұрлым
Өндірістік қуат берілген уақыт ішінде саланың, цехтың, агрегаттың
Шаруашылықтың еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуі және тиімді пайдалануы
Сонымен бірге, еңбек ресурстарының пайдалану тиімділігін – ауылшаруашылыққа
Маманданған еңбек ресурстарының нәтижесінде еңбек нәтижесі байқалады. Шаруашылықтағы
Еңбек өнімділігінің негізгі көрсеткіші- өнім шығару көрсеткіші. Еңбек
- өндірістің техникалық деңгейін жақсарту, яғни өндірісті механикаландыру
- құрал – жабдықтардың жаңа
- жаңа технологиялық процестерді қолдану;
- шикізаттың және жаңа конструкциялық материалдық сапасын арттыру.
- өндіріс пен еңбекті ұйымдастыруды жақсарту,
- нормаларды орындамайтын жұмысшылардың
- есеп және есептеу
- өндірісті мамандандырудың деңгейін
- басқару құрылымын жақсарту;
- өндірістегі құрылымдық өзгерістер, яғни өнімнің
- өндірістік бағдарламаның еңбек сиымдылығын өзгерту,
Экономикалық тиімділігін арттыруда қаржылық ресурстарда есепке алынады. Айналым
Мұндай құбылысты айналым қорларының кезеңі деп атайды.
Айналым қаржысының айналымдылығы – айналым қаржысының тиімді пайдалануынын
Ғылыми–техникалық прогрестің соңғы нәтижелерін қолдану; өнеркәсіптік, ауылшаруашылықтық өндірісті
Айналым қорлардың көздеріне табыс, несие, жарғы қоры, бюджеттік
1.3 Ауылшаруашылық өндірістің экономикалық тиімділігін арттырудың негізгі бағыттары
Ауылшаруашылығы мақсатындағы жерге жекеменшіктің болмауы аграрлық секторда кепіл
Топырақтың құнарлылығын арттыруға ынталандырудың, сондай-ақ топырақ құнарлылығының жай-күйін
Осы жағдайда жер ресурстарының тиімділігін жоғарылату ауылшаруашылығы мақсатындағы
Нәтижесінде жерді нарықтық айналымға енгізу, ауылшаруашылығы тауарын өндірушілердің
Өндірісте жер ресурстарымен қатар су ресурсы да жүреді.
Жер суландыру құрылысы арының әбден тозығы жетуінің салдарынан
Ауылшаруашылығы тауарын өндірушілерге су жеткізіп беру жөнінде
Жер және су ресурстарының тиімділігінің жоғарлауы, нәтижесінде, аталған
Өсімдік шаруашылығында жағдайды тұрақтандыруда және ауылшаруашылығы дықылдарының өнімін
Жоғары репродукциялық дәнді – дақылдардың тұқымдарын өндірумен 6
Тұқым шаруашылығын жақсарту мәселелері бойынша қазақтың егіншілік ғылыми
Тракторлар мен комбайндер паркін пайдаланудың нормативтік мерзімі 7-10
Сондықтан, ауылшаруашылығы тауарларын өндірушілерге кейіннен мунингке беру үшін
Ресурстардың бірі өсімдік пен бірге мал да қатар
Мал шаруашылығы, оның бүгінгі жағдайы, аймақтың ерекшеліктері, табиғи
Негізгі капитал (негізгі қорлар) бірнеше негізгі бағыттарда жүргізіледі;
Негізгі капиталдың құрылымын талдау, оның ішінде өндірістік құрылымды,
Машиналар мен жабдықтар бойынша Қазақстан өнеркәсібінде орташа
Экономикалық ресурстардың бірі жер, су, материалдық - техникалық
- еңбек ресурстарын анықтап, оған кететін шығындарды есептен
- еңбек ресурстарын жұмысқа қабылдау;
- жұмыс орындарына кандидаттар дайындау, конкурс ұйымдастыру арқылы
- еңбекақы құрылымын анықтау;
- жұмысқа алынған кәсіпорынмен, ұйыммен және оның басқа
- берілген жұмысты неғұрлым тиімді орындау үшін еңбек
- еңбек етушінің жұмысын өсіру, төмендету, жұмыстан шығару,
- басқарушы кадрларды дайындау, келісім-шартын тоқтату, басқарушы кадрларды
-басқарушы кадрлардың еңбек тиімділігін арттыру және мүмкіншіліктерін арттыруға
- еңбек қарым-қатынастарын жақсарту; халықты жұмыспен қамтамасыз ету.
2. АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ, РАЙЫМБЕК АУДАНЫ, «БАСТАУ» ӨНДІРІСТІК КООПЕРАТИВТІҢ
2.1 Алматы облысы, Райымбек ауданы, «Бастау» өндірістік кооперативтің
«Бастау» өндірістік кооперативі Алматы облысы, Райымбек ауданы, Қарасаз
Жалпы облыстың климаты анағұрлым қоңыржай континенталдық ерекшеліктерімен сипатталады.
Ауаның орташа тәуліктік температурасы 0 С жоғары күн,
Аязсыз кезең жазық аудандарда 5-6 ай, тау бөктерінде
Көптеген ғалымдардың зерттеулеріне қарасақ жылдамдығы секундына 15-20 м
Жалпы осы шығыс бөлігінің ең жоғарғы орташа
Сонымен бірге ескерте кететін бір жағдай жергілікті жердің
Мысалы: теріс бедер пішіндері (шұғымалар мен ойыстарда) жаздың
Жалпы аймақтық климаты үнемі бақыланып отырмағандықтан нақты климаттық
Кейбір жағдайларда бір зона басқа зоналармен араласып жатады,
Өзінің климаттық және ландшафтысың ерекшелігі бойынша сипатталып
Топырақтың ылғалдылығы оның қалыңдығына, жер бедеріне күн
Ауданның тау бөлігінің жер бедері сайларында бұлқынған өзендер
Тау белдеуінің және қар жамылғысының кеңдігі әр
Ауданның таулы бөлігінде мынадай топырақты - өсімдікті аймақтарға
1. Таулы – шалғынды және таулы шалғынды
2. Таулы – орманда және орманды - далалы
Ауданның таулы аумағында жер қыртысының бүлінуі және
Бұл аудан топырағының құрамы теңіз деңгейінің биіктігіне байланысты
Осы қарастырып отырған «Бастау» өндірістік кооперативі өсімдік және
Басқару құрылымы дегеніміз - ол құрамы және оның
Басқарылатын жүйе деп, ретке келтіру мақсатында басқару ықпалын
Басқарылатын және басқарушы жүйелер субъектіден объектіге енетін және
Төраға-өндірістік кооперативінің барлық өндірістік шаруашылық қызметіне басшылық етеді.
Бас бухгалтер – шаруашылық жұмысының қаржы және бухгалтерлік
Кадрлар бөлімінің басшысы - кадрлар бөлімінің жұмысын басқарады.
Төраға
Бөлім бастығы
Бригадир 1
Бригадир 2
Бухгалтерия
МТМ
Мал дәрігері
Мал шаруашылығы
бойынша
Өсімдік шаруашылығы
бойынша
Сурет 1 - «Бастау» өндірістік кооперативінің басқару
«Бастау» өндірістік кооперативінің технико-экономикалық көрсеткіштерін талдау барысында өндірістік
Өндірістік кооперативінің егістік жер көлемі базистік
Өндірістік кооператив бойынша жалпы өнім құны өсімдік шаруашылығы
Өндірістік кооперативтегі еңбеккерлер санының өзгермегендігіне қарамастан, базистік жылға
Шаруашылықтың тауарлы өнім құны 2005 жылға қарағанда
2.2 «Бастау» өндірістік кооперативінің жер ресурстарының пайдаланылуын талдау
Өндірістік бағдарламаның орындалуына факторлардың әсерін анықтау өсімдік шаруашылығының
Кесте 2.1 - «Бастау» өндірістік кооперативінің жер ауданының
р\с Жердің түрлері
га % га
1.
Өндірістік кооператив бойынша жалпы жер көлемі
3500
100
3500
100
-
2. Ауылшаруашылығына пайдаланылатын жер.
Соның ішінде:
3000
85,7
3000
85,7
-
- жыртылмалы
1374
39,2
1596
45,6
222
- жайылым
1130
32,3
1000
28,6
130
- шабындық
497
14,2
404
11,5
-92
3.
Ауылшаруашылығына пайдаланылатын жер көлемі
500
14,3
500
14,3
-
* Ескерту -ӨК материалдарының материалдары
«Бастау» өндірістік кооперативінің жер ауданының құрамы мен құры-лымын
Жыртылмалы жердің көптігін өндірістік кооперативтің негізінен өсімдік шаруашылығы
Кесте 2.2 - «Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін дақылдарының
р\с Дақылдар
Га %
1. Жаздық бидай 434 31,6 570 35,7 136
2. Күздік бидай 407 29,6 650 40,7 243
3. Көп жылдық шөп 533 38,8 376 23,6
Барлық егістік 137,4 100 1596 100 -
* Ескерту - ӨК-тің материалдары
«Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін дақылдар бойынша жаздық бидай
2.3 – ші кестеде «Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін
Кесте 2.3. «Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін дақылдардың
р\с
ц\га ц\га (+, -) %
1. Жаздық бидай 16,7
2. Күздік бидай 17,1 13,5
3. Көп жылдық шөп 32
* Ескерту - ӨК материалдары
«Бастау» өндірістік кооперативінде дақылдардың өнімділігі базистік жылға қарағанда
Дақылдар өнімділігінің базистік жылға қарағанда төмендеуін өндірістік кооперативтегі
Жаздық бидай 2005жылы 6959,7, ал 2006жылы 8775, ц/га
Кесте 2.4 - «Бастау» ӨК өсімдік шаруашылығы бойынша
р\с
(+, -)
ц\га ц\га
1. Жаздық бидай 6959,7 8775
2. Күздік бидай 7247,8 5187
3. Көп жылдық шөп 17056
* Ескерту - ӨК материалдары негізінде есептелді
«Бастау» өндірістік кооперативінің өсімдік шаруашылығында өндірілетін өнім көлемі
Кесте 2.5 - «Бастау» өндірістік кооперативінің өсімдік шаруашылығының
р\с Дақылдар 2004 жыл 2006 жыл Ауытқу
Егіс
ауд
Өнім
ц\га Жалпы
өнім \ ц Егіс.
Ауд.
Өнім
ц\га ЖӨ
ц Барлығы Егіс.
ауданы Өнім
ц\га
1
Жаздық бидай
434
16,7
7274,8
570
9,1
5187
2060,8
2271,2
-4382
2
Күздік бидай
407
17,1
6959,7
650
13,5
8775
1815,3
4155,3
-2340
3
Көп жылдық шөп
533
32
17056
376
34
12784
-4272
-5024
752
Жалпы өнім көлеміне факторлардың әсері келесі формулалар арқылы
Жалпы фактордың өзгеру әсері.
(ЖӨ =Еа ет x Q ет – Е
Жалпы өнім көлемінің егіс ауданы әсерінен өзгеруі
(ЖӨ еа = (Еа ет- Е аб) x
Жалпы өнім көлемінің өнімділік әсерінен өзгеруі
(ЖӨ еа = Еа ет x (Q ет
Келесі есептеулер бойынша «Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін дақылдардың
Жаздық бидай дақылы бойынша
( ЖӨ = 570 x 9,1- 434 x
( ЖӨеа = (570-434) x 16,7 =
( ЖӨө = 570 x (9,1-16,7) = -4332
Күздік бидай дақылы бойынша
( ЖӨ = 650 x 13,5-407 x 1711
( ЖӨеа = (650-407) x 17,1
( ЖӨө = 650 x (13,5-17,1) =
Көп жылдық шөп бойынша
1. ( ЖӨ =376 x 34- 533 x
2. ( ЖӨеа = (376-533) x 32
3. ( ЖӨ =376 x (34-32) =
«Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін 3 дақыл түрі жалпы
Сонымен қатар жалпы өнім көлемімен көп жылдық шөп
Келесі кестеде өндірістік кооперативінің өсімдік шаруашылығы бойынша жалпы
Кесте 2.6 - «Бастау» өндірістік кооперативінің өсімдік шаруашылығы
р\с
м тг м
1. Жаздық бидай 8697,4 5705,7
2. Күздік бидай 6959,7 8775
3. Көп жылдық шөп 4946,2
Барлығы 20603,3 18315,9
*Ескерту - ӨК материалдары
Қарастырып отырған өндірістік кооперативінің ауылшаруашылық бойынша жалпы өнім
2.3 Өсімдік шаруашылығы бойынша өнім өндіру көлемін жоғарылату
Кәсіпорынның қай түрі болса да өзінің өндірілетін өнім
«Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін дақылдардың жалпы өнім көлеміне
Ауыспалы егіс–егіншілік жүйесінің ең маңызды бөлігі болып табылады.
Ұйымдастыру– экономикалық жағынан ауыспалы егістіктер жеңілдетеді, уақытты үнемдейді,
«Бастау» өндірістік кооперативінде жаздық бидай дақылына ауспалы
«Бастау» өндірістік кооперативінің 6 танапты жаздық бидай дақылына
6 танапты бидай ауспалы егіс схемасы:
1. Жоңышқа
2. Жоңышқа
3. Жаздық бидай
4. Жаздық бидай
5. Жоңышқа
6. Жаздық бидай
Бұл танаптар жаздық бидай егілген 570 гектар жерде
Келесі кестеде «Бастау» өндірістік кооперативінде қолданылатын 6
Кесте 2.7 - «Бастау» өндірістік кооперативінде қолданылатын
р\с
1.
2. Жаздық бидай
Жоңышқа 427
143 75
25
Болжамды жылы егілетін 6 танапты ауыспалы егістің құрамы
Ратациялық кесте деп–ауылшаруашылық дақылы мен бос жатқантанаптардың уақыт
Келесі кестеде «Бастау» өндірістік кооперативінің болжамды жылға арналған
Кесте 2.8 - «Бастау» өндірістік кооперативінің болжамды жылға
р\с Жылдар
2009 2010 2011
1.
2.
3.
4.
5.
6. Жоңышқа
Жоңышқа
Жаздық бидай
Жаздық бидай
Жоңышқа
Жаздық бидай
Жоңышқа.
Жаздық бидай
Жаздық бидай
Жоңышқа
Жаздық бидай
Жаздық бидай
Жаздық бидай
Жаздық бидай
Жоңышқа.
Жаздық бидай
Жаздық бидай
Жоңышқа
*Ескерту - ӨК материалдары негізінде
Көптеген ғылыми эерттеу мекемелерінің зерттеулері бойынша жоңышқа яғни
Кесте 2.9 - Болжамды жылы «Бастау» өндірістік
р\
с Дақыл
түрі ∑ t С ∑ Q
ққал\га % ққал\га
В ст
% Биол
ц\га ц\га
1. Жаздық бидай 1300 1,5.10 1,5 4300 2,1
Негізгі мүмкін болатын өнімділікті және осы көрсеткіштерді пайдаланылатын
У биол - дақылдың мүмкін болатын абсолют құрғақ
∑ Q – вегетациялық мерзімдегі жаздық бидай дақылына
1 кг абсолют биомассалы шаққандағы бөлініп шығатын энергияның
«Бастау» өндірістік кооперативінде өндірілетін жаздық бидай ауыспалы егісті
Келесі кестеде «Бастау» өндірістік кооперативінің болжамды жылдағы жалпы
Кесте 2.10 - «Бастау» өндірістік кооперативінің болжамды
р\с Дақылдар 2004 жыл Болжамды жыл
Еа га өн.көл. ЖӨ
Ц. Еа
га Өн.
көл. ЖӨ
Ц. Е
г Өн.
көл. ЖӨ
Ц.
1.
Жаздық бидай
570
9,1
5187
570
28,7
16369
-
19,6
11182
2.
Күздік бидай
650
13,5
8775
650
13,5
8775
-
-
-
3.
Көп жылдық шөп
376
34
12784
376
34
12784
-
-
-
*Ескерту - ӨК материалдары негізінде
Болжамды жылы өндірістік кооперативінің жалпы өнім көлемі жаздық
Келесі кестеде «Бастау» өндірістік кооперативінің жалпы өнім құнының
«Бастау» өндірістік кооперативінің болжамды жылдағы жалпы өнім
Кесте 2.11 - «Бастау» өндірістік кооперативінің жалпы өнім
р\с
(+, -)
1. Жаздық бидай 5705,7 18824,3 13118,6
2. Күздік бидай 8775 9213,7 438,7
3. Көп жылдық шөп 3835,2 1227,3 -2607,9
Барлығы 18315,9 29265,3 1094,4
Келесі кестеде болжамды жылы «Бастау» өндірістік кооперативінде сатылатын
Кесте 2.12 - Болжамды жылы «Бастау» өндірістік кооперативінде
р\с
1. Жаздық бидай 16369 13913,6
2. Күздік бидай 8775 7897,5
3. Көп жылдық шөп 12784 8948,8
*Ескерту - ӨК материалдары
Өндірістік кооперативінің дақылдары бойынша өндірілген жаздық бидай 13913,6
Шаруашылықтағы жаздық бидай және күздік бидайдан қалған өнім
Келесі кестеде «Бастау» өндірістік кооперативінің жалпы кіріс анықталады.
Кесте 2.13 - «Бастау» өндірістік кооперативінің жалпы
Дақыл
дар ЖӨ
ц ТӨ Сат бағасы ӨҚ
Тг\ц ӨШ ТӨШ ТӨҚ ЖК Өнім
%
Жаздық
Бидай
16369
13913,8
1150
830
13586
11548,3
16000,6
2414,3
15,8
Күздік бидай
8775
7897,5
1050
770
6756,7
6081,1
8292,3
1535,6
18,5
Көп жыл.
шөп
12784
8948,8
320
210
1684,6
1879,2
2863,6
179
6,25
Барлығы
-
-
-
-
23027,6
19508,6
27156
4128,9
15,2
* Ескерту - ӨК материалдары негізінде
«Бастау» өндірістік кооперативінің жалпы кірісін есептей келе болжамды
Болжамды жылы «Бастау» өндірістік кооперативінің өсімдік шаруашылығы бойынша
Келесі кестеде «Бастау» өндірістік кооперативінің технико-экономикалық көрсеткіштері көрсетілген.
Кесте 2.14 - «Бастау» өндірістік кооперативінің технико-экономикалық көрсеткіштері
р\с Көрсеткіштер Өлш 2004 жыл Болж.жыл
Ауытқу
(+, -)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
Кооператив бойынша жалпы жер көлемі
Ауылшаруашылығына пайдаланылатын жер.
Соның ішінде:
-жыртылмалы
-жайылым
-шабындық
Ауылшаруашылығына пайдаланылатын жер.
Егістік жер
Дақылдар
-Жаздық бидай
-Күздік бидай
-Көп жылдық шөп
Дақылдардың өнімділігі
-Жаздық бидай
-Күздік бидай
-Көп жылдық шөп
Өсімдік шаруашылығы бойынша ЖӨҚ
НОҚ құны
қор қайтарымы
қор сыйымдылығы
қормен қарулану Га
Га
Га
Га
ц\га
мтг
тг\тг
тг\тг
мтг\ад
адам 3500
3000
1596
1000
404
500
570
650
376
9,1
13,5
34
18315,9
7099
2,6
0,38
66,3 3500
3000
1596
1000
404
500
570
650
376
28,7
13,5
34
29265,3
7080
4,1
0,24
66,2 -
-
-
-
-
-
-
-
-
19,6
-
-
10949,4
-19
* Ескерту - ӨК материалдары негізінде
«Бастау» өндірістік кооперативінің технико-экономикалық көрсеткіштерін талдау барысында өндірістік
Өндірістік кооператив бойынша жалпы өнім құны болжамдық жылға
Өндірістік кооперативіндегі еңбеккерлер санының өзгермегендігіне байланысты еңбек ақы
Өндірістік кооперативінің өнім өндірумен кеткен өндіріс шығындары 9753,6
3. АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ, РАЙЫМБЕК АУДАНЫ, «БАСТАУ» ӨК
Мал шаруашылығын дамытудың бағыттары
Алматы облысы 2007-2010 жылдарға даму бағдарламасындағы негізгі мақсат-
Сонымен қатар, мал шаруашылығы өнімдерін өндіруді ұлғайту бойынша
Өткен жылды алдыңғы жылмен салыстырғанда мал өнімдерін өндіру
Мал шаруашылығындағы оңды ілгерілеушіліктер бар, ішкі рынокта мал
Республика ауылшаруашылық министрлігі ахуалды түзеу, мал шаруашылығы соның
Сүтті мал шаруашылығында жұмыс қалалар мен ірі елді
Етті мал шаруашылығында ұсақ ауылшаруашылық құрылымдарының, шаруа (фермер)
Қой шаруашылығында қойдың етті-майлы тұқымдарынөсіру ісін дамытуға, ең
Жылқы шаруашылығында жергілікті табиғи ауа-райы жағдайына бейімделген отандық
Мал шаруашылығын дамытудың ең негізгісінің бірі сүт, ірі
Мал өндірудегі өндірудегі өндірістік тұрпаты бойынша төмендегі
Жоғарғы өнімді табиғи сүтті мал шаруашылығы, мұнда сүтті
Сауын табынын, жетілдіруші төлмен бордақыдағы малды қоршаулы-жайылымдық жағдайда
Төлді аналық табын жанында ұстап, емізіп отыратын және
Табын жөндегіш және жөндеуден тыс төлді емізіп ұстайтын
Сүтті мал өсіруге мамандандырылған шаруашылықтардың келіп түскен
Тұқым-тегі сүтті және етті мал өндіруге мамандандырылған асыл
Ірі қара мал шаруашылығындағы дамытудың тағы бір бағыты
Ірі кәсіпорындарда әртүрлі жастағы төл және бордақы мал
Сөйтіп, мал шаруашылық өндірісін дамыту әрбір өнім түрін
3.2 Ауыл шаруашылық өнім өндірісін мелекет тарапынан ынталандыру
Облыстық ауыл шаруашылығының кәзіргі даму жағдайына ауыл шаруашылығы
Аймақтық ауыл шаруашылығының өнім өндірісін мемлекеттік басқару,
Республикалық және аймақтық деңгейде ауыл шаруашылығы дамытудың бағытталған
Толығымен алғанда ауыл шаруашылығы өнім өндірісін мемлекеттік қолдау
Алматы облысы бойынша өнім өндірісімен айналысатын кәсіпорындарға 2004
Ауыл шаруашылығы өнім өндірісін мемлекеттік басқару мен қолдау
ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз ету және нормативті шараларды
- элиталық тұқым өндіруге
- мал тұқымын асылдандыру ісін сақтау және дамыту
- өсімдіктерді қорғау және карантин
- ауыл шаруашылығы жерлерінің құнарлылығын артыру және химияландыру
аталған бағыттарды негізге ала отырып облыстық деңгейде 2003-2005
Аймақтағы өсімдіктерді қорғау және өсімдіктер көрсеткіші бойынша қызметтер
Өсімдіктерді қорғауға бағытталған іс шаралар жыл сайын Республика
Ауыл шаруашылығы өнім өндірісінің негізгі бағыттарының бірі. Жоғары
Сапалы өнім алуға негізінен жоғары сапалы тұқым өсіру
Осыған байланысты қәзіргі уақытты облыстың барлық аудандарында элиталық
Облыста элиталық тұқым шаруашылықтарының, мемлекеттік сорт сынау учаскелерімен
Элиталық тұқым өсіруді сақтау және дамыту;
Отандық ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілердің себуіне арналған тұқымдардың
Ауыл шаруашылығында химияландыру ісін жүзеге асыру
Аталған қызмет бағыттарын жүзеге асыру мақсатында басқарма жан
Облыста егін шаруашылығының ішінде элиталық тұқым шаруашылығы және
2004 жылы облыс бойынша элиталық тұқым шаруашылығына 57,4
Егін шаруашылығының өнім өндірісін дамытуға бағытталған қаржылар ауыл
Ауыл шаруашылығы мемлекеттік басқару өнім өндірісін мал шаруашылығы
Облыста малды аса қауіпті жұқпалы індеттерін болдырмау, алдын
Мал тұқымын асылдандыру бөлімі бойынша мал шаруашылығының, соның
Облыста асылдандыру жұмысымен айналысатын шаруашылықтардың:
сүтті мал өсіретін шаруашылықтар – 7
биязы жүнді қой шаруашылығы – 5
қаракөл – 4
етті майлы қой – 1
шошқа шаруашылығы – 1
жылқы шаруашылығы – 9
Жалпы аймақтық деңгейде ауыл шаруашылығы өнім өндірісінде басқару
- ауыл шаруашылығын басқаруда ауылдық әкімшіліктердің бюджеті болмауы
- ауыл шаруашылығы өнім өндірісінде өнеркәсібінің баяу дамуы
- ауыл шаруашылғы тауар өндірушілерінің қаржылық жағдайының жоспарланбауы
лизингтік операциялар жүзінде несиеге ауыл шарушылығы техникаларын алудаталаптардың
- ауыл шаруашылғы өнімдерін өткізу каналдарының баяу дамуы
- ауыл шаруашылығы тауар өндіруші басым бөлігінің субъектілерінің
- ауыл шаруашылығы өнім өндірісін дамытуға мақсатындағы қызметтерге
ҚОРЫТЫНДЫ
Ауыл тағдары – ел тағдыры. Ауыл шаруашылығы
Ауыл шаруашылық саласы халыққа қажетті азық түлік өнімін
Ауыл шаруашылығының салаларының ролін, оның ұлттық табыстың жиынтық
өсімдік шаруашылығы;
мал шаруашылығы;
Өсімдік шаруашылығы – ауыл шаруашылығында егін шаруашылығының
Мал шаруашылығы - ауыл шаруашылығында халықты азық-
Ауыл шаруашылығының аталған екі саласының жүзеге асырылуын агро
Ауыл шаруашылығы салалары ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру үрдісінде
мақсатты байланыстар - соңғы өнімдерді жүзеге асыру қағидасы
ресурсты (өнімді, қорды құрушы, еңбек) байланыстар, ауыл шаруашылығының
ақпарттарттық байланыстар - кешеннің соңғы өнімін жүзеге асыратын
ұйымдастырушылық байланыстар – жоспарлау және ұйымдастыру органдарымен байланыстар
Ауылды өркендетудің басты факторы – ауыл шаруашылығын тұрақты,
Елімізде қуатты ауыл шаруашылығы секторы болуының айрықша
Ауыл шаруашылығы салаларының экономикалық өсуге қосқан үлестерін үш
аграрлық сектордың ішкі жиынтық өнімді жасауға қосқан үлес
тауар өнімінің мөлшерімен және тауар айналасына қатысуымен;
экономикалық өсуге бұл саланың факторлық үлесімен анықтауға болады;
Агралық сектордың экономикалық өсуге қосқан үлесін оның ішкі
Республикамыздың ауыл шаруашылығы экономикасының өте маңызды саласы
Ауыл шаруашылығы салаларының тиімді жүзеге асырылуын қамтамасыз ету
Аймақтық ауыл шаруашылық кешендері халық шаруашылығына бағытталған ауыл
Мал шаруашылығының жалпы өнімін өндіру көлемі тауарлы өнім
Мал шаруашылығынан алынған өнім мөлшері бұл талаптарға қаншалықты
Тауарлы өнім мал шаруашылығының жалпы өнімі мен шаруашылық
Өсімдік тектес азықтардың негізгі түрлеріне мыналар жатады: құнарландырылған
Мал және жануар өнімдері тектес жемдер: қаймағы алынбаған
Минерал азықтар-карбамид, бор, азықтық фосфаттар, ұшу қабыршығы және
Азық сапасын жақсарту мен белок – витамин және
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында
Үш жылдық аграрлық азық-түлік бағдарламасын іске асыру аяқталады.
«Агроөнеркәсіп кешені мен ауылдық аумақтарды дамытуда мемлекеттік реттеу
Алдағы уақытта Бүкілдүниежүзілік сауда ұйымына кіруіміз, біз бұл
Дипломдық жұмыс «Бастау» өндірістік кооперативінің өсімдік шаруашылығы бойынша
Бірінші бөлімде өсімдік шаруашылығы бойынша өнім өндіруіне
Екінші бөлімде «Бастау» өндірістік кооперативінің экономикалық жағдайына талдау
Мұндағы жалпы жер ауданы 3500 гектарды құраса, соның
Өндірістік кооперативінің ауылшаруашылығына пайдаланбайтын жер көлемі 500 гектар,
Егіс ауданның құрылымы мен құрамына талдау жүргізгенде 2001
Үшінші бөлімінде «Бастау» өндірістік кооперативінің жалпы өнім
Талдау барысында болжамды жылы өндірістік кооперативінің жалпы өнім
Талдау нәтижесінде байқалғаны дақылдардың егістік ауданын кеңейту, егістік
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Конституция Республики Казахстан. Алматы Казахстан, 2003-96 стр.
Земельный кодекс Республики Казахстан от 20 июня 2003
Л.И., Бельгибаев К.М. Экономика сельского хозяйство.
Алматы. Кайнар, 1996- 608 стр.
Анализ хозяйственной деятельности сельскохозяственных предприятий. В.Н. Завгородний, Т.Е.
2-е издание доп. И перераб. М., Колос, 1981-288стр.
Апальков И.Е., Смирнов А.С. Экономика, организация и планирование
3-е издание доп. И перераб. М., Колос, 1980,
Р.Р. Аутов, М.Т. Оспанов, Х. Ерхазин Агробизнес теориясы
С.Әбдильдин Агробизнесті ұйымдастыру. Оқулық Алматы ҚазҰАУ, 2001 жыл,
С.Әбдильдин Агробизнес: пособие. Фонд Евразия Казахстан-
Алматы 1999- 82 бет
Аграрная реформа. Опыт и проблемы. Аль-Пари 2000 №1
Аграпрный сектор Казахстана: Новые экономические взаимоотношения. Азия. Экономика
Абдильдин С.А. Социально-эконогмическое планирование.
Алматы, 1998
Григоруг В.В.На пути к аграрному: Каковы возможности участия
ГолубА.А. Струкова Е.Б. Экономика природных ресурсов. Учебник для
Еспаев С. Реформирование агропромышленного сектора требует принятия комплексных
Қ.Е. Кубаев аграрлық сектор экономикасын мемлекеттік реттеу мәселелері.
Сәбден О. XXI ғасырға қандай экономикамен кіреміз? Алматы.
Сәбден О. Аймақтардағы экономикалық реформа. Ақиқат-1998 №5 21-25
Сатыбалдин А. Агроөнеркәсіп кешенінің қазіргі жай-күйі мен болашақ
Смағұлов Б., Потанов В. Проблемы аграрного сектора. Қаржы-қаражат.
Бисенғазиев М.Б., Хамитов А.Ш. Кәсіпкерлік негіздері: Оқулық. Лекциялық
22. Калдыбаев О. «Экономика предприятий», Алматы 2007 год.
23. Петросян, Коновалова «Пути повышения эффективности основных фондов
24. Мудрин П. А. «Практика планирования производственной мощности»,
25. Кваша Я. Б. «Резервные мощности», Москва 2001
26. Бунин П.Г. «Актуальные вопросы эффективного использования производственной
27. Коновалова Н.П. « Полное использование мощности предприятий»,
28. Барнгольц С.Б. «Экономический анализ хозяйственной деятельности предприятий»,
5