Жұмыстың түйін сөздері: Го Мо Жо, шығармашылық, революция, ұлттық
Жұмыстың құрылымы мен көлемі. Бітіру жұмысының құрылымы мәселені ашудың
Әдебиеттер тізімі. Бітіру жұмысын жазу барысында жиырмадан астам кітаптар,
Жұмыстың өзектілігі. Қытайдың жаңа заман әдебиеті жайлы зерттеулер мен
Зерттеу жұмысының мақсаты Қытай қазіргі заман әдебиетін, соның ішінде
Зерттеу жұмысының нысаны – Қытай жаңа заман әдебиетінің көрнекті
ГЛОССАРИЙ
Марксизм – К.Маркс пен Ф.Энгельстің қоғамның даму заңдылығы, социалисттік
Идеология – қандай да бір қоғамдық группа, класс, тап,
Империализм – капитализмнің ең жоғарғы сатысы. Өмірдің барлық саласында
Сепаратизм – бөлінушілікке ұмтылу, оңашалану. Саяси сепаратизм.
Романтизм – 1. XVIII-XIX ғғ Классицизм канондарына қарсы келіп,
Реализм – 1.шынайылықты мақсат етіп алған, өнер бағыты. 2.
Тенденция – шындықты өзара қарым-қатынасы, байланысы, оның қоғамдық көзқарасының
Троп – сөздерді тура мағынасында емес, бұрма мағынасында қолдану,
Метафора – сөз мәнін өңдендіре өзгертіп айту, суреттеліп отырған
Аллегория – жай ұғым қалпында тұрған дерексіз нәрселер кәдімдігей
Рифма - өлең тармақтарындағы сөз аяқтарының үндестігі, өзара ұқсас,
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
Негізгі бөлім
1 ЗАМАН ШЫНДЫҒЫ ЖӘНЕ ГО МО ЖО БЕЙНЕСІ.
Го Мо Жо-ның өмір сүрген күрделі заман шындығы.
Революциялық күрескер – Го Мо Жо.
Кеңес Одағының академигі Тихвинскийдің Го Мо Жо жайлы естеліктері.
2 ГО МО ЖО ЖАСАМПАЗДЫҒЫ ЖӘНЕ КЕҢЕС АҚЫНДАРЫМЕН ҮНДЕСТІГІ.
2.1 Ақынның жасампаздық жолы.
2.2 Го Мо Жо драматургиялық шеберлігі.
2.3 Го Мо Жо-ның поэтикалық шығармалар үндестігі.
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Қытай қазіргі заман әдебиетінде революциялық дәуір ерекше із қалдырды.
Го Мо Жо-ның шығармашылық еңбегі әуел бастан-ақ халықтық революцияға
Сөз саптау шебері – Го Мо Жо Қытай ақындарының
Зерттеу жұмысының тақырыбы ретінде қазіргі заман Қытай әдебиетінің революциялық-қоғамдық
Зерттеу жұмысының жаңашылдығы. Жұмыс барысында Го Мо Жо-ның өмірі,
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қытайдың жаңа заман әдебиеті жайлы зерттеулер
Го Мо Жо өзінің шығармашылық жолын бастаған кезінде, Қытай
Революцияның дабылды үні мен социалистік заманның ерекшеліктері ақын поэзиясының
Қытай қазіргі заман әдебиетін жетік түсіне білу үшін, соның
Мәселенің зерттелу деңгейі. Жұмысты жазу барысында осы салада жазылған
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеті – Қытай қазіргі заман
Го Мо Жо-ның өмір сүрген күрделі заман шындығын бейнелеу;
Го Мо Жо-ның революциялық күрескер бейнесін ашу;
Го Мо Жо-ның академик Тихвинскиймен қарым-қатынасын баяндау;
Ақынның жасампаздық жолын көрсету;
Го Мо Жо-ның драматургиялық шеберлігіне назар аудару;
- Ақын шығармашылығын Кеңес жазушыларымен үндестіру;
Бір елдің әдебиетін жетік меңгеру, оның қыр-сырына терең бойлаудың
Қазіргі Қытай жаңа заман әдебиетінің зерттелуіне келер болсақ, басым
Зерттеу жұмысының тәжірибелік маңызы. Зерттеудің негізгі материалдарын жоғары оқу
Зерттеудің әдістері. Жұмысты жазу барысында жұмыстың алға қойған мақсатына
Зерттеу жұмысының құрылымы. Зерттеу жұмысы кіріспеден, екі тараудан, қорытынды
1 ЗАМАН ШЫНДЫҒЫ ЖӘНЕ ГО МО-ЖО БЕЙНЕСІ
1.1 Го Мо Жо өмір сүрген күрделі заман
Го Мо Жо – Қытайдың жаңа заман әдебиетіндегі ең
Го Мо Жо-ның шығармашылық еңбегі әуел бастан-ақ халықтық революцияға
Сөз саптау шебері – Го Мо Жо Қытай жазушыларының
Жазушы ретінде Го Мо Жо Қытайдың еркіндікке ұмтылу заманында
Го Мо Жо – Қытай Халық Республикасының қоғам
Го Мо Жо 1892 жылы 16 қарашада Сычуань провинциясының
Жастайынан интеллигент отбасында өскен ол, классикалық поэзияға құштар болады.
Алты-жеті жасында ол «Таң ақындарының 300 өлеңі», «1000 ақын
Бала кезін ата-анасының жанында өткізіп, алты жасынан бастап жекеменшік
1907 жылы Цзядин мектебіне түсіп, алайда оқушылардың мектеп басшыларымен
Ұлы Социалистік Қазан революциясынан әсер алған ол, былай дейді:
Го Мо-Жо орта мектепті 1912 жылы аяқтайды. Бұл жылдары
Осы уақытта қытай жастарының арасына ерекше көп таралған нәрсе,
Осы заман жайлы Го Мо Жо: «Адамдардың көбі еліміздегі
У.Уитменнің адам жайлы, оның еңбекке деген құштарлығы, табиғат жайлы
Го Мо Жо-ның әдеби шығармашылығының бастауы Қытайдағы әдебиет революциясының
1921 жылы өзінің Токиолық Университеттік группаластарымен бірігіп, Шанхай қаласында
1924-1927 жылдардығы азаматтық соғыс қарсаңында «Шығармашылық» ұйымының шыдамсыздары ұйымнан
1924 жылдан бастап, Го Мо Жо марксизм әдебиетін оқуға
Марксизм-ленинизм жазушыны қоғамдық-саяси жұмыстарға белсене араласуын, революциялық өнерге бет
Бұл хатта: «Біз адамзат үшін өте маңызды дәуірде өмір
Го Мо Жо-ның айтуы бойынша, ол және оның достары
Әдебиет сыншысы Цянь Син-цунь «Го Мо Жо және оның
Шығармашылығының бас кезінен Го Мо Жо буржуазияның әдебиетке деген
1928 жылы Го Мо Жо-ның жақтасы Чэн Фан-у «Әдеби
Ұйымның басқа да мүшелерімен қоса, Го Мо Жо жазушыларға
Жапонияда болған кезінде, ол Ежелгі Қытай тарихы мен археологиясын
Го Мо-Жо Ежелгі Қытай қоғамындағы құлиеленушілік жағдайына көп
Жапонияда болған кезінде жазылған автобиографиялары және тарихи әңгімелері кейіннен
1937 жылдың тамыз айында Шанхай қаласына Жапониядан оралған Го
Қытай халқының жапон империалистеріне қарсы болған соғысы кезінде Го
Шығармашылығының бас кезінен бастаған поэтикалық шығармашылығын, одан ары қарай
Го Мо-Жо төмендегі көрсетілген атақты поэтикалық жинақтардың авторы: «Перизат»
Го Мо-Жо қаламына көптеген әдеби-публицистикалық мақалалар жинағы да жатады.
1.2 Революциялық күрескер – Го Мо-Жо
Жапондықтарға қарсы соғыс жылдары Мао Дунмен бірігіп, прогрессивті әдебиет
Го Мо-Жо-ның 1937 жылы жазылған «战声» («Голос Войны»)
战声
作者：郭沫若
战声紧张时大家都觉得快心，
战声弛缓时大家都觉得消沉。
战声的一弛一张关于民族的命运，
我们到底是要作奴隶，还是依然主人？
站起来啊，没再存万分之一的 幸，
委曲求全的苟活快不是真正的生。
追求和平，本来是我们民族的天性，
然而和平的母体呢，朋友，却是战声。
一九三七年八月二十日晨
Осы өлеңнің соңғы жолдарын орыс ақындары былай деп аударды
Встаньте, сыны Китая, встаньте, не зная страха.
Жить, не исполнив долга, - значит не жить, как
Миролюбив народ наш, но только война отныне,
Только победа наша – станет матерью мира.
«Біз, мәдениет қайраткерлері, бар күшімізді біріктіріп, батыл түрде жапондық
Го Мо-Жо-ның драмалық шығармалары жауына қарсы тойтарысы еді. Себебі,
Оның Қытайдың Ежелгі тарихына қызыққан себебі, елдің қатаңдығы, қоғамдық
Өзінің «Мәдениет үшін үш жыл майданы» мақаласында ол, қытай
Қытай прогрессшіл мәдениет қайраткерлері патриоттық ұранмен, Отанының үндеуімен ұлттық
Го Мо-Жо антиұлттық, керітарпалық әдебиетке қарсы соғыс жүргізіп, ұлттық,
Го Мо-Жо «Қытай әдебиеті және де әскері кезеңдегі өнер»
Әр кезеңде және әр елде пайда болған керемет туындылар,
«Ұлттық форма» мақаласында Го Мо-Жо былай дейді: «Мазмұн сыртқы
«Қазіргі заман – халық заманы. Біз қажет ететін әдебиет
Го Мо-Жо – гоминдандықтардың диктатурасына қарсы, демократиялық өзгертулерді
Гоминдандықтардың қатаң қарауында болғанның өзінде ол қоғамдық өмірге белсенді
«Жапондықтарға қарсы соғыс кезіңде, әсіресе Чунцинде өткізген уақыт мен
1946 жылы 10 ақпан күні Чунциннің Цзяочанкоу алаңында алғашқы
Жапон империализимінің тас талқанын шығарғаннан кейін, Го Мо-Жо өзінің
Го Мо-Жо – насихаттаушы ретінде ғана емес, сонымен
Го Мо-Жо Қытай елінде ең алғашқы болып, Кеңес дәуіріндегі
1945 жылы В.Маяковскийдің Мәскеудегі мұражайында болған кезінде, ақынға арнап,
Поэт революции,
великий сын
атакующего класса!
Давно известно
твое имя
китайцам.
Голос твой
ураганом
донесся к нам
через Центральную Азию.
Ни горы,
ни пустыни,
ни моря
Претятствием тебе не стали. /1.550/
Го Мо-Жо – Кеңес Одағының нағыз досы. Ол КСРО
1945 жылы Го Мо-Жо КСРО Ғылым Академиясының 220-ші мерейтойының
Го Мо-Жо Кеңес Одағының Мәскеу, Ленинград, Сталинград және де
«Менің Кеңес Одағында өткізген 50 күндік саяхатым, өмірімнің ұмытылмас
Го Мо-Жо-ның осы кітабы Кеңес Одағына деген қуаныш, достық
Қытайдағы халықтық көтеріліс елдің баяғы социалдық және саяси тәртібін
«Қазан төңкерісі, Қытай халқына еркіндік пен бостандыққа жол сілтеуші
1950 жылдың желтоқсан айында, Го Мо Жо өзінің Кеңес
Өзінің жаңа жылдық құттықтау сөзінде, Го Мо Жо әрдайым
1949 жылдың шілде айында Бейжің қаласында ең алғаш рет
Осы съездің төрағасы, Го Мо Жо өзінің әдебиет пен
Алғашқы кездердегідей, соңғы жылдары да Го Мо Жо әдеби
Го Мо Жо-ның буржуазиялық көз қарасқа деген ашық күресі,
1.3 Кеңес Одағының академигі Тихвискийдің Го Мо Жо жайлы
ХХ ғасырдың басында-ақ Го Мо Жо өзінің романтик-ақын, батыс
40 жылдардың басында Го Мо Жо Кеңес жазушыларымен хат
Азаматтық соғыстың қайта басталу қарсаңында Го Мо Жо бұл
1949 жылы 1 қазанда Халық революциясының жеңісінен кейін, Го
Кеңес Үкіметі кезінде Го Мо Жо-ның: «Құл иеленушілік дәуірі»
Төменде Кеңес Одағының атақты академигі С.Л.Тихвинскийдің Го Мо Жо
Менің Го Мо Жо-мен кездесулерім.
АҚШ, Ұлыбритания, Кеңес Үкіметінің Сыртқы Істер Министрлерінің Мәскеулік конференциясы
Чунцинде жазылған Го Мо Жо-ның кітаптары, пьессалары және мақалалары
Го Мо Жо орыс-қытай мәдениетін дамытуға көп күш жұмсады,
1945 жылдың мамырда мен Мәскеуге оралып, өзімнің кандидаттық диссертациямды
Го Мо Жо-ның Мәскеуге келген кезінде, КСРО ҒА-ның мерейтойын
27 маусым күні Таврикалық сарайда құттықтау сөзімен ел алдына
Осы іс-сапар кезінде мен Го Мо Жо-ны жаңаша таный
29 маусым күні біз Мәскеуге қайта оралдық. Сол күні
Өзінің Кеңес Одағында болған уақыты ішінде (1945 жылдың 16
Мәскеуде Го Мо Жо бірнеше мәрте ел алдына шығып,
1945 жылдың 9 тамыз күні атақты өнертанушы В.С.Кеменов Го
Өзінің жауапты сөзінде Го Мо Жо И.Г.Эренбургке алғыс сөзін
Го Мо-Жо өзінің Кеңес Одағында болған 50 күндік сапары
Го Мо Жо Қытайға оралғаннан кейін, гоминьдандықтар мен күресін
1949 жылы Бейжің қаласында мен Го Мо Жо-ны қайта
1949 жылы 16 шілде айында түрлі партиялардың 698 өкілі
1949 жылы 1 қазан күні Қытай Халық Республикасы құрылды.
1953 жылдың соңында, Венада өткен дүниежүзілік бейбітшілк сессиясында мен
Го Мо Жо Мәскеуде болған кезінде, біз екеуіміз теплоходпен
Сөйтіп, тағдар мені ендігі рет Го Мо Жо-мен табыстырмады.
40-шы жылдарда, Кеңес оқырмандары мен ғалымдары Қытайдың керемет ақыны
Тек Ұлы Отан Соғысы ғана осы кісінің еңбектерін орыс
1940 жыл еді, Қытай халқы өз елінің бостандығы мен
ХХ ғасырдың басында эсперанто тілінде жазылған хаттар түрлі елдер
№1
Го Мо Жо-ның «Шетел әдебиеті» журналының редакторы Т.Рокотовқа
3 Julio, 1940. Chungking, Cinio. S-ro T.Rokotov, Redakcio de
Құрметті сеньор, Сіздің «Шетел әдебиеті» журналын алғаныма өте қуаныштымын.
Ізгі ниетпен
Чунциню Қытай
ГА РФ. Ф. 1937. П. 700. Л. 1
№ 2
Бүкілодақтық шетел мәдениет байланыс қоғамы
БШМҚ Қытайдағы өкілі Т.Микоашевскиге
Көшірме: НКИД-тің Қиыршығыс отделінің
орынбасары Т.Резановқа
1940 ж. 27 тамыз, Мәскеу
Құрметті жолдас,
Сіздің КСРО-да Қытай жазушысы Го Мо Жо-ның Сычуаньдағы батыс
Қарап отырсаңыз, Институт Го Мо Жо-ның ғылыми еңбектерін алуға
Сол себептен, сізден БШМҚға КСРО-да Го Мо Жо-ның еңбектерін
Қосымша: Ғылым Академиясының Шығыстану Институтының хат көшірмесі.
БШМҚ Шығыс бөлімінің бастығы
Референт
ГА РФ. Ф.5283. Оп.18. Ед. Хр. 25. Л. 19.
№3
КСРО ҒА Шығыстану Институты Көшірме
16 тамыз. 1940жылы № 19-339
БШМҚ Шығыс бөлімі
КСРО Ғылым Академиясының Шығыстану Институтының 1940 жылдың 31 маусымында
Хатшы
ГА РФ. Ф. 5283. Оп. 18. Ед. Хр. 25.
№4
КСРО Кеңес жазушылар Одағының Шетел комиссиясы
29 маусым 1940 жыл. Мәскеу. Жазушы Го Мо
Құрметті достым!
Біз сіздің «Чжун-Су-вэнь-хуа» журналында басып шығарылған, Қытай мен Кеңес
Мақалаңыздың негізгі мағынасы Кеңес Одақ жазушыларына өте түсінікті. Алайда,
Қытай және КСРО жазушыларының тәжірибелік алмасуы алдағы уақытта әдебиеттеріміздің
Сіздердің «өндіріс» және «шығармашылық» арасындағы параллель шартты түрде ғана,
Қазіргі кезде шеберлердің жеке қабілеті мен шығармашылығына арнап шығарылған
Ал енді осындай тәжірибемізді алмастырып, Кеңес-Қытай әдебиетін дамытайық. Біз
Радиоконцертті біздің ойымызш, әдеби салада да қолданып, оның техникалық
Өзіміздің достық қатынасымызды күшейту мақсатында, сіздерге бірқатар жаңа әдебиет
Біздің әдеби байланысымыздың нығайюы алдағы уақытта еліміздің достық қарым-қатынаста
Біздің шын пейілдік сәлеміміздің қабыл алаңыз.
КСРО жазушылар Одағының басқарма президиумының мүшесі
(П.Павленко)
Шетел комиссиясының төраға орынбасары
(М.Аплетин)
ГА РФ. Ф. 5283. Оп.18. Ед. хр.25. Л. 21-21
№5
КСРО Кеңес жазушылар Одағының Шетел комиссиясы
29 тамыз 1940 жыл, Мәскеу. КСРО-ның Қытайдағы жартылай
Көшірме: НКИД Қиыршығысбөлімі
Т.Резановқа
Құрметті жолдас, біздің №171/11 хатқа қосымша ретінде, Го Мо
Сізге бір өтініш, кітаптар мен хатты сонымен қоса, «Әдеби
Жіберілген заттарды қабылдағаныңызды және де айтылған жерге жібергеніңізді
Қосымша: 1.Хат.
2.Хаттың ағылшын тіліндегі аудармасы.
3.Жіберілген кітаптар тізімі.
Шығыс бөлімінің бастығы
Хатшы
ГА РФ. Ф. 5283. Оп. 18. Ед. Хр. 25.
№6
КСРО Кеңес жазушылар Одағының Шетел комиссиясы
25 қазан, 1940 жыл, Мәскеу.
КСРО-ның Қытайдағы өкілі Т.Серебряковқа
Көшірме: НКИД Қиыршығысбөлімі
Т.Резановқа
Құрметті жолдас, сізге 1934 жылы «Академия» баспасынан шыққан
Осы кітапті Го Мо-Жо мырзаға БШМҚдан сый ретінде сыйлаңыз.
Жіберілген заттарды қабылдағаныңызды және де айтылған жерге жібергеніңізді
БШМҚ Шығыс бөлім бастығы
Хатшы
ГА Рф. Ф. 5283. Оп. 18. Ед. Хр. 25.
№7
Мәскеу драма театры
БШМҚ Шығыс бөлім бастығының орынбасары Левинсонға
Мәскеу драма театрының әкімшілігі сізден Го Мо-Жо мырзаның 2
Ізгі ниетпен театр диреторының орынбасары
(Н.Охлопков)
Левинсонның қарары «Орындауға жіберу»
ГА РФ. Ф. 5283. Оп. 18. Ед. Хр. 46.
2 ГО МО ЖО ЖАСАМПАЗДЫҒЫ ЖӘНЕ КЕҢЕС АҚЫНДАРЫМЕН ҮНДЕСТІГІ.
2.1 Ақынның жасампаздық жолы.
Го Мо Жо Қытай әдебиетіне ең алдымен кемеңгер ақын
Го Мо Жо өзінің шығармашылық жолын бастаған кезінде, Қытай
1921 жылы Го Мо Жо-ның ең алғашқы «Перизат» («Нюйшэнь»)
Ақын шығармашылығының революциялық-романтикалық бағыты қоршаған ортасының буржуазиялық моралі мен
Қытай әдебиеттанушысы Ван Чжэ-фу өзінің «Қытай жаңа заман әдебиет
Қоғамдағы болып жатқан қара түнек күшке тойтарыс беріп, Го
生在这样个阴秽的世界当中，
便是把金刚石的宾刀也会生锈。
宇宙呀，宇宙，
我要努力地把你诅咒：
你脓血污秽着的屠场呀！
你悲哀充塞着的囚牢呀！
你群鬼叫号着的坟墓呀！
你群魔跳梁着的地狱呀！
你到底为什么存在？
Өзінің протестанттық дауысымен ақын ескі өмірге қарсы келіп, қайткен
昕潮涨了，
昕潮涨了,
死了的光明更生了.
春潮涨了
春潮涨了，
死了的宇宙更生了
生潮涨了，
生潮涨了，
死了的凤凰更生了。
1928 жылы ақынның «Авангард белгісі» деген өлеңдер жинағы оның
1923 жылы жазылған «Жапониямен қоштасу» өлеңі жұмыс берушілер мен
Елде гоминдандықтардың билігі ең бір күшті кезінде, Го Мо
你看，我是这样的真率，
我是一点也没有什么修饰。
我爱的是那些工人和农人，
他们赤着脚，裸着身体。
我也赤着脚，裸着身体，
我仇视那富有的阶级：
他们美，他们爱美，
他们的一身：绫罗，香水，宝石。
Го Мо Жо Қытай суреткерлерінің ішінде жартылай феодалды және
Го Мо Жо-ның поэтикалық шығармалары негізінен 1919 жылғы «4
«Авангард белгісі» жинағындағы жиналған өлеңдердің көбі революциялық пафосқа толы.
Жапондықтарға қарсы соғыс пен фашисттік Германияға қарсы болған Ұлы
Қытайдың Ван Вэй секілді классик ақындары ескілікке қайту жолды
晨安
晨安！常动不息的大海呀！
晨安！明迷恍惚的旭光呀！
晨安！诗一样涌着的白云呀！
晨安！平匀明直的丝雨呀！诗语呀！
晨安！情热一样燃着的海山呀！
晨安！梳人灵魂的晨风呀！
晨风呀！你请把我的声音传到四方去吧！
晨安！我年青的祖国呀！
晨安！我新生的同胞呀！
...................................................
晨安！万里长城呀！
啊啊！雪的旷野呀！ 啊啊！我所畏敬的俄罗斯呀！
晨安！我所畏敬的Pioneer呀！
晨安！雪的帕米尔呀！
Осы өлеңі арқылы Го Мо Жо жаңа дәуірді атқан
О, Уитмен, Уитмен, Ұлы Мұхитқа тең Уитмэн! /17.36/.
Бұл өлеңінде Го Мо-Жо жер шарының барлық түпкір-түпкірлерін есіне
Осы кезеңде жасылған өлеңдерінің көбі табиғи күштерге табыну сияқты
Жапонияда болған кезінде Го Мо Жо елінде болып
Ақынның «Перизат» өлеңдер жинағында ашу-ыза мен рухани наразылық, сонымен
Го Мо Жо өлеңдері ХХ ғасырдың дамып жатқан техникасы,
Ал енді Го Мо Жо-ның 1919-1922 жылдар аралығында жазылған
Бұл тенденцияны біз былай түсіндіреміз, Қытайда сол кезде әлі
Ал енді ақынның образдары мен лексикасы таң қалдырмай қоймайды.
1922 жылы жазылған «Хуанхэ мен Янцзы әңгімесі» жартылай прозада
О адамдар! Оянындар! Оянындар! Оянындар!
Ақын осылайша «ұлттық революцияға» шақырып, АҚШ, Ұлы Француз және
Го Мо Жо Қытай жаңа заман драматургиясындағы ең биік
Драматургияға Го Мо Жо әдебиеттің ерекше жанры деп, ерте
«Жабайы шие гүлдері», «Егіздер» пьесаларының бірінші бөлімі 1920 жылы
«Жабайы шие гүлдері» пьесасының атауы Го Мо Жо ежелгі
Го Мо Жо «Үш бүлікші» керемет пьесасының басты кейіпкерін,
Өз елінің өткен тарихы Го Мо Жо үшін өте
Ақынның шығармалары ішінде «Хуфу» тарихи трагедиясын айтпай кетуге болмайды.
Го Мо Жо-ның тарихи мағынасы мен бағыттары бір-біріне ұқсаған
Тарихи пьесалар жанрының жапон басқыншыларына қарсы кезеңде жақсы дамығаны
«Тек қана Лу Синь мен Го Мо Жо әдебиет
Уақыт өте марксизм жолына түскен Го Мо Жо өз
Социалистік реализм әдебиетіне романтика тән, алайда бұл – рево-люциялық
Жаңа күрес дәуірінің жағдайында Қытай әдебиетінің тың жанрларын бастауға
Го Мо Жо-ның ерлік күреске толы өмірі мен шығармашылық
Го Мо Жо біздің көз алдымызға үлкен дарын иесі,
2.2 Го Мо Жо драматургиялық шеберлігі.
Суретші суреттеп отырған оқиғасы, құбылысы шынайы болуы үшін, сол
«Шығарманың мазмұны оның сыртқы пішіні және оқиғалар желісіне байланысты
Го Мо Жо-ның драматург ретінде көптеген күрделі мәселелерге тап
Го Мо Жо тақырыптарының сан-қилылығын айтпай кетуге болмайды. Ол
Осындай сан-қилы тематиканың ішінен басты тарихи тенденцияны, қоғамдық дамудың
Оның «Цюй Юань» пьесасының негізгі концепциясы – Чу патшалығы
Драматург Цюй Юаньмен тек бейбіт бірігуді ғана ойластырмады, бұл
Яғни интеллигенция өзінің жақтастарын қарапайым бұқара халық арасынан таба
«Жабайы шие гүлдері» пьесасының негізгі тақырыптық идеясы жоғарғы тап
Осындай тақырыптың, яғни мәселенің басын ашу, өте маңызды еді.
Енді сөз етейін деп отырғанымыз «Жолбарыстық мандат» пьесасының ішкі
Го Мо Жо-ның нұсқап отырғаны, бұл мәселені ешбір жеке
Ерекше атап өтетін пьесалар «Наньгуаньцао» және «У». «Наньгуаньцао» пьесасында
Ал енді «У» драмасының идеясы Қытай халқының ұлт-азаттық қозғалысқа
Осыдан байқайтынымыз Го Мо Жо-ның образ жасау кезіндегі таланты.
Ал енді бес бөлімнен тұратын «Цюй Юань» пьесасының құрылу
Цюй Юань өзінің шәкірті Сун Юйеммен бақшада әңгімелесіп отырған
Сол уақытта патшаның көсемі Цзинь Шанның келгені жайлы хабар
Цзинь Шан Цюй Юаньға Чу патшасы оның кеңесіне көніп,
Осы әңгіме барысынан Цюй Юаньнің Цинь патшалығына қарсы екенін
Чжан Идің кетіп қалғанын естіртіп Цзинь Шан өзі де,
Уақыт өте келе, Чжан Иді негізінен Вэй патшалығына шын
Оқиғаның өрбуінің шарықтау шегі екінші бөлімнің соңында болады. Осы
Осындай көріністі көрген патша Цюй Юаньді сарайдан қуып жіберіп,
Сөйтіп, пьеса өзінің ең биік шарықтау шегіне төртінші бөлімнің
Пьесаның соңында Го Мо Жо тағы бірнеше шиеленіс ойлап
«Цюй Юань» пьесасының композициялық құрылымы өте қызық. Ол қарапайым
Негізінен пьесаның аяғы жоқ. Композициясына сүйенер болсақ, ақын рухани
«Жабайы шие гүлдері» пьесасы да бес бөлімнен тұрады.
Бірінші бөлімінен-ақ көрермен Қытайдың жағдайы мәз еместігін түсінеді. Патшалықтар
Не Чжэнді елінің болашағы қатты алаңдатады. Халық осылайша үндемей
Пьесаның экспозициясы осындай.
Шығарманың байламы екінші бөлімде басталады. Бұл жерде Не Чжэн
Ағасының мәйітін көрген Не Ин өз-өзіне қол жұмсайды, ал
Ал енді «Жолбарыстық мандат» пьесасының құрылуын сөз етсек, пьесаның
Пьесаның барлық кейіпкерлері екіге бөлініп кетеді. Бірінші жақ Синь
Алдағы уақыттағы оқиға желісі төмендегідей дамиды.
Чжао патшалығына көмек көрсетуші Вэй патшалығының жақтастары Чжао патшалығының
Енді не істеп, не қоярын білмеді. Қалың әскері бар
Ендігі ең бір оқиғаның қатты шиеленіскен жері «жолбарыстық мандатты»
Сөйтіп, оқиға желісі өзінің шарықтау шегіне де жетіп қалады.
Айтылған жағдайдың барлығы шапшаң жылдамдықпен дамиды. Пьесаның шешілуіне де
Осылай пьеса аяқталар ма екен? Жоқ. Автор өзінің айтайын
Жерлеу рәсімі жүріп жатқан кезде, алыстан шығып келе жатқан
Халықтың жеңісі – осыны драматург эпилогта айтып кетті.
«Наньгуаньцао» пьесасы да кішкентай экспозициядан басталады. Қытайлықтардың шынайы социалдық
Одан кейінгі оқиға желісі Ся Вань-чуннің әпкесі Ся Шу-цзидің
Ся Вань-чунді және оның жақтастары жазаланып, өлтіоірді. Енді барлық
«Наньгуаньцао» пьесасының оқиғалары желісі өте баяу, ал шарықтау шегінің
Композициялық жағынан күрделі шығарманың бірі – «У». Оның бүкіл
Пьеса Дуань Гуаннің Қытай көтерілісшілерін басып, оны моңғол ханзадасының
Дуань Гунмен моңғол ақсүйектерінің тартысы одан әрі өрши түседі.
Бұл күрес Худыцзиннің ұлы Мугэ уланып, бұл өлімнің артында
Дуань Гун өлді, жаумен бейбіт келісім жүргізу арман да
Го Мо Жо-ның ақырға бөлімінде айтайын деген ойы: ешбір
Го Мо Жо пьесаларының барлығы революциялық күш пен жеңіске
Концепция мен композиция көркем шығарманың негізі, осылардың арқасында көркем
«Жабайы шие гүлдері» пьесасында Го Мо Жо образдардың негізгі
Бұл пьесаның жағымды жағы, бұл осы топ өкілдерінің демократиялық
Образдар жүйесінің үшінші топ өкілдеріне Хань патшасы, оның бірінші
Бірінші және екінші қолбасшылар Се Лэйдің адамдары болатын. Олардың
Образдар жүйесіне Не Чжэн бастаған қарапайым қала тұрғындары да
Тарихи «Цюй Юань» трагедиясының образдар жүйесіне келер болсақ, онда
Бұл топ өкілдері моральді жақтан ғана емес, әдептілік пен
«Жабайы шие гүлдері» пьесасына қарағанда «Цюй Юаньда» реакциондық күштер
Көптеген жағымсыз кейіпкерлерді жинақтау арқылы Го Мо Жо Цюй
Үшінші топ өкілдері Цюй Юаньнің қамауға алынғанын ести салып,
«Жолбарыстық мандат» пьесасы өзінің құрылысы жағынан кішкене өзгешеліктері бар.
Ал енді өздері жоғарғы тап өкілдері бола тұра, халықтың
Алдымен, біз Хоу Шэн және оның қызы А Хоуды
Бұның себебі осы екі образ өздерінің терең ойлау, ел
Хоу Шэн мен А Хоу образдарына өте жақын Чжу
Ал енді ауру балалары бар әйелдер, үй-күйі жоқтар, кедейлер
Осылайша Го Мо Жо халық өкілдерінің барлық топтарын қозғап,
«Наньгуаньцао» пьесасының образдар жүйесі төмендегідей құрылады.
Бірінші топ Қытай тәуелсіздігі үшін күрес жүргізген қытай-патриоттары: жас
Мысалы Лю Гунь-дань, СЯ Вань-чунь, оның досы Ду Цзю-бэнь
Бұл топ өкілдері Қытайдағы жауыз, қанішер Цинь монархиясының езушісімен
Бір-біріне қарама-қарсы екі топты шағыстыру нәтижесінде, Го Мо Жо
Басқа пьесалармен салыстырғанда «Наньгуаньцао» пьесасында патриот-қытайлары мен сатқын қытайлар
Го Мо Жо «У» пьесасында бірден-ақ бір-біріне қарама-қарсы моңғолдар
Бұл көрсетілген образдардың, жеке- дара образдар жүйесін құруға да
А Гай кейіпкерінің образы ерекше образдар жүйесіне жатады. Оның
Ханзада образын не бірінші, не екінші топқа жатқызуға болмайды.
Қытай халқының өкілдері ретінде бұл пьесада Дуань Гун
Дуань гуннің образында Го Мо Жо қытай қоғамындағы нақты
Осылайша, образды топтастыра отырып, драматург нақты түрде қоғамдық көз-қарастар
Образдарды топтастыру нәтижесінде, Го Мо Жо көрерменнің назарын толықтай
Ел билеп отырған озат тап өкілдерінің қарапайым халықпен байланысын
Го Мо Жо пьесаларының барлығында дерлік жағымсыз кейіпкенрлер өліп,
Го Мо Жо өзінің образдар құру жүйесінде Жапонға қарсы
Көркем әдебиетте жазушының көркем образ, өмір бейнелері, мінездер құру
Ал тілдің драматургияда маңызы зор: «Пьесаның кейіпкерлері өздерінің жалынды
Го Мо Жо өз шығармашылығының тілі мен пьесадағы кейіпкерлердің
«Тіл - әдебиет құралы, оны ұтымды пайдалану керек», -
Го Мо Жо-ның Жапонияға қарсы күрес кезеңіндегі драмалары көбінесе
Кейіпкерлердің жеке даралығы мен сыртқы келбетін анықтайтын тілдің мәтіндегі
Чжао патшалығына қалай көмектесетініне өтініш білдірген Синь Лин-цзюнға: «Біріншіден,
Бұл сөздердің ерекшелігі вэй патшасының ішкі дүниесін түгелімен бейнелейді.
Го Мо Жо өз кейіпкерлерінің тілін сан алуан сөз
Го Мо Жо драмаларындағы маңызды орынды оның өлеңдері мен
Ал ең маңыздысы, осы ән арқылы халық кейіпкерге деген
Әдеби шығармалардың тіліне аса көңіл бөлген Го Мо Жо-ның
2.3 Го Мо Жо-ның поэтикалық шығармалар үндестігі.
Қытай әдебиетіне сонаудан жол тартып, еңбекші миллиондардың арман-талабы жалындай
Көркем әдебиетте алғашқылардың бірі ретінде сөзді Го Мо Жо
Ол әдебиет деген не, қытай әдебиеті қашан туды, қалай
Го Мо Жо жаратылыстан ақылы мол, дана, оқыған-тоқығаны көп,
Дара бастың қамы, жанұя қамы, сән-салтанат дегендерге қарсылар шықты.
Әдебиет жаңа туып, қалыптасып жатқанда қаламгерлер тәжірибелері тапшы еді.
Ұлы Қазан революциясының дауылды оқиғалары әдебиеттің жаңа дәуірді жаңаша
Қазақ Кеңес әдебиетінің негізін салушы, тамаша ақын және көрнекті
С.Сейфуллиннің шығармашылығы қазақ әдебиетінің жаңа дәуірін бастайды. Революцияның алғашқы
Қазақ әдебиетінде социалистік реализмнің қалыптасуы, оның жаңа шығармашылық әдіс
Революциялық-қоғамдық қызметі мен ақындық үні ел арасына кең жайылған
Ал енді орыс ақыны Маяковскийге келер болсақ. Егер біреулер
Мен қысылып-қымтырылмай, емін-еркін ойлана келіп, Революция деген сөзге тоқтар
Иә, оны Алып етіп тудырған Революция. Қазан революциясы. Сондықтан
Владимир Маяковскийдің дауысы – Революция дауысы; тілі – Революция
ХХ ғасырдың басты оқиғасы атанған Қазан революциясын «Менің революциям!»
Қазанның бірінші ақынының ешкімге ұқсамайтын жаңашылдығы жайында Кеңес әдебиетінің
Революция жаршысы қазақ даласына қашан келді? Шығармалары қазақшалана бастағаннан
Ал, қазақ әдебиетінің алғашқы, аға буынына келсек, олар –
Революцияға дейінгі дәуірдің өзінде-ақ орысша жүйелі білім алған, орыстың
Сәкеннің Маяковскийді көрген-көрмегені, тыңдаған-тыңдамағаны, кездескен кездеспегені жайында қолға ұстатқандай
Осы айтылған мағлұматтардан осы үш кісінің бір-бірімен тығыз байланыста
Ендігі бір топ өлеңдер ақындардың революциялық күрес жолына қайта
Го Мо Жо:
要你才是“德谟克拉西！”你把这全人类来拥抱：
再也不分甚么贫富、贵贱，
再也不分甚么美恶、贤愚，
你是贫富、贵贱、美恶、贤愚，一切乱根苦蒂的大熔炉。
你是解放、自由、平等、安息，一切和胎乐蕊的大工师。
黑暗的夜！夜！
我真正爱你，
我再也不想离开你。
我恨的是那些外来的光明：
他在这无差别的世界中
硬要生出一些差别起。
Сәкен Сейфуллиннің :
Азамат, жүнжіме, жүрме бос.
Қол ұстап, бірігіп, тізе қос.
Ту ұстап дұшпанға барайық.
Теңдіктің ұранын салайық.
Тізесін батырған залымнан
Күн туды – біз теңдік алайық. /21.126/.
Ал енді Маяковский:
Байқа,
жолдас,
бол қырағы!
Көздеріңді аш кеңірек!
Британның ақымағы
Елімізге күш көрсетпек.
Болма,
Жолдас,
Бейқам
ынжық!
Ұста,
жолдас,
Қаруды
нық! /14.179/.
Осы өлеңдері арқылы ақындар барлық ел азаматтарын күрес жолына
Го Мо Жо-ның 1919-1920 жылдары жазылған өдеңдерінің рухы Маяковскийдің
Осы үш ақынның өлеңдерінде үгітшілік қызмет айқын көрінеді. Олардың
Бірақ бұл Го Мо Жо – Сәкен – Маяковский
Го Мо Жо тәрізді Сәкен де, Маяковский де халық
Ал енді Го Мо Жо мен Сәкен Сейфуллин үндестігін
Иман жоқ тұрмысқа көзқарасында.
Ар да жоқ, қарар да жоқ санасында.
Ұят та, азаматтық намыс та жоқ
Сатады бір өзі үшін анасын да. /21.213/.
Чжан Цзо-линнің жағымсыз бейнесін ақын осылай суреттейді. Ақын Чжан
Сұмға сұм қорған болып сақтамай ма?
Көмегін бір-бірінің ақтамай ма?
Ллойл-Жорж, Пуанкаре, Чемберлендер
Көтеріп сұмды көкке мақтамай ма? – дейді ол. /21.213/.
Яғни бұл арқылы Сәкен өз елінің мүддесін сатқан Чжан
1923-1924 жылдары Го Мо Жо марксистік әдебиетпен танысады. Сол
Жоғарыда айтылған үш ақын Ұлы Қазан революциясы мен социалистік
Ақындар суреттеуінде социалистік жаңа дүниенің негізгі күші – Ленин
青沉沉的大海，波涛汹涌着，潮向东方。
光芒万丈地，将要出现了哟
──－新生的太阳！
天海中的云岛都已笑得来火一样地鲜明！
我恨不得，把我眼前的障碍一概划平！
出现了哟！出现了哟！
耿晶晶地白灼的圆光！
从我两眸中有无限道的金丝向着太阳飞放。
太阳哟！我背立在大海边头紧觑着你。
太阳哟！你不把我照得个通明，我不回去！
太阳哟！你请永远照在我的面前，不使退转！
太阳哟！我眼光背开了你时，四面都是黑暗！
太阳哟！你请把我全部的生命照成道鲜红的血流！
太阳哟！你请把我全部的诗歌照成些金色的浮沤！
太阳哟！我心海中的云岛也已笑得来火一样地鲜明了！
太阳哟！你请永远倾听着，倾听着，我心海中的怒涛！- деп жырласа,
Сәкен пролетариаттың ұлы көсемі Ленинді маркстік идеяны жаңартушы, жаңа
Ал қызыл ту
Тұрды ортада жайқалып.
Сыналар жер
Таптық күші байқалып.
«Ақтық майдан!»
Одан тайған –
Өлмек байдан.
Қызыл әскер
Сескенбедітайқалып.
Тудағы ұран
Лениннің үн-сөзі еді.
Қиыр жолды
Болжаушы оның көзі еді.
Штаб жарын
Нықтап бәрін
Командарм -
Бұйырушы
Бастық – Ленин өзі еді. /21.336/.
«Альбатроста» Маяковский әсері мол. Ол тақырыптық жағынан да, образдық
Құр мақтаумен
лепіріп тойдыратын
Бұл емес
бос желпінген тойдың әні.
Мен Ленинге сенемін!
Сенім жыры –
даусым да жайдың оғы!
Бар әлемде бастайды
алға сенім.
РКП-ның бес бұрышты жұлдызы –
ой өлшемім,
Жырламасам мен мұны
Мен ақын
болмас едім! /14.24/.
Сөйтіп ақындар өз шығармаларында әңгімеші болып қатыса отырып, революция
Шығармаларындағы лирика мен эпиканың ұштасуы тәрізді, ондағы жеке адам
ҚОРЫТЫНДЫ
Қытай жаңа заман әдебиеті – Ұлы Қазан социалистік революциясы
Қазіргі таңда Қытай әдебиетіне, оның ішінде Революциялық әдебиет-ке байланысты
Го Мо Жо-ның алып дарын иесі, революционер күрескер және
Зерттеу жұмысында Го Мо Жо-ның өмір сүрген күрделі заман
Бітіру жұмысымның соңғы бөлімінде Го Мо Жо мен Сәкен
Сонымен қатар келесі тақырыптарға баса назар аударылып, оларға жан-жақты
Жұмысты жазу кезінде негізінен қытай әдебиеті жайлы жарық көрген
Бітіру жұмысының мақсаты Қытай қазіргі заман әдебиетінің көрнекті өкілі
Алдағы уақытта Қытай қазіргі заман әдебиеті, соның ішінде кемеңгер
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Федоренко
Го Мо-Жо, Избранные сочинения, Гослитиздат, М. 1955
Го Мо-Жо, «Избранные произведения Го Мо-Жо», изд. «Каймин», Пекин,
Го Мо-Жо Летопись революции, изд-во «Синьвэньи чубаньшэ», 1951
Цянь Син-цунь, Го Мо-Жо и его творчество, Современные писатели
Го Мо-Жо, Сборник статей о литературе, изд-во «Гуанмин шуцзюй»,
Го Мо-Жо, К работникам културы, сб. «Юйшу», изд-во «Цюньи
Го Мо-Жо, сб. «Цзиньси пуцзянь», изд-во «Хайянь шудянь», Шанхай,
Го Мо-Жо, Народность выше всего, «Тяньди сюаньхуан», изд-во «Цюньи
Го Мо-Жо, В СССР, изд-во «Чжунвай чубаньшэ», Шанхай, 1946
Го Мо-Жо, Товарищам работникам литературы и искусства Советского Союза,
Го Мо-Жо, Всем моим дорогим друзьям в Советском Союзе,
Қазақ Совет әдебиеті М. Қаратаев, т. Нұртазин, С.Қирабаев «Мектеп»
В.Маяковский таңдамалы: өлеңдер мен поэмалар. Алматы, Жазушы,1983
Белинский В.Г. Полн. Собр. Соч. , Т ІV
Цыбина Е.А. Драматургия Го Мо-Жо в период антияпонской войны
Маркова С.Д. Поэтическое творчество Го Мо-Жо М.1961
М.Горький. О литературе. Изд-во «Советский писатель», 1953
Го Мо-Жо. Избранное. ГИХЛ, М., 1953
Го Мо-Жо. Тигровый мандат. Избранное, т.2.Пекин,
Серік Қирабаев. Сәкен Сейфуллин творчестволық жолы. Қазақтың Мемлекеттік Көркем