С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Кафедрасы: Компьютерлік жүйелер
Бекітемін
Кафедра меңгерушісі_____________
«___»_____________ 2010 г.
ТАПСЫРМА №____
курстық жұмыс дисциплинасы:
Бағдарламаны әзірлеудің инструменталды құралдары
Студент Ниязыбет Талгат
топ втИПО-24
Жоба тақырыбы: ___________________________________________________________________________
№ Мазмұны Орындалу
уақыты Шамамен көлемі
1 Кіріспе 06.04.2009 3
2 Негізгі бөлім 12.04.2009 13
3 Негізгі терезелер 15.04.2009 3
4 Қалып қасиеттері 19.04.2009 4
5 Қалыптар арасында мәліметтермен алмасу 20.04.2009 3
6 Қорытынды 21.04.2009 1
7 Емханада емделіп жүрген пациенттердің тарихи қағазын даярлайтын
Пайдаланылған әдебиеттер:
Е.В. Егоров, Лекции по программированию на Delphi 7,
М. Голованов, Е. Веселов, Создание компонентов в среде
А. Я. Архангельский, Delphi 2006. Справочное пособие, Москва,
М.Е. Фленов, Библия Delphi, Санкт-Петербург, 2008.
ru.wikipedia.org
Тапсырманы тапсыру, жобаны қорғау күні: ________________________
Жобаның жетекшісі: _____________________________________________
Тапсырманы орындауға қабылдадым _________________________________
студенттің қолы
Кіріспе.
Delphi (Де́лфи) — аттас жобалау ортасында қолданылатын бағдарламалау
Бастапқыда Delphi жобалау ортасы Microsoft Windows қосымшаларын әзірлеуге
Delphi бағдарламалау ортасының интерфейсі
Тарихы
Delphi – Turbo Pascal тілінің дамуы нәтижесінде пайда
Object Pascal тілінің С++ тілінен айырмашылығы – мұндағы
Delphi бағдарламалау ортасы .NET платформасына арналған C# тілінің
Бірінші нұсқасы Win16 платформасына арналған қосымшаларды әзірлеуге қолданылды;
Екінші нұсқасынан бастап Win32 платформасына арналған қосымшаларды әзірлеуге
Алтыншы нұсқасымен бірге GNU/Linux операциялық жүйесіне арнап бағдарламаларды
Сегізінші нұсқасында .NET платформасына арнап байт-кодты генерациялау мүмкіндігі
Осыдан кейінгі нұсқалары (шығарылған жылына байланысты аталатын) Win32
2006 жылдың наурыз айында Borland компаниясы бағыттың шығымдылығы
2007 жылдың наурыз айында CodeGear компаниясы жаңартылған Delphi
2008 жылы тамыз айының 25 жұлдызында CodeGear компаниясының
Бағдарламалау тілінің барлық бөліктерінде (VCL және RTL) үнсіз
Windows API функцияларының барлығына бағытталған үндеулерді юникодты аналогтарына
Жалпыланған типтер (generics);
Анонимді тәсілдер;
Компилятордың жаңа директивасы: $POINTERMATH [ON|OFF];
Exit функциясы типіне байланысты параметрлерді қабылдай алады.
Негізгі бөлім
Windows операциялық жүйесіндегі қолданушы интерфейсінің негізгі элементі қалып
Қалып
Delphi бағдарламалау ортасындағы қалып
Әрбір қалып өзінің қасиеттерін, оқиғалары мен тәсілдерін иемденеді.
Негізгі терезелер
Delphi Интерфейсінiң негiзгi элементтерi;
Интегралдалған орта келесi элементтерден тұрады :
- негiзгi терезе, (Main)
- объекттiң инспекторының терезесi (Object Inspector),
- формалардың дизайнерiнiң терезесi (Form Designer),
- кодтың редакторының терезесi (Code Editor),
- жобаның диспетчер (Project Manager),
- бақылауларды тiзiмнiң терезесi (Watch List),
- шақыруларды стектiң терезесi, (Call Stack),
- бақылау нүктелерiнiң тiзiмi (Breakpoint List),
- тағы басқалардың объекттерiне қарау. (Object Browser)
Элементтер бұның барлығы емес Пос бiрден көрiнген
Негізгі терезе
Негізгі терезе экранның төбесінде орналасқан. Негiзгi терезенiң минимизациялауы
Формалардың дизайнерiнiң терезесi
Формалардың дизайнерi - бұл жабулы үнемi орналастырылған нүктелермен
Форма, Form1дiң дизайнерiнiң терезе басы, Delphi әрқашанды автоматты
Қалып тәсілдері (оқиғалары)
Кез келген басқа компонент сияқты қалыптың өз тәсілдері
Қалыптың оқиғалары
Құрылуы
OnCreate
OnCreate оқиғасы TForm компоненті құрылғанда ғана пайда болады.
OnShow
Бұл оқиға қалып көрінетін болғанда ғана генерацияланады (OnShow
OnActivate
OnActivate оқиғасы қалып белсенді болғанда (қалып енгізу фокусын
OnPaint, OnResize
Бұл оқиғалар қалып құрылғанда әркез шақырылады. Бұған қоса
Жойылуы
Қалыптың жойылуы кезінде оқиғалар келесі тәртіппен генерацияланады:
OnCloseQuery → OnClose → OnDeactivate → OnHide →
OnCloseQuery
Егер қолданушы қалыпты Close тәсілі немесе басқа да
procedure TForm1.FormCloseQuery(Sender: TObject; var CanClose: Boolean);
begin
if MessageDlg('Really close this window?', mtConfirmation,
[mbOk, mbCancel], 0) = mrCancel then
CanClose := False;
end;
OnClose
Егер OnCloseQuery оқиғасы CanClose=True қайтарса (қалыптың жабылу қабілетінің
caNone – қалыптың жабылуына рұқсат жоқ;
caHide – қалып жабылмайды, ол тек көзден таса
caFree – қалып жабылады, ол қолданған ресурстар бос
caMinimize – форма жабылу орнына кішірейеді.
OnDestroy
OnClose тәсілі өңделіп, қалып жабылған соң OnDestroy оқиғасы
Қалып қасиеттері
Қалып қасиеттері
Action қасиеті – TAction объектін анықтайды. Бұл объект
ActiveControl – дәл осы кезде енгізу фокусын иемденетін
Align – экранда қалыптың түзетілуін анықтайды. Бұл қасиет
alBottom – астыңғы шеті арқылы;
alClient – қолданушының барлық аймағы;
alCustom – түзетілу аналық объектінің тәсілін шақыру арқылы
alLeft – сол шеті арқылы;
alNone – түзетілусіз;
alRight – оң шеті арқылы;
alTop – үстіңгі шеті арқылы.
AlphaBlend – қалыптың мөлдірлігін қосады немесе өшіреді.
AlphaBlendValue – қалыптың көріну дәрежесі: 0 – қалып
Anchors – қалыпқа компоненттердің байланыстырылуының бағытын анықтайды.
AutoScroll – қалыпта орын жетпегенде автоматты түрде айналдыру
AutoSize – қалыпта орналасқан элементтердің позицияларына сәйкес қалыптың
BiDiMode – элементтің екіжақты көрінуін айқындайды. Жазудың бағыты
BorderIcons – терезенің тақырыбында көрініс табатын батырмаларды айқындайды:
biSystemMenu – терезенің жүйелік мәзіріне (Alt+Space пернесімен шақырылатын)
biMinimize – терезені минимизациялау батырмасы;
biMaximize – терезені жаю батырмасы;
biHelp – көмек шақыру батырмасы.
BorderStyle – терезе шекараларын және терезенің жалпы типін
bsDialog – диалогтік терезе (тақырыбында тек «Жабу» батырмасы
bsNone – «таза парақ» (терезенің шекаралары мен тақырыбы
bsSingle - өлшемдерін өзгертуге тыйым салынған қарапайым терезе;
bsSizeable - өлшемдерін өзгертуге болатын қарапайым терезе (үнсіз
bsSizeToolWin – тақырыбы кішірейтілген оңайлатылған терезе;
bsToolWindow - өлшемдерін өзгертуге тыйым салынған тақырыбы кішірейтілген
BorderWidth – терезе енінің пикселдердегі өлшемі.
Caption – қалып тақырыбында көрініс табатын мәтін.
ClientHeight, ClientWidth – қалыптың қолданушылық аймағының өлшемі.
Color – қалып түсі.
Constraints – қалыптың пикселдердегі ені мен ұзындығының максимал
Ctl3D – қалыптың 3D- көрінісін анықтайды.
Cursor – тышқан курсорының форма аумағында орналасқандағы түрін
DefaultMonitor – қалып қай мониторда көрініс табатынын анықтайды
DockSite, DragKing и DragMode – Drag&Drop операциясын орындағанда
Enabled – қалыптың белсенділігін анықтайды.
Font – қалыпта қолданылатын шрифттті анықтайтын қасиет.
FormStyle – қалыптың стилі. Бұл қасиет келесідей мәндерге
fsNormal – қарапайым қалып (үнсіз келісім бойынша қойылады);
fsMDIChild – бағынышты қалып;
fsMDIForm – басты қалып;
fsStayOnTop – қалып басқа терезелердің үстінде орналасады.
Height – қалыптың биіктігі.
HelpContext, HelpFile, HelpKeyword, HelpType – қалыптың *.hlp форматындағы
HorzScrollBar – көлденең айналдыру жолағын анықтайтын қасиет.
Icon – қалып тақырыбының сол жақ бұрышында көрінісі
Left – қалыптың сол жақ үстіңгі бұрышының позициясы.
Name – қалыптың объектілік аты.
PopupMenu – қалыптың контексттік мәзірін таңдауға мүмкіндік беретін
Position – қалыптың экрандағы бастапқы орнын анықтайды. Бұл
poDesigned – design-time-да көрсетілген орында пайда болады;
poDesktopCenter – жұмыс үстелінің ортасында;
poScreenCenter – экранның ортасында;
poMainFormCenter – қосымшаның басты қалыбының ортасында
PrintScale – қалып баспаға жіберілгендегі оның өлшемдерін анықтайды.
ScreenSnap. Егер бұл қасиет True мәнін иеленсе, онда
TransparentColor – қалыптың берілген түсінің мөлдірлігін қосатын қасиеті.
VertScrollBar – тік айналдыру жолағын анықтайтын қасиет.
Visible – қалыптың экрандағы көрінуін анықтайтын қасиет.
Width – қалыптың енін анықтайды
WindowState – қалыптың келесі күйлерінің бірін анықтайды:
wsNormal – қарапайым күйі (экранның бір бөлігінде орналасады);
wsMinimized – терезе минимизацияланған;
wsMaximized – терезе барлық экранға көрсетіледі.
Қалыптар арасында мәліметтермен алмасу
Егер қалыптар арасында параметрлермен алмасу және процедураларды бірге
Батырмалардың өте пайдалы ModalResult қасиетіне назар аударайық. Бұл
mrNone;
mrOk;
mrCancel;
mrAbort;
mrRetry;
mrIgnore;
mrYes;
mrNo;
mrAll;
mrNoToAll;
mrYesToAll;
мұндағы, әр мәннің бастапқы mr әріптері ModalResult сөзінен
Егер жаңа қалып құрып оған енгізу жолын және
Модальды емес терезе
Бірінші батырманың ModalResult қасиетінде mrOK мәнін таңдайық. Ал
Осыдан кейін басты қалыптағы «Сақтау» батырмасының орындайтын әрекеттерін
procedure TForml.SaveClick(Sender: TObject);
begin
if NonModalForm.ShowModal=mrOK then
Application.MessageBox(PChar(NonModalForm.Edit1.Text),
'You have entered:', MB_OKCANCEL)
end;
Енді бағдарлама фрагментінің жолдарын қарастырып өтейік. Бірінші жолда
Бағдарлама фрагментінің екінші жолы стандартты диалогтік терезені шақырады.
терезеден көрініс табатын хабарлама мәтіні;
терезе тақырыбының мәтіні;
терезеде орналасатын батырмалар:
MB_OK – тек «ОК» батырмасы ғана болады;
MB_OKCANCEL – «ОК» және «Болдырмау» батырмалары;
MB_RETRYCANCEL – «Қайталау» және «Болдырмау» батырмалары
MB_YESNO – «Иә» және «Жоқ» батырмалары;
MB_YESNOCANCEL – «Иә», «Жоқ» және «Болдырмау» батырмалары.
Хабарлама мәтіні ретінде бұл қарастырылған мысалда біз құрған
Қорытынды
Деректер қорын құру үшін басында BDE ADMINISTRATOR арқылы
Келесі қадам Delphi 7 ашып, panel 1 тақташасын
Жобалау кезіндегі басты қалып көрінісі
Жобалау кейінгі басты қалып көрінісі
Бағдарлама листингісі:
unit Unit1;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, Menus, DBCtrls, ExtCtrls, Grids, DBGrids, StdCtrls, Buttons,
DBTables;
type
TForm1 = class(TForm)
DataSource1: TDataSource;
Table1: TTable;
BitBtn1: TBitBtn;
DBGrid1: TDBGrid;
Panel1: TPanel;
DBNavigator1: TDBNavigator;
MainMenu1: TMainMenu;
N1: TMenuItem;
N2: TMenuItem;
new1: TMenuItem;
save1: TMenuItem;
open1: TMenuItem;
exit1: TMenuItem;
copy1: TMenuItem;
cut1: TMenuItem;
procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);
procedure open1Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form1: TForm1;
implementation
{$R *.dfm}
procedure TForm1.BitBtn1Click(Sender: TObject);
begin
close;
end;
procedure TForm1.open1Click(Sender: TObject);
begin
table1.active:=true;
table1.Open;
end;
end.
Мазмұны
Кіріспе ………………………………………………………………………. 3
Негізгі бөлім ………………………………………………………………… 6
Негізгі терезелер.…………………………………………………………… 3
Қалып тәсілдері (оқиғалары) ………………………………………… 7
Қалып қасиеттері ………………………………………………………10
Қалыптар арасында мәліметтермен алмасу ………………………… 14
Қорытынды ………………………………………………………………….. 1
12