User
User
2
МАЗМ¦НЫ
КІРІСПЕ........................................................................................................................3
1.ЕЊБЕК ЖЄНЕ ЕЊБЕК АЌЫ СИПАТЫ.................................................................5
1.1 Ењбек аќыны есептеудіњ жалпы ережесі..............................................................5
1.2 Ењбек аќы т‰рлері мен ж‰йесі ..............................................................................7
1.3 Ењбек аќыныњ топтамалыќ жєне талдамалыќ есебі..........................................11
1.4 Ењбек аќыдан ±сталатын жєне шегерілетін соммалар есебі
2.ЕЊБЕК ЖЄНЕ ЕЊБЕК АЌЫНЫ ¦ЙЫМДАСТЫРУ..........................................15
2.1 Ќызметкерлердіњ ќ±рамы мен ж±мыс уаќытын пайдалану есебі....................15
2.2 Істелген ж±мыс уаќытыныњ есебі.......................................................................17
2.3 Орташа ењбек аќыны есептеу тєртібі
2.4 Ќосымшы ењбек аќы есебі...................................................................................20
2.5 ¤нім µндіру есебі ..............................................................................................23
ЌОРЫТЫНДЫ............................................................................................................27
ЌОСЫМШАЛАР........................................................................................................29
ЌОЛДАНЫЛЃАН ЄДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ............................................................32
КІРІСПЕ
Ќазіргі кездегі ќоѓамыныњ єр-т‰рлі сатысында бухгалтерлік есепті ќажет
Алайда, осылардыњ ішінен атап айтатынымыз жєне кез-келген кєсіпорындар
¤йткені, бухгалтерлік есеп кєсіпорынныњ ќаржылыќ жаѓдайын сипаттап жєне
Наќтылап айтќанда ол ай сайынѓы бухгалтер толтыратын бухгалтерлік
Бухгалтерлік есеп стандарттарында жєне субьектілердіњ ќаржылыќ шаруашылыќ ќызметіндегі
Ењбек аќы-єрбір ќызметкер ж±мсаѓан ењбектіњ саны мен сапасына
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ µндірілген µнімдері мен істеген ж±мыстарына
Ењбек аќы есептеу ‰шін толтырылатын алѓашќы ќ±жаттар мен
Сондай-аќ б±л ќ±жаттаѓы ењбек баѓасыныњ д±рыс ќойылуы олардыњ
Тексеріліп болѓаннан кейін б±л ќ±жаттар бойынша кєсіпорынныњ ж±мысшылар
Ќарастырылып отырылѓан мєселеніњ кµкейтестілігі-кєсіпорындаѓы ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ µндірілген
Курстыќ ж±мысты жазудыњ маќсаты-шаруашылыќ кєсіпорындарындаѓы ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ
Курстыќ ж±мыстыњ міндеті кез келген шаруашылыќ кєсіпорындарында- ѓы
1.ЕЊБЕК ЖЄНЕ ЕЊБЕК АЌЫ СИПАТЫ
1.1 Ењбек аќыны есептеудіњ жалпы ережесі
¤нім µндіру ‰шін ќажеттілер ењбек заттары, ењбек ќ±ралдары,
Міне, сондыќтан да ±йымныњ міндеттемелерініњ бірі болып табылатын
Ењбек пен ењбек аќы есебініњ негізгі міндеттері:
1.¤ндірілетін µнімдер мен істелетін ж±мысќа кеткен ењбек пен
2.Ењбек µнімділігініњ µсімін баќылау.
3.Ж±мсалѓан ењбектіњ саны мен сапасын баќылау.
4.Ж±мысшылар мен ќызметкерлерге ењбек аќы тµлеу ‰шін ењбек
5.Ж±мысшылар мен ќызметкерлермен уаќытылы д±рыс есеп айырысу.
6.¤ндіріске жедел басшылыќ жасау ‰шін тиісті мєліметтер алу.
7.Ењбек пен ењбек аќы жайлы статистикалыќ жєне бухгалтерлік
Сонымен ќатар, ењбек пен ењбек аќы есебін ±йымдастыруды
1.Ењбектіњ µнімділігі мен орындалѓан ж±мыстыњ кµлемін ±лѓайтуѓа ынталандыратын
2.Ењбек пен µндірісті басќарудаѓы ѓылыми жолмен басќарудыњ
3.Ењбек пен ењбек аќы тµлеудіњ сыйлыќ беру ж‰йесімен
4.Ењбек пен ењбек аќыны есептеуде осы к‰нгі талаптарѓа
Ж±мыс берушілер мен ењбеккерлердіњ арасындаѓы ќатынастар ±жымдыќ келісім
Б±л келісім шарт ж±мыс берушініњ экономикалыќ м‰мкіндігіне ќарап,
Одан басќа, ±жымдыќ келісім шарт біршама мєселелерді ќарастыруы
Олардыњ ќатарына:
-тегін арнайы киімдер алатын ж±мыстар мен мамандыќтардыњ тізімі;
-ењбеккерлер ‰шін ќосымша жењілдік жєне жєрдем аќы ќ±ќыѓын
-ж±мыс уаќытыныњ жиынтыќ жалпы есебін ж‰ргізетін µндірістер, цехтар,
Ќызметкерді бір бµлімнен екіншісіне ауыстырѓанда «Басќа ж±мысќа ауыстыру
Б±йрыќќа б±рынѓы жєне жања ж±мыс кєсіпорын басшысыс ќол
‡лгініњ сыртќы жаѓына ќызметкердіњ б±рынѓы ж±мыс орыны бойынша
1.2 Ењбек аќы т‰рлері мен ж‰йесі
Жалпы ж±мысшылар мен ќызметкерлерге есептелетін ењбек аќы негізгі
Негізгі ењбек аќы-ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ наќтылы ж±мыста болѓан
Негізгі ењбек аќыѓа мына тµмендегі аталѓандар жатады:
1. Мерзімді жєне кесімді ењбек аќы;
2. Сыйлыќтар жєне сый аќылар;
3. ‡стеме сыйлыќ аќылар.
Ќосымша ењбек аќыѓа:
-ењбек зањына сєйкес шарттарда ќаралып белгіленген;
-ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ж±мыс істемеген;
-ќызмет атќармаѓан уаќытына тµленетін тµлемдер жатады.
Б±ндай тµлемдер ќатарына:
1.Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек демалысы ‰шін тµленетін тµлемдер.
2.Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ мемлекеттік, ќоѓамдыќ ж±мыстарды атќарѓаны ‰шін
3.Жас сєбилі аналарѓа берілетін демалысќа, баланы тамаќтандыру ‰шін
4.Жас µспірімдердіњ ќысмќартылѓан ж±мыс уаќытына тµленетін тµлемдер.
5.Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ кінєсіз ж±мыстыњ тоќтап ќалѓан уаќытына
6.Тегін кµрсетілген немесе тегін берілетін ќызметтер мен заттардыњ
7.Жоѓары немес арнаулы оќу орындарында жєне µзге де
8.Єскери жиындарѓа ќатысќаны ‰шін, сондай-аќ демалыс немесе мерам
¤ндіріс пен ќ±рылыста халыќ шаруашылыѓыныњ басќа да салаларында
Мерзімді ењбек аќы ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ж±мыс істеген
Мерзімді ењбек аќы µндірген µнімі мен істеген ж±мысын
Мерзімді ењбек аќыныњ т‰рлері:
1.Жай мерзімді;
2.Мерзімді сыйлыќты;
Жай мерзімді ж‰йесі бойынша-ж±мысшылар мен ќызметкерлерге ењбекаќы ж±мыс
____________
№ Радостовец В.К., Ѓабдуллин Т.Ѓ., Радостовец В.В., Шмидт
Мерзімді сыйлыќты:
-ж±мысшылар мен ќызметкерлерге олардыњ тарифте немесе штатта кµрсетілген
-санына;
-сапасына;
-таѓы да басќа кµрсеткіштердіњ µсуіне ќарай сыйлыќ беру
Кесімді ењбек аќы-ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек µнімділігін µсіруге,
Ењбек аќы есептеудіњ жєне тµлеудіњ кесімді т‰рін ќолданѓанда
Кесімді баѓа белгіленген ж±мыс уаќытында µндірілуге тиісті µнім
Ењбек есебініњ мањызды элементі болып ењбектіњ к‰рделілігіне, ж±мысшылар
Ж±мыстыњ к‰рделілігіне ќарай ењбек аќыныњ мµлшері тарифтик ж‰йеде
Тариф ж‰йесініњ негізгі элементтері болып мыналар табылады:
1.Тарифтік кесте;
2.Тарифтік ењбек аќы мµлшері;
3.Тарифтік мамандыќ аныќтамалары.
Осыларѓа негізделіп ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек аќы мµлшерініњ
Тариф ж‰йесініњ кµмегімен ж±мыстыњ барлыќ т‰рі к‰рделілігіне жєне
Тарифте мамандыќтар бойынша µндірістіњ ќай саласында болмасын негізгі
Сонымен ќатар тарифте єрбір атќаратын ж±мыстыњ наќты т‰рлеріне
Тарифтік кестеде-ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ єрбір топтарыныњ арасында тµленуге
Тарифтік кестеде: тарифтік ењбек аќы(саѓаттыќ, к‰ндік, айлыќ) осы
Жоѓары дєрежелі ењбекке тµленетін ењбек аќы бірінші дєрежелі
Тарифтік кестеде тарифтік ењбек аќы ж±мыстыњ т‰ріне ќарап
Тарифтік мерзімді ењбек аќы мµлшері бір саѓатќа белгіленеді.
Кесімді ењбек баѓасы белгілі тарифтік баѓа бойынша бір
Уаќыт мµлшері мен µндірілетін µнім мµлшері, кµлемі, барлыќ
1.3 Ењбек аќыныњ топтамалыќ жєне талдамалыќ есебі
Кєсіпорындардаѓы ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ бєріне жєне олардыњ єр
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ табысын, оныњ ішінде табыстан ±сталатын
¦йымдарда б±л тізімдеме єрбір цехтар, бµлімшелер бойынша толтырылады.
Ењбек аќы жµінде есеп айырысу тµлеу тізімдемесі єрбір
Б±л тізімдемеде ж±мысшы-ќызметкерлердіњ аты-жµні, табельдік номері, оларѓа есептелінген
Ж±мысшылар мен ќызметкерлер осы есеп айырысу тµлеу тізімдемесі
Б±л тізімдеме бойынша біріншіден ж±мысшылар мен ќызметкерлермен ењбек
Кейбір ±йымдарда есеп айырысу тµлеу тізімдемесі мен дербес
Негізгі бетінде ж±мысшылар мен ќызметкерлерге есептелген негізгі жєне
Тізімдеменіњ ќосымша беттерініњ саны б±л журналдыњ ќандай мерзімге
Тізімдемені толтыру барысында оныњ ењ соњѓы бетіне жиынтыќ
Б±л шот бойынша деректер мен аќпараттар ‰лгілі т‰рі
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек аќы есептегенде бухгалтерлік есеп
№ Операциялар мазм±ны Дебет
Шоты Кредит
шоты
1 К‰рделі ќ±рылыспен ш±ѓылданатын 126 681
____________
І Кеулімжаев Ќ.К., Єжірбаев З.Н., Ќ±дайбергенов Н.А. Бухгалтерлік
жєне сонда ж±мыс істейтін ќызметкерлердіњ ењбек тµлемініњ сомаларына
2 ¤нім µткізумен, ж±мыстар мен ќызмет кµрсетулерді ж‰зеге
681
3 Єкімшілік-басќармашылыќ ќызметкерлерге есептелген ењбек тµлемініњ сомаларына ењбек
4 Негізгі µндірістегі ж±мысшыларѓа ќызметкерлерге есептелген ењбек тµлемініњ
5 Ќосалќы µндірістегі ж±мысшыларѓа ќызметкерлерге есептелген ењбек тµлемініњ
6 Цехтыњ ќызметкерлеріне есептелген ењбек тµлемініњ сомаларына ењбек
7 Єлеуметтік салада ќызмет кµрсететін ќызметкерлеріге есептелген ењбек
8 Аќау µнімдерді жµндеумен ш±ѓылданатын
ж±мысшыларѓа ењбек аќы есептелінді
952 681
9 Басшылыќтаѓы т±лѓалармен есеп айрысу ‰шін 821 682
10 Кєсіпорынныњ ќызметкерлеріне есептелген ењбек аќыны тарату 902,
942 681
11 Демалыс аќысын тµлеуге ќ±рылѓан резервтер 126, 685
1.4 Ењбек аќыдан ±сталатын жєне шегерілетін соммалар есебі
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек аќысынан кєсіпорынныњ бухгалтериясы арќылы
-Жинаќталатын зейнет аќы ќорына аударылатын сомма;
-Белгіленген зањдарѓа сєйкес жеке табыс салыѓы;
-Зањ, сот органдарыныњ ‰кім ќаѓазы бойынша ±сталатын ±сталымдар(алимент,
-Несиеге сатып алѓан тауарларды, заттар ‰шін ж±мысшылар мен
-Єр т‰рлі жарналар(ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ жазбаша µтініші бойынша
-Жеке саќтандыру шартына сєйкес ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ жазбаша
-Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек аќысы есебінен берілген аванс
-Жеке меншік ‰й салуына банктен алынатын ±заќ мерзімді
-Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ жазбаша µтініші бойынша µзі ж±мыс
-¦йымѓа келтірілген зиянды µтеу ‰шін ±сталатын ±сталымдар.
Б±лардан басќа ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек аќыларынан µздерініњ
2. ЕЊБЕК ЖЄНЕ ЕЊБЕК АЌЫНЫ ¦ЙЫМДАСТЫРУ
2.1.Ќызметкерлердіњ ќ±рамы мен ж±мыс уаќытын пайдалану есебі
Ењбек жайлы есеп беруде кµп салалы ќызмет атќаратын
Ал µнеркєсіп орындарында ќызмет істеушілер келесі екі топќа
1.¤неркєсіптіњ µндірістік ж±мысщшылар мен ќызметкерлері.
2.¤неркєсіптік ±йымныњ балансындаѓы µндіріске жатпайтын ±йымдардыњ ж±мысшы-ќызметкерлері.
Атќаратын ќызметтеріне ќарай кєсіпорындар мен ±йымдардыњ ж±мысшылары мен
Ќызметкерлер тобы басшылар, мамандар жєне таѓы басќа да
Басшылар ќатарына–Президент, Ректор, Директор, Мењгеруші жєне таѓы басќалары
Мамандар ќатарына-инженерлер жєне техникалыќ ќызметтегі адымдар жєне таѓы
Басќа да ќызметтер ќатарына–ќ±жаттарды дайындайтын, есеп жєне баќылау
Бухгалтерлік есепте ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ саны мен олардыњ
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ тізімдегі саны кєсіпорындар мен ±йымдарѓа
Кєсіпорындарда ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ќ±рамы жєне олардыњ ж±мыс
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ќ±рамыныњ есебі-кєсіпорындар мен ±йымдардыњ кадрлар
Кадрлар бµлімінде келесі алѓашќы ќ±жаттарды пайдаланады:
-Ж±мысќа алу жайлы б±йрыќ ‰лгілі т‰рі Т-1;
-Басќа ж±мысќа ауысу жайлы б±йрыќ т‰рі Т-5;
-Демалыс беріуі жайлы б±йрыќ т‰рі Т-6;
-Ж±мыстан шыѓарылуы жайлы б±йрыќ т‰рі Т-8.
Бірінші рет ж±мысќа орналасќан ж±мысшылар мен ќызметкерлерге ±йымныњ
Ењбек кітапшасы кадрлар бµлімінде саќталып, оѓан ж±мысшылар мен
Ж±мысќа алу жайлы хат негізінде ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ
Кєсіпорындаѓы єрбір ќызметке алынѓан адамѓа, яѓни ж±мысшылар мен
Белгілі бір кезењдегі яѓни, уаќыттаѓы ±йымныњ ж±мысшылар мен
Ол ‰шін ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ тізімдегі саны єрбір
2.2 Істелген ж±мыс уаќытыныњ есебі
Істелген ж±мыс уаќыты кµрсеткіші ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек
Ж±мыс істелген уаќыт есебі ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ж±мысќа
Жалпы табельдер ж±мыс істеген уаќыты бойынша ж±мысшылар мен
Табельдерде кєсіпорынныњ єєр ќ±рылымыныњ µкілдері бойынша ж±мысшылар мен
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ уаќытша ж±мысќа жарамай ќалѓаны туралы
Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ демалысќа шыѓуы, іс сапарда болуы,
____________
Радостовец В.К., Ѓабдуллин В.В., Радостовец В.В., Шмидт О.И.
белгімен кµрсетіледі.
Ол ‰шін єріптік,
мысалы:
-Іс-сапардаѓы ж±мысшылар мен ќызметкерлер ‰шін-і;
-Демалыстаѓы ж±мысшылар мен ќызметкерлер ‰шін-д;
-Ж±мыстан себепсіз кешіккен ж±мысшылар мен ќызметкерлер ‰шін-с таѓы
Табельде ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ тек ќана ж±мысќа
Табельдер мен оларѓа негіз болѓан алѓашќы ќ±жаттар ењбек
Сонымен ќатар цехтар мен бµлімшелер бойынша жинаќталѓан деректер
Б±л кµрсеткіштер ењбектіњ µнімділігін аныќтау ‰шін ѓана емес,
2.3 Орташа ењбек аќыны есептеу тєртібі
¦йымдарда ж±мысшылар мен ќызметкерлерге тµленетін кейбір тµлемдердіњ мµлшері
Орташа ењбек аќыныњ сомасына байланысты есептелетін м±ндай тµлемдерге
-Мемлекеттік немесе ќоѓамдыќ міндеттерді атќарѓан уаќыты ‰шін тµленетін
-Ќызметтік іс-сапарда болѓан уаќытќа тµленетін ењбек аќы;
-Жас сєбилі аналарѓа дем алу жєне баланы тамаќтандыру
-Жас µспірімдердіњ ќысќартылѓан ењбек уаќытына тµленетін тµлем;
-¤ндірістен ќол ‰зіп немесе ќол ‰збей оќитын ж±мысшылар
-Амалсыздан ж±мысќа шыќпаѓан уаќытына тµленетін тµлем;
-Ауыл шаруашылыќ ж±мыстарына егін жинау, мал азыѓын дайындау,
-Ж±мысшылар мен ќызметкерлерге ењбек демалысы немесе пайдаланбаѓан ењбек
-Зейнет аќы, жеке табыс салыѓы жєне жылдыќ ж±мыс
¦йымдар ж±мысшылар мен ќызметкерлерге орташа ењбек аќыны есептегенде
Осы к‰нгі ќолданылатын зањдарѓа сєйкес орташа ењбек аќы
-ж±мысшылар мен ќызметкерлерге зейнеты аќы есептеу ‰шін зейнеткерлік
-ж±мысшылар мен ќызметкерлерге жыл сайынѓы ењбек демалысына баратын
Егер б±л жоѓарыда айтылѓан тµлемдерді есептеу барысында ж±мысшылар
Ењбек демалысына тµленетін тµлемдерді есептеу барысында демалысќа барар
Осы жоѓарыда айтылѓандарды есептеу кезінде толыќ бір айда
Кєсіпорындарда ж±мысшылар мен ќызметкерлерге жыл сайынѓы берілетін демалысы
-Негізгі ењбек аќы жєне оѓан ќосымша тµленген ‰стемелер;
-Кєсіпорындарда т±раќты ќолданылатын сыйлыќ беруге сєйкес ењбек аќы
-Жыл бойы істеген ж±мысыныњ ќорытындысы бойынша берілетін сыйаќы,
-Ќосымша ењбек аќы.
Кєсіпорындарды ж±мысшылар мен ќызметкерлергеорташа ењбек аќыны есептегенде мына
-Ењбек аќы ќорынан басќа ќаржы кµздерінен тµленетін тµлемдер;
-Есепке алынатын он екі айдан б±рынѓы уаќытќа тиісті
_____________
Друри К. Введение в управленческий и производственный учет.-
2.4 Ќосымшы ењбек аќы есебі
Ќосымшы ењбек аќы т‰рлері:
1.Мейрам к‰нінніњ алдындаѓы ќысќартылѓан ж±мыс уаќытына ењбек аќы
2.Жас µспірімдерге ењбек аќы тµлеу;
3.Жас сєбилі аналардыњ дем алуы жєне баланы тамаќтандыруы
4.Мемлекеттік, ќоѓамдыќ міндеттер мен ж±мыстарды атќарѓан уаќытќа тµленетін
5.Т‰нгі уаќытта істелген немесе атќарѓан ж±мыстары ‰шін тµленетін
6.Біреудіњ орнына ж±мыс істегені ‰шін тµленетін ењбек аќы;
7.Ж±мысшыларѓа µзіне берілген разрядтан тµмен тарифтелген ж±мысты атќарѓаны
8.Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ќан тапсырѓан к‰ніне, яѓни донорлыќ
9.Ж±мысшылар мен ќызметкерлерге ж±мыстыњ тоќтап ќалѓан уаќытына тµленетін
10.¤нім µндіру барысында кездесетін аќау ‰шін тµленетін тµлем;
11.Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ мерзімінен тыс уаќытта орындаѓан ж±мыстарына,
12.Ж±мысшылар мен ќызметкерлерге демалыс жєне мейрам к‰ндерінде істелген
13.Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ж±мысќа амалсыздан шыќпай ќалѓан уаќытына
14.¦йымдардаѓы ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбекке уаќытша жарамсыздыѓына жєне
1.Мейрам к‰нінніњ алдындаѓы ќысќартылѓан ж±мыс уаќытына ењбек аќы
Халыќ шаруашылыѓы салаларындаѓы ±йымдарда мейрам к‰нініњ алдындаѓы ж±мыс
Б±л к‰ні ж±мыс істеген ж±мысшы ќызметкерлердіњ ењбек аќылары
¦йымдарда ењбек аќыныњ кесімді т‰рі белгіленген ж±мысшылар мен
Ал, кєсіпорындарда ењбек аќыныњ мерзімді т‰рі бойынша ењбек
2.Жас µспірімдерге ењбек аќы тµлеу.
Кєсіпорындарда аптасына алты к‰н ж±мыс к‰ні, бір к‰н
-осы ±йымда ж±мыс істейтін 16-18 жас аралыѓындаѓы жасµспірімдерге
-15-16 жас аралыѓындаѓы жасµпірімдерге 4 саѓаттан аспауы
Егер кєсіпорын аптасына 5 к‰н ж±мыс істеп, 2
-ж±мыс к‰нініњ ±заќтыѓы 16-18 жас аралыѓындаѓы жас µспірімдер
-15-16 жас аралыѓындаѓы жас µспірімдер ‰шін 5 саѓаттан
Белгіленген зањдарѓа сєйкес жоѓарыда айтылѓан ж‰мыс істейтін жєне
Ал істеген ж±мыстары, µндірген µнімдері ‰шін, сондай-аќ атќарѓан
2.5 ¤нім µндіру есебі
¤нім µндіру есебі ењ алдымен орындалѓан ж±мыстыњ, операцияныњ,
¤нім µндіру есебі негізінде тек ќана кесімді ењбек
Жекелеген ж±мысшылар мен ќызметкерлер кесімді ењбек аќысына ќосымша
¤нім µндіру есебі єрбір кєсіпорындарда ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ
Кєсіпорындардыњ ењбекті ±йымдастыру кµбіне ѓылыми-техникалыќ даму дењгейіне жєне
Ењбекті жања техникамен жабдыќтау, механикаландырылѓан, автоматтандырылѓан, µндірістіњ пайда
Ѓылыми техникалыќ прогрестіњ дамыѓан жаѓдайында ќол ењбегін пайдаланцды
автоматтандырылѓан кешенді салаѓа айналады.
Оларда ќол ењбегі біртіндеп азайтып, ењбектіњ ±йымдастырылуына жања
Б±л айтылѓандардыњ іске асуы яѓни ќолданылуы µнім µндіру
¤нім µндіру есебініњ ж‰йелері.
Кєсіпорындарда µнімдердіњ µндіріліп шыѓарылуы жєне ж±мыстыњ орындалуы жайлы
1.Орындалѓан ж±мыстыњ аталуы;
2.Оныњ ќабылданѓан уаќыты, яѓни к‰ні, айы, жылы;
3.¤ндірілген µнімніњ саны мен кµлемі;
4.¤німді µндіруге, жасап шыѓаруѓа жєне ж±мысты орындауѓа кеткен
5.Орындаушы ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ табельдік нµмері немесе
6.Цех бµлімшесініњ цифрлары жєне оларѓа есептелген ењбек аќы
Б±лар бойынша одан кейінгі уаќыттарда ж±мысшы жєне ќызметкерлермен
Халыќ шаруашылыѓыныњ єр т‰рлі салаларындаѓы ±йымдарѓа µндіріс т‰рлеріне
Олардыњ ішінде:
1.Ж±мысшылар мен ќызметкерлерге єрбір операция бойынша істелген ж±мысы
Б±л ж‰йе бойынша керекті мєліметтерді жеке ж±мысшылар мен
2.¤ндірілген µнімдер мен істелген ж±мыстыњ жалпы кµлемін ењ
Б±л ж‰йе бойынша бµлімшелер мен цехтардаѓы барлыќ ж±мысшылар
3.Ењбек пен ењбек аќыны µндірістіњ т‰ріне ќарай ќолданудаѓы
Б±л ж‰йе бойынша ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ жеке
Операциялар бойынша ќабылдау ж‰йесі ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ µндірілген
Б±л ж‰йе бойынша кµбірек ќолданылатын алѓашќы ќ±жаттардыњ т‰рі
Б±л ќ±жат орындалмай, яѓни басталмай т±рып толтырылады жєне
Тапсырма орындалѓаннан кейін б±л нарядќа наќты µндірілген µнімдер
_____________
Кеулімжаев Ќ.К., Єжібаев З.Н., Ќ±дайбергенов Н.А. Бухгалтерлік есеп
ЌОРЫТЫНДЫ
Нарыќтыќ ќоѓамда бухгалтерлік есептіњ келесі т‰рлері кењінен кєсіпорындар
Кєсіпорындарда ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ ењбек аќы бойынша есеп
Ењбек есебініњ мањызды элементі болып ењбектіњ к‰рделілігіне, ж±мысшылар
Уаќыт мµлшері мен µндірілетін µнім мµлшері, кµлемі, барлыќ
Ж±мысшылар мен ќызметкерлер осы есеп айырысу тµлеу тізімдемесі
Б±л тізімдеме бойынша біріншіден ж±мысшылар мен ќызметкерлермен ењбек
¤ндірілетін µнімдер мен істелетін ж±мысќа кеткен ењбек пен
Кейбір ±йымдарда есеп айырысу тµлеу тізімдемесі мен дербес
Бухгалтерлік есепте ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ саны мен олардыњ
Цехтар мен бµлімшелер бойынша жинаќталѓан деректер ж±мыс уаќытыныњ
Б±л кµрсеткіштер ењбектіњ µнімділігін аныќтау ‰шін ѓана емес,
Белгілі бір кезењдегі яѓни, уаќыттаѓы ±йымныњ ж±мысшылар мен
Ол ‰шін ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ тізімдегі саны єрбір
ЌОСЫМША А
Кесімді аќыны есептеу
№ Ж±мысшылар мен ќызметкерлердіњ аты-жµні Мамандыќ дєрежесі Ж±мыс
1 Амантаев Б. 1 175 1.76 308 26.1
2 Єдіров Е. 2 160 2.06 329.6 26.1
3 Баќтыбаев П. 3 165 2.35 187.75 26.1
4 Ж±машев П. 4 154 2.64 406.55 26.1
5 Тарасов Н. 5 150 2.93 439.5 26.1
6 Перов Р. 6 164 3.23 529.72 26.1
968 2401.13 62669.6
ЌОСЫМША Є
Ж±мыс уаќытыныњ есебініњ табелі
№ Шартты белгілері Єріптік
код Сандыќ
код
1 Ж±мыс саѓаттары, к‰ндері Я 01
2 Т‰нгі ж±мыс саѓаттары, к‰ндері Н 02
3 Кешкі ж±мыс саѓаттары, к‰ндері ВЧ 03
4 Мерзімінен тыс ж±мыс саѓаттары, к‰ндері
-кесімді ќызметкер ‰шін С 05
-мерзімді ќызметкер ‰шін СП 06
5 Жыл сайынѓы демалыстар ОТ 14
6 Ж±мысќа уаќытша жарамсыздыѓы Б 17
7 Кесімді ќызметкердіњ толыќ сменалыќ мерзімді ж±мысы Ц
8 Ќызмет бабындаѓы іс-сапарлары Б 17
9 Екі ќабат болуѓа жєне бала табуѓа байланысты
10 Ќызметкердіњ кінєсінан болѓан толыќ сменалыќ кідірістер П
11 Ќызметкердіњ кінєсінан болѓан сменадаѓы кідірістер В
ЌОСЫМША Б
Тариф сеткасы
Тариф сетка-сыныњ бірыњѓай разряды Тарифтік коэфф-ициент (1 раз-рядќа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
1,0
1,07
1,15
1,24
1,33
1,43
1,54
1,66
1,78
1,91
2,05
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
2,20
2,37
2,55
2,74
2,958
3,17
3,41
3,67
3,94
4,24
ЌОЛДАНЫЛЃАН ЄДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.Кеулімжаев Ќ.К.,Єжібаев З.Н., Ќ±дайбергенов Н.А. Бухгалтерлік есеп принциптері.
2.Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Буххгалтерский учет
3.Радостовец В.К., Ѓабдуллин Т.Ѓ., Радостовец В.В., Шмидт О.И.
4.Ќазаќстан Республикасы Президентініњ 1998.28.01. № 3838 Жарлыѓы.
5.Ќазаќстан Республикасы Ќаржы министірлігініњ Бухгалтерлік єдістемесі жєне єдістемелік
6.Кеулімжаев Ќ.К., Корреспонденция счетов. –Алматы: БИКО, 2000.
7.Абдиманапова А.А. Принципы бухгалтерского учета: принцип себестоимости.- 1999.
8.Друри К. Введение в управленческий и производственный учет.
-М.: Финансы и статистика, 1998.-535с.
9.Бухгалтерлік есеп стандарттары.-Алматы,Юрист 2003.-320с.