Мазмұны
Кіріспе....................................................................................................................4
Электрондық басылымдарды жасау технологиясы және РНР
скриптін оқытудың негіздері…………………………………………...5
1.1 Электрондық басылымдарды жасау технологиясы және оларға
қойылатын талаптар…………………………………………………...5
1.2 РНР скриптін оқытудың негіздері……………………………….....16
1.2.1 Серверді баптау және РНР тілін орнату әдісі…………….....16
1.2.3 РНР тілінің ортасы және қолдану мүмкіндіктері …………..20
1.2.4 РНР тілінің тармақталу және қайталану операторлары….....25
2. HTML тіліндегі РНР скриптін оқытудың
лабораториялық практикумын жасау және пайдаланудың әдістемесі
2.1 РНР скриптінен лабораториялық жұмыстар…………………….....45
2.2 Электронды лабораториялық практикумды жасау және
пайдалану әдістемесі………………………………………………68
Қорытынды…………………………………………………………………….71
Қолданылған әдебиеттер..................................................................................72
Қосымша..............................................................................................................73
Кіріспе
Әлемде адамзат баласы әрқашанда өзі сияқтылармен араласу тәсілдерін іздестіреді.
Түлектік жұмыс екі тараудан тұрады.
Бірінші тарауда электрондық басылымдарды жасау стандарттары, серверді баптау және
Екінші тарауда РНР тілінің зертханалық жұмыстары, орындалу тәртібі, мысалдар
Түлектік жұмыстың мақсатты РНР тілінің әдістемелік құралын жасау. Осы
әдістемелік құралды кімдер қолданады;
әдістемелік құралдын мазмұнын анықтау;
теориялық материалдар жинақтау;
зертқаналық жұмыстар дайындау;
әдістемелік құралды жасау.
Осы есептерді шеше отыра біз интернетте программалау пәнәнің электрондық
Электрондық басылымдарды жасау технологиясы және РНР скриптін оқытудың негіздері.
1.1 Электрондық басылымдарды жасау технологиясы және оларға
қойылатын талаптар.
Электрондық оқулықтарды құру құралдарын жіктеу
Электрондық оқулықтарды құру құралдарын, мысалы, тағайындау және орындау функциясы,
дәстүрлі алгоритмдік тілдер;
жалпы міндеттің аспапты құралдары;
мультимедиа құралдары;
гипермәтіндік және гипермедиа құралдары;
Төменде әрбір белгіленген топқа қысқа шолу мен ерекшеліктер көрсетіледі.
Дәстүрді алгоритмдік тілдер
Тікелей бағдарламалау құралдарымен құрылған электрондық оқулықтардың өзіндік ерекшеліктері:
орындау стильдерінің әр түрлілігі ( түстер палитрасы, интерфейс, ЭО
сүйемелдеу мен модификация қиындығы;
көп еңбек және уақыт жұмсау;
аппараттық шектеулердің болмауы, яғни қолда бар техникалық базаға бағытталған
Жалпы міндеттің аспапты құралдары
Жалпы міндеттің аспапты құралдары (ЖМАҚ) маманданған бағдарламашы емес пайдаланушыларға
ЭО құрылымының реттелуі (формирование)
енгізу, мәтінді редактрлеу және форматтау (мәтіндік редактор);
статикалық иллюстративтік бөлім дайындығы (графикалық редактор);
динамикалық иллюстративтік бөлім дайындығы (дыбысты және анимациялы фрагменттер);
басқа өңдеу құралдардың қолданылуымен жүзеге асқан орындалатын модульдердің қосылуы
Жалпы міндеттің аспапты құралдарының артықшылықтарына мыналар жатады:
маманданған бағдарламашы емес адамдардың да ЭО құру мүмкіндігі;
ЭО жасау мерзімі мен көп еңбек қажеттілігінің елеулі қысқаруы;
бағдарламалық қамтамсыз ету мен компьютерлерге қойылатын талаптың төмендігі.
Сонымен қатар ЖМАҚ-та бірнеше кемшіліктер де бар:
достастық емес интерфейс алыста;
мультимедиа және гипермедиа жүйелерімен салыстырғанда мүмкіндіктердің аздығы;
қашықтықтан оқыту бағдарламасын құру мүмкіндігінің болмауы.
Ресейде көптеген отандық ЖМАҚ бар: Адонис, АосМикро, Сценарий, ТесСис,
Мультимедия құралдары
Жаңа ақпараттық технология пайда болғанға дейін эксперттер көптеген эксперименттер
Сонымен, мультимедия интерактивті өнімде – мәтін, қозғалмайтын бейнелер (суреттер
Аудиоақпарат өзіне сөз, музыка, дыбыстық эффектілерді қосады. Мұнда ең
Динамикалық бейнетізбе әрқашан статикалық элементтердің (кадрлар) ретінен тұрады. Мұнда
Мультимедия өнімінің басқа ақпараттық ресурстардан өзіне тән айырмашылығы едеуір
Электрондық оқулықтың екі түрі бар: жабық электрондық оқулық және
Электрондық оқу басылымына қойылатын жалпы талаптар
1. ЭОБ-ның объектісі ғылыми негізделген фактілер, тұжырымдар мен
ережелердің сонымен қатар берілген оқу курсында оқытылатын объекттердің құбылыстар
2. ЭОБ оқу мақсаттарына тікелей сәйкес келмейтін, яғни оқу
3. ЭОБ әртүрлі мамандықтар үшін олардың типтік оқу
4. ЭОБ-да интерфейс көрнекті, түсінікті, бірмәнді және қолданушы қате
5. ЭОБ-да имитацмалық
6. ЭОБ жабық та, ашық та ортада қолданылу
7. ЭОБ қосымша программалық құралдарды талап етпейтін операциялық
8. ЭОБ тұрақсыздандыру
Электрондық оқу басылымынының құрамына қойылатын талаптар
ЭОБ-нын құрамына: титул, тақырыптама, мазмұны, утилиталар, көмекші және құжаттама
Титулда ЭОБ-ның
Тақырыптамада ЭОБ-ның құрылымы мен барлық семантикалык оқу бірліктерінің аттары
Мазмұнда ЭОБ-ның мақсаттары және есептеріне қатысты
Утилиттер пайдаланушыларды тіркеу, статистикалық деректерді шығару,
«Көмекші» элементі ЭОБ-ның жұмысын басқару бойынша ақпарат және ЭОБ-ның
Электрондық оқу басылымының мазмұнына қойылатын талаптар
ЭОБ-ның контенті үш деңгейлі бөліктерге бөліну керек:
1-деңгей - модулдер. 2-деңгей - блоктар. 3-деңгей - сабақтар.
Модул блоктан блокқа өскен сайын мағыналы байланыстары
Блок сабақтан сабаққа өскен сайын мағыналы байланыстары бар логикалы
Сабақ минималды синтактикалық, семантикалық және прагматикалық
Теориялық материал тандап алынған оқу курсы бойынша
Мысалдар теорияның жеке
Тапсырмалар оқытылатын объекттер, үрдістер мен
кұбылыстарының ішкі байланысын
Сұрақ-жауаптар білімді меңгеру үшін және практикалық
жұмыстарды орындау машықтарын қалыптастыруға бағытталған болу керек. Сұрақтар білім
Тесттерде сұрақтар және арасында бір дұрыс және бірнеше дұрыс
Анықтамалық оқу материалына қатысты және жаттығуларды
орындау, есептерді шешу мен тәжірибе өткізуге, курстық дипломдық жүйе
Графика, аудио және видео оқу курсында оқытылатын объекттер, үрдістер
Тезарус ЭОБ-ң пән аймағына байланысты терминдер және қысқартулар сөздігін
Электрондық оқу басылымының оқыту элементтеріне қойылатын талаптар
Оқыту элементтеріне: «Теория», «Мысалдар», «Тапсырмалар, «Сұрақтар», «Тестілер», «Тезарус», «Анықтамалық»,
1. Оқыту элементі «Теория» оқылатын сабақтың теориялық
материалдарының гипермәтінді сипаттауына қолжетпек жасауына мүмкіндік беру керек.
Оқыту элементі «Мысалдар» мысалдардың сипаттамасы мен олардың түсініктеріне қолжетпек
Оқыту элементі «Тапсырмалар» ағымды сабақ бойынша жаттығуларға және есептерге,
Оқыту элементі «Сұрақтар» ағымды сабақ бойынша тест жүргізуге дейін
Оқыту элементі «Тестілер» оқытудың ағымды бірлігі бойынша білім бақылауды
сабақ деңгейінде – ағымдағы білім бақылау;
блоктар деңгейінде – аралық білім бақылау;
модульдер деңгейінде- белестік білім бақылау;
ЭОБ-ы деңгейінде –қорытынды білім бақылау.
Оқыту элементі «Тезарус» ЭОБ-да кездесетін және олардың анықтамаларына гипермәтіндік
Оқыту элементі «Анықтамалық» ағымды сабақ бойынша анықтамалыққа қолжетпек жасауына
Оқыту элементі «Графика», «Аудио» және «Видео» қосымша дидактикалық материалдарға
Оқыту элементі «Графика» схемаларға, сызуларға, суреттерге, фотосуреттерге және бейнелерге,
Оқыту элементі «Аудио» оқылатын сабаққа қатысты негізгі ұғымдарды, фактілерді,
Оқыту элементі «Видео» оқылатын сабаққа қатысты объектілердің, үрдістер фрагменттерінің
Электрондық оқулыққа қойылатын талаптар:
1. Жан-жақтылығы.
2. Iзгiлiктiлiк. Онда кез келген орындаушы өзiне
3. Бейiмдiлiгi. Ұсынылып отырған оқу материалы барлық
үшiн бiрмәндi болуы керек. Бiрақ оқу материалы әр түрлi
берiлуi мүмкiн.
4. Модульдiк. Кез келген электрондық оқулықты дәстүрлi
негiзiнде құрылымын жасақтау.
5. Экономикалық тиiмдiлiгi. Аталған оқулыққа сұраныс көп
және сәйкес түсетiн пайданы да қарастыру қажет.
6. Тұтынушыға бағдарлау.
Электронды оқулықтарды дайындауда мынадай дидактикалық шарттарды ескерген жөн:
Белгілі бір пәнге байланысты дайындалған оқулықтың сол пәннің типтік
Электрондық оқулықтар курста оқытылатын тараулар мен тақырыптарға қатысты дәріс
Электронды оқулықтың кәдімгі оқулықтардың мазмұндарын қайталамауы, яғни берілетін тақырыпқа
Белгілі бір тақырыпқа қатысты материал 2-3 экрандық беттен артық
Бiр қатардағы мәтін 62-65 таңбадан аспауы тиіс;
Оқулықты шектен тыс иллюстрациялық, анимациялық тұрғыдан көркемдеу пайдаланушыға кері
Беттің компановкасына қойылатын талаптар
HTML мен CSS тілдерінде бейнелеу құралдары жиынтығының әжептәуір шектелгеніне
● Әрбір бөлімге – бір беттен артық емес
● Беттегі визуалды элементтер санын минимумға дейін қысқартыңдар
және оқырманның назары оның ең маңызды бөліміне
бағытталатындай жасаңдар
● Тақырыптарды тек тікелей міндеті бойынша пайдаланыңыз
● Ұқсас ақпараттарды бірге орналастырған тиіс
● Безендіру басылымның барлық беттері үшін бірдей болуы керек.
Бейнелеуге қойылатын талаптар
● Электрондық басылымың ішіне артық бейнелер салмаңдар.
● Бейнелерді түсіндіретін мәтінмен толықтырыңыз.
● Графикалық файлдардың көлемін шектеңіз.
● Қолданушылар әр түрлі рұқсат етілген манитормен жұмыс істейтінін
ескеру керек.
● Барлық оқырмандарда графиканы бейнелеу сол түстік рұқсат етілім
арқылы іске асатынына сенбеу керек.
1.2 РНР скриптін оқытудың негіздері.
1.2.1 Серверді баптау және РНР тілін орнату әдісі.
Интернетте Web бетін құру үшін клиент-сервер жүйесін білу қажет.
Біздің қарастыратынымыз ( Интернет желісінде ақпарат тарату қызметін көрсетуші
Броузер ретінде клиент кез-келген интернет броузер пайдалануына болады. Мысалы,
Компьютерге бұл серверді қалай орнату керегін қарастырайық. http://192.168.10.1/php-course/Apache/APACHE1323.MSI деген
Серверді орнатып жатқанда сервердің интернеттегі атын, домен атын сұрайды.
Сервер өзінің конфигурация файлы арқылы жөнделеді. Ол файл сервер
Сервер бұл тест бетті қайдан алып тұр? Сервердің httpd.conf
Қандай файлды көрсету керегін сервер қалай біледі? Тағы да
Желідегі Web беттері және HTML тегтері.
HTML (HyperText Markup Language) тілі – бұл гипермәтінді белгілеу
HTML-файлдарының жетістігі:
Аз ақпараттық көлем;
Кез келген дербес компьютерден көру мүмкіндігі;
интерактивтілігі.
HTML гипермәтінінің тіл белгілеу дамуы жалғасуда. Осылайша DHTML (Dynamic
Белгілеуі кеңейтілген XML (Extensible Markup Language) тілі HTML гипермәтін
Тэг – ол браузерге тэг ішінде орналасқан мәтіндегі бейнелеуді
Тэгтер: құрылымдық, абзацты форматтау, символдар, гипермәтінді анықтау, графиканы қою,
HTML-файлының құрылымын сипаттау үшін құрылымдық тэгтер қоданылады:
– беттің басы мен соңы;
– бетті сипаттау;
– бет аты;
– бет мазмұны.
Онда беттің құрылымдық HTML-коды келесі:
Бұл арқылы HTML құжатының аты беріліп, әдетте құжатының атын
тэгі
Бұл жаңа жолға көшуді білдіретін тэг, жаңа жолға көшірілетін
тэгі
Бұл текстті бөлікке бөлетін тэг, бөлінетін бөліктің алдынан жазылады
тэгі
Бұл әріптің үлкен-кішілігін белгілейтін тэг.
Сурет кірістіру
HTML сурет кірістіруді іске асыра алады, HTML-дің сурет кірістіруге
Бұндағы src қасиеті суреттің келу қайнарын (Source) көрсетуге қолданылады,
.jpeg құжаты , .gif құжаты, .xmb құжаты .мысалы :
кесте(table)
Кесте көптеген тік сызықтар(Column) мен көлденең (Row )
Frame
Кейде Web бетін жобалағанда сол бетте бір мезгілде қасиеттері
Form
Form дегеніміз Web бетінде енгізу-шығарумен айналысуға қолданылатын диалог терезесі,
1.2.2 РНР тілінің ортасы және қолдану мүмкіндіктері
PHP (Hypertext Preprocessor) тілі - сервер жақта веб-сайт жасауға
Мысал
Мысал PHP әртүрлі орталарда қолданылуы:
XML-де жазылуы:
SGML-де жазылуы:
HTML-де жазылуы:
...
ASP-де жазылуы:
Мысалы РНР тіліндегі скрипт келесі түрдегідей жазылуы мүмкін:
Hello!
// бұл жол PHP тілінің жолы ретінде қарастырылмайды
// экранға шығады егер программа жұмыс істесе
Javascript, VBScript сияқты клиент жақтың скриптерінен айырмасы PHP скрипт
Енді клиент қандай түрде көріп тұрғанын қарап көрейік. Броузердің
Сонымен, ең алдымен түсініп алу керек нәрсе, біздің жазған
PHP скрипті HTML кодтан ажырату үшін төмендегі символдарды пайдалануға
(]value, ...). Олар айнымалы атынан
$a = array('color' => 'red', 1); $a[1] = 2;
Сонда шығысында былай болады: $a['color'] = 'red'; $a[0] =
6) Объект анықтау үшін new деген сөз пайдаланылады. Мысалы,
7) Ресурс сырттағы мәліметтерді алуға керек. Ондай айнымалы арнайы
8) NULL деген түр айнымалыға жоғарыда аталған түрлердегі мән
1.2.3 РНР тілінің тармақталу және қайталану операторлары.
Тармақталу операторының жазылу үлгісікелесідей:
if (шарт) {
//шарт рас болса, осы жерде тұрған нарсе орындалады
}
HTML ішіне жазған кезде былай болып тұруы мүмкін:
$a мәні беске тең
Егер шарт рас болса, онда қорытынды бетке қалың әріптермен
Тармақталу операторының күрделірек түрі:
if (шарт) {
//шарт рас болса, осы жерде тұрған нарсе орындалады
} else {
//кері жағдайда, осы жерде тұрған нарсе орындалады
}
Тармақталу операторының күрделірек түрі:
if (шарт) {
//шарт рас болса, осы жерде тұрған нарсе орындалады
} elseif (басқа шарт) {
//басқа шарт рас болса, осы жерде тұрған нарсе орындалады
} else {
//кері жағдайда, осы жерде тұрған нарсе орындалады
}
Альтернативті жазылуы
if (шарт) :
//шарт рас болса, осы жерде тұрған нарсе орындалады
elseif (басқа шарт) :
//басқа шарт рас болса, осы жерде тұрған нарсе орындалады
else :
//кері жағдайда, осы жерде тұрған нарсе орындалады
endif;
Үзу операторы break;
Бұл оператор қайталану және таңдау операторын үзіп тастау үшін
Таңдау
switch ($var) {
case v1:
...
[break;]
case v2:
...
[break;]
default:
}
Альтернативті жазылуы
switch ($var):
... //жоғарыдағымен бірдей
endswitch;
Таңдау операторы шарт операторын қайта-қайта ұқсас шартпен тексерген сияқты
дегеннің орнына таңдау операторы арқылы былай жаза салуға болады: