аннотация
Менің курстық жұмысымның тақырыбы «Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі
1. Салықтың экономикада мәні және оның теориялық негіздері.
2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның қазіргі
3. Қазақстан Республикасының салық жүйесін түсіндіру және оның
Курстық жұмысымда 1 – график, 4 – кесте,
Мазмұны
Кіріспе....................................................................................................... 5
І. Салықтың экономикада мәні және оның теориялық
негіздері.................................................................................................... 6
1.1 Салықтардың экономикалық мәні, қызметі....................................... 6
1.2 Салықтардың түрлері және салық алуды ұйымдастыру................. 12
ІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның
қазіргі жағдайы........................................................................................ 14
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және
негізгі кезеңдері..................................................................................... 14
2.2 Қазақстан Республикасының салықтық реттеуді дамыту
бағыттары.................................................................................................. 20
ІІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесін жетілдіру жолдары................................................................................................... 25
3.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қызметтері...... 25
3.2 Ауыл шаруашылық саласындағы салық саясатының
бағыттары................................................................................................. 28
Қорытынды.............................................................................................. 32
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі........................................................ 33
Кіріспе
Салықтар кез-келген елдерде мемлекеттің қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүзеге
Салықтар өз қызметін жүзеге асыруда мемлекет экономикасына өз
Салықтық реттеудің механизмдері тек қана өндірістің дамуын реттеп
Әлемдік тәжірибе көрсеткеніндей бүкіл дамыған мемлекеттердегі салықтық реттеу
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2006 жылы 1 наурыздағы
І. Салықтың экономикада мәні және оның теориялық негіздері
1.1 Салықтардың экономикалық мәні, қызметі
Салықтар – тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлінуімен
Салықтың экономикалық мәні – шаруашылық субьектілерінен, азаматтардан ұлттық
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетгі
Салықтар тауар-ақша қатынастарынан тыс қолданылады. Натуралды салықтардың мөлшері
Егер екі мемлекет бір-бірімен соғыс жүргізсе, жеңген мемлекет
Салықтарға экономикалық әдебиетгерде әр түрлі анықтама мен түсініктеме
Салық — заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге
Салық - белгілі бір объектілерден төленетін төлем.
Салық дегеніміз — белгілі бір мерзімде және белгілі
Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізді құраушы жүйе
Салықты басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі,
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінде салықтардың меншікті салмағы 70
Салықты материалдық тұрғыдан алғанда — бұл, салық төлеушінің
Салықтың материалдық белгісі - салық төлеуші белгілі бір
Материалдық салықтық қатынастар - ақшалай қатынастар, өйткені ол
Экономикалық категория тұрғысынан қарағанда салық — салық төлеушілерден
Ал, құқықтық тұрғыдан қарайтын болсақ, бұл мемлекетгік бекітілім,
Салық құқығы - мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда
Салық материалдық тұрғыда белгілі бір ақша сомасын (ақшалай
Сонымен салықтардың мазмұны мынадай:
• Материалдық категория жағынан - бұл белгілі бір
• Экономикалық категория ретінде - бұл мемлекеттің табысы;
• Заңдық категория жағынан, бұл заң жүзінде белгіленген
• Салықтың экономикалық белгілері ретінде келесі көрсетілгендерді атауға
• Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді
• Салық - ақшалай нысанда төленеді;
• Салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады;
• Салық - баламасыз сипатта болады;
• Салық - салықты төлеген кезде меншік нысандары
• Салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады.
Ал, енді осы белгілердің мазмұнын тереңірек қарастырайық.
1. Салық — мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді
Мемлекеттік аппарат мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндірмейді. Сондықтан
2. Салық — ақшалай нысанда төленеді.
Натуралдық нысанда төленуі де мүмкін. Мәселен, ауыл шаруашылығы
Салық кодексінде салық ақшалай нысанда төленуі тиіс деп
3. Салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады. Салықты
Мұның қайтарымды төлемдерден (мысалы, мемлекеттік қарыз) айырмашылығы:
• Біріншіден, ақша салық төлеушілерден мемлекетке қарай қозғалады;
• Екіншіден, кері қайтады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге
Ал, қайтарымсыздық дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді,
4. Салық — баламасыз сипатта болады.
Салық құнның ақшалай нысанда бір бағытта қозғалысын айқындайды,
Сондықтан салық — баламасыз төлем болып табылады.
5. Салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады.
Салықты төлеген кезде меншік нысандары ақша қаражаттарына, немесе
6. Салық — тұрақты экономикалық қатынас туғызады.
Салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. Тұрақтылықты
Салық қатынастарының тұрақтылығы салық төлеу арқылы жүйелі төлемдерге
Азаматтардың мүлік салығын төлеген кезде, оның салық қатынастары
Сонымен қатар салықтық құқықтың бірнеше белгілері бар, атап
• салықты - мемлекет немесе уәкілдік берілген мемлекеттік
• салық - құқықтық нысанда жүзеге асады;
• салық - мемлекетгің бір жақты белгіленімі болып
• салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды;
• салық – мәжбүрлеме сипатта болады;
• салық төлеу арқылы ақшаны алу құқықтық сипатта
Салықтың осы құқықтық белгілеріне кеңірек тоқталып өтейік.
1. Салықты тек мемлекет қана белгілейді.
Мемлекеттік органның ешбірі салықты бекітуге және енгізуге құқы
Салық – бұл мемлекеттің белгіленімі болып саналады.
Салық - осы белгісі арқылы басқа да міндетті
Сондықтан көптеген мемлекетгің салық заңдылықтарында салықты былайша қарастырады:
• біріншіден, салықты уәкілдік берілген мемлекеттік орган ғана
• екіншіден, салықты белгілеу белгілі бір заң немесе
• үшіншіден, осы қабалданған құқықтық акт белгілі бір
2. Салық құқықтық нысанда жүзеге асады.
Мемлекет салықты бекіту және енгізу үшін құқықтық акт
Мемлекеттің салық қызметін жүзеге асырудағы негізгі әдісі болып
Салықтың құқықтық негізі ретінде — мемлекет шығарған нормативті
Салық элементтері және салық салудың шарттары осы құқықтық
3. Салық мемлекеттің бір жақты белгіленімі болып табылады.
Салық ұлт (халық, қоғам, азамат) және мемлекет арасындағы
Салықтық суверенитет (егемендік) — мемлекеттің өзінің аймағындағы кейбір
4. Салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды.
Қабылданған құқықтық акт негізінде белгіленген салық жеке және
Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар — бұл мемлекет біржақты тәртіппен
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін
Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында: заңды түрде белгіленген
Салықтарда ежелден салық жүктемесін (салық ауыртпалығын) бөлудің екі
1) пайда (алынған игіліктер) қағидаты;
2) «қайыр көрсету» (төлем қабілеттілігі) қағидаты. Алынған игіліктерге
Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидаттарын бұрын А.Смит ұсынған
1) салық салық төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы
2) салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын
3) әрбір салық салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы
4) салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс
Бұл қағидаттарды пайдалану салық салудағы зорлық-зомбылықты жоқ етті,
Тұңғыш рет Қазақстан Республикасында заңнамалық деңгейде салық салудың
Салық төлеуші салық заңнамасына сәйкес салықтық міндеттемелерін толық
Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып
Қазақстанның салық жүйесі оның бүкіл аумағында барлық салық
Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық актілер ресми басылымдарда
Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан
Салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні мен мазмұны олар атқаратын функцияларда
Қазіргі кезде салықтар фискалдық, реттеуші және қайта болу
Фискалдық функция — барлық мемлекеттерге тән негізгі функция.
Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық қызметінің ұлғаюымен байланысты
1.2 Салықтардың түрлері және салық алуды ұйымдастыру
Салық салуды ұйымдастыру салық қатынастары нысандарының элементтерін, яғни
Қазақстан Республикасының қазіргі салық жүйесі салықтарды құру мен
Негізгі салық элементтеріне мыналар жатады: салық субъектісі, салық
Салық субъектісі немесе салық төлеуші. Ол — салықты
Салық салынушылар — нақты салық ауыртпалығы түсетін жеке
Салық объектісі. Мүлік пен іс-әрекеттер салық объектілік және
1 сызба. Салық механизмінің элементтері
Салық базасы. Салық базасы — салық салу объектісі
Салықтың негізгі базасы мыналар болып табылады:
- табысқа салынатын салық. Бұған корпорациялық табыс салығы
- тауарларға салынатын салықшар. Олар қосылған құнға салынатын
- капиталға салынатын салық. Оған жер салығы, мүлікке
Салық мөлшерлемесі. Салық мөлшерлемесі — салық базасының өлшем
Салық салу практикасында мөлшерлемелердің мынадай түрлерін ажыратады:
- тұрақты (берік) салық мөлшерлемесі. Олар табыс көзіне
- үйлесімді салық мөлшерлемесі. Олар салық объектісіне (оның
- прогрессивті салық мөлшерлемесі. Бұл жағдайда прогрессивтік салық
ІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның қазіргі
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және негізгі
Мемлекетте алынатын салық түрлерінің, оны құру мен алудың
1991 жылға дейін елде көбінесе экономиканы басқарудың әміршіл-әкімшіл
1991 жылғы желтоқсанның 25-інен бастап біздің елімізде тұңғыш
Бұл заң салық жүйесін құрудың қағидаттарын, салықтар мен
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының
Заңға Ел Президенті 2001 жылдың 12 маусымында қол
Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қалыптасуы және дамуының негізгі
Кең ауқымдағы жаңа салық заңы, жалпы мемлекеттің және
Кесте 1
Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қалыптасуы және даму кезеңдері
Кезеңдер Салық жүйесінің қалыптасуы және дамуы Салықтық қатынастарды
Бірінші кезең 1991-1994 ж.ж. Салық жүйесі жаратылды, экономикадағы
Екінші кезең 1995-1998 ж.ж. Макроэкономикалық тұрақтылық және кәсіпорындарды
мерзімді мәселелерді шешу. Орта мерзімді мәселені бағдарлау. Орташа
Үшінші кезең 1999-2001 ж.ж. Салықтық реттеу ұйымдарының жаңа
Төртінші кезең 2002 ж. дан басталады Әлеуметтік-экономикалық бағдарламаларды
1995 жылғы болған соңғы салық реформасынан кейін ел
Қазір біздің мемлекетіміз экономикасы дамуының жаңа кезеңінде тұр.
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың, алымдардың және баждардың
Қазақстан Республикасындағы салықтардың, салық сипатындағы алымдардың тізбесі мыналардан
I. Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы.
2. Жеке табыс салығы.
3. Қосылған құнға салынатын салық.
4. Акциздер.
4.1 Экспортталған шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы.
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері.
6. Әлеуметтік салық.
7. Жер салығы.
8. Көлік құралдарына салынатын салық.
9. Мүлікке салынатын салық.
II. Алымдар:
1. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
2. Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тірегені үшін алынатын алым.
3. Жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған мәмілелерді
3.1 Жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін алым.
4. Радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды мемлекеттік
5. Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені
6. Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді
6.1 Кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік
7. Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алынатын
8. Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым.
9. Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру
10.Аукциондардан алынатын алым.
11.Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым.
12.Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектрін
III. Төлемақылар:
1. Жер участкелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.
2. Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны үшін
3. Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы.
4. Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.
5. Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.
6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы.
7. Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы.
7.1 Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені
8. Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
9. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру үшін төлемақы.
IV. Мемлекеттік баж: Мемлекеттік баж.
V. Кеден төлемдері:
1. Кеден бажы.
2. Кеден алымдары.
3. Алдын ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы.
4. Алымдар.
Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы
2. Жеке табыс салығы
3. Қосылған құн салығы
4. Акциздер
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері
6. Әлеуметтік салық
7. Жер салығы
8. Көлік құралдар салығы
9. Мүлік салығы
1. Корпорациялық табыс салығын төлеушілерге:
- Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі мен мемлекттік мекемелерді
2. Жеке табыс салығының обьектілері:
- төлем көзінен салық салынатын табыстар;
- төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.
З. Қосымша құн салығы — тауарларды өндіру және
4. Акциз төлеушілері:
- Қазақстан Республикасының аумағында қызметтің акцизделетін түрлерін жүзеге
- Резидент емес тұлғалар және олардың құрылымдық бөлімшелері.
5. Жер қойнау. Төлеушілері:
- Техногендік минералды құрылымдардан пайдалы қазбалар алуды қоса,
6. Әлеуметтік салық. Төлеушілері:
- ҚР резидент заңды тұлғалары, сондай-ақ ҚР қызметін
- Жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар және әлеуметтік
7. Жер салығы. Төлеушілер:
- Жеке меншік құқығындағы тұрақты жер пайдалану құқығындағы,
8. Көлік құралдар. Төлеушілер:
- Меншік құқығында салық салу обьектілері бар және
9. Мүлік салығы. Төлеушілер:
- Қазақстан Республикасы аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе
- Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында салық салу
Кесте 2
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджеті
(млн. тенге)
2003 2004 2005 2006
Түсімдер 1022256 1305124 2098532 2338034
Табыстар 1004566 1286734 2098532 2338034
соның ішінде:
салық түсімдері 947251 1186138 1998314 2209102
одан:
корпорациялық табыс
салығы 272632 382814 834332 776609
қосылған құн салығы 231338 242955 343925 489572
акциздер 26986 29913 33416 47433
жеке табыс салығы 93281 98535 122999 165033
мүлік салығы 27189 31579 37272 48386
жер салығы 5497 5941 6903 7991
әлеуметтік салық 157676 167995 197300 236569
салықтан тыс түсімдер 44813 81500 66036 54764
негізгі капиталды сатудан түскен түсім 12502 19096 34182
трансферттің түсімдері
2
Кредиттерді қайтару 17690 18390 0 0
Шығыстар 1068439 1323821 1946146 2150560
Шығындар 1026992 1287938 1946146 2150560
соның ішінде:
жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер
65287
83587
103786
124546
қорғаныс 47483 58011 78663 99992
қоғамдық тәртіп және қауыпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі
білім беру 148989 190748 256935 327291
денсаулық сақтау 89781 131184 185456 223373
әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету 239230 272333
мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістік 33788 43948
тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 34544 69058 118326 135010
отын-энергетикалық кешен және жер қойнауын пайдалану 8486 25319
2.2 Қазақстан Республикасының салықтық реттеуді дамыту бағыттары
Қандай болмасын мемлекеттің салық жүйесі негізінен екі қызметті
Қазақстандағы салықтардың атқаратын реттеуші қызметіне кеңінен тоқталсақ, оның
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясында болашақтағы мемлекетіміздің
Осыған сәйкес, салық жүйесінің алдында тұрған маңызды мәселелердің
1999 жылдың қорытындысы бойынша, мұнай экспорттаудан тек салық
Егер бұл көрсеткіш тек қана мұнай саласында орын
Осындай көлеңкелі экономиканың келеңсіз әрекеттерінен еліміздегі күнделікті тұрмыстық
Аталған кемшіліктерді жою үшін, ең алдымен салық заңына
Жер қойнауындағы табиғи байлықтар өндірушілердің табыстары әлемдік бағаға
Аталған кемшіліктерді жою үшін шикізатты өндірушілерге салынатын табыс
Егер экспортталатын шикізаттың әлемдік бағасы күрт төмендеп кетсе,
Сонымен, шикізатты эскпорттаушылар қолданылып келген үстеме пайдаға салынатын
Осы аталған салық төлеушілер мен еліміздің экономикасында орын
Қазақстан жағдайында халыққа коммуналды қызметтер көрсетіп отырған жеке
Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына Жолдауында салық саясатын
Өндірісті дамыту мен кеңейту мақсатында қосымша құн салығының
Ірі салық төлеушілерден түскен салық түсімдерін жинауды тексеру
ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2006 жыл 1 наурыздағы Қазақстан
Аталмыш реформа бұдан былай Қазақстан халқы және шаруашылық
Бұл саясат ҚР кәсіпорындары, ұйымдары, шағын бизнесі және
Кесте 3
Салық Басталу мерзімі Ставкасы
Қазіргі Ұсынылған
Жеке табыс салығы 2007 жыл
1 қаңтардан 5% дан
20% дейін 10%
Әлеуметтік салық 2008 жыл
1 қаңтардан 20% дан
7% дейін 13% дан
5% дейін
ҚҚС 2007 жыл
1 қаңтардан
2008-2009 жж. 15% 14%
13%
12%
Патент негізінде АСР 2007 жыл
1 қаңтардан 3% 2%
Оңайлатылған декларация негізінде АСР
3% дан 7% дейін 2007 жыл
1 қаңтардан
3% 3% дан
5% дейін 3%
Келесі жылдан жеке табыс салығының ставкасы бірыңғай 10%-
Еңбекақысы аз жұмысшылар санатының табыс деңгейін сақтау мақсатында
Әлеуметтік салықтың төмендеуі номинальдық салық ауыртпалығын (жеке табыс
Үкімет ҚҚС төмендетуді 2001 жылдан бастады. ҚҚС ставкасы
ҚҚС төмендеуі кәсіпорынның қаражатын айналымға жұмсап, инвестициялық мүмкіндігін
Қазіргі таңдағы салық салудағы күрделі жағдайларды ескере келе,
• Салық ставкілерін төмендету;
• Салық салу базасын кеңейту (шегерімдерді азайту, жеңілдіктерді
• Салық ставкілерін бөлу санын азайту (жеке табыс
• Тікелей салықтарға қарағанда жанама салықтарды көбейту (мысалы,
• Салық Кодексін қарапайымдату;
• Салық ауыртпашылығы жоғары салық ставкілерін төмендету;
• Салық органдарының жұмысын жетілдіру.
ІІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесін жетілдіру жолдары
3.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қызметтері
Қазақстан Республикасы өз алдына егемендік алып, тәуелсіз мемлекет
Нарықтық экономика мен мемлекеттің салық саясатының негізгі мақсаты
Салық саясатының басты мақсаты — салық жүйесін құру
Мемлекеттің салық қызметі келесі бағыттардан тұрады:
• мемлекеттің салық жүйесінің қалыптасуы;
• салық салу саласында мемлекет органдарының міндетін анықтау;
• арнайы салық органдарының жүйесін қалыптастыру;
• салық заңын ұйымдастыру және оның сақталуына бақылауды
Салық жүйесі де өз алдына сала болып қалыптасуы
Қазақстан Республикасының салық жүйесі реформалаудың үш кезеңінен өтті.
Бірінші кезең.
1991 жылғы 9 шілдедегі Қазақ КСР Президентінің «ҚазКСР
1991 жылғы қабылданған Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы салық
І. Жалпы мемлекеттік салықтардың түрлері:
1. Қосылған құнға салынатын салық.
2. Пайдаға салынатын салық.
3. Акциздер.
4. Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан алынатын салық.
5. Экспорт пен импортқа салынатын салық.
6. Кеден тарифі және баж салығы.
7. Пайдалы қазбаларды геологиялық барлау және геологиялық іздестіру
8. Тіркелген (ренталық) төлемдер.
9. Транспорт құралдарына салынатын салық.
10. Автотранспорт құралдарын сатып алуға салынатын салық.
11. Автотранспорт құралдарының Қазақстан Республикасына келіп кіргені үшін
12. 3аңды ұйымдардың мүлкіне салынатын салық.
13. Қазақстан Республикасы азаматтарынан, шетел азаматтарынан және азаматтығы
14. Мемлекетгік баж салығы.
15. Табиғат ресурстарына салынатын салық.
16. Колхозшылардың еңбегіне ақы төлеу қорына салынатын салық.
ІІ. Жалпыға бірдей міндетті жергілікті салықтар мен алымдар:
1. Жер салығы.
2. Жеке адамдардың мүлкіне салынатын салық.
3. Орман табысы.
4. Су үшін төленетін ақы.
5. Табысқа салынатын салық.
6. Кәсіпкерлік қызметті тіркеу үшін алынатын алым.
7. Кәсіпкерлік қызметтің субъектілері ретінде тіркелмеген азаматтардан алынатын
8. Заңды ұйымдарды мемлекеттік тіркеуден өткізгені үшін алынатын
9. Елтаңбалық алым.
10. Мұрагерлік және сыйға тарту тәртібімен ауысқан мүлікке
ІІІ. Жергілікті салықтар мен алымдар:
1. Курорттық аймақта өндірістік мақсаттағы объектілер құрылысына салынатын
2. Курорттық алым.
3. Азаматтардан алынатын мақсатты алым.
4. Жарнамаға салынатын салық.
5. Автотранспорт құралдарын, есептеу техникасы және жеке компьютерлерді
6. Автотранспортты аялдауға қойғаны үшін алынатын алым.
7. Жергілікті символиканы пайдалану құқығы үшін алым.
8. Ипподромдарда ат жарысына қатысқаны үшін алынатын алым.
9. Ат жарысындагы ұтысы үшін алынатын алым.
10. Ипподромдарда тотализатор ойынына қатысушы адамдардан алынатын алым.
11. Тауар биржаларында және валютаны сату және сатып
12. Аукциондық сатудан алынатын алым.
13. Кино-телетүсірімдер өткізу құқығы үшін алынатын алым.
14. Пәтер алуға берілген рұқсат қағаз (ордер) үшін
15. Ит иелерінен алынатын алым.
16. Спиртті ішімдіктермен сауда-саттық жасау құқығы үшін алынатын
17. Жергілікті аукциондар өткізу және лотереялар ойнату құқығы
Екінші кезең.
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының
Жалпы мемлекеттік салықтар:
1. Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы.
2. Қосылған құнға салынатын салық.
3. Акциздер.
4. Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық.
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері.
Жергілікті салықтар мен алымдар:
1) Жер салығы.
2) Заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық.
3) Көлік құралдарына салынатын салық.
4) Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды
5) Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін алынатын
6) Аукциондардан алынатын алым.
Қазақстан Республикасы Президентінің бұл Жарлығы Қазақстан Республикасының 1999
Осы кезде Қазақстан Республикасында салықтар, алымдар және басқа
1) заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;
2) қосылған құнға салынатын салық;
3) акциздер;
4) бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені және мемлекеттік тіркеуге
5) жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салықтары;
6) әлеуметтік салық;
7) автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша жүргені
8) жер салығы;
9) заңды және жеке тұлғалардың мүліктеріне салынатын салық;
10) көлік құралдарына салынатын салық;
10-1) бірыңғай жер салығы;
11) кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды
12) қызметтің жекеленген түрлерімен айналысу құқығын бергені үшін
13) аукциондық сатудан алынатын алым;
14) Қазақстан Республикасының базарларында тауарларды сату құқығын бергені
15) Қазақстан Республикасының радиожиілік ресурстарын пайдаланғаны үшін төленетін
16) заңды және жеке тұлғалардың Алматы қаласының рәміздерін
16-1) заңды (мемлекеттік кәсіпорындарды, мемлекетгік мекемелер мен коммерциялық
17) жеке тұлғалардың ставкасы есептеу базасының 1 пайызынан
3.2 Ауыл шаруашылық саласындағы салық саясатының бағыттары
Ауыл шаруашылық саласындағы салық саясатының бағыттары.
Нарық жағдайындағы мемлекеттік реттеу экономикалық әдістермен жүзеге асырылады.
Республикамыздың агроөнеркәсіп кешені экономиканың аса маңызды саласы және
Аграрлық саланы реттеудің негізігі бағыттары:
- ауыл шаруашылық саласының нарықтық бағаларын қалыпты шаруашылық
- ауыл шаруашылық саласында нарықтық инфрақұрылымының дамуына әрекет
- отандық тауар өндірушілерге қатысы протеционистік саясатты жүргізу
Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі бағыты
Салық саясаты және салықтық механизмі белгілі бір қағидалар
Қарапайымдылық қағидасы. Бюджеттің кіріс кезін қараудағы, салықтар мен
Салық саясаты мен салықтық механизм арасындағы байланыс қарапайым
- салықтардың түрлері аса көп болмай, нақты да
- бөлгілі бір салықтың түріне біріңғай салық ставкасын
- салық салу объектісін, салық салынатын табысты немесе
- салық жеңілдіктері не үшін беріледі, оған қандай
- салық төлеуде, салықты табыс көзінен, яғни төлем
Әділеттілік қағидасы. Салық саясаты мен салықтық механизм арасындағы
Тікелей әділеттілік қағидасы дегеніміз салық ставкасы, салық мөлшері,
Көлденең әділеттілік қағидасы – тиісті жағдайда біріңғай салық
Салыстыру қағидасы. Бұл қағида бойынша салық ставкаларын бекіткен
Салық – мемлекеттің суверенитетінің сипаты болып табылады. Олар
Қазіргі заманғы экономистердің анықтауы бойынша салықтық саясат қаржылық
Шаруа (фермерлік) қожалықтары бірыңғай жер салығын төлеу кезінде
Ауылшаруашылық өнімдерді қайта өндеуші кәсіпорындарының негізгі мәселелері ұлттық
Кесте 4
Кейбір мемлекеттердегі ҚҚС ставкасы, процентпен
Мемлекет Негізгі Тұтыну тауарларға
Ұлыбритания 17,5 Салық салынбайды
Германия 15 7
Австрия 20 10
Италия 19 9 и 4
Испания 16 4 и 7
Швеция 25 12
Нидерланды 17,5 6
Люксембург 15 6
Канада 7 Салық салынбайды
Қазақстан Республикасының Салық Кодексінде ауылшаруашылық өнімдерін қайта өңдеу
Қорытынды
Елімізде жаңа салық жүйесі шешуі тиіс алғашқы тапсырма
Біздің ойымызша бұл орында экономикадағы салық ауыртпалығын тағы
Біздің ойымызша шаруашылық жүргізуші субъектілерге (шағын және орта
• өнімі халықаралық стандарттарға сай келетін кәсіпорындарға корпорациялық
• жаңа техника - технология пайдаланатын кәсіпорындардан алынатын
• әрбір жалдамалы қызметкерге есептелген табыс салығын азайту
• индустриалдық-инновациялық стратегияны жүзеге асыру аясында жаңа жоғары
Қазақстан Республикасы Конституциясы, Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке
Қазіргі салық жүйесінде болып жатқан қарқынды өзгерістерді, ескеріп,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Гатаулин Ш.К. «Налоги и налогообложение». Учебное пособие. Т.,
Горский И.В. Налоги в рыночной экономике. М., Общ.
Деренберг Р.Международное налогообложение: Краткий курс. М.,ЮНИТИ, 1997.
Русаков И. Налоги и налогообложения: Учебник для ВУЗов
Кобор X. Налогообложение юридических лиц в ФРГ //
Полонова Н. Налоговые органы Франции //Финансы. - 2002.
Юткина Г. Налоги и налогообложения: Учебник.- М.: Инфра-М,
Черник Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы
Лекбедова Л. Налоги в США //Банки Казахстана.- 1999.
Майере У. Налогообложение в США // Налоговый эксперт.
Мещерякова О.В. «Налоговые системы развитых стран мира» (справочник).-
Сутырин С. Налоги в мировой экономике и налоговое
Международное налогообложения // Бюллетень бухгалтера. 2002. №20 -8с.
Чериик Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы
Жарасбай А. Совершенствование механизма государственной поддержки малого и
Әкімов А.Қ. Арнаулы салық режимі бойынша шағын бизнес
31