Жоспар:
Кіріспе………………………………………………….....……......................3 бет
І тарау
1.1. Ауыл шаруашылығындағы бухгалтерлік есептің ерекшелігі
1.2.Ауыл шаруашылық ұйымдарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру принциптері....................................................................……….....................11
1.3. Ауыл шаруашылық ұйымдардың шикізаттардың есебі....…...............16 бет
1.4. ХҚЕС бойынша ауыл шаруашылық шығындарының
2.0.Ауыл шаруашылығының бухгалтерлік есебі..........................................25бет
2.1.Өсімдік шаруашылығы бухгалтерлік есебі............................................20 бет
2.2.Мал шаруашылығының бухгалтерлік есебі............................................22бет
2.3.Ауыл шаруашылықта өндірілген өнімдердің есебі................................23бет
2.4.Өсімдік және мал шаруашылық өнімдердің өзіндік құн
2.5. Ауыл шаруашылық шығындарының синтетикалық және
2.6. Ауыл шаруашылығының бухгалтерлік есебін жетілдіру жолдары
ІІІ тарау
3.0.Қорытынды…................…………………………………………….....24 бет
ІV тарау
4.0.Пайдаланылған әдебиеттер...................................................................25 бет
Кіріспе
Ауыл шаруашылық Қазақстан экономикасының маңызды салаларының бірі
Республиканың экономикалық дамуының бірегей әлеуетті бағыты бола
Қазақстан Республикасы бидай мен ұнның ірі экспортшысы
Республикадағы ауылшаруашылық жерінің жалпы ауданы 222,6 млн.
Қазақстанның ауылдық жерін мекендейтін халықтың саны 7,3
Ауыл экономикасын көтеру мақсатында соңғы 10 жыл
Ауыл шаруашылығы материалдық өндірістің негізгі салаларының бірі
Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс iстейтiн барлық кәсiпорын
Кез келген ұйымда бухгалтерлiк есеп жұмысын жүргiзу
Кәсiпорындардағы бухгалтерлiк маманының қай-қайсының болмасын негiзгi кәсiби
І тарау
1.1. Ауыл шаруашылығындағы бухгалтерлік есептің ерекшелігі
Бухгалтерлік есеп жүйесі — бухгалтерлік есеп
камералдық жүйе — ұйымның тиімділігі ақшалай қаражат
қарапайым (униграфикалық) жүйе — бағалау активтердің
қосарлы жүйе — бағалау алынған пайданың шамасымен
Пайдаланушылардың көзқарасы тұрғысынан қaржылық есеп (сыртқы
Бухгалтерлік есепте қолданылатын негізгі ауылшаруашылық түсініктердің анықтамалары.
Ауыл шаруашылығында шығындарды жіктеуге тура келді: келесі
Әрбір ұйым, өздеріне тән ішкі және сыртқы
бар көптеген құрамдас бөліктерден тұратын күрделі жүйе
Басқарудың өзі шаруашылық есептің берілгендері негіз болатын
Ауыл шаруашылығы ұйымдарында өнеркәсіп ұйымдарымен салыстырғанда, айналым
Материалдық қорлар біржолғы тұтыну қорларының сипатында (негізгі
1.2.Ауыл шаруашылық ұйымдарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру
принциптері
Ауылшаруашылығы экономиканың бір саласы ретінде ерекше факторлардың
Ауыл шаруашылығындағы бухгалтерлік есептің негізгі ерекшелігі -
Нарық экономикасы жағдайында экономикалық субъектінің қызмет ету
Көптеген шаруашылықтарда бәсекелестікке, сату нарығын жоғалтуға, шаруашылық
Ауыл шаруашылығының әрбір өндірістік саласында өндірілген өнімнің
Ауыл шаруашылығы ұйымдары қаржыларының негізгі қызметтерінің бірі
Бухгалтерлік есеп әдісі және оның бақылау қызметі
Бұдан бұрын айтылғандай, дискретті түгендеуді жүргізу түгендеу
1.3. Ауыл шаруашылық ұйымдардың шикізаттардың есебі
Экономиканың өзегі мен өркені, негізінен, шикізатты өңдеуге
Егіншілік пен мал шаруашылығында өндірілетін бұдан басқа
Ауыл шаруашылығы өзінің дамуы мен өркендеу сипатына
Дәстүрлі (тұтынушы) ауыл шаруашылығында қауымдық және ру-тайпалық
Тауарлы және жартылай тауарлы дәстүрлі шаруашылық пен
а) егіншілік шаруашылығы (көп еңбек күшін қажет
ә) егіншілік және егіншілік пен мал шаруашылығы
б) көпсалалы тауарлы егіншілік пен мал шаруашылығы
Жоғары маманданған тауарлы ауылшаруашылығы — ол ауыспалы
а) дәнді дақылдар шаруашылығы (бидай, жүгері). Солтүстік
ә) интенсивті егіншілік (дәнді дақылдар, техникалық дақылдар,
б) плантациялық шаруашылық (жеміс, сергітпе және техникалық,
в) экстенсивті жайылымдық мал шаруашылығы (етті бағыттағы
г) интенсивті мал шаруашылығы (сүтті және сүтті-етті
ғ) интенсивті егіншілік пен мал шаруашылығы (бау-бақша,
Соңғы жылдары экономикасы дамыған елдердің ауыл шаруашылығындағы
Сонымен қатар осы заманғы техниканы, тыңайткыштар мен
XX ғасырдың 80-жылдары басым түрде дамыған елдер
Қазіргі ауыл шаруашылығына тән басты белгі —
Бүгінгі таңда ауыл шаруашылығында жоғары маманданған кәсіпорындар
Қазір Қазақстанда ауыл шаруашылығы мақсатына арналған жеке
1.4. ХҚЕС бойынша ауыл шаруашылық шығындарының
ХБЕС ауылшаруашылық қызметі туралы ақпаратты басқа Халықаралық
Басқалармен қатар ХБЕС биологиялық активтерді олардың даму,
Биологиялық активтің әділ құнын жеткілікті сенімділік деңгейде
2.0.Ауыл шаруашылығының бухгалтерлік есебі
2.1.Өсімдік шаруашылығы бухгалтерлік есебі
Өсімдік шаруашылығының маңызды салаларына дәнді дақылдар ,
Ежелден-ақ өсімдік шаруашылығының негізін дәнді дақылдар құрайды.
Бидай — ең басты дақыл. Оның негізгі
Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу орталықтары
Орталықтар Басты мәдени дақылдар Үй жануарлары мен
Жерорта теңізі Арпа, зығыр, жүзім,
апельсин, зәйтүн, құрма Ешкі, қой, ірі қара
Оңтүстік-Батыс Азия
сұлы, кендір, бұршақ,
қызылша, жүзім Ірі қара, жылқы, ешкі,
бактриан (екі өркешті түйе),
қой, үйрек
Оңтүстік Азия Күріш, бидай, қант құрамы,
мақта, джут, шай,
кокос пальмасы Ірі қара (буйвол, зебу),
үйрек, қаз
Шығыс Азия Күріш, қытайбұршақ,
қытайтары (гаолян), арпа,
тары, шабдалы, өрік Қодас, шошқа,
түт жібек көбелегі
Оңтүстік-Шығыс Азия Күріш, ямс, тары,
саго, банан, қант құрағы Шошқа, тауық
Эфиопия Бидай, арпа, сорго,
тары, кофе, мақта,
банан Дромедар (бір өркешті түйе),
Батыс Африка Күріш, тары, ямс,
май пальмасы, қарбыз,
қауын Шошқа
Орталық Америка Жүгері, маниок, батат,
жержаңғақ, какао, сизаль,
макта, темекі Күркетауық, үй қояндары
Анд тауы Жүгері, картоп, асбұршақ,
мақта, күнбағыс Лама, альпака
Қазір бидай адам тұрақты мекендейтін барлық материктерде
Күріш
Күріш — тропиктік дәнді дақыл. Оның негізгі
[өңдеу ]Жүгері
Жүгері (маис)—Америкадан Колумб саяхатынан кейін дүниежүзінін басқа
Өндірілетін астықтың дүниежүзілік нарыққа 10—15%-ы шығарылады. Астықты
Техникалық дақылдар
Өсімдік шаруашылығының маңызды саласының бірі — техникалық
Майлы дақылдар
Майлы дақылдар Жер шары халқының тамақ құрамында
Қантты дақылдар
Қантты дақылдардың да азық-түліктік маңызы зор. Олардан
Талшықты дақылдар
Талшықты дақылдардың ең маңыздысы — мақта. Ол
Крахмалды дақылдар
Крахмалды дақылдардың ішіндегі маңыздысы да, көп таралғаны
Сергітпе дақылдар
Сергітпе дақылдарға шай, кофе және какао жатады.
Дәм-татымдық дақылдар
Дәм-татымдық дақылдар (қалампыр, бүрыштар, тмин, лавр, күнжіт,
Бақша және жеміс-жидек шаруашылығы
Өсімдік шаруашылығының маңызды салаларының бірі — бақша
2.2.Мал шаруашылығының бухгалтерлік есебі
Мал шаруашылығы — ауыл шаруашылығының мал өнімдерін
Ірі қара өсіру қоңыржай белдеудің табиғи және
Сүт өндіру бағытындағы ірі қара өсіру көбінесе
Шошқа шаруашылығы
Толық мақаласы: Шошқа шаруашылығы
Шошқа шаруашылығы дүниежүзілік ет өнімінің 40%-ға жуығын
[өңдеу ]Мал шаруашылығы
Толық мақаласы: Мал шаруашылығы
Мал шаруашылығы ет-жүн бағытындағы және биязы, жартылай
Мал шаруашылығының дүниежүзіндегі аса ірі аймағы —
Құс шаруашылығы
Құс шаруашылығы — ауыл шаруашылығының ең жаңа
Басқа да шаруашылықтар
Жоғарыда аталған мал шаруашылығының кең тараған басты
Мал шаруашылыры барынша дамыған аудандарда экологиялық проблемалардың
Қазақстандағы мал шаруашылығы
Мал шаруашылығының тарихы осыдан 10 мың жылдай
Қазақстанда 19 ғасырдың соңына дейін негізінен қой,
Қазақстанда ауыл шаруашылығы мен өндірісті жоспарлы түрде
Бұл ауыл халқының әлеуметтік жағдайының күрт нашарлауына
2.3.Ауыл шаруашылықта өндірілген өнімдердің есебі
Халық шаруашылығының басқа да салалары сияқты, мал
Республикамызда мал шаруашылығының ішінде мал шаруашылығы маңызды
2 кесте – Республика бойынша барлық мал
мың бас
Мал түрлері
2005 ж
2006 ж
2007 ж
2008 ж
2009 ж Өсу қарқыны (2009ж /
2005 ж)
бас саны пайыз-дық өсімі
Ірі қара 5457,4 5660,4 5840,9 5991,6 6095,2
Мал және ешкі 14334,5 15350,3 16080,0 16770,4
Жылқы 1163,5 1235,6 1291,1 1370,5 1438,7
Түйе 130,5 138,6 143,2 148,3 155,5 +25
Ескерту – кесте ҚР Статистика Агенттігінің мәліметтері
Жоғарыдағы 2 - кестенің мәліметтеріне талдау жасайтын
Қазақстан Республикасының Статистика Агенттігінің мәліметтері бойынша Республика
Мал шаруашылығындағы шығындар есебі қойдың жүніне қарай:
1. Биязы жүнді, жартылай биязы жүнді, қылшық
- негізгі мал отары (айырылмаған қозыларымен қоса
- өсіруге және бордақылауға қойылған қойлар (айырғаннан
2. Қаракөл және елтірі мал шаруашылығы:
- негізгі отар (айырылмаған қозыларымен қоса саулықтар,
- өсіруге және бордақылауға қойылған қойлар (айырғаннан
Саладағы шығындар есебі 8110 «Негізгі өндіріс» шотына
Мал шаруашылығындағы өндіріс шығындары есебі мен өнімнің
- материалдар;
- өндірістік жұмысшылардың еңбек ақылары;
- еңбек ақыдан аударымдар;
- үстеме шығындар.
Мал шаруашылығы ұйымдарында қойларды азықтандыруға жұмсалынатын жем-шөптер
Бірінші тәсіл – негізгі өндіріске жіберілген материалдар
Екінші тәсіл – орталық қоймадан өндірістік бөлімшеге
2.4.Өсімдік және мал шаруашылық өнімдердің өзіндік құн
Бастапқы бухгалтерлік есептің сапасын және сенімділігін арттыру
Өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығында мамандандырылған бастапқы
Мамандандырылған бухгалтерлік құжаттарды компьютерлік өңдеуді қажет ететін
1. Еңбек шығындарын есепке алу бойынша құжаттар;
2. Негізгі құралдарды есепке алу бойынша құжаттар;
3. Өнім шығымын есепке алу бойынша құжаттар.
4. Материалдық шығындарды есепке алу бойынша құжаттар.
Ол, барлық саладағы өсімдік шаруашылығының өндіріс және
Кейбір фермерлердің бухгалтерлік есепті ұйымдастыру және жүргізуге,
2.5.
Айналымдағы мүліктер құрамына кіретін шаруашылық құралдарының есебі
қоймаларда сақталуы мен пайдалану барысында дұрыс жақсы
сақтау мен пайдалану орындарында жедел қабылдау, жіберу
қабылдау, сақтау, жіберу, операцияларды дұрыс және уақытылы
шаруашылық құралдарын алу, өндіріске жіберу және есептен
шаруашылық құралдарының қозғалысы бойынша операцияларды рәсімдеу тәртібін
қоймалардағы және қолданыстағы шаруашылық құралдарын түгендеудің мезімдерін
Сонымен қатар, ұйымның есеп саясатында шаруашылық құралдарының
Нормативті құжаттарға сәйкес шаруашылық құралдарын қоймадан қолданысқа
Сонымен, материалдық-өндірістік қорлар құрамында есепке алынатын, қолданысқа
Бөлімшелерде пайдаланылатын шаруашылық құралдары туралы көрсеткіштерді жүйелендіру
Сонымен қатар қорлар есебін жетілдіру мақсатында реттелу
Қазіргі уақытта ұйым туралы жалпы бірдей
Алдын айтылғандай, түгендеу ауыл шаруашылық ұйымдарында материалдық
Осы талаптарға сүйене отырып, біз материалдық қорларды
4 кесте - Ауыл шаруашылығы ұйымдары
Қорлардың түрлері Шот № Кезеңділік Өткізу мерзімі
Шикізат, жем, тұқым және басқа да материалдар
Мұнай өнімдері 1310 Айына 1 рет Есептілік
Жас мал 1350 Тоқсанына 1рет- жылына 1
Бордақыдағы мал 1350 Жарты жылда 1 рет
Аяқталмаған өндіріс 1340 Жылына 1 рет 1
Қоймадағы дайын өнім 1320 Жылына 1 рет
Тауарлар 1330 Жылына 1 рет 1 қазаннан
Ескерту – автор құрастырған
Түгендеуге қойылатын бұл кезеңділік пен талаптардан келесідей
ауыл шаруашылығы ұйымдарында түгендеуді дұрыс жүргізгенде нақты
ҚОРЫТЫНДЫ
Ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру өнеркәсіпте,
Бастапқы бухгалтерлік есептің сапасын және сенімділігін арттыру
Өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығында мамандандырылған бастапқы
Мамандандырылған бухгалтерлік құжаттарды компьютерлік өңдеуді қажет ететін
1. Еңбек шығындарын есепке алу бойынша құжаттар;
2. Негізгі құралдарды есепке алу бойынша құжаттар;
3. Өнім шығымын есепке алу бойынша құжаттар.
4. Материалдық шығындарды есепке алу бойынша құжаттар.
Ол, барлық саладағы өсімдік шаруашылығының өндіріс және
Кейбір фермерлердің бухгалтерлік есепті ұйымдастыру және жүргізуге,
2.6 . Ауыл шаруашылығының бухгалтерлік есебін жетілдіру
Ауыл шаруашылығы ұйымдарындағы қорлардың бухгалтерлік есебі мен
Қазіргі таңдағы Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есепті реформалау
- пайдаланушыларды пайдалы ақпаратпен қамтамасыз ететін есеп
- Қазақсатандағы бухгалтерлік есепті халықаралық деңгейдегі стандарттар
- Бухгалтерлік есептің реформаланған моделін енгізуде ұйымдарға
Қазіргі таңдағы бухгалтерлік есеп жүйесінің ХҚЕС және
қайта сату үшін сатып алынған және сақталудағы
қайта сатуға арналған мүліктер (жер, ғимарат, көлік
өндірілген және сатуға арналған дайын өнім;
өнім өндіруге және өндірісті қамтамасыз ету үшін
аяқталмаған өндіріс;
өзге де көмекші қорлар.
Біздің ойымызша бұл анықтама – ауыл шаруашылығы
Сонымен қатар материалдық өндірістік қорлар құрамында қорлардың
Қорлардың орташа өзіндік құнын анықтау үшін нақты
Есепті жетілдіру бағыттарының бірі болып оны компьютерлік
Қазіргі таңда «1С» фирмасымен «Бухгалтерлік есеп. Ауыл
Қорлар есебін ұйымдастыруда шаруашылықтың еңбек құралдары болып
Қорытынды
Ауыл шаруашылығы ұйымдарындағы қорлар есебі мен бақылауын
Есеп пен бақылаудың теориялық негіздерін кешенді зерттеп,
Бухгалтерлік есеп бойынша нормативті құжаттарда өндірістік қорлар
Есептің әдістемесін зерттеу барысында материалдық-өндірістік қорлар есебінің
Материалдық-өндірістік қорлар есебінің негізігі қағидалары анықталып (уақыттылық,
Материалдық-қорлар есебінің қиындығы ауыл шаруашылығы ұйымдарындағы пайдаланылатын
Бухгалтерлік есепті реформалау бағдарламасына сәйкес жаңа нормативті
Қорлар құрамында есепке алынып, өндірістік процесте бір
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Дорошева Г. Лизинг // Бухучет на практике,
Кондратова И.Г. Основы управленческого учета. Москва: Финансы
Торшаева Ш.М. Принципы бухгалтерского учета: учебное пособие.
Радостовец В.К. Бухгалтерский учет на предприятии. Алматы:
Радостовец В.К. Финансовый и управленческий учет на
Национальный стандарт финансовой отчетности 2 от 21
Типовой план счетов бухгалтерского учета. Утвержден 23.05.07
Материалдардың кірісі мен шығысы бойынша бастапқы және
Қойма есебінің кітабы
Шот-фактура
Жұкқұжат (ішкі шаруашылық мақсаттағы)
Материалдық қорларды қабылдау бойынша лимитті жинақтама карта
Минералды, органикалық тыңайтқыштарды пайдалну туралы акт
Қорлар қозғалысы туралы есеп беру
Шоттар бойынша сальдолық ведомостар
Ведомос «материалдар қозғалысының есебі»
Жабдықтаушылар мен мердігерлердің, есепті тұлғалардың бастапқы құжаттары,
Журнал-ордер №6, 7, 10
Бас кітап
Ескерту: автор құрастырған. Сурет 3 Өндірістік
Материалдық қорларды қабылдау бойынша лимитті жинақтама карта
Жанар-жағар май қозғалысы туралы есеп