Міндеттемелердің есебі


Тақырыбы : Міндеттемелердің есебі
Жоспар:
Кіріспе ...............................................................................................................
бөлім Кәсіпорынның экономикалық сипаттамасы.
«Алтын бидай» Акционерлік қоғамының орналасқан жері
«Алтын бидай» Акционерлік қоғамының есеп саясаты
«Алтын бидай» Акционерлік қоғамының қаржылық жағдайын талдау
бөлім Ұзақ мерзімді міндеттемелердің мәні мен
Ұзақ мерзімді міндеттемелер туралы түсінік
2.2 Салық міндеттемелерінің есебі және міндеттеме тәсілімен
2.3 Міндеттемелердің есебін ұйымдастыру жолдары
3-бөлім Ағымдағы міндеттемелердің есебі.
Ағымдағы міндеттемелердің есебін жетілдіру жолдары
3.2 Қысқа мерзімді кредиторлық берешек
3.3 Жабдықтаушы және қызмет көрсетушілермен есеп айырысу
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымшалар
Кіріспе
Менің «Міндеттемелер есебі»- атты курстық жұмысымда ұзақ
Курстық жұмысты жазу барысында мен міндеттемелер есебін
Шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайында шаруашылық жүргізуші субъектінің күрделі
Есепке алынған ақпараттардың көмегімен шаруашылық жүргізуші субъектілердің және
Қандай да болмасын шаруашылық субъектілерін олардың қандай салада
Кәсіпорындардағы ағымдағы міндеттемелердің есебі типтік шоттар кестесінің үшінші
Курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады: «Шолу жасап
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде Қарастырып отырған «Алтын бидай»
Курстық жұмыстың екінші бөлімінде ұзақ мерзімді міндеттемелерге жалпы
Курстық жұмыстың үшінші бөлімінде ағымдағы міндеттемелердің бөлімшелеріне толық
Жоғарыда айтылғандарды мақсат тұта отырып және олардың мәліметтеріне
1-бөлім. «Алтын бидай» акционерлік қоғамының экономикалық сипаттамасы және
1.1 «Алтын бидай» акционерлік қоғамы (әрі қарай
Қоғамның қаржылық және өндірістік қызметті тәуелсіз шаруашылық негізінде
Қоғамның орналасқан жері: Текелі, Қазақстан Республикасы, Алматы Қаласы,
Кәсіпорынның жарғылық капиталы 120 млн теңгені құрайды.
Қоғам Қазақстан Республикасының қорғаныс Министрлігі Қазақстан Республикасының қарулы
Жоғарыда көрсетілген ҚР Үкіметінің Қаулысына сәйкес Қоғамның мемлекеттік
топографо- геодезиялық және сандық картография мәліметтері негізінде
Ақпарат жүйелерін құру;
Телекоммуникациялық жүйені құру;
Баспа және полиграфиялық қызмет.
Қоғам өзінің қызметінде Қазақстан Республикасының конституциясына,
Қоғам Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпке сәйкес заңды
Қазақстан Республикасы заң актілерінде қарастырылған тәртіпке сәйкес, қоғам
Қоғамның балансында құны көрсетілетін негізгі құралдар, айналым құралдары
. Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру.
Қоғамның бухгалтерлік есебі қаржылық есептілікті, синтетикалық және аналитикалық
Президент жыл сайын өнімдік тұлғаны қызметтен босату жағдайында
Құжат айналымын ұйымдастыру.
«Қазақстан Республикасы мемлекеттік ұйымдарындағы құжаттау және құжаттарды басқарудың
Құжаттар қозғалысының тәртібі, орындацшылар тізімі, Бухгалтерияға түсу мерзімі,
Бұл үшін әрбір орындаушыға оның қызмет ету ортасына
Қоғамдағы шаруашылық операциялардың құжатталуының қабылданған жүйесі оның толық
Құжат айналымы графигін сақтау, құжаттарды дер кезінде және
Құжат айналымы графигін орындаушыларын басбухгалтер бақылайды. Бухгалтерлік құжаттарды
Алғашқы құжаттар Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігінің 19.03. 2004
Бухгалтерлік есеп регистрлерінің және ішкі қаржылық есетіліктің мазмұны
Бухгалтерлік есеп ақпараттарына рұқсатты тек қана Қоғам Президентінің
Төлем тапсырмасы
Банктерден көшірме
Кіріс және шығыс касса ордерлері
Есеп ведомосы.
Кәсіпорынға кіретін және шығатын келісім шарттар.
1.2. «Алтын бидай» акционерлік қоғамының есеп саясатының жалпы
Қоғамның бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жүйесін реттеу
Құрылу негізіне келесідей принциптер енгізілген есептеу, үздіксіз қызмет,
Салық есептемесі және төлемдері ҚР «Салық және бюджетке
Бухгалтерлік есепте есептеу әдісі қолданылады. Есеп саясатын құру
«Алтын бидай» АҚ есеп саясатының негізгі жағдайлары
Қоғамның бухгалтерлік балансы БЕС №2 «Бухгалтерлік баланс және
Қоғам өзіндік капиталы 01.12.2005 ж жарғылық капиталынан құралған.
Қаржы – шаруашылық қызметі нәтижелері туралы есептілік БЕС
Қоғамның есепті кезеңі болып күнтізбелік жыл есептеледі,. Алдыңғы
БЕС №3 «Қаржы шаруашылық қызметі нәтижелері туралыесеп» калькуляциялау
Табыспен сәйкестендіру мақсатында, оған қоса «Қазақстан ГИС Центр»
«Қазақстан ГИС Центр» АҚ негізгі қызметіне мыналар жатады:
Сандық картография және топогрофо- годузиялық мәліметтер негізінде геоақпараттық
Ақпараттық жүйені құру;
Басылым және полиграфиялық қызмет;
Негізгі емес қызметтер шығындарына:
негізгі құралдарды және ТМҚ сату
жалға ғимараттарды, алаңдарды ұсыну және т.б.
басқалары.
1.3. Кәсіпорынның қаржылық жағдайының талдауы
Нарықтық қатынастары жағдайында кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың маңызы
Нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуші кәсіпорындардың қаржылық жағдайын
Қаржылық жағдайға баға беру және оның есеп беру
Активтер мен олардың қалыптасу көздері арасындағы сәйкестікті, оларды
Айналым капиталының көлемін, оның өсуін немесе кемуінжәне ағымдағы
Қаржы- есептік және несие ережесін сақтау;
Кәсіпорын активтері және оның міндеттемелерінің құрылымын зерттеу;
Ағымдағы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық борыш
Баланстың өтімділігін, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының және төлеу қабілеттілігінің
Кәсіпорын табыстылығын бағалау;
Кәсіпорын табысының салыстырмалы көрсеткіштерін, сондай – ақ олардың
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау;
Кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және қысқа мерзімді
Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорынның шаруашылық қызметін талдаудың қорытындылаушы
Кәсіпорынның қаржылық қызметінің қалыпты болуы әсіресе өз кезеңіндегі
Біздің ойымызша, қаржылық жағдайды талдауды қаржылық тұрақтылықтан бастаған
кәсіпорын активтерінің құрылымдық және құрамдық динамикасын талдау;
кәсіпорын активтерінің қалыптасу көздерінің құрамдық және құрылымдық динамикасын
кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштерін талдау;
Баланс өтімділігін талдау;
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін және несие қабілеттілігін талдау
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдауда негізгі ақпарат көзі қызметін
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі қаржылық есеп
«Алтын бидай» кәсіпорнының ұзақ мерзімді активтерінің құрамы мен
Көрсеткіштер Жыл басы Жыл аяғы
Ауытқу
сомасы пайыз сомасы пайызы
Ұзақ мерзімді активтерінің барлығы:
-матер.емес активтер
-негізгі құралдар
-ұзақ мерзімді инвестициялар
-болашақ кезең шығындары
110779,2
218,8
110548,0
75,7
-
100
0,19
99,8
0,07
-
112490,5
218,8
11115,1
1214,6
-
100
0,19
98,8
1,079,0
-
1711,3
-
603
1138,9
-
Кәсіпорынның ұзақ мерзімді активтерін талдау барысында, активтердің жалпы
«Алтын бидай» акционерлік қоғамының 2004 және 2005 жылға
Көрсеткіштер Жыл басы Жыл аяғы Ауытқу
Қаржылық қорлардың сомасы
-Өзіндік капитал
-Сырттан тартылған капитал
552786
63510,9
616297,6
693291,7
150856,6
542435,2
140505
214367,4
-73862,4
Кестеде көріп отырғанымыздай қаржы қорын талдағанда жыл
«Алтын бидай» акционерлік қоғамының 2004 және 2005 жылға
Көрсеткіштер Жыл басы
(2004)
Жыл аяғы
(2005) Ауытқу
(+;-)
сома үлесі сома үлесі сома пункт
Ағымдағы міндеттемелердің барлығы
Оның ішінде:
70711
100
11907
100
58804
-
Төленуге тиісті вексельдер 51246 0,73
Төленген дивиденттер -
-
Алынған аванстар 2173 0,03 2040
Бюджет пен есеп айрысу
0,15
115
0,009
10475
0,141
Тәуелді кредиторлық қарыздар
-
Аударылған және басқада кредиторлық қарыздардың барлығы 6702
Кестеде көріп отырғанымыздай ағымдағы міндеттемелердің құрылымын талдау барысында
Жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына әсер
-кәсіпорынның салалық топқа жатуы;
-төленген жарғылық капиталдың мөлшері;
-шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы;
-қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен қоса алғандағы
Осылайша, қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсекелестік қабілетін және оның
2. Ұзақ мерзімді міндеттемелердің мәні мен мазмұны
2.1. Ұзақ мерзімді міндеттемелер туралы түсінік
Қандай да болмасын шаруашылық субъектілерін олардың қандай салада
Міндеттемелер- бұл бір тұлғаның (борышқор) нақты әрекетпен басқа
Міндеттеме - өткен кезең оқиғасынан пайда болған субъектінің
Міндеттеме саласы болашақтағы барлық ақшалай төлемдердің ағымдағы құны
Міндеттеме үш себеп бойынша анықталады:
1.Міндеттемелердің пайда болуына себеп болған жағдайдың анық болуы.
2.Активтің немесе қызметтің өзге субъектілерге аудару арқылы міндеттеме
3.Міндеттеме нақты болы қажет.
1.Келтірілген анықтамаға сәйкес міндеттеме танылған жағдайда, оны дереу
Инвестордың позициясы ьойынша несиелендіру-бұл инвестицияларды орналастыруды ең үмітті
1.Ақшалай қаражаттарды төлеу арқылы
2.Өзге активтерді ауыстыру арқылы
3.Қызметтерді көрсету арқылы
4.Бір міндеттемені өзге міндеттемемен ауыстыру арқылы
5.Міндеттемені капиталға жіберу арқылы
Кәсіпорында негізінде міндеттемелердің көп түрлері қолданылады:
Олар:
1.Қысқа мерзімді міндеттемелер
2.Ағымдағы міндеттемелер
3.Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Ұзақ мерзімді міндеттеме – бұл займ алушының
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің пайда болу себептеріне келесілерді кіргіземіз:
1)Тартылған капиталды алу кейбір компаниялар үшін оңай
2)Тартылған қаражаттардың толық құны жаңа акциялардың
3)Кейбір субъектілер тартылған қаражаттардың үлкен үлес салмағына
2.2. Салық міндеттемелерінің есебі және міндеттеме тәсілімен
Салық міндеттемесі мемлекет алдындағы әрбір салық төлеушінің міндеттемесі
Салықтарды, алымдарды және басқа да міндетті төлемдерді енгізу
Салық төлеуші, салық міндеттемесін орындау барысында, салық салынатын
Салық мөлшерлемесі салық базасының өлшем бірлігіне есептелген салық
Салық кезеңі – бұл уақыт кезеңі, әрбір салық
Корпоративтік табыс салығы.Корпоративтік табыс салығы бойынша бюджетпен есеп
Корпоративті табыс салығының салық салынатын негізгі объектісі салық
Салық салынатын табыс = Жылдық табыс жиынтығы
Жылдық табыс жиынтығына : жөнелтілген өнімдер, атқарылған жұмыстар,
Күмәнді міндеттемелердің төленуі бойынша жасалынатын шегерім.Егер де бұрындары
Күмәнді қарыз талабы бойынша шегерім тиісті құжаттармен расталса
Кейінге қалдырылған салықтың есебі үшін 632 «Кейінге қалдырылған
Бухгалтерлік және салық есебі арасындағы мәліметтердің теңдігін сақтау
Тұрақты айырмашылықтар-бұл ағымдағы есепті кезеңде туындайтын және бұдан
Уақытша айырма бухгалтерлік табысты есептеген кезде кейбір табыс
Қосылған құн салығы.Бұл өндіріс процесіне жеке тауардың айналасына
Қосылған құн салығы салынатын тауарларды тиеуді, жұмыстарды атқаруды
ҚҚС есептеу кезінде 301 «Алынуға тиісті қарыздар» шоты
Корпоративтік табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айрысу.
Корпоративтік табыс салығын төлеушілер Салық салынатын объектілері Салық
Заңды тұлға,
ҚР
Резиденттері (бұларға Ұлттық банкі мен мемлекеттік ұйымдар кірмейді)
Төлем көзінде алынатын табысқа салынатын салықта
Заңды тұлға,
ҚР резиденттері, олар үшін жер өндірісінің негізгі құралы
ҚР тұрақты ұйымдар арқылы, қызметін жүзеге асыратын резиденттер
жыл
Таза табыс 15%
ҚР- да төлем көзіне табыс алатын резидент емес
10%- тәуекелділіктен сақтандыру келісім шарты бойынша төленетін, сақтандыру
5%-тәуекелділіктен қайта сақтандыру келісім шарты бойынша төленетін, сақтандыру
5%- Халықаралық тасымалдау транспортық қызмет көрсетуден түскен табыс;
20%- басқа да табыстар
Ескі шот бойынша корпоративтік табыс салығын есептеген кезде
Жеке табыс салығы. Есепті жыл бойы салық салынатын
Жеке тұлғалардың мүліктік табысына тек қана активтің келесі
Табыс салығының мөлшерін ай сайын бір қалыпты ұстау
Қосылған құн салығы. Қосылған құнға салынатын салық тауарларды
Қосылған құнға салынатын салық объектілері болып, салық салынатын
Қосымша құнға салынатын салықтың мөлшері салық салынатынайналымның 15
Қосылған құнға салығын төлеуші Салық салынатын объектісі
Қосылған құн салығы бойынша есепте тұрған тұлғалар қосылған
Егерде ай сайын төленетін ҚҚС сомасы 1000 МЕК
Қазақстан Республикасының кедендік заңына сәйкес ҚР аймағына тауар
Акциздік (жанама) салық дегеніміз – сатылатын тауардың бағасына
Қазақстан Республикасының аумағында акциздерге жататын тауарларды өндіретін немесе
Өндірілген тауардың бастапқы бағасы, яғни акциз бен ҚҚС
Акцизделетін тауарлар үшін өндірілетін өнімнің құны да, сатылған
Акцизделетін тауарлар меншік иесіне қарамастан есептеледі. Ескі шот
Акциздер тауарлардың меншікті немесе өңдейтін шикізаттан өндірілетіндігіне қарамастан
Импортталатын акцизге жататын тауарлар бойынша салық салынатын объекті
Әлеуметтік салық. Әлеуметтік салықты жұмыс беруші кәсіпорын есептейді,
Әлеуметтік салықтың ерекшелігі- оның салық салу объектісі еңбекақы
Әлеуметтік салық салу объектісіне, яғни еңбекақы төлеу қорына
Шаруашылық жүргізуші субъектілерде әлеуметтік салық ағымдағы айдың еңбекақы
Әлеуметтік салық ай сайын есептелінеді, ол үшін еңбеккерлердің
Мысал. Ағымдағы ай үшін еңбеккерлерге 100 мың теңге
Ескі шоттар бойынша есептелген әлеуметтік салық мына шоттардың
Жер салығы – Бюджетке төленетін жер салығының есебі
Салық салуға жататын, жердің категориясы Салық салуға
Ауыл шаруашылығына арналған жерлер Айрықша қорғалатын табиғи аймақтар,
Елді мекен жерлері Орман қорлары
Өндіріс, транспорт, байланыс, қорғаныс және басқада ауыл шаруашылығына
Жер қорлары
Жер салығы олардың меншік құнын, тұрақты пайдалану құнын,
Жер салығын төлеушілер Салық салынатын объектісі Салық мөлшерлемесі
Салық салынатын жер объектілері бар заңды тұлға (заңмен
-меншік құқына;
-жерді тұрақты пайдалану құқына;
-жерді уақытша пайдалану құқына Жер төлемідері және
Салық салынатын жер объектілері бар жеке тұлға (заңмен
-меншік құқына;
-жерді тұрақты пайдалану құқына;
-жерді уақытша пайдалану құқына
Жер салығын ескі шот бойынша есептегенде 821 шоты
2.3.Міндеттемелердің есебін ұйымдастыру тәртібі
Қарыз ресми мәртебесі бар банктерге, мерзім, төлеу және
Банк қарыз- банктің клиенттке соманы белгілі бір мерзімге
Банктен тыс мекемелерден қарыз алу – «Қарыз беруші
Банктен тыс мекемелерден берілетін қарыз мыналар бойынша айрықшаланады:
-өтемақылық- шетелдік валюта қарызын отандық валюта қарызына айырбастау;
-тіркелген – тіркелген уақыт кезеңіне тіркелген процент.
Банктің қарыз түрлері:
-қысқа мерзімді – бір жылға дейін, бірақ екі
-орташа мерзімді- бір жылдан үш жылға дейін;
-ұзақ мерзімді – үш жылдан жоғары.
Орташа мерзімді және ұзақ мерзімді қарыздар өндірістік және
Несие- бір заңды тұлғаның екінші бір заңды тұлғаға
Нарықтық экономика жағдайында несие коммерциялық және банктік болып
Коммерциялық несие- бір субъектінің екінші субъектіге сатқан тауарының
Банк несиесі- субъектіге ақша қаражаты түрінде өндірісін ұлғайтуға,
Банк қарыз алушыға несиелік қызмет көрсету үшін онымен
Ұзақ мерзімді несие, әдетте, бір жылданартық
Банктен бірінші рет несие алайын деп отырған кәсіпорындар
Жалпы шаруашылық субъектілеріне берілетін несие сомасы, банк мекемесінің
Қарыз беруші банк қарыз алушыдан негізгі қарызын да,
Кепілдеме негізінен жазбаша түрде ұсынылады және ол несиені
Банк несиелік келісім – шартты жасамастан бұрын, қарыз
Мысалы. Кәсіпорын банкіден 1105600 тенге несие алған, ол
Несиені берген кезде, оның эквиваленті 8000 АҚШ долларына
Әр тоқсанның соңында эквивалент сомасын марапаттау пайызын төлейтін
Жылдық
Пайыздың
мөлшерлемесі
Шоттар корреспонденциясын жасайық.
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Сомасы,
теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1. 03.01.2002ж. Есеп айырысу шотына несие аударылды 1105600
2. Келісімшарттың жағдайына сәйкес несие қаражатын пайдаланған мерзіміне
-1 тоқсан
8000*141,8 * 20% * = 56720 тенге
-2 тоқсан
8000 * 142,6 * 20% * 90/360 =
-3 тоқсан
8000*142,75 *20% * 90 / 360 = 57100
-4 тоқсан
8000*144,5 * 20% * 90/ 360= 57800 тенге,
Несиенің нақты сомасы 28.02.2001 ж.өтелді.
Алынған несие бойынша барлық есептелген пайызы 228660 теңге
(56720+57040+57100+57800)
228660
831
684
3. Есептелген пайыз сомасы төленді 228660 684
4. Алынған несиенің негізгі қарызы өтелді, яғни 8000
-алғашқы алынған несие сомасы
-бағамдық өзгерістердің нәтижесінде пайда болған, айырма сомасы –
(8000*144,5- 8000 * 138,2)
1103600
50400
601
845
441
441
Шетелдік валютада алынған несиенің есебі. Қазақстан Республикасының шаруашылық
Мемлекеттік және мемлекеттік емес сыртқы қарыздарды алу туралы
Мысал. Несиелік келісім – шартқа сәйкес кәсіпорын 01.04.02
Доллар, 6 айға несие алды делік. Келісім –
(ЛИБОР).
Енді біз осы аталған жағдай мен байланысты шоттар
№ Шаруашылық операциялардың мазмұны Сомасы,
теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1. 300000 доллар сомасындағы несие валюталық шотқа аударылды
42570000
431
601
2. Сәуір, мамыр, маусым айлары үшін несие пайызы
(ЛИБОР мөлшерлемесі бойынша – 6,76375) / 10145,63
1446766
831
684
3. Белгіленген мерзімде төленбеген марапаттау сомасы негізгі қарыздың
1446766
684
601
4. Қалған үш айға несие үшін пайызы есептелінді
Немесе 1 доллар үшін 142,7 бағамы бойынша –
1496744
831
684
5. Теңгенің 1 долларға 142,7 теңге болып
-бағамдық айырма сомасына:
524 теңге (10488, 74 * 142,7 – 10488,74
-төленетін марапаттау сомасына:
1497268 теңге ( 10488, 74 * 142,75
524
1497268
844
684
684
431
6. Теңгенің 1 долларға 142,75 теңге болып тұрған
Доллардай негізгі қарыздың сомасы өтелді.
44273289
601
431
7. Несиені алған және өтеген күндеріне сәйкес, валютаның
256523
844
601
3.1Ағымдағы міндеттемелердің пайдаланылу жолдары
Ағымдағы міндеттемелерді бағалау және өлшеу кезінде келесі принциптерді
1)Ағымдағы міндеттемелерді қарызға алынған таурлар мен қызметтердің
2) Пайыздардың өз мерзімінде төленуі міндеттемелерді шығару күніндегі
3) Қысқа мерзімді міндеттемелердің баланс датасындағы қалдық құны-
Қысқа мерзімді міндеттемелер қысқа мерзімді болып сыныпталған ұйымдардың
Қандай да болмасын заңды ұйымдар тек қана өз
Әр түрлі көздерден алынған қаржылық қаражаттар екі үлкен
Ең әуелі активтерді ағымдағы ( өтеушілігі жоғары) және
Өтеушілігі төмендеу активтерге ғимараттар, құрылғылар мен жабдықтар, аспаптар,
Пассивтерге тән жекелеген баптарды бағалауға тоқталайық. Өз қызыметі
Ал меншікті капитал- ұйымның алған жалпы міндеттемесінің белгілі
3.2 Қысқа мерзімді кредиторлық берешек
«Қысқа мерзімді кредиторлық берешек» бір жылға дейін мерзімнен
3310 «Жеткізушілермен мердігерлеге қысқа мерзімді берешек», мұнда бір
Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу есебі 3310. «Жеткізушілер
3320 « Еншілес ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек
3320 «Еншілес ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек», мұнда
Еншілес (тәуелді) кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған материалдары мен
Ал еншілес (тәуелді( кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған дайын
Еншілес ()тәуелді
Кәсіпорынға бас кәсіпорынның өтеген қарызына: дебет 3320,3330,3340 шоттардың
Бас кәсіпорын мен еншілес (тәуелді) серіктестіктер арасындағы есеп
3330 «Қауымдастырылған және бірлескен ұйымдарға берілетін қысқа мерзімді
3340 «Филиалдар мен құрылымдық бөлімшелерге берілетін қысқа мерзімді
3350-«Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек», мұнда қызметкерлерге
3360-«Жалдау бойынша қысқа мерзімді берешек», мұнда қысқа мерзімді
Жалагерлік-бұл активтердің иеленушісі (жал беруші) өзге тұлғаға (жал
1) Жалгерлік арқылы ақшалай мәселелер шешіледі, өйткені жалға
2) Операциондық жалгерлік жал алушыға қарыздық шектеулер бар
3) Жабдықты жалгерлікке алған кезде уақыт және ақшалар
4) Жалгерлік арқылы тұрақты қолдануда тиімсіз болатын активтерден
5) Қысқа мерзімді жалгерлік арқылы активтердің ескеруінен құтылуға
6) Жалгерлік арқылы табыс салығын төлеген кезде салықтық
7) Жал алушы үшін өнеркәсіптік жабдық диллер мен
Жалгерліктің негізгі кемшіліктері:
1) Жалға берілген активтердің 100
2) Қысқа мерзімді жалгерлік арқылы ескіруден сақталады, бірақ
3) Мерзімдік жалгерлік кезінде жабдық қажет болған кезде
4) Ұзақ мерзімді жалгерлік кезінде бекітілген қойлым жал
Жалгерліктің негізгі түрлері болып қаржыландырылған және операциялық болып
17 ҚЕХС бойынша жалгерлікті қаржыландырылған деп санайды, егер
1) Жалгерлік мерзімінің соңында жал берушіге активтің меншіктік
2) Нарықтық құннан төмен баға бойынша активтерді сатып
3) Активтердің пайдалы жұмыс істеу мерзімінің көптеген бөлшегі
4) Жалгерліктің басталу датасындағы жалға алынған мүліктің нарықтық
Операциялық жалгерлік-бұл қаржыландырылған жалгерлікті шегергенде келесі талаптарға сәйкес
Жалға алушы ешқандай тәуеклділікті атқармайды және активті иеленумен
Ағымдағы жалгерлікке алынған активтер жал берушінің балансында көрсетіледі.
Жалгерлік төлемдер қаржылық төлемге және міндетті төлемге бөлінеді.Қаржылық
Қаржылық төлемдердің сомасы және активтердің есептелген амортизациясы жалгерлік
Жалгерлік мерзімнің басы-бұл келесі деталдардың ең ерте датасы,
Жалгерлік мерзімі-бұл жаргерліктің келісім-шартын бұзуға болмайтын және осы
Тартылған капиталға өкпелі пайыздық қойылым-бұл ұқсас жалгерлік үшін
Ұзақ мерзімді жалгерлік құрал-жабдықтарды сатып алуды қаржыландыру көздерінің
Жалгерлік төлемдері бойынша міндеттеме 2 түрлі бағалауды қарастыру
ағымдағы құны бойынша
дисконтталған құн бойынша
Барлық жалгерлік бойынша төлем есептелгеннен кейін сыйақы шығындарын
Дт Негізгі құралдар
Кт Жал бойынша міндеттеме
Бірінші жылға жалгерлік төлемдер:
Дт Жал бойынша міндеттеме
Кт Есеп айырысу шоты
Екінші жылға жалгерлік пайыздарды есептеу:
Дт пайыздар бойынша шығындар
Кт Пайыздар бойынша төлемдер
Жал берушінің қаржылық есептіліктерінде жалға беріліп жатқан активтердің
Жал берушінің қаржылық есептілігінде қаржылық жалгерлік бойынша төлемдер
Жалгерлік кезіндегі жал берушінің жалгерлік бойынша бухгалтерлік жазулары:
-Берілген активтің келісімді құны жал берушіде келесідей көрсетіледі:
Дт Өзгелер
Кт Негізгі құралдарды өткізуден түскен табыс
Жал бойынша пайыздардан түскен табыстың танылуы
Дт Есептелінген пайыздар
Кт Алдағы кезең табыстары
-Бірінші жылға жал төлемдерінің түсуі
Дт есеп айырысу шоты
Кт Өзгелер
-Екінші жылға есептелген пайыздын көрсетілуі
Дт Алдағы кезең табыстары
Кт Пайыз түріндегі акциялар және табыстар бойынша дивиденттер
-Келіп түсуі
Дт Есеп айырысу шоты
Кт Есептелген пайыздар
3370-«Ұзақ мерзімді кредиторлық берешектің ағымдағы бөлігі»,мұнда ұзақ мерзімді
3380-«Төлеуге қысқа мерзімді сыйақылар»,алынған қарыздар,берілген вексельдер ,эмиссияланған бағалы
3390-«Өзге қысқа мерзімді кредиторлық берешек»,мұнда алдағы топтарда көрсетілмеген
Осы шоттың кредиті бойынша мыналар көрсетілуі тиіс:
-Банк шоттарында қате есептелген сомалары көрсетіледі.Бұндай сомалар есепке
-Серіктестікке қатысушылардың бөлінбеген табысы есебінен немесе резерв капиталы
-Қайтарылған дайын өнімдер мен сатып алынған тауарлар, сондай-ақ
Қызметкерлердің жіберген ақаулары, аспаптарды бүлдірген үшін еңбекақысынан ұсталған
3.3 Жабдықтаушы және қызмет көрсетушілермен есеп айырысу
Кез келген кәсіпорын үзіліссіз және ырғақты жұмыс істеп
Осы жоғарыда аталған ұйымды керекті материалдармен және басқа
Келіп түскен шот- фактуларды алдымен үлгілі түрі М-1
Фактураланбаған жабдықтар есебі. Кейбір жағдайларда келіп түскен материалдық
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысулар есебі бойынша мынадай
Кәсіпорынның басқа заңды немесе жеке тұлғалардан сатып алынған
Дт: «Материалдар » немесе «Тауарлар» -деп аталатын шоттардың
Кт: «Жабдықтаушы мұрагерлермен есеп айырысу» деп аталатын шот.
Ал бұл тауарлар үшін есептелген қосылған құн салығы
Дт: «Қосылған құнға салынған салық» деп аталатын шоты;
Кт: «Жабдықтаушы мердігерлер мен есеп айырысу» деп аталатын
Жабдықтаушылардың шот-фактурасының қай шоттан төленгеніне қарай:
Дт: «Жабдықтаушы мердігерлермен есеп айырысу» деп аталатын шоты:
Кт: «Ақшалар» деп атлатын шоты түрінде бухгалтерлік жазу
Шот-фактура бойынша кәсіпорынның жабдықтаушыларға тауарларды сатып алу барысыында
Дт: «Қосылған құнға салынған салық» деп аталатын шот;
Кт: «Орны толтырылатын қосылған құнға салынған салық»деп аталатын
Басқа да кредиторлық қарыздармен есептелген төлемдер есебі.
Жалдық мінтеттемелер есебі. Бұл міндеттемелер есебі «Жалдық міндеттеме»
Төленуге тиісті сыйақы есебі . Алынған несие ,
Дт: «Есептелген сыйақы бойынша шығындар» шоты,
Кт: «Төленуге тиісті сыйақы» шоты түріндегі бухгалтерлік жазуды
Есеп айырысу шотынан есептелген пайыздар сомасы төленген кезде
Дт: «Төленуге тиісті сыйақы» шоты,
Кт: «Ақшалар» деп аталатын шот түрінде екі жақты
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде, мен өзімнің «Міндеттемелер есебі»-атты курстық жұмысымды
Сонымен, міндеттемелер – бұл бір тұлғаның (борышқор) нақты
Ал жалпы міндеттеме ағымдық, яғни қысқа мерзімді кредиттік
Бүгінгі таңда еліміздің нарықтық экономикаға өтуіне байланысты,жаңа кәсіпкерлік
Тіпті өндіріспен де, саудамен де айналыспайтын субъектілердің өзінің
Есепке алынған ақпараттардың көмегімен шаруашылық жүргізуші субъектілердің және
Сонымен, зерттеу барысында мен көптеген әдебиеттерге сүйене отырып,
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
«Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп туралы» заңы 2002 жылғы
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
«Қазақстан Республикасындағы кредиттік бюролар кредиттік тарихты қалыптастыру туралы»
Вахрушина М. А., Мельникова А. А., Пласкова
Кеулімжаев Қ. Қ., Әжібаева З. Н., Құдайбергенов
Міржақыпова С.Т. «Банктегі бухгалтерлік есеп» Алматы, Экономика 2004
Назарова В.Л. «Бухгалтерский ует в отраслях» Алматы,Экономикалық2006 ж.
Назарова В. Л. «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп»Алматы,Экономика,2004ж.
Назарова В. Л. «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп»
Нурсейтов А. О.МСФО «Аренда» Бюллетень бухгалтера МСФО 2003№4
Радостовец В.К., Ғабдуллин Т.Ғ., Радостовец В.В.,
Р.М.Рахимбекова «Финансовый учет на предприятии»Алматы,Экономика 2003 г.
Тулешова Г.К. «Финансовый учет и отчетность в соответствий
Төлешова Б.Қ«Дамыған қаржылық есеп» Алматы,Эеономика 2005 ж
Бухгалтер бюллетені №2 қаңтар, «КТС бойынша аванстық төлемдер
Бухглтер бюллетені 2001 жыл №41 «Ағымдағы жалдық есеп
Бухгалтер бюллетені №1 қаңтар, 2006. «КТС бойынша аванстық
БЕС бойынша шоттардың үлгі жоспарымен салыстыру. ҚЕХС бойынша
Бектаев Қалдыбай Сөздік-Алматы 2001 ж.
Насырова М.Р., Тоқсанбай С.Р., Құлпыбаев С.К., Гуляев С.П.Қазіргі
Т. Рысқұлов атындағы ҚазЭУ- нің экономикалық колледжі
Курстық жұмыс
Тақырыбы:Міндеттемелердің есебі
Тексерген: Оқытушы
Орындаған:
Алматы,2007