МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................................................................................................................4
1 НЕСИЕНІҢ ҚАЖЕТТІЛІГІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ
1.1 Несие жүйесі туралы жалпы түсінік................................................................6
1.2 Несие жүйесінің құрылымы мен ұйымдастыру принциптері ..................9
1.3 Маманданған несиелік мекемелердің қызметін ұйымдастыру................12
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА НЕСИЕ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚЫЗМЕТ
2.1 Қазақстан Республикасында несие жүйесінің қалыптасуы және
дамуына сипаттама.........................................................................................20
2.2 Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейлі банктердің қызметіне
талдау................................................................................................................26
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА НЕСИЕ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ........................................................................................33
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................................................................36
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................37
КІРІСПЕ
Еліміз тәуелсіздікке қол жеткізіп, экономикамыздың гүлденуіне байланысты көптеген
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 2007 жылдың
Қазiргi кезеңде Қазақстан Республикасында несие аясы серпiндi түрде
Қазіргі қоғамның әкімшілік-әміршілік жүйеден шығып, нарықтық қатынастарға ену
Нарықтық экономикада несие жүйесі маңызды
Қазiргi Қазақстан экономикасы, соның iшiнде несие және қаржы
Осы мәселелердiң маңыздылығы мен тәжiрибе жүзiндегi мәндiлiгi дипломдық
Тақырыпты зерттеу өзектілігі. Отандық банктер ұсынылған қолма-қолсыз есеп
Тақырыпты зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасының банктік қызметтерінің
Зерттеудің міндеттері:
несие жүйесінің қалыптасуын зерттеу;
банктің басқару жүйесіндегі несиенің қозғалысын зерттеу;
несие жүйесінің қалыптастыру мен басқарудағы проблемаларды зерттеу;.
Осы курстық жұмыстың зерттеу объектісі – ретінде барлық
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспені, үш тарауды, қорытындыны, қолданылған
1 НЕСИЕНІҢ ҚАЖЕТТІЛІГІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ
1.1 Несие жүйесі туралы жалпы түсінік
Нарықтық экономикада несие жүйесі маңызды
Өндіріске қатысты алғанда, екінші кезекте
Өркениетті мемлекеттердің тәжірибесінде несие жүйесі туралы екі түрлі
Несие жүйесінің қызметінен несие қатынастары туындайды. Несие қатынастарының
Несие жүйесінің маңызы мен ел экономикасындағы рөлі біраз
Несие қатынастарының даму дәрежесі, несие мекемелерінің көбеюі,
Несие мекемелері арқылы айналатын ақша қаржыларының орташа жылдық
Несие жүйесі өз қызметін атқарған кезде несиелік қатынастар
Бірақ несиелік катынастардың мазмұны ақша капиталының жинақталуымен және
Несие жүйесі елдегі ақша айналымын реттейді, заңды және
Несиелік катынастардың екі түрлі сипаты бар және шаруашылық
Екі жақты қатынастар мыналардың арасында болады: шаруашылық ұйымдары
Жоғарыда анықтағанымыздай, несиелік қатынастар несие экономикалық категориясының әрекет
Несие екі формада болады: тауарлық және акшалай. Тауарлық
Несиелік қатынастардың несие формаларының және несиелік мекемелердің жиынтығы
Тар мағынадағы несие жүйесі – бұл несие-қаржы қатынастарын
Қазіргі кезде экономикасы дамыған мемлекеттердің несие жүйесінде көптеген
Капиталын иемденуіне қарай банктер және несие-қаржы мекемелері мемлекеттік
Несие жүйесінде мемлекеттік сектордың көбеюі ел экономикасын мемлекеттік
Шаруашылық буындарына көрсететін қаржы-несиелік қызметтерінің санына, мөлшеріне және
Экономиканың тарихи-экономикалық дамуының әрбір сатысына несиелік істі ұйымдастырудың
1.2 Несие жүйесінің құрылымы мен ұйымдастыру принциптері
Қазіргі кездегі несие жүйесінің күрделі, көп буындық құрылымы
Орталық (эмиссиялык) банк;
коммерциялық банктер;
мамандандырылған несиелік мекемелер.
Несиелік жүйенің ұйымдастырылуы мен жұмыс істеу негізінде белгілі
Банк ісіне мемлекеттік монополия ұғымы мемлекеттік банктердің құрылуы
Нарықтық экономика ерекшеліктері банктік емес мекемелермен үйлестіре отырып
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі (бұдан әрі Ұлттық банк)
Банк ісінің әлемдік тәжірибесі көрсетіп отырғандай, барлық елдердегі
Нарықтық экономикада арнайы банктік емес институттар құрылмаған жағдайда
Мемлекет, экономикаға жетекшілік жасай отырып, Ұлттық банк арқылы
Несие жүйесін құрудың маңызды принципі – несиелік мекемелер
Орталық банктер бүкіл елдің несие жүйесін бақылаушы әрі
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекеттің Орталық банкіге кең өкілеттік
Орталық банк тарапынан ақша-несиелік реттеудің негізгі объектісіне экономикадағы
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» Заңы бойынша Қазақстан
Ұлттық банк – ақша резервтерінен, алтын
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» Заңының 9-бабына сәйкес,
Әлемдік тәжірибеде, нарықтық экономика жағдайында Орталық банкінің жұмысын
оның капиталының қалыптасуы 100% мемлекеттің қаражаты есебінен болатын
акцияларының бөлігі мемлекетке тиесілі (немесе
бірлестік типтес ұйым (мемлекеттің қатысуымен немесе қатысуынсыз);
Орталық банкінің қызметін бірігіп атқаратын
АҚШ-та орталық банктердің капиталына мемлекет қатыспайды, олардың капиталы
Негізі Ұлттық банк унитарлық орган болып табылады. Мемлекет
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің негізгі міндеті – Қазақстан
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісіне мынадай қосымша
Қазақстанның экономикалық дамуы және оның дүниежүзілік экономикаға
ақша-несие және банк жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге көмектесу;
банктік және басқа иесиелік мекемелердің қызметін реттейтін ережелерді
Ұлттық банкі жұмысының негізгі бағыттары:
елдегі несиелік ресурстарды және ақша айналысын басқару;
өзіне бағынышты мекемелер арқылы ақшалай түсімді инкассациялауды ұйымдастыру
банк ісін лицензиялау, ақша-несиелік реттеудің әдістерінің формаларын талдау;
банк ісін бақылау және қадағалау;
елдің банк жүйесінің тәуелсіз балансын жасау;
валюталық операцияларды жүргізу ережелерін және тәртібін жасау, біркелкі
Ұлттық банктің несиелік ресурстары мыналардың есебінен құралады:
меншікті қаражаттары;
басқа банктерден тартылған және келісімшарт негізінде Ұлттық банкке
Қазақстан Республикасынан тыс жерлерден тартылған қаражаттар;
Бөлімді қорыта келе, несие жүйесі мемлекеттің ақша айналымын
1.3 Маманданған несиелік мекемелердің қызметін ұйымдастыру
Бірінші тараудың бұл бөлімінде мамандандырылған несие мекемелері
Парабанктік мекемелер көбінесе белгілі
Мұндай мекемелер екі жақты
Тарихи маманданған несие-қаржы институттарының алғашқы мекемелері қарыз капиталы
Маманданған несие-қаржы инстиуттары (немесе оларды парабанктік мекемелер деп
Маманданған несие-қаржы институттары кейбір шаруашылық аясында кең түрде
халықтың ұсақ жинақтарын тартуда;
ипотекалық несие беруде;
тұтыну несиесін беруде;
ауыл шаруашылық несиесін беруде;
сыртқы сауда операцияларын қаржыландыру мен
өнеркәсіп компанияларының бағалы қағаздарын орналастыру
Айта кететін жайт, революцияға дейінгі Ресейде, одан соң
Кейбір экономикалық әдебиеттерде парабанктік жүйенің ішіндегі несиелік мекемелерге
Ломбардтар – бұл жылжымайтын мүліктерді кепілге ала отырып,
Ондай операцияларға мыналар жатады:
ломбардтық операциялар: тез іске асырылатын бағалы қағаздар мен
бағалы металдардан (алтыннан, күмістен, платинадан, платина тобындағы металдардан)
сейфтік қызметтер: клиенттердің бағалы қағаздарын, құжаттарын, құндылықтарын сақтауға
келісімшарт мерзімі ішінде жалған берілген мүлікке жалға берушінің
заң талаптарына сәйкес кепілге алынған мүлікті сату.
Ломбардтардың құрылтайшылары мен қатысушыларына жеке және заңды тұлғалар
Тарихта ломбардтар өсімқорлық несие беретін жеке меншік кәсіпорын
кепілге алып, тұтыну несиесін беру болып табылады. Олардың
Несиелік операцияны ұйымдастырудың басты ерекшелігі – мұнда несиелік
Несиелік серіктестік – өз мүшелеріне несие-есеп айырысу
Несиелік серіктестіктердің мынадай түрлері болады:
Несиелік – депозиттік серіктестігі – заңды тұлғалардың депозиттерін
Ауыл несиелік серіктестігі – өзара несие беру үшін,
Несиелік серіктестік – коммерциялық ұйым.
Несиелік серіктестік және ауыл несиелік серіктестігі ҚР заңдылықтарындағы
командиттік серіктестік;
толық серіктестік;
жауапершілігі шектеулі серіктестік;
акционерлік қоғам.
Несиелік серіктестіктердің жарғылық капиталы пай қосу және міндетті
Несиелік серіктестіктің бір түріне ауыл шаруашылығы несиелік қоғамдары
Несиелік одақтар – бұл белгілі бір жеке тұлғалардан
Олар негізгі екі типте болуы мүмкін: 1) қысқа
Несиелік одақтардың капиталдары олардың мүшелерінің қосатын үлесінен және
«Қазпошта» АҚ – Қазақстанның географиялық және демографиялық ерекшеліктері,
Пошта адамзат қоғамына барынша қажетті институттардың бірі болып
Қазіргі кезде «Қазпошта» АҚ 3439 пошта офисі бар,
«Қазпошта»АҚ пошта жүйелерін ақпараттандыру мен компьютерлендірудің инвестициялық
Мемлекеттік әлеуметтік-экономикалық саясатындағы негізгі міндеттердің бірі – 2004-2010
Келешекте ақпараттық технологияның жаңа есігі ашылып, поштаның қызмет
Қаржылық институт ретінде пошта ісі белсенді түрде дамитын
АҚ «Тұрғын үй құрылысы жинақ банкісімен» тұрғын үй
«Қазпоштаның» Германияда, Қытайда, Өзбекстан мен Қырғызстанда өкілдіктері ашылып
Жинақтаушы зейнетақы қоры – бұл ашық және жабық
«Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамтамасыз ету» Заңына сәйкес халықтық
Қазақстанда зейнетақы жүйесі ағымдық этапта мемлекеттік және жеке
Қазақстан Республикасының зейнетақы қорының қызметін реттеу комитеті МЖЗҚ-ын
Сақтандыру компаниялары – белгілі бір сақтандыру жағдайлары болған
Сақтандыру мынандай болып бөлінеді:
міндетті дәрежелері бойынша: а) ерікті; ә) міндетті;
сақтандыру объектісі бойынша: а) жеке; ә) мүліктік.
Міндетті сақтандыру – заң талабының күшімен жүзеге асырылатын
Ерікті түрдегі сақтандыру – екі жақтан да өз
Азаматтың жеке басына байланысты өз өмірін, денсаулығын, жұмысқа
Мүлікті сақтандыру мен сол мүдделерге байланысты, азаматтық-құқықтық жауапкершілік
Азаматтығы жоқ, шетел азаматтары, өз қызметтерін ҚР аумағында
Сақтандыру компанияларының пассивті және активті операциялары айрықша сипатта
Сақтандыру компанияларының пассивтері заңды және жеке тұлғалардың сақтандыру
Өзге пассивті бап үлесі шамалы, оған пайда есебінен
Сақтандыру компанияларының активтік операциялары ірі компаниялар жергілікті органдардың
Активті және пассивті операцияларының нәтижесінде сақтандыру компаниясы пайда
Сақтандыру компаниясының жарғылық капиталы сақтандыру төлемдерін өтеу мен
Сақтандыру резервтері сақтандыру төлемдерінің есебінен құрылады және сақтандыру
Компания меншікті капиталы, басқа да міндеттемелер мен сақтандыру
Компания міндеттемесінің ең жоғары көлемі қайтадан сақтандырырылуда немесе
ҚР Қаржы ұйымдары және қаржы нарығын қадағалау мен
Сақтандыру ұйымдарының қызметі ҚР «Сақтандыру туралы» заңымен реттеледі.
01.01.2007 ж. Қазақстанда 36 сақтандыру компаниялары жұмыс істеді.
Инвестициялық қорлар – 7 шілде 2004 ж. ҚР
Қазақстан Республикасында инвестициялық қордың екі түрі бар:
1) акционерлік инвестициялық қор (АИҚ);
2) үлестік жарна инвестициялық қоры (ҮЖИҚ); олар келесі
Ашық ҰЖИҚ ҚР «Инвестициялық қорлар туралы» заңында белгіленген
Қорыта айтқанда, маманданған несие-қаржы институттары кез келген мемлекеттің
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА НЕСИЕ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚЫЗМЕТ
2.1 Қазақстан Республикасында несие жүйесінің қалыптасуы және дамуына
Қазіргі заманғы мемлекеттің қажылық және ақша несиелік саясаттық
Алғашқы кезең (1986-1989 ж.ж) бұрынғы жылдар экономикасына сыни
Екінші кезең (1990-1991) экономиканы қаржылық тұрақтандыру мен республикада
Үшінші кезең (1992 және одан кейінгі жылдар) 1992ж.
Ссудалық қарыз өлшемінің қысқаруы мекемелердің қаржылық жағдайының біршама
Қазақстан Республикасының несие жүйесінің құрылымы мынадай кестемен берілген.
Кесте 1
Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі туралы мәліметтер
Несие жүйесінің элементтері 12. 2000 12. 2001
1.Екінші деңгейдегі банктердің барлығы:
оның ішінде:
48
44
38
35
36
Мемлекеттік 1 2 2 2 1
Мемлекетаралық 1 1 - - -
Шетел капиталының қатысуыменен,
оның ішінде:
- 100% / 50% - дан аса,
оның ішінде:
еншілес банктер
16
9/7
12
16
9/6
11
17
9/6
11
16
10/4
10
15
10/5
10
2. Несиелік серіктестіктер 8 19 29 37 73
3. Ломбардтар 42 45 52 35 72
4. Ипотекалық компаниялар - 2 2 2 2
5. Басқа да ұйымдар 53 41 42 46
Сонымен бірге жалпы республика бойынша қысқа мерзімді ссудалар
1991 жылы орталықтандырылған ресурстар есебінен берілген несиелердің 36%
Жалпы республика бойынша 1992ж. 1 қаңтарында несиелік салымдар
Сөйтіп сараптау нәтижелері көрсеткендей нарыққа көшу мен бағаларды
Ондай жағдайда себептері қандай?
1. ТМД елдері өндірістеріне, әсіресе Ресейге үлкен дебиторлық
Несиелік қатынастарды дамыту ісіндегі тағы бір өзекті әрі
Сөйтіп нарықтық қатынастарға өту мемлекеттік меншікті сақтау көбейту
Қаржылық және ақша несиелік қатынастар талдауы көрсеткендей баға
Бірақ еркін бағаға өтудің жақсы жақтары туралы да
Республикадағы экономикалық және қаржылық тұрақтылық ақша және несиелік
«Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» Қазақстан
«Темірбанк» пен «ТұранӘлемБанк» Акционерлік қоғамдарының несиелiк операцияларының қызметiне
Қандай болмасын банктің негізгі классикалық операциялық қызметінің түріне
Қазақстандық барлық банктердің несиелер бойынша экономикаға негізгі қарызы
Сонымен қатар, ұлттық валютада берілген несиелердің өсу қарқыны
«Темірбанктің» банктерге арналған қарыздар мен қаражатттар 2005-2004жж. салыстырғанда,
Банктердің несиелік операциялар өңдірістің ыдырауы, экономиканың тұрақсыздығы жағадайында
Аталған банктердің несиелік шартты әзірлеу кезінде берілетін несие
банктік несиенің түрі;
несиенің мақсатты бағыты;
берілетін несиенің сомасы;
несиені пайдалану уақыты;
несиені өтеу тәсілі;
несиенің қайтарымдылығын, ақылылығын қамтамасыз ету жолдары;
несиенің бағасы және т.б. мән-жайлар сияқты негізгі сипаттамалары
Несие алушыға несиелік ресурстар әртүрлі мақсатпен берілуі мүмкін.
айналым капиталы өсіру үшін (халық тұтыну тауарларын, шикізат
негізгі капиталға кіші инвестицияларды жасау (жылжымайтын мүлік, патент,
тұтынушылық мақсаттармен – яғни, кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес
Қазіргі уақытта «Темірбанктің» жеке тұлғаларды несиелендіру бағдарламаларының: автокөлік
Заңды тұлғаларға:
айналым капиталды толтыру үшін;
негізгі капиталға инвестиция жасау;
сауда келісім-шарттарына несиелер түрлері беріледі./16/
Несие беруші банк клиентке несиелік шартта көзделген мөлшерде
Банктің клиенті, өз кезегінде, берілген несие сомасы мен
«Темірбанк» жүзеге асыратын несиелік операцияларға қатысты жалпы мән-жайлар
1) берілетін несиелердің шекті сомасы мен мерзімі;
2) несиелер бойынша сыйақы мөлшерлеменің шекті мөлшері;
3) банктік несиелер бойынша сыйақы төлеу жәйттері;
4) банк қабылдайтын, банктік несиені қамтамасыз етуге қойылатын
5) кредитор банк пен оның клиентінің құқықтары, міндеттері
6) банктік несиелік операцияларды жүргізу тарифтері сияқты және
Банктік несиелер ұсыну ұлттық және шетел валюталарда жасалынады
банктік несие алу туралы өтініштерді бағалау;
банктік несиелерді беру туралы шешім қабылдау;
банктік несиені беру;
банктік несиелерді бақылау.
Тәуелсіздік алғалы Қазақстанда зейнетақымен қамтамасыз ету тәртібі түбірімен
Зейнетақы қорының құрылуы Қазақстан Республикасында 1991 жылы басталды.
2.2 Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейлі банктердің қызметіне
Екінші тараудың бұл бөлімінде банктердің жүргізілетін несиелік операциялары
Қазақстандық екінші деңгейлі банктер тұтынушыларға әр түрлі және
1. «Темірбанктің» айналым қаражаттарын толықтыру – NON-STOP Бизнес
Өнімнің мазмұны: банктік қарыз және жаңғыртылатын несиелік желі.
Несиенің мерзімі: 10 жылға дейін.
Максималды сома – кепілзаттың нарықтық құнының 70%-дан аспауы
Кепілдікті камсыздандыру – Астана қаласындағы коммерциялық, жылжымайтын мүлік.
Пайыздық мөлшерлеме – 3 жылға дейін - қатаң
Несиенің мақсаты – бизнестің кеңеюі, айналым қаражаттарын толықтыру,
Несиелік өтінімнің қарастырылуы – 15 000тг. сомасында қайтарылмайтын
Несиенің ұйымдастырылуы – қарыз сомасынан 1%, минималды сома
Қоса қарыз алушы бар болған жағдайда міндетті сақтандыру
Мерзімнен бұрын өтеу – айыппұлсыз.
Сонымен қатар, «Темірбанкпен» жеке кәсіпкерлерге (ИП) арналған NON-STOP
Осыған ұқсас ретінде, «Тұран Әлем Банк» заңды тұлғаларды
Шағын және орта бизнесті несиелендіру
Коммерциялық мүлікке несиелер
Халықаралық қаржылық институттардың қаражаттар есебінен несиелендіру (KfW, WB,
Жобалық қаржыландыру
Саудалық қаржыландыру
Операциондық Овердрафт
Лизинг
Шағын және орта бизнес секторды несиелендіру – «Тұран
Айналым капиталын толықтыру және негізгі құралдарды сатып алу
айналым капиталын толықтыру – 5 жылға дейін;
негізгі құралдарды сатып алу – 10 жылға дейін.
Халықаралық несиелік желілер бойынша несиелендіру:
KfW, Asian Development Bank, Islamic Development Bank несиелік
Құжаттамалық операциялар:
Аккредитивтер;
Банктік кепілдемелер.
«Тұран Әлем Банктің» шағын және орта бизнесті несиелендіру
Кесте 2
«Тұран Әлем Банктің» шағын және орта бизнесті несиелендіру
Несиелендіру объектісі 3 айдан кем емес әрекет ететін
Несиелеу сомалары 500АҚШ доллардан 200 000АҚШ долларға дейін.
Несиелендіру салалары өндіріс, сауда және қызметтер аясы.
Несиелендіру мерзімі 3 айдан 36 айға дейін.
Несиелер бойынша пайыздық мөлшерлемелер:
1. 500$ - 10 000$ - жылдық
2. 10 000$ - 30 000$ -
3. 30 000$ – 200 000$ -
Ескертпе: «ТӘБ» Шағын және орта бизнесті қаржыландыру бағдарламасының
Заңды тұлғаларды несиелендіру бағдарлама шегінде банк, сонымен бірге,
шикізат пен материалдарды сатып алу;
саудалық операциялар;
құрал-жабдықтарды жеткізу, жылжымайтын мүлікті сатып алу және басқа
бастамалық жобаларды құру және жүзеге асыру.
Несиелеу сомалары – 20 000 000 АҚШ долларға
Несиелендіру мерзімі – 1 күннен 7 жылға дейін.
Пайыздық мөлшерлемелер: шетел валютада жылдық 10%-дан бастап; теңгемен
Тәуекелдерді төмендету және клиенттердің шығындарының оңтайландыру мақсатында «Тұран
овердрафттар;
аккредитивтер мен кепілдемелер;
вексельдер;
облигациялар.
2. Жеке тұлғаларға арналған тұтыну мақсаттарда берілетін несиелендіру
«Тұран Әлем Банктің» Халықтық тұтыну тауарларды(ТНП) сатуға арналған
Несие ұлттық және шетел валюталарда беріледі. Міндетті екі
Кесте 3
«Темірбанктің» бизнесті дамытуды несиелендіру
бағдарламаларының шарттары
Несиелендіру бағдарламасы NON-STOP Блиц NON-STOP Старт
Өнімнің мазмұны Банктік қарыз немесе жаңғыртылатын несиелік желі
Несиелендіру мерзімі 20 жылға дейін 10 жылға дейін
Максималды сома кепілзаттың нарықтық құнының 55%-дан артық емес,
Минималды сома Шектеусіз шектеусіз
Кепілдікті қамсыздандыру Астана қаласындағы тұрғын-үй Астана қаласындағы коммерциялық,
Пайыздық мөлшерлеме жылдық 18%-ға дейін 3 жылға
Несиелік өтінімнің қарастырылуы 5 000тг. сомасында қайтарылмайтын комиссия
Несиенің мақсаты мақсатты белгілеусіз және табыстарды растаусыз
Несиенің ұйымдастырылуы қарыз сомасынан 2%, Min. 15 000тг.,
Несиені беру мүмкіндігі Қарыз алушының зейнет жасына жеткенге
Мерзімнен бұрын өтеу Айыппұл санкциялар жоқ Айыппұл санкциялар
Кесте 3 жалғасы
Несиелендіру бағдарламасы NON-STOP Блиц NON-STOP Старт
Несиенің мақсаты мақсатты белгілеусіз және табыстарды растаусыз
Несиенің ұйымдастырылуы қарыз сомасынан 2%, Min. 15 000тг.,
Несиені беру мүмкіндігі Қарыз алушының зейнет жасына жеткенге
Мерзімнен бұрын өтеу Айыппұл санкциялар жоқ Айыппұл санкциялар
Ескертпе: «Темірбанктің» несиелендіру бағдарламаларының материалы.
Бастапқы салымның мөлшері – сатып алынатын тауар құнының
Несиенің сомасы – 200 АҚШ долл-дан 5 000
Несиелендіру мерзімі – 3 айдан 24 айға дейін.
Несиені өтеу тәртібі – ай сайын, тең үлестермен.
Пайыздық мөлшерлемелер – жылдық 20%-дан бастап.
Несиені қайтаруды қамсыздандыру міндеттемесі бойынша:
несиенің 1000 АҚШ долл.(теңге эквивалентімен)дейінгі сомасында - сатып
несиенің 1000 АҚШ доллардан жоғары: жылжитын және жылжымайтын
3. «Темірбанк» және «Тұран Әлем Банк», сонымен қатар,
Екі банктің бұл несиелендіру бағдарламалар бойынша шарттарының айырмашылықтарын
«Тұран Әлем Банк» - «Универсальный факультет» бағдарламасы:
Несиелендірудің мақсатты аудитория: 16–30 жастағы талапкерлер. Талапкердің орташа
Несиелендіру бағдарламаның басымды артықшылығы – негізгі қарызды өтеудің
Несиелендіру валютасы – теңге.
Максималды мерзімі – 12 жыл.
Сыйақы мөлшерлемесі – жылдық 18%.
Өтінімді қарастырылғаны үшін банктің комиссиясы – 1 500тг.;
Қамсыздандыру – «Қаржылық орталық» АҚ-ң кепілдеме міндеттемесі.
«Темірбанктің» - «Темір - Студент» несиелендіру бағдарламасы:
Несиелендіру мерзімі – 10 жылға дейін.
Мақсатты бағыты – Қазақстан аумағында орналастырылған, «Қаржылық орталық»
Қарыздың максималды сомасы – 4 500 000тг.
Қарыздың минималды сомасы – 100 000тг.
Қарыз алушының жасы – 16 жастан 30 жасқа
Қоса қарыз алушының және кепілгердің жұмыспен қамтылу түрі
4. «Тұран Әлем Банк» және «Темірбанк» АҚ-ң ипотекалық
«Тұран Әлем Банк» клиенттеріне төмендегі ипотекалық несиелендіру бағдарламаларын
Кесте 4
«Тұран Әлем Банктің» ипотекалық несиелендіру шарттары
Ипотекалық несиелендіру бағдарламасы «Быстротека» «Стандарт»
Несиелендіру валютасы теңге, АҚШ доллары теңге, АҚШ доллары
Несиелендіру мерзімі қарыз алушының зейнет жасқа жеткенге дейін
Несиелендіру сомасы Шектеусіз шектеусіз
Пайыздық мөлшерлеме жылдық 13%-ға дейін жылдық 13%-ға дейін
Несиенің қамсыздандыруы «Гарантия» салымы, салымның сомасы – сатып
Сақтандыру өмірді қатерлі жағдайдан сатып алынатын жылжымайтын мүлікті
Пайыздарды есептеу тәсілі аннуитеттік, негізгі қарыздың калдығы бойынша
Ескертпе: «ТӘБ» ипотекалық несиелендіру бағдарламасының материалы.
Банкпен ұсынылатын ипотекалық несиелендірудің артықшылықтары:
элиталық тұрғын үйді, қайталама нарықтағы жылжмайтын мүлікті алу
несиені табыстарды растаусыз алу мүмкіндігі;
шарттардың кең спектрі.
«Темірбанктің» «Бюджетный» және «Народный» ипотекалық несиелендіру бағдарламаларын қарастырайық:
«Бюджетный» несиелендіру бағдарламасы бюджеттік саладағы қызметкерлерге арналған. Мұнда
«Народный» ипотекалық несиелендіру бағдарламасы орташа айлық табыстары бар
Ипотекалық несиелендіру бағдарламаларының шарттары 6 кестеде бейнеленген.
Кесте 5
«Темірбанктің» ипотекалық несиелендіру шарттары
Ипотекалық несиелендіру бағдарламасы «Бюджетный» «Народный»
Несиелендіру мерзімі, айлар 37, 60, 84, 120, 180,
Бастапқы салым (БС) 10%-дан бастап 10%-дан бастап
Сыйақы мөлшерлемесі, жылдық % БС 10-29% болғанда -
БС 30-49% - 12,4%;
БС 50% және жоғары - 12,0% БС 10-29%
БС 30-49% - 13,6%
БС 50% және жоғары – 13,4%
Мерзімнен бұрын өтеу:
Мораторий
Минималды сома
Айыппұлдар 1. 12 ай
2. 200 000тг.
3.мораторий кезінде – 3аннуитеттік төлем; мораторий кезінде емес
200 000тг.
мораторий кезінде – 3аннуитеттік төлем; мораторий кезінде емес
Қарыз мөлшері 20 000 000тг. дейін(Алматы қ., Алматы
10 000 000тг. дейін (аймақтарда) ; 20 000
10 000 000тг. дейін (аймақтарда) ;
Сақтандыру жеке (өмір және еңбек қабілеттілігін жоғалту);
мүліктік сақтандыру;
АҚЖ сақтандыру; жеке (өмір және еңбек қабілеттілігін жоғалту);
мүліктік сақтандыру;
АҚЖ сақтандыру;
Қарызды өтеу тәсілі Аннуитеттік аннуитеттік
1. өтінімді қарастырылуы 2 500тг. 2 500тг.
2. несиені ұйымдастыру 27 500тг. 31 500тг.
Несиелендірудің мақсаты мен объектісі пәтерді сатып алуы
Ескертпе: «Темірбанктің» ипотекалық бағдарламаның мавтериалдары.
2004–2006 жылдар ішінде банктің клиенттерді несиелендіру бойынша,басты үлес
Банктің «жеке несиелер» бабы бойынша 2004 жылы несиелендіру
Бұл несиелер бойынша неғұрлым жоғары пайыздар есептеледі. Оған
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА НЕСИЕ ЖҮЙЕСІН
Қазақстанда дамыған елдер принциптеріне сәйкес құрылған
Қазақстан Республикасының қазіргі заманғы несиенің
1деңгей – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі
2деңгей – коммерциялық банктер мен жекелеген
Қазақстан Республикасының Ұлтық Банкі мемлекеттің
Қазақстан Республикасының Ұлтық Банкінің негізгі
Екінші деңгейлі банктік мекемелерінен басқа қаржы-несиелік институттар да
Коммерциялы және фирмаішілік несиелеу де белсенді дамып
Сөйтіп, Қазақстанда дамыған елдер
Банк ісінде күшті бәсекенің
Әсіресе белгілі бір қалада
Банк ісіндегі бәсекелестік халықаралық
Біздің республикамыз үшін жаңа
Қазіргі уақытта форфейтингтің негізгі
Біздің қазақстандық ақша – несиелік
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Респулбикасында несие жүйесінің қалыптасуы мен дамуы ел
Қаржыгерлердiң III Конгресiнде Қазақстан Республикасының Елбасы Н.Ә.Назарбаев ҚР-ң
Мiне осы Қазақстандағы несие жүйесінің қалыптасуы мен дамуына
Осы сегментке тән сипаттық белгiлердiң бiрi – Қазақстан
Қазақстан Респулбикасында несие жүйесінің дамуы кепiлге қоятын өтiмдiлiгi
Қазақстандағы несие жүйесін қалыптасудағы бiлiктiлiгi жоғары мамандардың аздығы
Қарызға алынған қаражаттардың өз мақсатына пайдаланылуына бақылау жүргiзудiң
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Назарбаев Н.Ә. «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» Ел
2. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси
3. «Қазақстан Республикасындағы банктер мен банк мекемелерi»
4. «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы»
5. “Екiншi деңгейлi банктерге арналған пруденциалдық нормативтер туралы
7. «Сақтандыру қызметі туралы» ҚР заңы 2000ж. 18.12
8. Ақша, несие, банктер: Оқулық / Ред. басқ.
9. Банковское дело: Учеб. пособие/ Под ред. О.И.Лаврушина.-
10. Банковское дело: Учеб. для вузов / Под
11. Бәйгiсиев М. Халықаралық экономикалық қатынастар. Алматы,1998.
12. Борисов Е.Ф. Экономика: Справочник.- М.:Финансы и статистика.1997-
13. Бохаев Д.Т. Коммерциялық банктердiң несие ресурстарын
14.Көшенова Б. Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары. Алматы,2000.
15. Мейiрбеков Б.Қ. Шағын кәсiпкерлiк пен бизнестi қолдау
16. Кушербаев Б. Банктер және несие алушылар қарым-қатынастарын
17. Мақыш С. Ақша айналысы және несие. Алматы,2000.
18. Мақыш С. Қазiргi несиелiк механизм және оны
19. Сейіткасымов Г.С. Банковское дело. Учебник – Алматы:
20. Тоқсейiтов Р. Экономикалық сөздiк-анықтамалық.- Қарағанды: Болашақ-баспа, 1999.-
37