Жоспар:
Кіріспе............................................................................................3
I бөлім. Салықтар және салық салу механизмі.
1.1 Салықтардың экономикалық мәні және маңызы..................4
1.2 Салықтың атқаратын қызметі..................................................11
1.3 Лаффер қисығы..........................................................................12
1.4 Салық салу механизмі...............................................................13
II бөлім. Салық түрлері.
2.1.Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы...........................14
2.2.Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы............................16
2.3.Қосылған құнға салынатын салық. Акциздер.........................18
III бөлім.Қазақстан Республикасының салық жүйесі.
3.1. ҚР-ның салық жүйесі туралы ұғым.........................................21
3.2.Салық төлеушілердің құқықтары мен міндеттері...................23
3.3Салық жүйесінің жетілдіру жолдары.........................................25
3.4. Салық жүйесінің негізгі көрсеткіштері...................................28
Қорытынды.....................................................................................29
Қолданылған әдебиеттер ..............................................................30
Тақырыбы: Салықтар
Кіріспе
Салықтар дегеніміз- мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
Салықтар мемлекет үшін маңызды функцияларды орындауға қажетті мемлекеттің
Салықтар шаруашылық жүргізуші субъекті мен мемлекет арасындағы бюджет
Бұл курстық жұмысымның негізгі мақсаты- салықтар туралы
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
I бөлім. Салықтар және салық салу механизмі.
1.1.Салықтардың экономикалық мәні және маңызы.
Салықтар дегеніміз- мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
Салықтар– шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекет пен
Салықтардың экономикалық мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші
Салықтарды мынадай белгілері бойынша топтастырамыз:
Салық салу объектісіне байланысты.
Қолданылуына қарай.
Салық салу органына байланысты.
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай.
Экономикалық ерекшеліктеріне байланысты.
Салық салу объектісіне қарай салықтар тікелей және жанама
Тікелей салықтарға мына салықтар жатады:
Заңды және жеке тұлғалардың табысына салынатын салық;
Мүлік салығы;
Жер салығы;
Бағалы қағаздармен жүргізілетін операцияларға салынатын салық;
Көлік құралдарына салынатын салық және т.б.;
Жанама салықтар – тікелей емес, жанама түрде тауар
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
Қосылған құнға салынатын салық..
Акциздер.
Баж салығы.
Жанама салықтарды сатушы емес сатып алушы, яғни тұтынушы
Бюджетке түскен соң қандай шараларға жұмсалатын белгісіне қарай
Экономикалық белгісіне қарай салықтар табысқа салынатын салық және
кезде өзінің шығынан төлейді. Тұтынушыға салынатын салыққа қосылған
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақтылы
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
Дербес салықтар салық төлейтін объектісінен алынатын табыс салығы
Дүниежүзілік салық салу практикасында әр түрлі салықтар атқаратын
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
салық жүйесіндегі салық түрлеріне байланысты жұмыс істейді.
Салық салу барысында туындайтын салықтық қатынастар негізінен азаматтық
Бухгалтерлік есепке алу Қазақстан республикасының бухгалтерлік сепеке алу
Кәсіпкерлер мен ұйымдарға қатысты қаржылық сипаттағы барлық мәмілелер
Бұл ретте ескеретін маңызды жәйт, салық органдары тарапынан
Әйтсе де салық салу процесінің бухгалтерлік есеп деректерінің
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
салық салу мән – жайларына бейімделінеді. Демек, салық
Салықтар экономикалық және әлеуметтік – сяаси қатынастарды Мемлекеттің
Осы орайда салық:
- түсім көзі жалпы ұлттық табыстың белгіленген бөлігі
- міндетті төлем;
- жекелей – эквивалентсіз төлем;
- қайтарылмайтын төлем;
- мемлекет кірісін қалыптастыратын төлем;
- ұдайы төлем;
- мәжбүрлі төлем;
- заң жүзінде белгіленген төлем;
- құқыққа сай төлем;
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
- жүзеге асырылуы кезінде төленетін салық сомасының меншік
- мөлшері алдын - ала айқындалған төлем;
- қатаң белгіленген мерзімде жүзеге асырылатын төлем;
- өте тұрақты салықтық міндеттемелер туындататын төлем;
- белгіленіп, бекітілуі кезінде нақты салық төлеушілердің төлем
- ақшаның төлем құралы ретіндегі функциясын көрсететін төлем;
- жүзеге асрылуы салық төлеушінің заңи жауапкершілік шараларымен
- тек құқықтық нысанда болатын төлем;
- бір жақты өктем тәртіппен мемлекет белгілеген төлем
- жүзеге асырылуы салық төлеушінің заңи міндеті болып
- жекелей айқындалатын төлем;
- материалдық – заттай төлем;
- әрдайым фискалдық нысанда болғандықтан салық әкімшілігін
- мемлекет тарапынан заттандырылған объективті экономикалық категория, яғни
- әлеуметтік бағдарлы нарықтық экономиканың негізінде жасалынатын демократиялық
- табыстарға салынуына байланысты тікелей, ал тұтынуға салынуына
- салық төлеушінің экономикалық – қаржылық жай күйіне
- реттеуші испаттағы экономикалық стимул және мемлекеттік бюджеттің
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
- қоғамдағы бөлу және қайта бөлу қатынастарын білдіретін
- мемлекеттің салықтық құқығына сай мәжбүрлеп алына отырып,
- бірыңғай салық жүйесін білдіретін мемлекеттік деңгейдегі және
Сонымен салық мемлекет тарапынан біржақты шығарылған заңдардың негізінде,
Салық салу процесінде нақтылы салық төлеуші орындауға тиіс
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
1.2.Салықтың атқаратын қызметі.
Нарықтық жағдайда салықтар мынадай негізгі қызметтер атқарады:
1.реттеушілік;
2.фискалдық;
3.қайта бөлу;
Реттеушілік қызметі- салықтың ең негізгі қызметі. Осы
ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге асады. Салықтық
пайдасына өтеді.
Бұл қызметтің іс-әрекетінің көлемі ішкі жалпы өнімді салықтардың
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
1.3.Лаффер қисығы.
Салықтар үдемелі, пропорциональды және регрессивті болып бөлінеді. Үдемелі
100
50
0 X0 X
Салық нарығы %
(1-сурет) Лаффер қисық сызығы.
Суреттегі Лаффер қисық сызығы,
салықтан түсетін табысы да өсетінін көрсетеді. Ал
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
ынтасы азаяды және олар қор жинамауға талпынады. Не
1.4. Салық салу механизмі
Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі бағыты
Салық салу элементтері мыналар:субъект, объект, салық көзі, салық
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
II бөлім. Салық түрлері.
2.1. Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы.
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы салық жүйесінің құрамының
Жылдық жиынтық табыс- заңды тұлғалардың күнтізбелік жыл ішінде
1.Өнімді өткізуден түскен табыс жанама салықтарсыз;
2. Сату операцияларынан тыс табыстар, соның ішінде:
проценттер, берілген кредиттер мен алынған депозиттер үшін төлемдер
мемлекеттік бюджеттен алынған жәрдемақыларды қоспағанда заңды тұлғалар алған
есептің жылы анықталған өткен жылдардағы табыс;
өтелетін шегерістер;
басқа да табыстар.
Резидент емес заңды тұлға қызметін Қазақстан Республикасында
жеке есеп жүргізбеген ретте табыс сомасы салық төлеуші
резидент емес заңды тұлғаның барлық қызметінен түсетін жалпы
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
алынатын жалпы түсімнің үлес салмағы;
резидент емес заңды тұлға шығысының саласындағы Қазақстан
Республикасының аумағындағы қызметке байланысты шығындардың үлес салмағы;
резидент емес заңды тұлға қызметкерлерінің жалпы санындағы Қазақстан
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығының төлеушілері:
қаржы-шаруашылық қызметінің бухгатерлік есебі мен есептемесін белгіленген тәртіппен
салықтарды есептеуге және төлеуге байланысты есеп құжаттарын
салық бойынша жеңілдіктер алуға құқығын растайтын
жағдайларда табыс етуге;
уақтылы және толық көлемде тиесілі салық саласын
Заңды тұлғалардың табыс салығы туралы заңдарды дұрыс қалдануға
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
2.2. Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы.
Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы жалпы мемлекеттік салықтар
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
табылады. Табыс салығын салу мақсатымен салық төлеуші жеке
Резидент- Қазақстанда салық жылы басталатын немесе аяқталатын кез-келген
а) еңбекақы түрінде алынатын табыстары;
ә) кәсіпкерлік қызметтен алынатын табыстары;
б) жеке тұлғалардың мүліктік табысы жатады;
Еңбекақы түрінде алынатын табыстарға жалақының, сыйақының,
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
қосымша ақының, сыйлықақының, үлесақының, шәкіртақының және жалдану шартына
Сонымен қатар еңбекақы түрінде алынатын табыстарға тағы мынадай
а) қызметкерлерге көрсетілген қызметтің немесе сатылатын тауарлардың құны
ә) жұмыс берушінің жеке тұлғадан ұсталуға тиіс
есебіне төлеген сомасы;
б) қызметкерлердің тікелей немесе жанама табыстары болып табылатын
Жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметтен алған табыстарына мыналар жатады:
а) өнімді өткізуден алынған табыс;
ә) дивидендтер түріндегі табыстар;
б) мүлікті жалға беруден алынатын табыс;
в) өтелетін шегерістер;
Жеке тұлғаның жылдық жиынтық табысына қосылатын мүліктік
Жылдық жиынтық табыстан мыналар шығарылуға тиіс:
а) жеке тұлға алған, Қазақстан Республикасында бұрын төлем
ә) жеке тұлға алған, Қазақстан Республикасында бұрын төлем
б) жеке тұлғалар алған және олардың кәсіпкерлік
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
2.3. Қосылған құнға салынатын салық.
Қосылған құнға салынатын салық дегеніміз- тауар өндіру, жұмыс
орындалған жұмыстар немесе көрсетілген қызметтер үшін төленуге тиіс
қосылған құнға салынатын салық сомасының арасындағы айырма ретінде
Салықтан босатылған және өз өндірісінің мұқтажы үшін жүзеге
қызметті өткізу жөніндегі айналым, сондай-ақ Қазақстан Республикасы
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына мүше мемлекеттерде шығарылған тауарлар Қазақстан
Шарушылық жүргізуші субъекті- қосылған құнға салынатын салықты төлеуші
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
тұрған немесе тұруға міндетті кәсіпкерлік қызметпен айналысатын заңды
толық серіктестік;
сенім серіктестігі;
жауапкершілігі шектеулі серіктестік;
еншілес және тәуелді шаруашылық серіктестіктері нысанында құрылған.
Қазақстан Республикасының кеден аумағы импортты жүзеге асыратын, бұл
және жеке тұлғалар импортталатын тауарларға салынатын қосылған құн
Қосылған құнға
Акциз төлеушілер:
Қазақстан Республикасының аумағында тауар өндіретін
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
немесе Қазақстан Республикасының аумағында акцизделетін
тауарларды импорттайтын, Қазақстан Республикасының аумағында ойын бизнесін
Қазақстан Республикасының аумағына уақытша әкелінген шикізатты қоса алғанда,
Қазақстан Республикасының аумағынан алыс-беріс шикізатынан Қазақстан Республикасының аумағыннан
Республикасына қайтарылғанда, Қазақстан
Республикасының аумағына осы әкелімді жүзеге асыратын тұлғалар;
Акциз төлеушіге акциздердің дұрыс есептеліп, бюджетке уақтылы аударылуы
Салықтық құрылыс негізінде міндетті түрде кезінде салық салу
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
III бөлім. Қазақстан Республикасының салық жүйесі.
3.1. ҚР-ның салық жүйесі туралы ұғым
Қазақстан Республикасының 1991жылдың 25-желтоқсанында қабылданған "Қазақстан Республикасындағы салық
Қабылданған заңға сәйкес 1992 жылы 1-қаңтарынан бастап
Қазақстан Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының ұзақ
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылдың 21-желтоқсанында қабылданған
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
өзгеріссіз тұрып қалуы мүмкін емес. Ел экономикасының дамуы,
дамыған елдердің тәжірибелерін талдап-жиынтықтау барысында салық жүйесі де
Салық жүйесінде басты орынды салықтардың
Жалпы мемлекеттік салықтар:
заңды және жеке тұлғалардың табыс салығы;
қосылған құнға салық;
акциздер;
бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық;
жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері;
Жергілікті салық пен алымдар:
жер салығы;
заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық;
көлік құралдарына салынатын салық;
кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды тұлғаларды
жекеленген қызмет түрімен айналысу құқығы үшін алынатын алымдар;
аукционда сатудан алынатын алым;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінің кіріс бөлімінің 70 процент
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
3.2. Салық төлеушілердің құқықтары мен міндеттері
ҚР-ның салық заңдылығы ретінде оның Салық Кодексі және
заңдылығында көрсетілген салықтар бойынша міндеттемелер жүктелуі
мүмкін емес. Салық және бюджетке төленетін басқа да
Салық міндеттемесі дегеніміз- салық заңдылығымен байланысты болатын мемлекет
Салық төлеушілердің құқықтары:
1.Салық төлеуші:
қолданылып жүрген салық және бюджетке төленетін басқа да
салық қатынастары мәселері бойынша өз мүдделерін жеке өзі
салық бақылауы нәтижелерін алуға;
салық бақылауы нәтижелері бойынша салық және бюджетке төленетін
жеке шотынан салық міндеттемелерінің орындалуы бойынша бюджетпен есеп
осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының басқа да заң
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
белгіленген тәртіппен салықтық тексеру актілері бойынша хабарламаға және
салық құпиясының сақталуын талап етуге;
салық салуға қатысы жоқ ақпарат пен құжаттар табыс
2. Салық төлеушінің Қазақстан Республикасының салық заңдарында көзделген
Салық төлеушінің міндеттері:
Салық төлеуші:
*Осы Кодекске сәйкес салық міндеттерін дер кезінде және
* Салық қызметі органдарының анықталған салық заңдарын бұзушылықтарды
*Нұсқама негізінде салық қызметі органдары лауазымды адамдарының салық
*Салық есептілігі мен құжаттарды осы Кодексте көзделген тәртіппен
*Осы Кодекске сәйкес қолма-қол ақщамен, төлемдік банк карточкаларымен
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
3.3. ҚР салық жүйесін жетілдіру жолдары.
1991 жылы тәуелсіздік алғаннан соң елімізде салық саласын
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
бастап елемізде 13 – жалпы мемлекеттік салықтар, 11
Бүгінде Қазақстан Республикасының салық жүйесі мен салықтары ұдайы
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
қатынастарын ұйымдастыратын императивтік құрылым болып табылады және ол
Мемлекеттің салық жүйесі салық салу стратегиясын айқындауға ат
салық салу принциптерін;
салықтарды белгілеу және аумақта заңи күшіне енгізу тәртібін;
салықтар (жекелеген салықтар мен өзге де міндетті төлемдердің
салықтан түсетін түсімдерді әр деңгейдегі бюджеттер арасында бөлу
салықтық қатынастарға қатысушылардың құқықтары мен міндеттерін;
мемлекеттік салықтық бақылауды;
салықтық қатынасқа қатысушылардың жауапкершіліктерін;
салықтық қатынасқа қатысушылардың құқықтары мен тиісті
мүдделерін қорғау тәсілдерін қамтиды.
Мемлекеттің салық жүйесінің жұмыс істеуінің және салық салудың
салық салу аясындағы тұрақтылық пен орнықтылық сақтау мақсатында
салық әкімшілігін жүргізу жөніндегі іс - әрекеттердің мәжбүрлеу
экономикалық – қаржылық мүдделердің біршама теңдігін қамтамысз етуге
табыстарды тек салықтар арқылы қайта бөлу;
салық функцияларының арасындағы біршама теңдікке қол жеткізу;
салық салудың бейтараптылығын, ашықтығын, айқындығын және әмбебаптығын қамтамасыз
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
салықтардың (өзге де тиісті міндетті төлемдердің) салық жылында
Салық салу мен салықтық әкімшіліктендіруді оңайлату мақсатында салық
уақытта ҒЗТКЖ – да инвестицияларды ынталандыратын жеңілдіктер жасалатын
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
3.4. Салық жүйесінің негізгі көрсеткіштері
2007 жылдың 1 – жартыжылдығында мемлекеттік бюджетке шаруашылықпен
- республикалық бюджеттің кірісі бойынша болжам үстінде 20
- жергілікті бюджеттің кірісі бойынша болжам үстінде
Мемлекеттік бюджетке төленетін салық және басқа да міндетті
республикалық бюджетке түсетін кіріс көздері бойынша 7 101
жергілікті бюджетке түсетін кіріс көздері бойынша 3 293
Кіріс көзінен салық және басқа да міндетті төлемдер
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
Қорытынды
Қорытындылай келе, мемлекетіміздің салық саясаты- тәуелсіздігіміздің ең басты
9-234топ студенті Батрагисова К.Б.
Тақырыбы: Салықтар
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
1. Әубәкіров Я.Ә, Байжұмаев Б.Б, Жақынова Ф.Н, Табаев
2 Базарбекова К.Б. "Қосылған құнға салынатын салық", Бухгалтерлік
3. Бисенғазиев М.Б. “Кәсіпкерлік негіздері”. Орал,
4. Дж.Санс. Макроэкономика. Глобальный подход /Пер.с англ.-СП б.,1994
5. Ермекбаева Б.Ж. ″Жалпы мемлекеттік салықтар″. Алматы, 1997
6. . Жұмағалиев Е. ″Салық - нарық эконо-микасының
8 Жүнісов Б., Мәмбетов Ү., Байжомартов Ү., ″Нарықтық
9. Ивашковский С.И. Макроэкономика.
10. Құлпыбаев Т. М. “Қаржы және оны басқару”
11.Мәдешев Б. Ы. “Нарықтық экономика теориясына кіріспе”. Алматы,“Экономика”.
12. Салық кодексі. Алматы, «Юрист». 2001ж
13. ″Салық және бюджетке төленетін басқа да
14. Шеденов Ө.К., Байжомартов Ү.С., Жүнісов Б.А., ″Жалпы
6
N