Мазмұны
Кіріспе................................
1. Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіптік өндірістің
1.1 Нарықтық жағдайда өнеркәсіптің қалыптасуының мәні мен қағидалары............................
1.2 ҚР-дағы өнеркәсіптік өндірісті мемлекеттік реттеу..........
1.3 Өнеркәсіп өндірісін инвестицияландыру және несиелендіру
2. Жамбыл облысы бойынша өнеркәсіп
2.1 Мекеменің даму тарихы және қызметінің басты мақсаттары
2.2 Өнеркәсіп Өнімнің қызмет түрлері бойынша нақты көлем
2.3 Облыстың аудандары бойынша өнеркәсіп өнімдерінің нақты көлемін
3. Жамбыл облысы бойынша өнеркәсіп өнімі өндірісін
3.1 Қазақстанның өнеркәсібін жекешелендіру: мәселесі және
3.2 Жамбыл облысының өнеркәсіп саласының дамуын корреляция-регрессиялық әдіс
Кіріспе
Бұл бөлімде толығымен және ірі салалар бойынша өнеркәсіп
Жалпы және әрбір сала бойынша шығарылған өнеркәсіп өнімдерінің
Өнеркәсіп өндірісінің физикалық көлем индексі тиісті кезеңдегі өнеркәсіп
Өнеркәсіп өнімінің физикалық көлем индексі белгіленген тауарлардың жиынтығы
Салыстырмалы бағалар ретінде алдыңғы жылдың орташа жылдық бағалары
Динамикалық қатарды құру үшін тізбе индексі қолданылады. Өнімнің
Өнеркәсіп өнімінің заттай түрін өндіру кәсіпорынның ішкі өндірістік
1. Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіптік өндіріс дамуының теориялық
1.1 Нарықтық жағдайда өнеркәсіптің қалыптасуының мәні мен қағидалары
Қазақстанда индустриалдық саясатты дамытудың аймақтық бағдарламасы бойынша жеңіл
Өнеркәсіптің дамуы ең алдымен отандық ауылшаруашылық шикізат өңдеуге
Қазіргі экономикалық жағдайда тоқыма және тігін өнеркәсібінде инвестициялар
Тоқыма және тігін өнеркәсібінің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету
теріс пиғылды бәсекені жою;
салалық лизингтік компанияны құру және сала кәсіпорындарының техникалық
жоғары сапалы, экологиялық таза және қауіпсіз өнім шығару
кәсіпорындардың қаржылық мүмкіндіктері шектеулі екенін ескере отырып, мемлекеттік
өнеркәсіпте ғылыми-зерттеу секторын қайта қалыптастыруды өткізу.
Үстіміздегі жылдың алғашқы жарты жылдығында (2005) өнеркәсіп өндірісінің
Өндіріс көлемінің өсуінің 13,1 және 5,2 пайызға төмендегені
2005 жылдың жарты жылында 200 млрд. теңгеге ауылшаруашылығы
Өнеркәсіп өнімдерінің маңызды түрлерінің 2005 жылға қаңтар-маусымда өндірілген
Экономиканы түпкілікті реформалауға бағыт ұстап, біз қысқа мерзімнің
Егер осыдан он жыл бұрын жан басына шаққандағы
Бүгін экономикалық өсудің негізгі көзі елдің шикізат әлеуетін
Экономикаға 30 млрд. АҚШ долларындай тікелей шетел инвестициясы
Біз бәсекеге қабілетті экономиканың үлгісін таңдай отырып, бәсекелестікті
Біз өзімізді жаңа технологиялар мен жаңа экономика әлеміне
Біздің стратегиялық міндетіміз – бәсекеге қабілетті елдердің қатарынан
Экономика – бұл тауарлар мен қызмет көрсетулерді өндіру,
Экономика термині алғашқы кезде «үй шаруашылығын жүргізу тәртібі
Елдің халық шаруашылығын және оның әр түрлі салаларын
Адамдардың шаруашылық іс-әрекеттерін, оның заңдары мен заңдылықтарын және
Экономика – бұл адамдардың жер бетінде тіршілік ету
Экономика – тауарлар мен қызметтерді өндіру, бөлу, айырбастау,
Экономика ғылым саласы ретінде өзара байланысты үш түрлі
Не өндіру керек және қандай мөлшерде?
Тауарларды қалай өндіру керек және кім өндіруі керек?
Кім үшін өндіру керек, өндірілген тауарлар
Бірінші сұрақта - өндірістің құрылымын сипаттаса, екіншісі –
Экономика ең алдымен адамдар қатынасы.
Қазақстанның жоғарғы деңгейде дамыған мемлекет болуына өнеркәсіптің дұрыс
Өндіргіш күштерді орналастыру - өнеркәсіпті, АШ, транспортты, жұмысшы
Нарықтық экономика кезінде өнеркәсіпті дұрыс орналастыру ең негізгі
Өнеркәсіпті орналастыру мен даму деңгейін бағалау табиғатты пайдалану
Өнеркәсіпті орналастыру – бұл көп жақтылы мағына. Ол
Ең басты сұрағы - өндірісті шикізат көздері мен
Өндірісті тиімді орналастыру келесі түрде болады:
техникалық процесс деңгейіндегі электроэнергия мен шикізат көздерінің үнемдісін
әр аймақта экономикалық жағдайға қолайлы салаларды дамыту;
қоғам қажетсінуіне сәйкес еңбек ресурстарын аймақтық бөлудегі тепе-теңдікті
Транспортты-экономикалық байланыстарды бекіту.
Өндірісті орналастыру кезінде қоғамдық еңбекті үнемдеу келесі бағыттарда
соңғы өнім үлесінің өсуі есебінен, шикізат пен жартылай
соңғы жеткізу есебінен шикізат көздерінің жақындығын есепке ала
энергияны беру бойынша шығынды қысқарту есебінен электроэнергия көздеріне
Өндірісті орналастыру мен дамыту деңгейін бағалау – табиғатты
Өнеркәсіптің әр түрлі саласында өнім өндірісін арттыру мен
Өнеркәсіптік салаларды орналастыру мен дамытудың қазіргі жағдайы –
Кәсіпорын өзінің іс-әрекетін жүзеге асыру үшін нақты жинақталған
1.Материалдық ресурстар – жер немесе шикізат материалдары және
2.Адам ресурстары – еңбек және кәсіпкерлік қызмет.
«Жер» ұғымына жататын барлық табиғи ресурстар: егістік жерлер,
«Капитал» немесе инвестициялық ресурстар ұғымы – тауар өндіру
Өндіріс процесін және өндіріс құрал-жабдықтарының қорлануын инвестициялау, яғни
«Еңбек» ұғымы тауар өндіруде және қызмет көрсетудегі барлық
Барлық экономикалық ресурстар немесе өндіріс факторлары жалпы бір
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорын жұмысын жүргізудің экономикалық тетігін
Ресурстарды сақтауды экономикалық, ұйымдастырушылық және техникалық сипатының шаралар
Ресурстарды сақтау проблемасын шешу ұдайы өндіріс процесіндегі барлық
Кез-келген кәсіпорынның өндірістік-экономикалық іс-әрекеті өндірістік ресурстарды заттай және
1.2 ҚР-дағы өнеркәсіптік өндірісті мемлекеттік реттеу.
Кәсіпорындарды құру және оның құрылымдық бөлімшелерінің негізіне өндірістік
Өндірістік бөлімшелер өнімді өндірудегі жалпы технологиялық процестердегі олардың
Кәсіпорын құрылымы өндірістік және ұйымдық болып бөлінеді. Өндірістік
Өндірістің құрылымына ықпал ететін негізгі факторлар мыналар болып
шығарылатын өнімнің және оның номенклатурасының сипаттамасы;
өндірісітің ауқымы;
кооперациялау деңгейі (еңбекті ұйымдастырудың айрықша бір түрі).
Өндірісі құрылымын толық сипаттау үшін түрлі көрсеткіштер қолданылады.
оның құрамына кіретін бөлімшелердің жалпы тізімі;
жабдықтардың қуаты;
өндірістік қорлардың құны;
өнім шығару көлемі;
мамандандыру және шоғырландыру;
күрделі қаржының құрылымы.
“Қазақстан -2030” Стратегиясында қазіргі заманғы мемлекеттік қызмет пен
Қазақстан Республикасында өтіп жатқан нарықтық экономика реформасы экономиканы
Қазіргі кезде кәсіпорындар басқаша жағдайда қызмет атқаруда. Не
Менеджментті нарықтық жағдайдағы экономикалық ынталандырудың бернелерін және әдістерін,
Менеджмент – бұл нарықтық экономиканың қалыптасуы, кәсіпкерліктің дамуы,
Отандық менеджменттің негізі адамдар ресурстары мен кәсіпкерлік қызмет
Басқару қызметінің ерекше түрі ретінде өндірістің дамуына байланысты
Менеджмент кадрларды қалыптастырады, адамдар арасындағы қатынастар жүйесін белгілейді.
Біз капиталды тарту және қолданудың әдістері мен формаларын
1. жеке меншік кәсіпорындарсеріктестіктер
2. акционерлік қоғам немесе корпорация
Олардың ішінде орта және шағын бизнес сферасындағы фирмалар
Шағын бизнес мемлекет және басқа да органдардың бекітуімен
Қазіргі кезде шағын және орта бизнес саласында кәсіпкерлік
Шағын және орта бизнес кәсіпорындарының жіктелуі кезінде ең
өнеркәсіпте адам саны 200-ге дейін;
ғылым және ғылыми қызметте – 50;
өндірістік емес салада – 25;
бөлшек саудада – 15 адам санынан құрылатын кәсіпорындар
ҚР-ның 1997 жылдың 19 маусымындағы заңында шағын кәсіпкерлік
-тауарлар мен қызметтер өндірісінің нақты тұтынушыларға жақындауын.
Шағын және орта бизнестің осындай қасиеттері оны қазіргі
Шағын бизнестің дамуы және оны қолдау қазіргі жағдайда
Бағдарламаның міндеттері:
-халықты жұмыспен толық қамту;
-қоғамдық бірлестіктердің кәсіпкерлікті қолдау және қорғауда ролін күшейту;
-шағын кәсіпкерліктердің өндірістік салада приоритетті дамуы; шағын кәсіпкерлікті
Жапония, Германия, Бельгия, Италия сияқты елдерде шағын және
Сондықтан да біз шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың
Әрбір іскер қазақстандық осы ортаға кірігіп, инновациялық
1.3 Өнеркәсіп өндірісін инвестицияландыру және несиелендіру мүмкіндіктері
Негізгі қорға қаржы жұмсау, резервтерге, сондай-ақ пайда, дивиденд
Өндірістегі жалпы инвестицияны өнім инвестиция деп атайды. Ол
Кәсіпорынның инвестициялық қызметі – оның жалпы шаруашылық қызметінің
Кәсіпорынның инвестициялық стратегиясы екі біріктіруден анықталады: көлемі және
Жалпы түрінде инвестиция ақша қаражаты ретінде, банктік салымдар,
Инвестициялық қаржының анықтамасы – бұл табыс табу мақсатында
Нарықтық экономикада инвестици кез келген формадда қаржы жұмсау
Инвестиция – бұл ресурс, оны жұмсай отырып, болжамданған
Венчурлік капитал – үлкен тәуекелге байланысты жаңа саладағы
Тікелей инвестициялау – шаруашылық субъектілерінің табыстар түсіруіне және
Портфельдік инвестициялар – портфельді қалыптастыруға байланысты (түрлі инвестициялық
Аннуитеттік инвестиция – аралық уақыт арқылы салымшыға елеулі
Қазақстан экономикасын тұрақтандыру және дамытудың маңызды жолдарының бірі
Итаза = КҚ – Ааударым
Уи = * 100%
Эт = ;
Эс = Өқ + Ек * КҚ
Қорыта айтқанда:
мемлекеттік инвестициялық саясат маңызды инновациялық жаңалықтарды ынталандыру және
өнімді инвестициялар жаңа жоғары пайдалы өнімді өндіруді болжайжы
технологиялық инвестициялар табиғи және сапалық ескірген техникаларды алмастыруға
меншікті инвестициялық қаржылардың көздері амортизация және бөлінбеген пайда
мемлекет тарапынан инвестициялық қатынастарды реттеудің негізгі тәсілі арнаулы
инвестициялық кәсіпкерліктің теориясы мен практикасы инвестициялық қызметті реттеу
Кәсіпорынның табысы, оның мәні мен маңызы.
Табыс – төтенше таралған, кең түрде қабылданатын, сонымен
Кәсіпорынның табыстарын қалыптастыру.
А) Кәсіпорынның табысы = өнімді сатудан түскен табыс
өнімді сатудан түскен табыс = өнімдерді сатудан түскен
басқадай өткізуден алынған табыс = негізгі қорларды және
өткізуден тыс операциялардан алынған табыс = құнды қағаздар
«Табыс» ұғымы жалпы мемлекетте (ұлттық табыс), кәсіпорындарда (жалпы
Кәсіпорынның жалпы табысына ақшалай түсім тауарларды сату және
ЖТ=ТӨҚ - ӨШ
Таза табыс ұғымына жалпы табыс және материалдық ресурстардың
ТТ= ЖТ – МШ
Әрбір кәсіпорынның жиынтық көрсеткіші пайда түсімі болып табылады.
П= ТӨҚ - ӨШ
Пайда - өндірісті ұлғайтудың көзі болып табылады.
-инновациялық технологияларды инвестициялауды ынталандыру.
Рентабельділік, тиімділік деп кәсіпорын қызметі тиімділігінің ең басты
Р = * 100 ,
Кәсіпорын қызметінің экономикалық тиімділігін молайтудың басты шарты –
Ақша капиталы туралы түсінік, оның мақсаты, айналмалы стадиясы
Ақша капиталы – бұл өнеркәсіп капиталының қызмет ету
Ақша капиталы – кәсіпкерлік қызметінің материалдық базасының құрылуының
Банк капиталы – бұл ақша капиталының жиынтығы, яғни
Қарыз (ссудный) және банк капиталы материалдық құндылықты
Қосымша құн – бұл жалдамалы жұмысшының еңбегімен, оның
Өнеркәсіп капиталы – бұл ақша капиталы, өндірістің материалдық
Басқалай айтқанда, ақша капиталы – бұл ақша
Ішкі қаржыландыру – амортизациялық жарна, салық төленгеннен кейінгі
Ақша капиталының айналымы сұраныс пен ұсынысқа байланысты қаралады,
Жаңа бастаған тауар өндірушілерде екі проблема болады, яғни
Тауарлардың бәсекеге жарамдылығының көрсеткіштері:
Өнімнің бәсекеге жарамдылығының ерекше жағдайын қанағаттандыруға мүмкіндік беретін
Біздің ресурстарда өткізіліп жатқан нарыққа көшу сапа және
2. Жамбыл облысы бойынша өнеркәсіп өндірісінің дамуын
2.1 Мекеменің даму тарихы және қызметінің басты
Жамбыл облысы әкімиятының кәсіпкерлік және өнеркәсіп департаменті мемлекеттік
Мекеме мемлекеттік басқару мен бақылау функцияларын орындауға уәкілеттенген
Өзінің қызметінің мақсаттары, жекеменшік иесі тапсырмалары және мүлікті
Меке заңды тұлға болып табылады, ұйымдық-құқықтық формасы-мемлекеттік мекеме,
Бекітілген заңнамадағы өзінің міндеттері туралы сұрақтар бойынша мекеме
Мекеменің толық атауы
Мемлекеттік тілде: «Жамбыл облысы әкімиятының кәсіпкерлік және өнеркәсіп
Орыс тілінде: Государственное учереждение «Департамент предрпинимательства и промышленности
Мекеменің заңды мекен-жайы: пошталық индекс 080000, Қазақстан Республикасы,
Мекеменің құқықтары мен қызмет тәртібі, мақсаттары мен тапсырмалары
Мекеме мақсаты- өнеркәсіп және кәсіпкерлік субъектілерімен мемлекеттік бағдарламалардың
Мекеме қызметінің тақырыптары:
1) облыс әкімінің жарлығы мен шешімдері, облыс әкімиятының
2) өнеркәсіп және кәсіпкерлікті дамыту, тұрақтандыру және жоғарылату
3) Жетекші салалар бойынша облыс жобалары мен бағдарламалары
4) бәсекеге қабілетті өнімдердің, қызметтердің шығарылуын жоғарылату, номенклатураны
5) өз міндетінен тыс, аудан және қала әкімдерімен
6) кәсіпорындармен, ұйымдармен және басқа да шаруашылық суъектілермен
7) Аудан және қала әкімдерімен өзара әрекеттесе отырып,
8) жекеменшік формасы мен ұйымдық-құқықтық формаға тәуелсіз халықтық
9) облыс территориясындағы супермаркеттің осы заманғы желілерін құру,
10) Қазақстан Республикасы, ТМД елдері- таяу және қиыр
11) халықаралық көрме-жәрмеңкеде экспорттық ұсыныстар, импорттық басымдылықтар, сондай-ақ
12) бизнес облыс кәсіпкерлері мен өнеркәсіпшілерімен мемлекеттік басқару
13) шағын және орта бизнес сферасы, сауда, өнеркәсіп
14) облыс қалалары мен аудандарында орналасқан нарық пен
15) ұйымдар мен азаматтардың үнемдеулерін қарастырады.
Мекеме қызметтері:
кәсіпкерлік, өнеркәсіп және қызметтер сферасы субъектілерімен әртүрлі әлеуметтік-экономикалық
кәсіпкерлік және өнеркәсіп субъектілері- Жамбыл облысы бойынша салық
кәсіпорындар тауарлары мен өнімдерін- «Сертификациялау және тәжірибелеу
кәсіпкерлік және өнеркәсіп субъектілері Жамбыл облысы бойынша Қазақстан
кәсіпкерлік және өнеркәсіп субъектілері кәсіпорындарында Жамбыл облысы бойынша
материалдық өндіріс сферасы кәсіпорындарының сыртқы экономикалық қызметі, ҚР-ың
Жамбыл облысы әкімитының қаржы Департаментімен- жекешелендіруді жүргізу кестесі
Жамбыл облысы бойынша құрылмаған қарызгерлермен жұмыс бойынша комитет
Жер қойнауындағы байлықтау қорғау және қолданудың аймақтық инспекцияларымен-
Жамбыл облысы әкімиятының экономиканы және бюджетті жоспарлау Департаментімен
Жамбыл облысы әкімиятының әлеуметтік бағдарламаларды және жұмысбастылықты бағыттау
Мекеменің негізгі міндеттері:
Кәсіпкерлік, өнеркәсіптік қарқыны, сауда қызметі мен туризм облысын
Облыстың аймақтық атқарушы органдармен бірлесе отырып, қысқа мерзімді
Облыс әкімінің нұсқауы бойынша аса маңызды бағдарламаларды өңдеу
Облыстық өнеркәсіп және кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін болжау және
Мекеме міндетіне қатысты сұрақтар бойынша әртүрлі ақпараттармен облыс
Жәрмеңке мен көрмелердің өткізілуіне қатысу, облыстың тұтыну нарығының
Қарқынды инвесторларды тарту үшін өнеркәсіп және кәсіпкерлік субъектілерінің
Облыс кәсіпорындарының өнімдерінің тұтынушыларын іздеу мақсатымен жәрмеңкелер, үлгілердің
Облыстың еңбек, шикізат, табиғи ресурстары және инфрақұрылымын қолдана
Лицензиялы өнімнің өндірісі мен айналымын мемлекеттік реттеумен қамтамасыз
Акцияланатын өнімнің өндірістен лицензияланатын мөлшерлерде жүргізілуі мен орындалуына
Мекеме құқылы:
өнеркәсіп және кәсіпкерлік субъектілерінің дамуының негізгі басымды бағыттары
Жергілікті статистика органдары, жетекші салаларды барлық жекеменшік формалары
Мекеменің қызмет бабына жататын сұрақтар бойынша Жамбыл облысы
өнеркәсіп және кәсіпкерлік суъектілерін, кәсіпорындарды экономикалық сауықтандыру бойынша
Департаменттің қызмет бабына қатысты сұрақтар бойынша, облыстың әлеуметтік-экономикалық
Алкогольді өнімді (объектті зерттеумен) өткізу құқығын заңды және
Мақсатты бағдарламалар, нормтивті материалдардың концепцияларын, басымдылықтарын өңдеу, конкурстық
өнеркәсіп және кәсіпкерлік субъектілерінің сұрақтары бойынша келісімдерге келіссөздер
Салааралық және аймақтық сипаттағы сұрақтарды шешу үшін Департамент
Жамбыл облысының әкімияты отырысына мекеме алдында қойылған тапсырмаларды
Шығындық кәсіпорындар ликвидациялаумен қайта құру бойынша шараларды өңдеу
өнеркәсіп және кәсіпкерлік субъектілері жұмыстарының маңызды көрсеткіштері бойынша
Заң жүзіндегі заңнамаға сәйкес заңды және тұлғаларды жауапкершілікке
Лом, қара және түсті металдардың қалдығын жинау, сақтау,
Туризмнің нұсқаушысы қызметтері мен турагенттік, туроператорлық қызметті ұйымдастыру
16) Мекеменің жекеменшік тағайындаған өкілетті органның рұқсатымен
17) Мекеменің қызметіне қарсы бола тұра, жасалған келісім
18) Егер мекемеге заңнамалық актілерге сәйкес табысты
Мекемені басқару
Өкілетті орган- Жамбыл
тапсырысын береді, оның орындалуын бақылайды, оның табысын бөлістіру
Бекітілген заңнамалық тәртіпке сай өкілетті орган келесі қызметтерді
мемлекеттік мекеме есебіне мүлікті тіркейді.
Мемлекеттік мекемені қамтамасыз етуге кететін сметаны (шығындар жоспарын)
Мемлекеттік мекемеге берілген мүлікті нәтижелі қолдану мен сақтауға
Мемлекеттік мекеменің ережесін бекітеді, ережеге толықтырулар мен өзгертулер
Мемлекеттік мекеменің шешімді қабылдау тәртібін, мемлекеттік мекемені басқару
Мемлекеттік мекменің жетекшісінің міндеттер, жауапкершілігін және құқығын, оның
Мемлекеттік мекеменің құрылымы мен шегіне жеткен штаттық тізімін
Мемлекеттік мекеменің жетекшісіне оның орынбасарының қызметке тағайындалуы және
Жылдық қаржылық есепті бекітеді.
Заңнамамен бекітілген басқа да қызметтерді жүзеге сасырады.
Мекеме қызметінің ұйымдастыру.
-мекеменің жетекшісін Жамбыл облысы әкімі тағайындайды және босатады.
Жетекші заңды тұлға болып табылатын мекемнің басқару органы
-Мекеме жетекшісі мекемеге жүктелген тапсырмалардың орындалуына және оларға
-Мекеме жетекшісінің қызметтеріне сай емес қызметті мекемнің жүзеге
-Мекеме жетекшісі заңдағы ереже және өкілетті органмен анықталған
-Мекеме жетекшісінің құқығы:
мекеме атынан сенімхатсыз қызмет етеді.
барлық органдарда мекемнің мүддесін таныстырады.
өзінің орынбасарлары және басқа жетекші жұмыскерлердің міндеттемелерін бекітеді.
Мекеме мүлкін иемденеді, сенімхаттар береді, келіссөздер жүргізеді.
банктік шоттар ашады және келісімдер орнатады.
бұйрықтар шығарып, барлық жұмысшылар үшін міндетті нұсқаулар береді.
жұмысқа қабылдайды және мекеме жұмысшыларын жұмыстан босатады.
жұмыскерлерді мадақтау шараларын қабылдайды және жұмыскерлерді өтеу шараларын
Мекеменің құрылымдық бөлімшелері туралы ережелерді бекітеді.
-жетекші орынбасарлары бекітілген заңнамалық тәртіпте мекеме жетекшісі қызметі
-өзінің бекітілген міндеттемелерінен бөлек, жетекші орынбасарлары мекеме атынан
-Мекеме қызметіне бақылауды Жамбыл облысының әкімі және мекемеде
Мекеменің жұмыс режимі - Мекеме өкілетті
өндірістік қажеттілік негізінде жұмыс режимін анықтайды. Мекеме жұмысшыларыың
Мүліктің құрылу тәртібі.
1. Мекеме мүлкінің құны мекеменің өзіндік балансында бейнеленетін
2. Мекеме мүлкінің құрамына оның қызметі үшін дайындалған
3. Мекеме мүлкі келесілер есебінен құрылады:
Жекеменшік берген мліктер
Жеке қызметі нәтижесінде қол жеткізген мүліктер
Заңнамада тыйым салынбаған басқа ада қайнар көздер
4. Мекеме оның қызметтерін қамтамасыз ету үшін оған
Мекеме өкілетті органның келісімінсіз негізгі қорға қатысты, сату-сатып
5. Мекеме өкілетті органның келісімімен ғана, жеке шаруашылық
6. Мекме мүлінің жекеменшігі берілген мүлікті тиімді қолдану
7. Жекеменшік иесі берілген мүлікті қайтарып алуға немесе
Толықтырулар мен өзгерістер
Мекеменің қайта ұйымдастырылуы және ликвидациялануы.
1. Мекеменің ликвидациялануы және қайта ұйымдастырылуы (ағым, қосылу,
2. Қайта ұйымдастыру барысында өкілетті орган. Мекеменің құқылы
3. Мекемені ликвидациялау мекемені ликвидациялау туралы шешім қабылдаған,
4. Ликвидациялық комиссия тағайындаған кезеңнен бастап оған мекеменің
5. Несие берушілердің талаптарын қанағаттандырғаннан кейін қалған мекеме
6. Ликвидация аяқталған болып , ал мекеме
2.2 Өнеркәсіп өнімнің қызмет түрлері бойынша нақты көлем
Жамбыл облысының халық шаруашылығында өнеркәсіп өндірісінің үлесі 25%-ды
1990 жылғы қайта құру кезеңіндегі орын алған дағдарыс
Мысалы, Жаңатас тау-кен байыту комбинаты 1989 жылы 5115
1996 жылы Қазақстанда тұңғыш рет аймақтың тұжырымдамасы қабылданды,
Кесте 1 - Өнеркәсіп өнімінің қызмет түрлері бойынша
алдыңғы жылға пайызбен
Көрсеткіштер 2003 2004 2005 2006
1 2 3 4 5
Өнеркәсіп 110,8 128,7 100,7 105,4
Тау-кен өнеркәсібі 110,2 2,7е 58,0 101,6
отын энергетикалық пайдалы қазбаларды өндіру - 7,3е 47,3
көмір өндіру - - 30,8 100,0
шикі мұнай және табиғи газ өндіру; мұнай және
шикі мұнай мен ілеспе газ өндіру - 8,0е
табиғи (жанатын) газ өндіру - 9,2е
мұнай және газ өндіруге байланысты ұсынылатын қызметтер -
отын энергетикалық пайдалы қазбалардан басқа тау-кен
өнеркәсібі 108,8 116,6 97,0 112,2
металл рудасын өндіру 102,5 88,6 20,2 -
түсті металл рудасын өндіру 102,5 88,6
тау-кен өнеркәсібінің басқада салалары 109,8 119,8 109,7
Өңдеу өнеркәсібі 112,3 122,4 105,2 105,1
тамақ өнімдерін өңдеу, сусындар мен темекіні қосқанда
тамақ өнімдерін өндеу, сусындарды қосқанда 119,6 126,9
тоқыма және тігін
өнеркәсіптері 165,0 61,9 47,0 4,4е
былғары өндіру, былғарыдан жасалған аяқ-киімдер мен бұйымдар
ағаш және ағаш бұйымдарын өндіру 3,5е 47,9
қағаз және картон өндіру баспа ісі 123,8 2,7е
химия өнеркәсібі 115,5 115,4 96,6 90,7
резина және пластмасса бұйымдарын өндіру 111,3 144,6 123,3
минералды және металл емес басқада өнімдер өндіру
металдар өңдеу және металлургия өнеркәсібі 109,7 105,5
дайын металл бұйымдарын өндіру 146,0 108,6 133,9
машина жасау 101,7 180,1 155,9 121,2
машина және жабдықтар өндіру
137,8 109,0 82,8 193,4
1-кестенің жалғасы
электр жабдықтарын, электрондық және оптикалық жабдықтарды шығару 2,5е
көлік құрал және жабдықтарын өндіру 98,1 193,2 162,8
өнеркәсіптің басқада салалары 160,6 154,5 97,2
Электр қуатын, газ және су өндіру мен оларды
электр қуатын, өндіру мен бөлу 98,0
газ тәрізді отындар өндіру мен оларды бөлу 163,4
ыстық сумен бумен қамтамасыз ету 133,1 106,2
суды жинақтау, тазарту және бөлу 98,8 116,6
Кесте 1 мәліметтерінен көріп отырғанымыздай, соңғы жылдары өнеркәсіп
Кесте 2 – Қызмет түрлері бойынша өнеркәсіп өндірісінің
(нақты қолданбалы бағамен, млн.теңге)
Көрсеткіштер 2004 2005 2006 өзгеру қарқыны, %
(2006/2005)
Өнеркәсіп – барлығы 60601,8 74366,4 80347,5 108,0
Тау-кен өнеркәсібі 6993,6 3560,9 3996,1 112,2
отын энергетикалық пайдалы қазбаларды өндіру 4921,9 1428,4 2206,4
көмір өндіру 59,6 20,0 20,0 100
шикі мұнай және табиғи газ өндіру; мұнай және
шикі мұнай мен ілеспе газ өндіру 136,8 97,1
табиғи (жанатын) газ өндіру 1067,1 842,3 1478,2 175,5
мұнай және газ өндіруге байланысты ұсынылатын қызметтер 3658,4
отын энергетикалық пайдалы қазбалардан басқа тау-кен өнеркәсібі 2071,7
металл рудасын өндіру 203,1 - - -
түсті металл рудасын өндіру 203,1 - -
тау-кен өнеркәсібінің басқада салалары 1868,6 2132,4 1789,7
Өңдеу өнеркәсібі 47670,2 61415,1 65041,4 105,9
тамақ өнімдерін өңдеу, сусындар мен темекіні қосқанда
тамақ өнімдерін өңдеу, сусындарды қосқанда 20483,0 23764,1
тоқыма және тігін өнеркәсіптері 198,9 230,0 427,7 185,9
былғары өндіру, былғарыдан жасалған аяқ-киімдер мен бұйымдар
ағаш және ағаш бұйымдарын өндіру 14,0 28,9
қағаз және картон өндіру баспа ісі 247,6
кокс, мұнай өнімдерін және ядролық материалдарды өндіру -
химия өнеркәсібі 16009,0 22193,2 17801,1 80,2
резина және пластмасса бұйымдарын өндіру 328,9 440,6 598,0
минералды және металл емес басқада өнімдер
металдар өңдеу және металлургия
өнеркәсібі 4450,0 5503,1 4620,7 84,0
металлургия өнеркәсібі 1738,3 1102,1 1180,0 107,1
түсті металдар өңдеу 1724,1 1095,4 1137,6 103,8
дайын металл бұйым-дарын өндіру 2711,6 4401,0 3440,7 78,2
машина жасау 4097,5 6649,8 8393,5 126,2
2-кестенің жалғасы
машина және жабдықтар өндіру 331,9 276,7 536,9
электр жабдықтарын, электрондық және оптикалық жабдықтарды шығару 21,3
көлік құрал және жабдықтарын өндіру 3744,2 6365,0
өнеркәсіптің басқада салалары 631,4 441,0 1069,1 2,4
Электр қуатын, газ және су өндіру мен оларды
электр қуатын, өндіру мен бөлу 3665,2
газ тәрізді отын өндіру мен бөлу 277,0 314,6
бу және ыстық сумен қамтамасыз ету 1541,1 2255,6
суды жинақтау, тазарту және бөлу 454,7 548,6 603,2
2 кестенің мәліметтері бойынша барлық өнеркәсіп өндірісінің
Сурет 1- Тау-кен өнеркәсібінің кейбір салалары бойынша өзгеру
Кесте 3 – Қызмет түрлері бойынша өнеркәсіптің өндіріс
(қорытындыға пайызбен)
Көрсеткіштер 2003 2004 2005 2006
1 2 3 4 5
Өнеркәсіп – барлығы 100,0 100,0 100,0 100,0
оның ішінде:
Тау-кен өнеркәсібі 4,4 11,5 4,8 4,9
отын энергетикалық пайдалы қазбаларды өндіру 1,3 8,1 1,9
көмір өндіру - 0,1 - -
шикі мұнай және табиғи газ өндіру; мұнай және
шикі мұнай мен ілеспе газ өндіру 0,1 0,2
табиғи (жанатын) газ өндіру 0,2 1,8 1,1 1,8
мұнай және газ өндіруге байланысты ұсынылатын қызметтер 1,1
отын энергетикалық пайдалы қазбалардан
басқа тау-кен өнеркәсібі 3,1 3,4 2,9 2,2
металл рудасын өндіру 0,5 0,3 - -
түсті металл рудасын өндіру 0,5 0,3 -
тау-кен өнеркәсібінің басқада салалары 2,6 3,1 2,9
Өңдеу өнеркәсібі 83,5 78,7 82,6 81,0
тамақ өнімдерін өңдеу,сусындар мен темекіні қосқанда 36,0
тамақ өнімдерін өңдеу, сусындарды қосқанда 36,0 33,8
тоқыма және тігін өнеркәсіптері 0,5 0,3 0,3
былғары өндіру, былғары-дан жасалған аяқ-киімдер мен бұйымдар
ағаш және ағаш бұйымдарын өндіру 0,1 -
қағаз және картон өндіру баспа ісі 0,3 0,4
химия өнеркәсібі 31,1 26,4 29,8 22,2
резина және пластмасса бұйымдарын өндіру 0,7 0,5 0,6
минералды және металл емес басқада өнімдер
өндіру 1,4 1,8 2,2 3,1
металдар өңдеу және металлургия
өнеркәсібі 8,1 7,3 7,4 5,8
металлургия өнеркәсібі 3,7 2,9 1,5 1,5
түсті металдар өңдеу 3,6 2,8 1,5 1,4
дайын металл бұйыдарын өндіру 4,4 4,5 5,9 4,3
машина жасау 4,9 6,9 8,9 10,4
машина және жабдықтар өндіру 0,7 0,5 0,4
электр жабдықтарын, электрондық және оптикалық жабдықтарды шығару -
көлік құрал және жабдықтарын өндіру 4,1 6,2
өнеркәсіптің басқада салалары 0,3 1,0 0,6
Электр қуатын, газ және су өндіру мен оларды
электр қуатын, өндіру мен бөлу 7,9
газ тәрізді отын өндіру мен бөлу 0,4 0,5
бу және ыстық сумен қамтамасыз ету 3,0 2,5
суды жинақтау, тазарту және бөлу 0,8 0,8 0,7
Кесте 3 мәліметтерін талдайтын болсақ, жалпы өнеркәсіп көлемінде
Сурет 2 – Металлургия өнеркәсібі құрылымының даму динамикасы
Дегенмен, өнеркәсіп секторында тау-кен саласында өнім өндіру көлемі
Кесте 4 – Меншік түрлері бойынша өнеркәсіп өнімінің
(млн.теңге)
Көрсеткіштер 2004 2005 2006 өзгеру қарқыны, % (2006/2005)
Барлық меншік нысандары бойынша оның ішінде: 53468,0 67242,2
Мемлекеттік меншік 1570,2 1470,5 1525,3 103,7
Республикалық меншік 464,1 164,1 146,3 89,1
Коммуналдық меншік 1106,2 1306,4 1379,0 105,5
Жеке меншік 34860,2 44108,6 52394,4 118,8
- мемлекеттік емес заңды мекеме мен
-мемлекеттің және шетелдің қатысуынсыз кәсіпорын меншігі 29554,8 38971,4
-мемлекеттің қатысуымен кәсіпорын меншігі (шетел
-шет елдің қатысумен бірлескен кәсіпорын меншігі 611,3
- өзге де мемлекет меншігі олардың заңды мекеме
4 кестені қарайтын болсақ, барлық меншік түрлері
2.3 Облыстың аудандары бойынша өнеркәсіп өнімдерінің нақты көлемін
Өткен жыл ішінде облыс кәсіпорындары 98,5 млрд. Теңгенің
Химия металлургия өнеркәсібінде, электр энергиясын, газ бен суды
Облыстың өнеркәсіп саласында елеулі өзгерістер болды. Біріншіден, химия
Облыста индустриялдық-инновациялық даму Стратегиясын іске асыру бойынша мақсатты
Өткен жылы осы Бағдарлама шеңберінде 1,2 млрд.
«Меркі ет» ЖШС-де консервіленген ет өнімдерін даярлау, қайта
Бұдан басқа, бірқатар жобаларды іске асыру жұмыстары жалғасуда
Жергілікті инновациялық әлеуетті тарту, іске асыру және өндіріске
2007 жылы Қорға облыстық бюджеттен 60,0 млн. тенге
Кесте 5 – Облыстың аудандары бойынша өнеркәсіп өнімдерінің
нақты көлем индексі (алдағы жылға, пайызбен)
Көрсеткіштер 2003 2004 2005 2006
Облыс бойынша барлығы 110,8 128,7 100,7 105,4
Байзақ 87,4 104,3 153,2 2,4е
Жамбыл 76,4 141,4 116,7 130,1
Жуалы 103,0 104,1 113,3 104,8
Қордай 155,8 103,7 121,0 153,9
Меркі 19,0е 171,7 88,2 109,0
Мойынқум 94,9 106,2 67,0 127,2
Т.Рысқулов 126,0 131,4 118,4 157,9
Сарысу 101,9 131,0 80,2 84,8
Талас 138,9 3,7е 63,2 84,1
Шу 107,2 182,1 160,4 103,7
Тараз қ 111,4 118,6 108,9 102,6
5 кестенің мәліметтерін талдайтын болсақ, жалпы облыс
Сурет 3 – Облыс аудандары өнеркәсіп өнімдерінің алдыңғы
Кесте 6–Облыстың аудандары бойынша сәйкес жылдарға
қолданбалы бағамен өнім өндірудің (жұмыс,қызмет) көлемі, (млн.теңге)
Көрсеткіштер 2004 2005 2006 өзгеру қарқыны, % (2006/2005)
Облыс бойынша
барлығы 60601,8 74366,4 80347,5 108,0
Байзақ 112,8 136,6 494,6 3,6 есе
Жамбыл 2683,3 3298,6 4397,8 133,3
Жуалы 296,2 301,5 430,7 142,8
Қордай 965,1 1043,9 2210,4 2,1 есе
Меркі 993,2 936,8 1520,7 162,3
Мойынқум 2876,4 2099,1 1712,1 81,6
Т.Рысқулов 365,3 495,4 1080,7 2,2 есе
Сарысу 927,1 631,0 609,1 96,5
Талас 4359,9 1786,5 2601,0 145,6
Шу 2826,4 5171,3 5659,7 109,4
Тараз қ. 37062,4 51341,4 51181,9 99,7
6-кестенің мәліметтеріне сай, облыс бойынша 2005 жылы өткен
Сурет 4 – Облыс аудандары бойынша өнім
урет 1 – Қызмет түрлері бойынша өнеркәсіптің өндіріс
Сурет 2 – Меншік түрлері бойынша өнеркәсіп өндірісінің
3. Жамбыл облысы бойынша өнеркәсіп өнімі өндірісін
3.1 Қазақстанның өнеркәсібін жекешелендіру: мәселелері және оны
шешудің жолдары.
Экономиканың басқа да салаларының дамуына септігін тигізетін,
Жекешелендіру және жаңғырту – бұл индустриялды сектордың орташа
Қаншалықты өсудің жақсы болғанымен, Қазақстан Үкіметі отандық экономиканың
Еліміздің өнеркәсібін даму құралының серпілісін талдау Қазақстан Үкіметінің
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев отандық
Республиканың шектеулі жағдайында негізгі бағыттарды анықтау қажет.Бұл Қазақстан
Біздің көзқарас бойынша Қазақстандағы өнеркәсіп өндірісін жекешелендіру
- біріншіден, бірінші кезеңдегі таратушылық бағдарламалар міндетті
- екіншіден, инвесторларды шақыру сондай-ақ осы бағыттағы
- үшіншіден, өнеркәсіптегі өндіретін өнім бәсекелестігін ұлғайту;
- төртіншіден, машина құрастыру саласында басты фондыны жаңарту,
машина құрастыру өнімінің номенклатурасын ұлғайту;
- бесіншіден, басқа кәсіпкерлермен олардың байланысын
Құралдың нарықтық қызығушылығын қолдану, өнеркәсіптің өңдеуші саласындағы
Экспортты жекешелендіру және экономикалық құрылымның өзгеруі;
Металлургия негізінде:
- өндірушінің тиімділігін және шығарылатын өнімнің сапасын жоғарылату,
- әлемдік нарыққа жеткізетін, дайын өнімнің шығарылуына дейінгі
4. Машина құрастыру негізінде:
- лизинг – дамыған елдегі реттелген механизмнің
- өнеркәсіпті сақтандыру
- ішкі істер мәселесінің машина құрылыс саласындағы Министрлік
2008 жылы өнеркәсіптің қарқынды дамуы инновациялық технологияларды ендіру,
2008 жылдың болжамы бойынша өнеркәсіп өндірісінің көлемі өткен
Бұл тау-кен өндіру және өңдеу өнеркәсібіндегі, металлургия, электр
3.2 Жамбыл облысының өнеркәсіп саласының дамуын корреляция-регрессиялық әдіс
Жамбыл облысының дамуын көрсететін индикативтік жоспарлар және тағы
Осыған сәйкес факторлы талдаудың негізгі міндеттері болып:
зерттелетін нәтижелі көрсеткіштерді анықтайтын факторларды жинақтау;
факторлар әсерін кешенді және жүйелі түрде зерттеуді қамтамасыз
факторлар және нәтижелі көрсеткіш арасындағы байланыс формасын анықтау;
нәтижелі және факторлы көрсеткіштер арасындағы өзара байланысты модельдеу;
факторлар әсерін есептеу және олардың әрқайсысының нәтижелі көрсеткіш
факторлы модельмен жұмыс табылады.
Кез-келген көрсеткішті талдау үшін факторларды жинақтау - осы
Факторлы талдаудағы маңызды әдістемелік сұрақтардың бірі болып -
Жоғарыда айтылып кеткендей, факторлы талдаудың негізгі міндеттерінің бірі
Факторлы талдауда модельдерді детерминивті (функционалды) және стохастикалық (корреляция-регрессиялық)
Экономикалық зерттеулерде стохастикалық байланыстар жиі кездеседі. Стохастикалық (корреляция-регрессиялық)
Корреляция-регрессиялық байланыстың екі түрі бар: жұптық және көптік.
Жұптық корреляция-регрессиялық байланыс - бұл екі көрсеткіш арасындағы
Көптік корреляция-регрессиялық байланыс - бұл бірнеше факторлардың нәтижелі
Көп факторлы корреляция-регрессиялық талдау бірнеше кезеңдерден тұрады.
Бірінші кезеңде зерттелетін көрсеткішке әсер ететін факторлар анықталады;
Екінші кезеңде корреляция-регрессиялық талдауға қажетті ақпараттар жинақталып, бағаланады;
Үшінші кезеңде нәтижелі көрсеткіш пен факторлар арасындағы байланыстың
Төртінші кезеңде негізгі көрсеткіштің есебі жүргізіледі;
бесінші кезеңде корреляция-регрессиялық талдауға статистикалық баға беріледі.
Корреляция-регрессиялық талдауды жүргізу үшін келесі шарттар орындалу қажет:
Көп факторлы корреляция-регрессиялық модельді құрғанда нәтижелі көрсеткішке шешімді
Барлық факторлар сандық өлшемді болу керек, яғни олардың
Корреляция-регрессиялық модельде өзара байланысты факторлардың қолданбағаны дұрыс.
Корреляция-регрессиялық талдау арқылы нәтижелі көрсеткіштің бір немесе бірнеше
Аталған корреляция-регрессиялық әдісті қолдануда төмендегідей көрсеткіштерді енгіземіз:
У - бюджеттік кіріс. Жалпы барлық экономикалық қызметтің
Х1 - негізгі қорға инвестиция көлемі. Инвестиция -
Х2 - өнеркәсіп саласында өндірілген өнім көлемі. Өнеркәсіп
Х3 - ауыл шаруашылығында өндірілген өнім көлемі. Еліміздің
Х4 - экономика саласында жұмыспен қамтылғандар саны. Экономикада
Енді Excel бағдарламасындағы Сервис командасы Анализ
Жұмыстың орындалу алгоритмі:
1. Меню-дағы Сервис командасы
2. Бұйрық орындалғаннан кейін біратты диалогтық терезе шығады.
Жұмыс орындалғаннан кейін ANOVA дисперсиондық талдау кестесі шығады
Регрессия қатары. Регрессия теңдеуіндегі айнымалылар саны. Біздің жағдайда
Мұндағы негізгі мән беретін F - тәуелді
Значимость F - біздің құрған регрессия моделіміздің дұрыс
P = 1- Значимость F
P = 1- 0.0001 = 0.999
Фишшер кестесі бойынша F көрсеткіші 10,128-ден жоғары болуы
Келесі кезекте біз регрессия теңдеуі арқылы (у =
а0 - у пересечение;
а1, а2 … аn - переменный х1, х2
х1, х2 … хn - тенденция функциясы арқылы
У = - 8449,3 + 24,3 * 267,4
Енді осы анықталған болжамды (у = 32136,21) біз
Оның орындалу технологиясы:
А2 : А10 - ұяшықтарына жылдарды енгіземіз;
В2 : В7 - ұяшықтарына негізгі фактордың сандық
Берілген ұяшықтар блогын белгілейміз;
4. Вставк
5. "Известные значения У" жиегіне В2 : В7
6. "Известные значения Х" жиегіне А2 : А7
7. "Новые значения Х" жиегіне А2 : А10
8. "Константа" жиегіне 1 санын енгіземіз;
9. "ОК" - кнопкасын басамыз;
10. Массив формуласын ашу үшін ең алдымен F2-
Бұл функцияларды орындағаннан кейін, біз болжамды белгілеген кестеден
Орындау технологиясы:
У-те берілген көрсеткіштерді белгілейміз;
2. Вставка
Бізге У - факторы бойынша "нүктелік" график шығады,
Орындау технологиясы:
Нүктелі графиктің үстіне тышқанды апарып, оң жағын басамыз,
"Виды" менюін ашып - "полиномиальная" түрін таңдаймыз;
3. "Параметры" менюін ашып - "Прогноз вперед на
Алынған трендік сызық - нүктелі графиктің үстіне түседі.
У = 1166,2 * 49 - 5000,7 *
У = 32134,92
Сонымен қатар, болжамның дәлдігін R² - арқылы да
Тұрғызылған екі моделдің нәтижесінде алынған болжамды мәндер бір-біріне
Кесте 18 - Құрылған модель бойынша болжам нәтижелері
Көрсеткіштер
Тенденция теңдеуі
R² мәні 2003 жылдағы нақты мәні
Модель бойынша мәні
1. Жамбыл облысы бойынша бюджеттік
2. Өнеркәсіп өнім көлемі, млн.тг y=17,82х²-89,969х+120,81 R²=0,84 255,6
Ауыл шаруашылық өнім көлемі,млн.тг y=112,49х²-406,04х+3224,4 R²=0,96 4981,8
Қорытынды
Бұл жұмыс негізгі үш бөлімнен жазылған. Олардың
Дипломдық жұмыс қазіргі нарықтық экономика жағдайында өнеркәсіптер мен
Дипломдық жұмыстың негізгі зерттеу объектісі ретінде Жамбыл облысы,
Теориялық бөлімінде қазіргі нарықтық экономикада кәсіпорынның тұрақты жағдайының
Талдау бөлімінде Жамбыл облысы кәсіпорындарының өнеркәсіп механизмінің үш
Бұдан шығатын мынандай нәтижелер:
қалдықтар мен шығындар мөлшерін азайту, қысқа мерзімді
облстық өнеркәсіптердің бүкіл мүліктеріне қайта инвентаризация жүргізу керек;
өтімді емес заттарды және қажетті емес қаржыларды анықтау
Үшінші бөлімінде талдау бөлімінде белгілі болған қаржылық
Жалпы несие және қарыз операциалар есебінің тақырыбы қазіргі
Қорыта айтатын болсақ, бұл дипломдық жұмыста өзінің алдына
Қолданылған әдебиеттер:
1.ҚР Президентінің 2008 жылғы жолдауы
2. «Ақ жол»облыстық газеттері 2004-2008жылдар
3.Экономикалық терминдер сөздігі
4. “Микрокредиттік ұйымдар туралы” ҚР Заңы. 2002
5. “Несиелік серіктестік туралы” ҚР Заңы. 2002
6. ҚР Ұлттық банктің 2003-2005 жылға арналған
7. Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары. Оқу құралы.
8. Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие. Оқу
9. Финансовый анализ в коммерческом банке / А.Д.Шеремет,
10. Черкасов В.Е. Финансовый анализ в коммерческом банке.
11. Ақша, несие, банктер. Оқулық / Жалпы редакциясын
12. Б.А. Көшенова. Ақша, несие,банктер. Валюта қатынастары. Оқу
13.Мекеменің айлық,маусымдық және жылдық жоспарлары
14.Әлемдік INTERNET желісі (Жамбыл облыстық өнеркәсіп және кәсіпкерлік
15.Статистикалық жинақ (облыстық,республикалық 2004-2007 жылдар)
16 Жилищная экономика / под ред.
17.Қазақстан Республикасында Тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007
18. ҚР-да тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 ж.ж.
19.Ковалев А. Как оценить имущество предприятия – М.,
20.Крашенинников П. Кондоминиумы. Общая собственность в многоквартирных домах
21.Проблемы становления и регулирования рынков городской недвижимости /
22.Сазонов С. Жилищно-коммунальное хозяйство: проблемы и решения //
23.Тарасевич Е. Финансирование инвестиций в недвижимость – СПб,
24.Теоретические аспекты функционирования рынка жилья в современных условиях
25.Нурумов А. Налоги РК и развитых стран -
26.ҚР «Салық және бюджетке төленетін басқада міндетті
27.Салық Комитетінің нұсқаулықтар жинағы. Мемлекеттік кіріс министірлігі. «Салық
28.Әкімова А.Қ. «Арнайы салық режимі бойынша шағын
29. Әуелбаев С. «Халықтың экономикалық қатынастары теориясы»
30.Искахова П.Б. Орта және шағын кәсіпкерлікті дамытудағы салық
125