Мазмұны
КІРІСПЕ 3
І. ЖҰМЫССЫЗДЫҚ ЖӘНЕ ОНЫҢ СЕБЕПТЕРІ 5
1.1. Жалпы жұмыссыздықтың пайда болу теориялары 6
1.2. Жұмыссыздықтың түрлері, классификациясы 7
ІІ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ МӘСЕЛЕСІН ШЕШУДІҢ ЖОЛДАРЫ 10
2.1. Жұмыссыздықтың дүние жүзіндегі практикалық мәні, тәжірибесі 14
2.2. Қазақстандағы жұмыссыздықтың статистикалық көрінісі және таралу жолдары
ҚОРЫТЫНДЫ 24
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 27
КІРІСПЕ
Еңбек қашанда адамның аса қадірлеп, құрмет тұратын игіліктерінің
«Жұмыссыздықтың індетінің» қазіргі бұрқ ете түсуі «бар жұртты
Жұмыссыздықтың тауқыметін тек оған душар болған еңбекшілер, ғана
Осы заманғы жұмыссыздықты – оның құрамы мен сұрапыл
Қазір дүние жүзі елдерінің халықаралық жағдайды асқындыруына байланысты
Кескілескен идеологиялық күрестің түйініне айналып, отырған осы мәселелерге
Экономикалық дағдарыс та, тағы да жұмыстан босату қаупі
І. ЖҰМЫССЫЗДЫҚ ЖӘНЕ ОНЫҢ СЕБЕПТЕРІ
Жалпы жұмыссыздық термині бірінші рет 1911 жылы Ұлыбритания
Елдегі еңбекке жарамды халықтың қоғамдық өндірісте тұрақты қатысуы.
Әміршіл-әкімшіл экономикадан рыноктік бағдарға ауысуы көптеген жұмысшылардың жұмысынан
Жалпы жұмыссыздықты түсіндіруді бүгінгі кезде «қарабайыр» деп атауға
Ал Марксистік әдебиетте Мальтустың теориясын «тұрпайы» және дәрменсіздік
Жалпы К. Маркс жұмыссыздықты өзінің «Капитал» еңбегінде зерттеп
Бұл жұмыссыздықтың түсіндіруін толық деп санауға болмайды. Маркс
Рыноктік шаруашылықтың дамуы, оны өркендеген рыноктік шаруашылықтың серігі
Экономикалық циклдің дамуынан жұмыссыздықты тұжырымдау Маркстен кейін экономикалық
1.1. Жалпы жұмыссыздықтың пайда болу теориялары
Ағылшын экономисті А. Пигу «Жұмыссыздық теориясында» мынадай тезис
«Ыңғайлысы, 1 жұмысшы ұстап, оған жақсы жалақы беру,
Тұрпайы саяси экономика жұмыссыздықты теңдік жағдайынан «кездейсоқ» ауытқу
Соғыстан кейінгі жылдарда Кейнстің ізбасарлары оның концепциясының түрлі
70-жылдардағы экономикалық сілкіністер, шиеленіскен экономикалық құрылымдық дағдарыстар, кейнсшілдік
Қазіргі кезде де нәрсе даусыз болып қала береді
1.2. Жұмыссыздықтың түрлері, классификациясы
Қазіргі неоконсерватизмнің жақтаушылары жаппай жұмыссыздықтың негізінде рыноктік бәсекеден
Қазіргі экономикалық теорияда жұмыссыздықтың ерекше мынадай түрлерін қарастырады;
Фрикциондық жұмыссыздық, жұмыс күшінің аймақтылық, кәсіптік және де
Құрылымдық жұмыссыздық жекелеген аймақтар мен халық шаруашылығы салалардың
Циклдық жұмыссыздық экономикалық конъюнктураның өзгеруімен анықталады. Ол циклдық
Құрылымдық және фрикциондық (экономикалық) жұмыссыздықтар оның «табиғи» деңгейін
Егер, жұмысбастылық толық болған жағдайда жұмыссыздық деңгейі «Жұмыссыздықтың
Және тағы бір жұмыссыздық түрі бір нақты аумақта
Жалпы ең негізгі жұмыссыздық – фрикциондық, құрылымдық, циклдық
Жалпы жұмыссыз деп статистикалық тексеру кезінде жұмыссыз болып,
- Жасырын жұмыссыздыққа толық жұмыс күні бойы еңбектенбейтін
- Институционды жұмыссыздық еңбек рыногының институтынан, құрылысынан, ұсыныспен
- ерікті жұмыссыздыққа әр себеппен, өз еркімен жұмыс
- маусымдық жұмыссыздық ауыл шаруашылығы шикізатын өңдейтін кәсіпорындарда
ІІ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ МӘСЕЛЕСІН ШЕШУДІҢ ЖОЛДАРЫ
Жұмыссыздықтың проблемасын шешудің бірден-бір жолы. Бұл еңбек биржалары
Тәуелсіздік алғашымызға он жылдан асып уақыт өте келе,
Бірақ, болашақта жұмыссыздар санын азайту үшін Қазақстан Республикасының
Осы кезде айта кететін жай бөлімде айтып өткен
Ал қазіргі кездегі биржада еңбекке деген ұсыныс пен
Жұмыссыздықты сонымен бірге жоюдың тағы бір жолы экономиканың
Сол сияқты қазіргі кезде біздің мемлекетімізде де жұмыссыздықпен
Бағаның төмендеуін қоздыру, бұл да жұмыссыздықты азайтуға себепші
Бұл жерде айтылған кейбір мәселелерде Қазақстанда қолданылып жатыр.
Жұмыссыздыққа байланысты берілетін жәрдемақының жұмыссыздыққа әсері мөлшері туралы
Жұмыспен қамтылудың тұрақтылығы. Жұмыстан босатылған адамдар жұмыссыз қалудан
Бұл дұрыс емес, өйткені шындығында жұмыссыздардың барлығы жәрдемақы
2.1. Жұмыссыздықтың дүние жүзіндегі практикалық мәні, тәжірибесі
Жұмыссыздық нарықты экономиканың айырылмас серігі деуге болады. Белгілі
АҚШ Конгресінің экономикалық статистика қатысының комиссиясы жүргізген зерттеуінің
Санақ бойынша, жұмыспен қамтылған адам деп жұмысы барларды,
1982 жылы олардың саны АҚШ-та 2 млн адам
Өз еркімен болатын жұмыссыздың, егер қарқынды бағалар (жалақы)
Барлық демографиялық топтардағы жұмыспен қамту өндіріс төмендегенде азаяды.
1982 жылы жұмыссыздық өсті. Тек қана циклдық жұмыссыздықтың
Жұмыссыздықтың табиғи деңгейі: Бұл бағамен жалақыны төмендететін факторлар
Жұмыссыздықтың табиғи дәрежесі нольден жоғары болады, өйткені ол
Егер 60-жылдарда АҚШ-та жұмыссыздықтың табиғи деңгейі 4% болса,
Жоғарыда айтылған себептермен қатар жұмыссыздыққа экономикалық саясатта әсер
Жұмыссыздың қоғамдағы аса ауыр экономикалық және әлеуметтік қайшылың.
Еңбек нарығына барынша қабілетті және іскер жұмыскерлерді қатал,
Францияда жұмыспен қамтамасыз етумен айналысатын, сол үшін жауап
Жұмыссыздыққа берілетін жәрдем ақы мөлшерімен оны төлеу мерзімі:
Жапонияда – жұмыссыздың жасына және басқа көрсеткішіне қарай
2.2. Қазақстандағы жұмыссыздықтың статистикалық көрінісі және таралу жолдары
Осы уақытқа дейін біздің елімізде еңбек нарығы болмады.
Оның есебіне жұмыскерлерге, белгілі бір жұмыс орнына ие
Кадрларды тұрақтандыруға „жас маман” институты белгілі бір кезеңге,
Қазір де жұмыспен қамту саласында, өндіріске қажетті жұмыс
Бұл жағдайлар қазір де нарықтық экономикаға өту кезеңін
Қазіргі таңда Қазақстанда жұмыспен қамтамасыз ету шамасы қандай.
Енді еңбек нарығына байланысты кейбір мәліметтерді қарастырып салыстырып
1993 жылдың аяғында қарай Қазақстанда тіркелген жұмыссыздардың саны
Қазақстан Республикасының „Халықты жұмыспен қамту туралы” Заңына сәйкес
Нарық қатынастары дамыған көп елдерде жұмыссыз жүрген әр
Ал енді Қазақстандағы жұмыссыздар көрсеткішін нағыз санға жүгінетін
1999 – 2000 жылдар бойынша әр айдың аяғындағы
1 кесте.
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр
Маусым Жұмыссыздар саны Олардың ішінде мат-қ көмек ал-р
Мың адам Ауылды жердегі тұрғындар Мың адам Ауылды
1999 жыл
247,9
246,0
241,5
238,4
236,9
236,1 90,2
90,7
90,4
88,2
87,9
87,2 132,6
111,9
91,7
67,8
54,3
30,2 44,0
37,7
32,5
25,8
21,2
9,0 3,9
3,9
3,8
3,7
3,7
3,7
2000 жыл
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр
Маусым 279,0
292,8
288,1
288,0
280,1
267,4 98,6
100,8
96,8
98,0
96,7
94,4 22,8
13,4
17,3
21,0
22,8
24,8 9,6
4,8
5,7
6,3
7,2
7,0 4,4
4,6
4,5
4,5
4,4
4,2
Біз бұл мәліметтерді Қазақстан Республикасының статистикалық агентінің көрсеткіштерінен
Қазақстанның еңбек нарығында бүгінгі күнгі ең маңызды мәселелер
Құрылыс саласында жұмыс істейтіндердің саны 1997 ж. салыстырғанда
Елімізде осы 2003 жылдың қаңтар айында жұмыссыздар саны
Ресми түрде тіркелмеген жұмыссыздардың саны мен өздігінше жұмыспен
Жұмыссыздарды есепке алу кезінде жұмыспен қамту орталықтарында тек
ҚОРЫТЫНДЫ
Нарықтық экономикада әрқашан да жұмыссыздық проблемасы бірге жүреді.
Қазақстандағы еңбекпен қамтамасыз ету мекемелеріндегі тіркелген жұмыссыздар саны
Біз тәуелсіздігімізді алғаннан кейін өз бетімізше жұмысшыларға жалақы
Францияда жұмыссыздар саны олардың шағын және орта кәсіп
Бұл жерде тағы бір айта кететін жағдай Қазақстандағы
Қоғам үшін жұмыссыздық қолайсыз, өйткені оның салдарынан жалпы
Жұмыссыздықты қысқартқаннан потенциалды пайда табатынымыз белгілі. Циклдық жұмыссыздықтың
Осы жерде айта кететін – егер қоғамда жұмыссыздар
Ал бұл жағдайда Европалықтар үшін мүлдем керісінше болатын
Жұмысы бар жұмысшы – аз адамы ал жұмыссыздар
Ал біздің еліміздегі жұмыссыздар санының көбеюінің ең бастысы
Ал бірақ осылардан басқа барлығымыз білетін әлеуметтік -
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Аубакиров Я.А. „Экономикалық теория”. А – 1999
2. Борисов Е.Ф. „Экономическая теория”. М – 1997
3. Базылева Н.И. „Экономическая теория”. М – 1998
4. Добрынин А.И. „Экономическая теория”. Санкт-Пет. - 2000
5. Винокурова А. „Безработица в РК”. // Казахст.
6. Росновская Е. „О безработице В Казахстане”. //
7. Тамшыбаева З. „Жұмыссыздықпен күресу керек”. // Қазақстан
8. Садықбекова А.И. „Жұмыспен қамту”. // Аль-Пари. 2001ж.-№5-6
9. Росновская Е. „О безработице В Казахстане”. //
10. Нурланов А. „Рынок южной столицы, проблемы и
3