ЖОСПАР
Кіріспе 3
ІІ. Ақшаның айналысы және оның дамуы
2.1. Ақша айналысы туралы ұғым 9
2.2. Қолма-қол және қолма-қолсыз ақшалар айналымы
2.3 Ақша айналысының заңы, массы және
Қолданылған әдебиеттер 18
Кіріспе
Ақша ежелгі заманда пайда болды. Олар
Әрбір ерекше тауар міндетті түрде тұтыну
Алғашқы қауымдық құрылыс кезінде бір тауардың
Тауар өндірісінің өсуіне байланысты неғұрлым жиі
Әрбір тауарлы-шаруашылық уклад өз эквивалентін алға
«Капитал» сөзінің шығуы да малменен байланысты,
Солтүстік халықтары оң бірінші тауар тауар
Жылы теңіздердің жағасын мекендеген тайпалар айналыс
Юлиий Цезарь патшалығының тұсында ақша ретінде
ХІІІ ғасырда салмағы көрсетілген құймалар пайда
Бірақ XVI ғасырдың басында (1516ж.) утопиялық
Ол аздай Т.Мор тағы былай деді
ХІХ ғ. Социал утопистері – Прудоп,
Осыған байланысты К.Маркс былай дейді ақшаларды
Ақша – жалпы бірдей эквивалент, ерекше
Жалпыға бірдей – эквивалент рөлі тарихи
Ақша - өндіру мен болу процестерінде
жалпыға тікелей айырбасталу
айырбас құнының дербес формасы,
еңбектің сыртқы заттық өлшемі;
Жалпыға тікелей айырбасталу формасында ақшаны пайдалану,
Ақшаның айырбас құнының дербес формасы реттеуі
Еңбектің сыртқы заттың өлшемі тауарды өндіруге
Жекелеген елдердің ішінде алтын айналысы жоқ.
Ақшаның әрбір қызметі ақшаның тауар айырбастау
Ақша құн өлшемі ретінде. Құның өлшемі
Ақша түрінде көрінетін тауардың құны, оның
Алтын, қағаз және несие ақшалардың құнын
Тауар бір қолдан екінші қолға ауыса
Айналыс құрамы ретінде ақша қызметтерінің ерекшеліктері
тауар мен ақшаның қарама-қарсы қозғалысы,
оны идеалды ақшалар емес нақты (қолма-қол)
ақшаның бұл қызметінде тауарларды айырбастау өте
Ақша айналыс құралы қызметін атқаратын болғандықтан,
Ақша төлем құралы. Тауар айналысы ақша
тауарларды және қызметтерді төлеуге байланысты міндеттемелер
еңбек ақы төлеуге байланысты міндеттемелер,
мемлекетке қатысты қаржылық міндеттемелер
банктік қарыз, мемлекеттік және тұтыну несиесі
сақтандыру міндеттемелері,
әкімшілік – сот сипатындағы міндеттемелер және
Тауарға қатынасты ақшаның өз бетінше еркін
Төлем құралы қызметін толық бағалы емес
Ақша – қорлану және қазына жинау
Капиталистік қоғамдық формадамға дейінгілер үшін байлықты
Толық бағалы ақшалар (алтын) материалданған құнның
Тауар өндіріс жағдайында қорлану екі формада
кәсіпорындар мен ұйымдардың есеп айырысу және
банктердегі салымдар, мемлекеттік облигациялар.
Дүниежүзілік ақша қызметі. Дүниежүзілік ақшалар интернационалдық
Бұл қызметі бастапқыда толық бағалы ақшалар
ІІ. Ақшаның айналысы және оның дамуы
2.1. Ақша айналысы туралы ұғым
2.1. Қайта құру кезеңіне дейін «ақша
Ақша белгілері әртүрлі жағдайда қамтамасыз етіледі.
Ақша айналысы мен ақша айналымы арасындағы
Ақша айналысының объективті негізі – тауар
Жалпы ақша айналысының көлемі тауар бағаларының
Ақша айналысын реттеудің элементі – қолма-қол
Банк жүйесін реформалау және ақша банкнотасын
Дамыған елдерге бұл процесс кеңінен дами
Бүкіл ақша айналысы: қолма-қол және қолма-қолсыз
өнімді өндіру және соту процесін, яғни
тауарлы емес сипаттасы есеп айырысулармен байланысты
ақша айналысы бірнеше тарихи кезеңдерден өтті
2.2. Қолма-қол және қолма-қолсыз ақшалар айналымы
2.2. Айналыста тек қолма-қол ақша жүретіндіктен
Қолма – қол ақша негізінен халықтың
Қорыта айтқанда, ақша коммерциялық банктердің төлем-кассалық
Қолма-қол емес ақша айналымы (төлем айналымы)
Есеп айырысу операцияларын жүргізу үшін әр
Айналыстағы ақша алма-кезек біресе айналыс құралы,
Ақша айналымын реттеудегі маңызды элемент-қолма-қол ақшаны
Эконмикасы дамыған мемлекеттерде ақша айналымын басқаратын
2.3 Ақша айналысының заңы, массасы және
Ақшаның металдық теориясы. Бұл теориялық өкілдеріне
Неміс экономистері (К.Кинс және т.б.) ақша
Сонымен, ақшаның ішкі мазмұны бағалы метталдық
Қазіргі жағдайдағы алтының негізгі экономикалық қызметінің
Адамзат құнның әр түрлі формаларын өз
Монета – ол формасы, сыртқы пішіні,
Егер монетаның коминалды құны құрамындағы металдық
Монеталық ақшалар айналысы тарихында мынадай түсініктермелер
Биметаллизм – жалпыға бірдей эквивалент рөлін
Қағаз ақшалар. Қағаз ақшалардың пайда болуы
Бірақ қағаз ақшаның шығу тарихы б.з.д.
ХІІІғ. Марко Поло Қытайда ағаш қабығынан
Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде қағаз ақша
Сөйтіп қағаз ақша («декретные деньги»)- өкіметтің
Қағаз ақшаның өз құны жоқ, себебі
Қағаз ақшаның эмитенттері (шығарушылары)
Қаржы министрлік (қазынашылық), немесе мемлекеттің Орталық
Өз құны болмағандықтан қағаз ақша тұрақсыз,
Бюджеттің тапшылығын жоюға шығарылған ақша эмиссиясы;
әскери және басқа өндірістік емес шығындар
тауар массасының төмендеді;
пассивтік төлем балансы;
ақша шығаратын үкіметке сенімнің төмендеуі, т.б.
Міне осы себептердің бәрі тауар бағасының
Өмірде қағаз ақшаның құнсыздануын былай байқауға
Жалпы қағаз ақшаның құнсыздануы тұрақсыз экономикаға
Айналыстағы ақшаның саны К.Маркстің айтқан ақша
Монетаристер деп аталатын, ағылшын классикалық экономика
PY = TV + DV’
Мұңдағы: Р – бағаның жалпы деңгейі;
Y - өндіріс көлемі;
T – ақша белгілерінің саны;
D – депозиттер;
V – V’ ақшаның және депозиттің
Ақшаның төлем құрамы ретінде қызмет етуі
А – төлем құралы және айнасы
Т – тауар бағасының сомасы;
Н – несиеге сатылған тауар бағасының
Т - қарыз және басқа
Ө - өзара есептескен талаптар
АР – ақша резервтері;
А – ақшаның төлем және айналыс
Теңдікте көрсетілгендей экономикадағы ақша массасының айналды
Ақшаның сандық теориясы айналысқа қажетті ақша
Ақша массасының құрамы ол елдің несие-ақша
М, ақша агрегатына қатысты бірегей көзқарас
М және М агрегаттарды анықтау барысында
М агрегатын және М – ден
Сонымен әрбір келесі агрегат өзінен кейінгі
Коммерциялық банктердің несиелік ақшаларды шығару интосивтілігі
Қолданылған әдебиеттер
Ақша, несие, банктері. Оқулық Жалпы редакциясын
Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта
Саниев М.С. Ақша, Несие. Банктер –
Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие,
2