МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ………………………………………………………………………6
1 ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАМУЫНДАҒЫ БАНКТЕРДІҢ РОЛІ………..8
Қазақстан Республикасында банктік жүйенінің
Банктік саланы дамыту бойынша шетелдік тәжірибе……….........12
2 ҚАЗАҚСТАНДА БАНКТІК ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ ДАМУЫ……............17
Банктің қаржылық жағдайын және қызметін талдау…………...17
Қызметтер түрі және олардың дамуы………………………….......42
3 БАНКТІҢ ҚЫЗМЕТТЕРіНІҢ ДАМУ БОЛАШАҒЫ……………........49
ҚОРЫТЫНДЫ……………………………………………………………… 57
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ………………………………..58
КІРІСПЕ
Банктер – нарықтық құрылымдар жүйесінің орталық бөлімшелерінің бірі, олардың
Несие жүйесінің негізгі буыны – банктер болғандықтан, масштабы мен
Ұзақ уақыт бойы банктер мемлекеттік ұйым болып табылды және
Осыны ескере отырып дипломдық жұмысты Қазақстан Республикасының банк жүйесінде,
Бұл диплом жұмысының өзектілігі- Қазақстан Республикасындағы банк саласының қызмет
Банктер әртүрлі қызмет атқарады және өзара, сонымен қатар басқа
Дипломдық жұмыс әдістемелік нұсқауға сай орындалған және қолданылған әдебиеттер
1 ЕЛДІҢ ЭКОНОМИКАСЫНДАҒЫ БАНКТЕРДІҢ РОЛІ
1.1 Қазақстан Республикасында банктік жүйенің қалыптасуы және дамуы
Елдегі реттелетін экономикалық кеңістіктің дамуымен, оның дамуының объективті кезеңі
Бұл міндетті шешу үшін елдегі интеграциялық процестерді кеңейтуі мен
- жиынтық инвестициялық салымдарды жоғарлату үшін өндірістік және қаржылық
- қатысушылар арасында тиімді технологиялық байланыстар құру;
- ішкі және сыртқы нарықта өнімдердің бәсекелестік қабілеттелеген жоғарлату;
- елдегі экспорттық мүмкіндіктерді жоғарлату.
Көрсетулген міндеттерге байланысты экономикалық субъектісі және интеграциялық процестердің объектісі
Банктік жүйеде интеграциялық процестер елдің дүниежүзілік қоғамға тиімді жолмен
Бұл процесс дүниежүзілік экономикалық жүйеге Қазақстан интеграциясының маңызды жағдайы
Халықаралық қаржылық жүйеге интеграция жалпы тұрғыда банктерге тұрақты қаржылық
Елдегі банктік жүйеде іске асырылып жатқан интеграциялық процесстері баға
Банк қызметі Қазақстан Республикасының Конститутциясымен, Қазақстан Республикасының жасалған халықаралық
Банктер ұсынушыға акцияларды шығару құқысыз жабық акционерлік қоғам ретінде
Мемлекеттік банктер сонымен қатар мемлекеттік кәсіпорын үлгісінде құрылуы мүмкін.
Банктің ашық акционерлік қоғам болып қайта құрылуына банктік операцияларды
Банктің акционерлері, оның құрылтайшылары болып табылатындар банк ашық акционерлік
Банктің ашылуына рұқсат немесе рұқсат етілмеу банктік құқықтар негізінде
Банк ашуға рұқсат Ұлттық банкінің Банкке банктік операцияларды жүргізуге
Банк ашуға берілген рұқсат Ұлттық Банкімен қайтарылып алынуы тиіс.
Банкті құру туралы құрылтайшылық келісім шарт қолданыстағы заңдарда қарастырылған
Бірінші, әрқайсысының толық атауы және мекен жайын көрсете отырып,
Екінші, акциялардың саны, категориялары және номиналды құны журналы мәліметтер.
Банк жарғысы қолданыстағы заңдарда қарастырылған мәліметтерден басқа, міндеттітүрде келесілер
- банктің толық және қысқартылған атауы;
- банк қорының түрлері және қолданылу тәртібі туралы мәліметтер;
- банк басқармасының шешім қабылдау тәртібі, сонымен қатар сұрақтар
Банк атауы жарғыда көрсетілген атаумен сәйкес келуі тиіс. Банк
Банкінің жарғылық капиталы (мемлекеттік банктен басқа) құрылтайшылар салымы немесе
Банктік жарғылық капиталына құрылтайшылардың меншікті капитал шегінде ақша енгізілуіне
Банктің меншікті капиталы- міндеттемелер сомасы алынып банк активтерінің құны,
Банктің құрылтайшылары және акционерлері ретінде заңды және жеке тұлғалар
Банк кредиторларының қызығушылықтарын қорғау және республикалық банк жүйесінің тұрақтылығын
Банктерді тарату процесін әзірлеуді және бұл үрдісті бақылауды қамтамасыз
1. жеті банкте – бірігу жолымен қайта ұйымдалуына
2. бір банкте – несиелік серіктестік болып қайта
3. жеті банкте – пруденциалдық нормативтерді нормативті құқықтық актілерді
01.01.2004 жылы Қазақстанда 35 банк жұмыс істейді. Сонымен бірге
2003 жылы жиынтық меншік капитал 3.3%-ға 174.5 млрд. теңгеге
1.2 Банктік саланы дамытудағы шетелдік тәжірибе
СССР тарағаннан кейін бұрынғы бірлестіктің елдерінің келесімі бойынша
Банктік сектордағы интеграциялық процестерді екі көзқарас негізінде қарастыруға болады:
2003 жылдың басына банктердің жиынтық активтеріндегі шетелдік банктермен
Шетелдегі отандық банк секторы өте аз мөлшерді құрайды. Қазіргі
Отандық банктердің халықаралық нарықтарға бірінші рет шығуы 1997 жылы
Халықаралық нарықта, негізінен, тек қана үш ірі отандық банктер
Туран Алем банкі 100 миллион АІШ доллары сомасына 3
Нақты айтқанда соңғы екі - үш жылда сыртқы нарыққа
керлердің экспорттік бағалау бойынша, егер банктердің комиссиондық шығындары, ресурстарды
Дамыған елдерде банктердегі маржаның орташа көрсеткіші 3-6% құрайды. Жүргізілген
Банктер осы нарықтардағы өздерінің өмір сүру үздіксіздігіне байланысты мәселелерді
нен байқауға болады. Бұл банкінің бақылаулық пакеті Қазақстандық
Республикадағы банктік сападағы жүргізіліп жатқан интеграциялық процестерді толығымен талдау
- елдегі банктік нарық көлемі дамыған елдермен салыстырғанда көп
- басқа елдердің қаржылық нарықтарындағы отандық банктердің белгіленген жағдайы
- отандық банктердің дүниежүзілік қаржылық нарықтарға енуі жалғастырылуда, интеграция
- ұзақ мерзімді, орта мерзімді ресурстарды көп бөлігін игеру
- банктердің менеджментінде өзгерістер бар, немесе банктердің дамуына инвестор
- банктік бизнестің ішкі процестерінің қалыптасуында белгілі өзара байланыстар
Осы аталған барлық факторлар дүниежүзілік банктер тарапынан күшеюін көрсетеді.
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАНКТІК ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ
2.1 Банк қызметін және қаржылық жағдайын талдау
Отандық банктердің халықаралық нарықта шығуы алғашқы рет 1997 жылы
Казкоммерцбанк 1990 жылы Медеу Банк атымен қазақ советтін
Казкоммерцбанктің еншілес компанияларының санына АҚ “Казкоммерц Секьюритиз” (Қазақстандық қор
Он жыл бойы қызмет еткен Қазкоммерцбанк қазіргі кезде активтер
Акционерлері ретінде Батыс Европа және Шығыс Американың халықаралық инвесторы
“Казкоммерцбанк” өнеркәсіп, энергетика, ауылшаруашылығы, көлік сапасы, металлургия, қабалы пайдалылықтарды
2003 жылы “Euromoney” баспасына “Globol Fіnance” жёне “The
“Казкоммерцбанк” қызметінің нәтижелері барлық бағыттары бойынша өсімді көрсетеді. Банк
2002 жылы Казкоммерцбанк халықаралық капиталдар нарығында кезекті табысқа жетті
2002 жылы халықаралық Euromoney Pubeіcatіon баспасы жёне The Banker
2002 жыл Казкоммерцбанк үшін Қазақстанның Ұлттық банкінің аукционда 33
Активтердің өсімін ескере отырып Казкоммецбанктің капитализациялау денгейінің жоғарлату қажет
Дүниежүзілік қаржылық нарықтарда және елдегі тұрақты макроэкономикалық жағдай 2002
Активтер
2003 жылы банк активтері манызды түрде жоғарлады. 2003
2003 жыл уақытында активтер көлемі 124,016 миллион теңгеге
2003 жылдың соңында активтер қрылымы 2002 жылмен салыстырғанда
Өтімді активтердің көлемінің өсуімен байланысты 2003 жылы Ұлттық
Кесте 1. Активтер құрылымы
31.12.2003ж. жағдайлар бойынша 31.12.2002ж. мәліметтер бойынша
22%, 16% – бағалы қағаздар
54%, 60% – тұтынушыларға ссудалар
13%, 9% – банктерге қаражаттар мен ссудалар
2%, 3% – инвестициялар
2%, 2% – негізгі құралдар, нетто
3%, 7% – басқа активтер
4%, 3% – ҚҰБ қаражаттар мен касса
Касса және ұлттық банктегі қаражаттар
Қазақстан Республикасындағы ұлттық банкіндегі қаражаттары және касса жыл соңындағы
2003 жылы қолма - қол валюта нарығындағы операциялар белсендірілді.
Казкоммерцбанк ішкі валюталық нарықта негізгілердің бірі болып табылады. 2003
Кесте 2.
Қолма - қол валютаны сату және сатып алу бойынша
Көрсеткіштер 2003 2002 өзгеріс %
Валютаны сатып алудың жылдық көлемі, млн, теңге
27,515
4062
677,4
Валютаны сатудың жылдық көлемі, млн, теңге
89,945
28,267
318,2
Жалпы табыс, млн, теңге 416 278 149,7
Таза табыс / сату көлемі % 0,46 0,98
(Одна әрі кестелерде 2003 жылға ААҚ “Казкоммерцбанктің” жылдық есеп
Бағалы қағаздар және акцияларға салымдары:
2003 жылдың мәліметтері бойынша құнды қағаздар портфелі және акцияларға
Ассоциацияланған компаниялардың акцияларына инвестициялар осы компаниялардағы қатысу үлесінің қайта
Кесте 3. Бағалы қағаздар нарығының құрылымы.
Бағалы қағаздар және инвестициялар 2003ж 2002ж
Бағалы қағаздар: акциялар салымдар,
cоның ішінде
ұзақ мерзімді инвестициялар
ассоциацияланған компаниялар 26,889
2,726
2,053 13,395
2,238
1,577
басқа қысқа мерзімді инвестициялар 2,047 1,572
қысқа мерзімді инвестициялар 673 661
Барлық бағалы қағаздар мен инвестициялар 29,615 15,663
2003 жылдың соңына бағалы қағаздар портфелі 2002 жылдың соңымен
Жыл бойы Банк 1998 жылы шығарылған меншікті еврооблигацияларды сатып
Жылдың екінші жартысында Банк ішкі Қор нарығында Қазақстандық компаниялармен
Жал соңында теңгеде көрсетілген бағалы қағаздар портфелінің көлемі 45,2%
Жалпы мемлекеттік бағалы қағаздарға орналастыру көлемі сауда посртфелінің 48,2%
2003 жылы теңгелік мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша табыстылықтын төмендеуімен
Банктерге берілген қарыздар мен қаражттары:
2003 жылдың соңына басқа банктерге орналастырылған ссудалар мен қаражаттар
Кесте4. Бағалы қағаздар портфелінің құрылымы. 2003 жылдың 31 желтоқсанына
Қаражаттардың негізгі бөлігі (74,8%), бірінші топтағы батыс банктерінде орналасқан.
Несиелік портфель
2003 жылға орташа несиелік портфель көлемі 50,114 миллион теңгені
Банк ірі және орташа қазақстандық кәсіпорындарға, сонымен қатар Қазақстанда
2003 жылы Банк кіші бизнесті дамыту бағдарламасы бойынша несиелендіруді
2003 жылы Казкоммерцбанк жоспарлағандай экономиканың нақты сектор, мысалы ауыл
Кесте 5. Экономикалық салалары бойынша қарыздық портфель құрылымы.
Қарыз түрлері 2003 жыл 2002 жыл
млн.тг үлес салмағы % млн.тг үлес салмағы %
Ауыл шаруашылығы 11,430 15,5 5,871 12,9
Кен өндірісі және металлургия 6,567 9,9 2,202 4,1
Сауда 11,317 15,4 8,661 16,1
Қаржылық сала 6,546 11.6 11,837 22,0
Қонақ үй бизнесі 2,457 3,3 915 1,7
Энергетика 1,943 2,6 1,739 3,2
Химия өнеркәсібі 24 1,0 446 0,8
Машина құрылысы 756 1,0 1,366 2,0
Тамақ өнеркәсібі 10,186 12,8 7,503 14,0
Медицина 493 0,7 478 0,9
Көлік саласы 6,403 10.2 5,364 10.6
Мұнай саласы 5,278 7,2 2,224 4,1
Басқалары 5,022 8.8 4,075 7,6
Валюта бойынша қарыздық портфель құрылымы.
Валюталық тәуекелділікті шектеу бойынша банктің саясатына сәйкес негізгі
Несиелер саласы:
Банктің несиелік тәуелсіздігі қарыздар, аккредитивтер портфелінде және тұтынушыларға кепілдікпен
Тұтынушыларға несиелер негізгі құралдар, мемлекеттік бағалы қағаздар, акциялар және
Кесте 6. Несиелер қамтамасыздығы үлесі.
Көрсеткіштер 2003 жыл 2002 жыл
млн.тг үлес салмағы, % млн. тг үлес салмағы,
Қамтамасыз етілген 69,933 95,0 48,301 89,9
Қамтамасыз етілмеген 3,713 5,0 5,431 10,1
Барлығы 73,646 100,0 53,732 100,0
Кесте 7. Қарыздық портфельді топтастыру 2003 және 2002 жылдың
31 желтоқсанына құрылған резервтер құрамы.
2003 жыл 2002 жыл
Тәуелділік категориясы Резевтер есептелін-ген сома, млн. тг Резевтен-дірудің тиімді
тер млн.тг Резевтер есептеліннген сома, млн. тг Резевтен-дірудің тиімді
лінген резерв. млн.тг
Сенімді 35,994 2,0 720 18,088 2,0 361
Мүмкіндігі
сенімді 17,794 5,0 890 10,607 5,0 1,030
Сенімсіз 11,644 16,4 1,913 5,867 8,5 500
Күдікті 7,411 34,8 2,577 2,670 21,5 575
Шығынды 800 58,2 466 6,500 45,0 2,926
73,646 8,9 6,566 53,732 10,0 5,392
Несиелік портфель: резервтер және есептен шығару:
Тұтынушыларға қарыздар бойынша резервтендіру деңгейі 2003 жыл соңына 2002
2003 жылдың 31 желтоқсанында қолданылмайтын сомалар көлемі 577
Кесте 8. Несие саласының көрсеткіштері (%)
Көрсеткіштер 31.12.03ж 31.12.02ж
Қолданылмайтын қарыздар (қарыздар бойынша резервтер) 0,8 3,0
Қолданылмайтын қарыздар 1138,0 330,8
Қарыздар бойынша шығын (қарыздар) 1,1 12,1
Күдікті қарыздар (қарыздар) 11,1 17,1
Тұтынушылар бойынша несиелік тәуекелділік 2002 жылмен салыстырғанда, 2003жыл соңына
Мерзімдер бойынша ссудалық портфель құрылымы:
2003 жылға мерзім бойынша банктің ссудалық портфелінің құрылымы
Үш айдан 1 жылға дейінгі мерзімдегі қарыздар үлесі 2002
Кесте 9. 31 желтоқсанға несиелер мерзімі
Көрсеткіштер 2003 жыл 2002 жыл
млн.тг үлес салмағы, % млн. тг үлес салмағы,
1 айға дейін 1,460 2,0 2,601 4,8
1 айдан 3 айға дейін 9,543 13,0 17,443 32,5
3 айдан 1 жылға дейін 25,188 34,2 12,032 22,4
1 жылдан 5 жылға дейін 31,051 42,2 19,780 36,8
5 жылдан жоғары 6,404 8,6 1,876 3,5
Барлығы 73,646 100,0 53,732 100,0
Қаржыландыру негізі:
2003 жылы банктің орташа міндеттері 2002 жылмен салыстырғанда 74,550
2003 жылы 2002 жылмен салыстырғанда орташа процентттік міндеттемелер құрылымында
2003 жылдың соңына банк 20 миллион АҚШ доллары
Жыл басымен салыстырғанда банк міндеттемелері 57,3% - ке жоғарлады,
Нәтижесінде 2003 жыл соңына 2002 жылмен салыстырғандағы жағдай бойынша
Кесте 10. Міндеттемелер құрылымы.
31.12.2003ж. жағдайлар бойынша 31.12.2002ж. мәліметтер бойынша
22%, 33% - банкетрден қаражаттар мен несиелер
50%, 33% - тұтынушылар шоты
17%, 22% - қарыздық, бағалы қағаздар
4%, 8% - баста тартылған қаражаттар
7%, 4% - басқа міндеттер
Кесте 11. Міндеттемелер түрлері.
Көрсеткіштер 2003 жыл 2002 жыл
млн.тг үлес салмағы, % млн. тг үлес салмағы,
Тұтынушылар депозиттері 54,139 50,8 22,076 32,6
Банк қаражаттары мен несиелері 23,363 21,9 22,699 33,5
Қарыздық міндеттемелр 17,720 16,6 14,821 21,9
Басқа игерілген қаражаттар 4,402 4,0 5,443 8,0
Басқа міндеттемелер 7,040 6,6 2,772 4,0
Барлық міндеттемелер 106,664 100 67,811 100,0
Депозиттер құрылымында 2003 жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша тездетілегн
Кесте 11. Депозиттер көлемі.
Көрсеткіштер 2003 жыл 2002 жыл
көлемі
млн.тг депозиттер, % көлемі
млн. тг депозиттер, %
Теңгедегі депозиттер талап етуге дейінгі шоттар
13,077
24,2
7,536
34,1
Тездетілген депозиттер 2,032 3,8 1,072 4,9
15,109 28,0 8,608 39,0
Валютадағы депозиттер талап етуге дейінгі шоттар
12,082
22,3
8,515
38,6
Тездетілген депозиттер 26,948 49,7 4,953 22,4
39,030 72,0 13,468 61,0
2003 жылдың 31 желтоқсанына банктің 20 ірі тұтынушылары тұтынушыларға
Кесте 12. 2003 жылға жылдық айналым көлемі бойынша топтастырудағы
62% - ірі тұтынушылар
11% - орташа тұтынушылар
4% - ұзақ тұтынушылар
23% - жеке тұлғалар
Банктер және басқа да игерімдердін тұратын банктің қарыз қаражаттары
Кесте 13. Банктің қарыздық қаражаттары.
Көрсеткіштер 2003 жыл 2002 жыл
млн. тг % млн. тг %
Банктен қаражаттар мен несиелер
корреспондеттік шоттар
23,362
742
84,1
2,7
22,698
709
80,7
2,5
Банктер және қаржылық институттар несиелері
20,695
74,5
19,525
69,4
Халықаралық қаржылық институттар несиелері
1,922
6,9
2,464
8,8
Басқа да игерілген қаражаттар 4,402 15,9 5,433 19,3
Министрліктің қаржыландырылуы
2,224
8,0
2,916
10,4
Кіші кәсіпкерлікті қолдау қорының қаржыландыруы
2,178
7,9
2,527
8,9
Барлық қарыздық қаражаттар 27,764 100,0 28,141 100,0
Елдегі макроэкономикалық жағдайдың тұрақтандырылуы және жағымды бағалық конъюнктурс жағдайында
2003 жылы банк ЕВРР бағытын, өндіріс және құрылысты дамыту
Казкоммецбанк көптеген банктер үшін клирингтік агент болып табылады.
Капиталдануы:
2003 жылы Казкоммецбанк Қазақстандағы банктер арасында меншікті капиталдың ең
Активтердің аз өсу мөлшеріне (+52.8%) єарамастан Банк меншікті капиталдың
Кесте 14. Капиталдануы.
Көрсеткіштер 2003 2002 2003 2002
млн. долл млн. теңге
Белгіленбеген мерзім міндеттемелері 1,987 1,177 287 163
Ұзақ мерзімді қарыздар 106,230 214,907 15,352 29,700
Қысқа мерзімді қарыздар 610,421 274,589 88,205 17,948
Субординациялық қарыз 19,518 21,555 2,820 3.860
Жарғылық капитал 20,290 21,287 2,932 2,942
Акциялар бойынша сыйақылар 19,335 20,484 2,794 2,831
Қайта бағалау бойынша резерв 72 683 10 94
Табыс есебінен құрылған резервтер 80,387 54,324 11,616 7,508
Барлық меншікті капитал 120,084 96,779 17,352 13,375
Барлық капиталдану 858,240 587,451 124,018 81,186
2002 жылды салыстырғанда 2003 жылға банк қызметінің нәтижелері.
Таза табыс:
2003 жыла банктің таза пайдасы 4,024 млн. теңгені құрады,
Ссудалар бойынша жоғалтуларға есептелінгенге дейін таза проценттік табыстар былтырғы
Таза проценттік емес табыстар 2002 жылы 6,935 миллион теңгеден
2003 жылы орташа активтер қайтарымдылық көрсеткіші 2002 жылмен
Проценттік маржа:
Ссудалар бойынша мүмкін болатын жоғалтуларға резервтерді есептеуге дейінгі таза
Проценттік табыстар:
Проценттік ставкаладың төмендеуіне қарамастан өткен жылмен салыстырғанда 2003
Кесте 14. Банк ұсынған қарыздар түрлері.
млн. тг есебінде
Көрсеткіштер 2003 2002
Тұтынушыларға ссудалар бойынша проценттік табыстар
10,033
10,828
Банкпен ұсынылған ссудалар және қаражаттар бойынша проценттік ставкалар
534
154
Сауда құнды қағаздары бойынша проценттік табыстар
1,794
436
Проценттік табыстардың барлығы 12,361 11,418
Проценттік табыстар құрылымында тұтынушыларды несиелендіруден алынған табыстар орын алады.
Проценттік шығындар.
2003 жылы проценттік шығындар 2002 жылмен салыстырғанда небәрі 16,4%
Кесте 15. Банк табыстары мен шығындары.
млн. тг
Көрсеткіштер 2003 2002
Тұтынушыларға шоттар бойынша проценттік табыстар
1,603 486
Банкпен ұсынылған ссудалар және қаражаттар бойынша проценттік ставкалар
1,801
2,259
Банктің шығарылған құнды қағаздары бойынша проценттік шығындар
2,020
1,908
Басқа да игерілген қаражаттар бойынша проценттік шығындар
339
288
Проценттік шығындардың барлығы 5,763 4,951
2003 жылы тұтынушылардың шоттары 2002 жылмен салыстырғанда 2,4 есе
Кесте 16.
2003 жыл 2002 жыл
Теңгедегі депозиттер
Тездетілген депозиттер 13,4 13,4
Талап етуге дейінгі депозиттер 1,9 1,4
Валютадағы депозиттер, тездетілген депозиттер
8,0
7,9
Талап етуге дейінгі депозиттер 1,6 0,9
Банктер және қаржылық институттың қарыздары 2002 жылғы 24,854 миллион
2001жылдың ортасында Банк өтеу мерзімін 2001 жылға белгілеп 100
Таза проценттік емес табыстар.
2003 жылға таза проценттік емес табыстар 3,864 миллион теңгені
Проценттік емес табыстар құрылымында комиссиондық жинақтар және көрсетілген қызметтерден
2003жылда шетел валютасымен операциялардан таза табыстар 2002 жылмен салыстырғанда
Ассоциацияланған компанияларға қатысу үлесін алынған табыстар 358 млн.
2002 жылы Банк инвестициялардан дивидентер алуды жалғастырды: жыл нәтижелері
Басқа табыста 816 млн. теңгені құрады, бұл өткен жылға
Операциялық шығындар:
Банктік операциялық шығындары 2002 жылмен салыстырғанда қызметкерлер еңбекакысы, байыланыс
Кесте 17. Банк шығындары.
млн. тг
Көрсеткіштер 2003 2002
Еңбекақы бойынша шығындар 2,499 2,111
Амортизация 454 272
Шетел валютасын әкелуге байланысты кедендік баж
331
94
Қайырымдылық көмек 286 178
Қосылған құнға салық 234 202
Жарнамаға шығындар 218 181
Байланыс қызметі 204 153
Іс - сапалық шығындар 187 135
Басқа шығындар 864 765
Барлық операциялық шығындар 5,276 4,091
Қызметкерлерге еңбекақы төлеуге шығындар барлық операциялық шығындардың 47,3% құрады,
Амортизациялық аударымдардың 454 млн. теңгеге өсуі негізгі құралдар және
Жарнамаға шығындар нарықтағы банк өнімдерін дамыту бойынша банк жарнамалық
Келесі бөлімде банк қызметінің түрлерін толығырақ қарастырамыз.
2.2 Қызмет түрлері және оның дамуы
“Казкоммерцбанк” заңды және жеке тұлғаларға барлық банктік қызметтердің кешенін
Жеке тұлғаларға көрсетілетін қызметтер:
Ұлттық және шетел валютасындағы банктік шоттарды ашу
Тұтынушылардың банктік шоттар бойынша қызмет көрсету
Тұрғындардан депозиттер қабылдау
Қолма-қол және қолма-қолсыз валютаны сату немесе сатып алу
Ақша аударымдары
Несиелендіру
Казкоммерцбанктің кепілдендірілген чектерімен операциялар
Жалдағы чектер мен операциялар
Коммерциялық чектер мен операциялар
Сейфтік қызметтер
Валюта шығаруға анықтамалар беру
Коммуналдық төлемдерді қабылдау.
Банктік шот - банк және тұтынушы арасында депозит және
- тұтынушыларға тиесілі ақшаларды банктің қолдануы және барлығын қамтамасыз
- тұтынушы пайдасына ақшаларды алу
- тұтынушының көрсеткен талабы бойынша аударымдар жасау
Банктік шотты ашу
Казкоммерцбанк жеке тұлғалар үшін банктік шоттарды ашу және жабуды
Банктік шотты жүргізу.
Банктік шотты жүргізу әртүрлі тарифтерімен әртүрлі қызметтерге бөлінеді.
Жеке тұлғалар үшін:
1.Ағымдағы шоттардағы қалдықтар бойынша төлем (әр ай сайын есептелінеді)
-теңгелік шоттар бойынша
-АҚШ доллардағы шоттар бойынша
-евродағы шоттар бойынша
Есептеу ұлттық валютада 2%, ТМД валютасында 1% жүргізіледі.
Тұтынушының өтініші бойынша салымдарды іздестіру.
Қазақстандық және шетелдік валютадағы қызмет 415 теңге тұрады.
Анықтамалар беру:
-банктік шот жағдайы туралы 360тн
-банктік шоттан шетел валютасын теру 310тн
4. Банктік - қаржылық құжаттар көшірмесін беру 365 тн
5. Мұрагерлікке құқық немесе заңмен бір қабылданған құжат негізінен
6. Тұтынушының айтуы бойынша тұтынушы шотына қаражаттарды есепке алуды
7. Орындалған төлемдерді негізінде тұтынушының өтініші бойынша талдаулар жургізу
Төлемдік құжаттарға өзгеріс енгізу
- бір айға дейін (145,3160)
- бір айдан 6 айға дейін (145,4740)
- алты айдан жоғары (145,7000)
Тұтынушының өтініші бойынша төлемдік тапсырысқа сұраныс жасау (270, 6320)
Депозиттерді қабылдау.
Казкоммерцбанктің депозиттері ақшаларды жинақтау және сақтау мақсатында жинақтардың бір
Банк 18 айға дейінгі мерзімге қарастырылған келісім - шарт
Қазіргі кезде Казкоммецбанк келесі депозиттерді ұсынады:
- “жақсы” - мерзімі 3 айдан 18 айға дейін,
-“жақсы стандарт” - мерзімі 6 айдан 36 айға дейін,
-“жақсы классикалық” - мерзімі 12 айдан 36 айға дейін,
-“жақсы жинақтаушы” - мерзімі 1 айдан 12 айға дейін,
-“жақсы балалық” - сақтау мерзімі 1 жылға дейін және
Барлық проценттік ставкалар жылдық есептеулерге байланысты есептелінеді.
Төлемдер мен аударымдар.
Төлем - қолма-қол немесе ақша аударымы жолын пайдалану, ақша
Ақша аударымы - төлемді немесе басқа мақсаттарды іске асыруымен
Ақша төлемдері және аударымдарды іске асыру әдістері:
1. Қолма-қол ақшаны аудару
Төлемдік тапсырысты көрсету
Чектер беру
Вексельдер беру немесе оларды индоссомен бойынша беру
Төлемдік карточкаларды пайдалану
Банктік шотты тікеле дебеттеу
Төлемдік ө талап тапсырыстарды көрсету
Инкассалық ңұсқауларды көрсету
Қазақстан Республикасының заңдық актілерімен қабылданған басқа жағдайлар.
Несиелер.
Несиелер - қайтарылу мерзімі жағдайында қарыз алушыға берілетін ақшалай
Казкоммерцбанк пайдалану мерзімі бойынша келесі несие түрлерін ұсынады:
-Қысқа мерзімді - негізінен бір жылға дейінгі мерзімге және
-Орташа мерзімді - 1 жылдан 5 жылға дейінгі мерзімге:
-Ұзақ мерзімді - бес жылдан артық мерзімге берілген жіне
Қамтамасыз ету бойынша несиелер:
-Кепілдендірілген - сәйкес, қамтамасыз етуге, кепілдікке беріледі:
-Бланктік (сенімділік) несие - кепілдік пен қамтамасыз етілген, тек
-Несиелік карточкалар бойынша ссудала ө депозит кепілдігіне ссуда:
-Ипотекалық - қозғалмайтын мүлік кепілдігіне берілетін несие.
Мақсаты бойынша несиелер:
-Банктік - банктермен ақшалай фомада ұсынылады:
-Тұтынушылық - тұтынушылық қажеттіліктерді қамтамасыз етуге тұтынушыларға тауарлар және
-Коммерциялық - заңды және жеке тұлғаларға тауарлық форма түрінде
-Халықаралық - сатып алушылардың сатушылардан тауардарды алу үшін аванс
Жоғарыда айтылған несие формалары ішінде негізінде тұтынушылық несиелер қолданылады.
Тұтынушылық несиелер тұрғын үй сатып алуда қолданылады. Сонымен қатар
Казкоммерцбанкте несие алудың ерекшеліктері келесілермен сипатталады:
- сыйақы мөлшерінің төлем деңгейі:
- несиелендіруді әртүрлі мерзімдері:
- арнайы менеджер, ол мүмкін несие көлемін және ол
- несиені құжаттауға қажет, талап етілетін құжаттар сонының өздығы:
- қозғалмайтын мүлік және автокөлікті банкте сақтандыруды құжаттау.
Казкоммерцбанк жеке тұтынушылар үшін республикадағы жаңа технология - банкингі
Банк тұтынушылары үшін жеке банкинг жалпы қабылданған банктік сервистен
Жаңа банктік технологиялық қызметпен Казкоммерцбанктің жаңа орталығы өзінің қаржылық
Жеке қызмет көрсету орталығы толығымен дамыған банктік құралдармен қамтамасыз
Жеке қызмет көрсету орталығында әрбір тұтынушымен жеке жұмыс атқаратын
“Казкоммерцбанк” үнемі болашаққа қарайды және жағдайлардың дамуын алдын-ала болжайды.
“Казкоммерцбанк” - банктің қызметтердің барлық кешенді түрлерін ұсынатын жан-жақты
Өз кезегінде банк отырып өзінің технологияларды енгізе отырып өзінің
3 БАНКТІК САЛАНЫҢ ДАМУ БОЛАШАҒЫ
Банктік істің даму шегі бойынша стратегиялық жоспарлау жетістіктердің негізгі
Кейде стратегиялық жоспарлау жылдық бюджеттің құрастырылуы және мақсат емес,
Коммерциялық банк несиелік ұйымды дамыту стартегиясы сапасында өзінің мәселерін
Банктік стратегия сипаттамасы және мақсаттары.
Біріншіден, банк ілімі ретінде банктің негізгі стратегиясын анықтау қажет,
іскерлік айналымның императивті факторлары, яғни зандылық және макроэкономикалық орта
іскерлік айнламның дикпозитивті факторлары, яғни сыртқы және банктің ішкі
Банк стратегиясын қоршау кестесу.
Екіншіден, даму стратегиясы және жоспарлау қызметтері үздіксіз, себебі бизнестің
Үшіншіден банк дамуының стратегиясын қалыптастыруда қажетті функцияоналды- қажетті құжаттау
Төртішіден банктің даму стартегиясын басқаруды өңдеуде бірлік принципті қажет
Бесіншіден, банктің даму стратегиямын басқару және өңдеудің жауапкершілік деңгейін
Банк стратегиясын қалыптастыру жүйесі келесілер болып табылады:
- қалыптастырудың сыртқы жағдайын талдау
- мақсаттар мен міндеттерді талдау
- ішкі талдау
- альтернативті стратегияларды қалыптастыру және бағалау
- стратегияны таңдау
- іс-әрекеттер жоспарын өңдеужәне оларды өткізу
- нәтижелерді бағалау
Банктің даму стратегиясының мақсаттары мен сипатын одан әрі көрсету
Жоспарлау – кім және қашан істейтініні алдын-ала қабылданған шешім,
Жоспар – болашақтағы жағдайлар кез-келген түрінде іс-әрекеттердің кезектілігі, сондықтан
- мақсат немесе негізгі стратегия
- іс-әрекеттер курсы немесе саясат
- міндеттер
- даму стратегиясы
- тәртіптер бағдарламалар
Негізгі стратегия – негізгі мақсаттарға жетуге ресурстарды және қызметтерді
Банктің қызметтерінің курсы - шешім қабылдау кезінде іс-әрекеттерді
Банк саясаты – банк критерилері деңгейіне сапалық негіз алған
Міндет – банк қызметіне бағытталган рубеждеоді анықтайды/
Банктің даму стратегиясы – берілген ресустарды пайдалану, бөлу, алу
Жоспар тиімділігі мақсаттарды іске асыруы енгізетін салымдардың мөлшерімен анықталады.
Процедуралар – болашақ қызметтердегі әдістерді анықтаудағы жоспарлау. Процедурадағы негізгі
Бюджет – сандық сипата нәтижесінде күтілетін жоспар.
Тәртіп - құжаттардың жағдайлары, формалар, іс-әрекеттер кезектілігін жалпы сипаттайтын
Нұсқау – функционалды – технологиялық құжат ретінде, реттеші ұйымдық
Банктің дамуының кез-келген стратегиясы (одан әрі – бизнес стратегия)
Банктің жүйелік стратегиясын басқару және өңдеуді жоспарлау немесе банктің
Банктегі бизнес стратегияны жоспарлау.
Банктің бизнес стратегиясын жоспарлау – болашақта банктін қабылданған деңгейлерге
Банктің бизнес-стратегиясын жоспарлау келесілерден құралады:
- қолда бар міндеттерді бағалау (нарық бәсекелестер тұтынушылар қажеттіліктері,
- негізгі мақсаттар және міндеттер (белгіленген мерзімге мақсаттарға жету
- жоспарды ұсыныстарды қарастыру (жоспардың ішкі немесе сыртқы ортада
- бағытты таңдау (қойылған мақсатқа жетудің тиімді жолын таңдау)
- қойылған мақсаттармен таңдалған бағытты салыстыру (твңдвлғвн бағытты қайсысы
- қосымша жоспарларды қалыптастыру (ресурстар мөлшерін анықтау)
- жоспарларды сандық түрде көрсету (ағымдағы шығындары, капиталдық шығындарды,
Осы жағдайда несиелік ұйымның мақсаттары мен міндеттері - екі
Бизнес стратегияны жоспарлау операциялардың келесі кезектілігінде жүргізіледі;
1. Банктің микро және макро ортасын зерттеу, яғни банктің
2. Жағдайлық талдау.
Мақсаттар мен міндеттерді қалыптастыру.
Банктің ерекше мақсаттары мен міндеттерін жоспарлау.
Банктің бағдарламасын өңдеу
Несиелік ұйымның жалпы стратегиясын есепке ала отырып банкті басқарудың
Мүмкін және отырып қойылған есепке ала отырып қойылған мақсаттарға
Қаржылық мақсаттарды қалыптастыру
Басқарудың барлық деңгейінде банкті басқарудың мәліметтік – басқару топтарын
Банк құрылымының жобасын құру
Банктің кадрлық саясатын жоспарлау
Функцияоналды-технологиялық құжаттарды қалыптастыру
Банктің нақты мәліметтерді өңдеу және технологиялық бақылау жасау
Бюджетті жоспарлау
Банктің бизнес стратегиясы жоспарларын қайта қарастыру
Банктің бизнес-стратегиясының өткізу негузу оның мақсаттры міндеттерін анықтау болып
1. Банк тұтынушыларына инвестициялық қызықтырушы өнімдер мен қызметтердің бәсекелестік
2. Тұтынушыларға ұсынылатын банктік қызметтердің сапасы бойынша бәсекелесттік қабілеттілігі.
3. Бәсекелес ортада сапаның стадартты деңгейімен банктің қызметтердің
4. Банктік қызметтерді таңдау шектеулігімен төменгі деңгейде маманданған банктің
Бизнес стратегияларды жоспарлауда банк үшін бәсекеоестік ерекшеліктерді таңдау туралы
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазір, тауарлы және қаржылық нарықтың дамуы мен қалыптастырылуында банктік
Тұрақты, икемді және тиімді банктік инфрақұрылымын құру - Қазақстандағы
Республикадағы банктік салада іске асырылып отырған процестерді таңдау арқылы
дамыған елдермен салыстырғанда елдегі банктің нарық сыйымдылығы көп емес,
отандық банктердің дүниежүзілік қаржылық нарықтарға енуінің жалғасуы;
ұзақ мерзімді, орта мерзімдегі ресурстарды жоғарлы көлемін игеру есебі
Осы аталған факторлар негізінде елдегі экономиканың қабылданған курсы шегінде
Қазақстанның дүниежүзілік қоғамға үнемі араласуы мемлекет алдында жаңа мақсат,
Жақын жылдағы даму стратегиясы негізінде – банктің активті операциялары,
Екіншіден, Қазақстандағы экономикалық өсу жалғасуда, осының негізінде жоғарғы тұрақты
Елдер арасында сауда қатынастары, жалпы мәдени құндылықтар мен дәстүрлер
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
(ҚР Ұлттық банк туралы( Заңы 1995 ж. 30 наурызынан
ҚР (Қазақстанның даму банкі туралы( Заңы 2001 ж. 25
ҚР-ның (Ашық акционерлік қоғам халықтық банктің борыштық қарыз есебінің
Алимбаев А.А. Банктік және өнеркәсіптік капиталдың шоғырлануы: Қазақстанда қазіргі
Банковское дело/ Под ред. д-ра э.н. Г.С. Сейткасимова.-Алматы: Каржы-
Банковское дело: Справ. пособие / М. Ю. Бабичев, Ю.
Бекболатұлы Ж. Қаржы-несие мекемелерінің тиімділігін арттыру факторлары // Қаржы-қаражат
Голом М., Гурко А., Развивать новые виды кредитных операций
Дауранов И., Шмикина А., Рудецких А. Малый бизнес: проблемы
Давлетова М.Т. Кредитная деятельность банков в Казахстане: учебное пособие.
Жуков Е.Ф., Максимова Л.М., Печникова А.В. и др. Деньги.
Зиябеков Б. Кредитное бюро–инструмент выявления рисков // Банки Казахстана
Коробейников М. Роль кредитования АПК в период становления рыночных
Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынастары: Оқу құралы.
Лисак Б. Анализ кредитоспособности и платежеспособности заемщика банка при
Лаврушин О.И., Мамонов И.Д., Валенцева Н.И. и др. Банковское
Мақыш С.Б. Қазіргі неиселік механизм және оларды жетілдіру жолдары:
Орманбаев А.Х., Өмірбаев С.М., КЕсенгелдин С.М. Ақша. Қаржы және
Поляка Г.Б. Финансы. Денежное обращение. Кредит: учебник для вузов.
Сейтқасымов Ғ.С. Ақша. Несие. Банк. –Алматы. Экономика. 2001ж.
Самсонова Н.Ф. Финансы, денежноре обращение и кредит: учебник. –М:
Усоскин В.М. Современный коммерческий банк: управление и операции. –М.:
Уаленова Р.А. Совершенствовать регулирование деятельности банков второго уровня. //
Улагина С. Ұлттық банк: экономикалық реформалардағы орны мен рөлі.
Шаяхметова К.О. Банковский надзор в РК. // Вестник КазГУ
Экономикалық шолу 2003 ж 2 басылым 23-27 бет.
Экономикалық шолу 2004ж 1басылым 12-19 бет.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Е.Е.БӨКЕТОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Экономика кафедрасы
Д И П Л О М Д Ы Қ
ҚАЗАҚСТАНДА БАНКТІК ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ ДАМУЫ
Қарағанды
2004ж.
1 Мекишев А. // Банки Казахстана. 2004, №3
2002ж
9%
3%
2%
3%
3%
60%
16%
2003ж.
2%
1%
6%
11%
2%
3%
10%
27%
37%
1%
МЕККАМ
МЕКАВМ
КРКМ евроноталар
ККБ евроноталар
МЖО
КРКБ ноталары
РФ КМ евроноталары
Корпоративтi
облигациялар
Харрикейн
евроноталар
Кайтарымды РЕПО
Iøêi îðòà
Áàíê ñòðàòåãèÿñûíû» îðòàñû
Ìèêðî îðòà
Ñûðòºû îðòà
Ìàêðî îðòà