Мазмұны
Кіріспе
1 Акционерлік қоғамның теоретикалық аспектісі
1.1 Акционерлік қоғамның пайда болуы, орналасу жері
1.2 Акционерлік қоғамды құру мен ұйымдастыру тәртібі
1.3 Жарғылық капитал мен бағалы қағаздардың қалыптасу
2 Акционерлік қоғамның қызметін талдау
2.1 Қазақстанда акционерлік қоғамның құрылуы. Қоғамды басқару
2.2 Акционерлік қоғамдардың эмиссиялық қызметі
2.3 Акционерлік қоғам құрудың
3 Қазақстан Республикасының акционелік қоғамдары: негізгі мәселелері
және шешу жолдары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
«Меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау
Алғашқы акционерлік қоғамдар сонау XVI ғасырда, капиталдың алғашқы
XX ғасырда акционерлік қоғамдар (корпорациялар ) дамыған капиталистік
Акционерлік қоғамдардың қызметі «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан
Әрине, акционерлік қоғамның қызметі мен алға қарай дамуы
Қазақстан Республикасының «Акционерлік қоғамдар туралы» заңының 14-бабында
1) Дивиденттер алу
2) Акционерлік қоғамның қызметі жайлы кез келген ақпарат
3) Тіркеушіден немесе нақты ұстаушыдан өзінің бағалы қағаздарға
4) Акционерлердің жалпы жиналысына, директорлар кеңесіне сайлау үшін
5) Акционерлік қоғамның органдары қабылдаған шешімге сот тәртібімен
6) Қоғам таратылғаннан кейін қалған мүліктің бір бөлігін
7) Акционерлік қоғамның жарғысында көрсетілген өзге де құқықтар
1 Акционерлік қоғамның теоретикалық аспектісі
1.1 Акционерлік қоғамның пайда болуы, орналасу жері
Акционерлік қоғам – заңды тұлға. Акционерлік қоғам деп
Акционерлік қоғам заңды тұлғалардың ішінде коммерциялық ұйым
Акционерлік қоғамның дербес балансы немесе сметасы болуға тиіс
Акционерлік қоғамның белгілері:
Оқшау мүлкінің болуы;
Мүлкіне өз міндеттемесі бойынша дербес жауапкершілігі болуы;
Өз атынан азаматтық құқықтарға ие болуы;
Сотта талапкер және жауапкер ретінде жауап қатысу мүмкіндігі;
Акционерлік қоғамның оқшау мүлкі дегеніміз, шаруашылық қатынастарына дербес
жауапкер ретінде жауап беру мүмкіндігі, бұл
Аталған белгі қоғамның мақсаттары мен міндеттерін, оның құрылымын,
Акционерлік қоғамның атауы, орналасу жері. Акционерлік қоғамның азаматтық
Акционерлік қоғамның тұрған жері (оның тұрақты жұмыс
1.2 Акционерлік қоғамды құру мен ұйымдастыру тәртібі (мемлекеттік
Акционерлік қоғамды құру туралы шешім қабылдаған жеке және
Акционерлік қоғамның құрылтайшылары оны құруға байланысты ол мемлекеттік
Қоғам өз құрылтайшылары жиналысының (құрылтай жиналысының) шешімімен
- қоғамда құру туралы шешім қабылдайды және қоғамды
- құрылтай шартын жасайды;
- құрылтайшылар төлейтін жарғылық капиталдың мөлшерін белгілейді;
- жарияланған акциялардың, сондай-ақ құрылтайшылар төлеуге тиісті акциялар
- шығарылатын болып жарияланған акцияларды мемлекеттік тіркеу туралы
- қоғамның тіркеушісін таңдайды;
- мемлекеттік тіркеуге арналған құжаттарға қоғам атынан қол
- акционерлік қоғам құрылтайшыларының жарғылық капиталды төлеуге енгізілетін
- акционерлік қоғамның органдары құрылғанға дейін қоғамның қаржы-шаруашылық
- акционерлік қоғамның жарғысын бекітеді;
Акционерлік қоғам акционерлерінің бірінші құрылтай жиналысында әрбір құрылтайшының
Акционерлік қоғамның көптеген құрылу жолдары бар. Олар –
Екі немесе одан да көп қоғамның соңғысының қызметін
1.3 Жарғылық капитал мен бағалы қағаздардың қалыптасу
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 88-бабына сәйкес акционерлік қоғамдардың
Бағалы қағаздар - ең алдымен мүлікті иемденуге құқық
Акция - үлесті немесе меншікті куәләндыратын бағалы қағаз,
- меншікті акцияландырғанда, яғни акционерлік қоғам құрып, оның
- бар компанияны акционерлік қоғам ретінде қайта құрғанда;
- жарғылық капиталды қосымша молайтқанда;
Атап айтқанда, жарғылық капитал деген, шығарылған акциялардың бастапқы
Акция белгілі бір жағдайда акционерлік қоғамның өз
Атаулы акция – иесі міндетті түрде корпорацияның реестрінде
Ұсынушыға арналған акция – иесінің аты-жөні корпорация кітабында
Ал басқару жағынан корпорацияларға қолында атаулы акциясы бар
1) Cату механизмі бойынша. Атаулы акцияның иесі оларды
Корпорацияны басқаруға қатынасу құқығы бойынша жай және артықшылықты
Облигациялар деп эмитенттің белгілі бір шартты орындауға, яғни
Эмитенттің жалпы шығыны облигацияны шығаруға және оларды орналастыруға
Облигация иемденушісі корпорацияға несие беруші болып табылады. Ал
Облигация иемденушісіне сыйақы (мүдде) төленеді. Оның мөлшері бекітілген
Басқа несие беруші сияқты, облигация иесінің дауыс беру
Вексельдің айналмалылығы, яғни иемденуші оны басқа адамдарға беруіне
Бағалы қағаздардың өте көп басқа түрлері болады. Оларды
Қазіргі уақытта ҚР-ның акционерлік қоғамдар туралы заңында «бағалы
2 Акционерлік қоғамның қызметін талдау
2.1 Қазақстанда акционерлік қоғамның құрылуы. Қоғамды басқару
. Акционерлік қоғамның органдары
жоғары басқарушы
Жоғары орган - акционерлерінің жалпы жиналысы ( барлық
Басқарушы органы - директорлар кеңесі;
Атқарушы орган - алқалы орган немесе атауын қоғамның
Акционерлік қоғамның органдары: жалпы жиналысы, директорлар кеңесі, алқалы
Акционерлердің жалпы жиналысының айрықша құзыреті заң актілерімен белгіленеді.
Акционерлердің жалпы жиналысының айрықша құзыретіне жатқызылған мәселелерді шешуді
Акционерлік қоғамда директорлар кеңесі құрылады. Ол қоғамның
Қазақстан Республикасының заң актілерімен белгіленген жағдайларда, бір акционері
Акционерлік қоғамның атқарушы органы алқалық (басқарма) немесе жеке
Дауыс беру «қоғамның бір акциясы – бір дауыс»
Бұрын уәкілетті мемлекеттік реттеу органының мемлекеттік қызметшісі
Қоғамды ерікті түрде тарату туралы шешім несие берушілердің
Бірінші кезекте өтелуге тиісті акциялар бойынша төлемдер беріледі;
Екінші кезекте артықшылықты акциялар бойынша есептелген, бірақ
Үшінші кезекте артықшылықты акциялардың иелеріне оларға тиесілі акциялардың
Қалған мүлік барлық акционерлер арасында оларға тиесілі акциялардың
Акционерлік қоғам акционерлер жиналысының шешімі бойынша қайта құрылуы
Соттың шешімі бойынша акционерлік қоғам:
Банкрот болған;
Акционерлік қоғамды құру кезінде заңдардың түзетуге келмейтін сипатта
Қоғамның жарғылық мақсаттарына қайшы келетін қызмет үнемі жүзеге
Тиісті рұқсат алынбаған ( лицензиясыз ) қызметті, не
Заң құжаттарында көзделген басқа да жағдайларда таратылуы мүмкін.
Акционерлік қоғамның мүлкін меншіктенуші немесе қоғамды тарату туралы
2.2 Акционерлік қоғамдардың эмиссиялық қызметі
Әлемдік тәжірибеде бағалы қағаздарды айқындаудың әр түрлі тәсілдері
Бағалы қағаздар заемының осы құжатты шығарған тұлғаға қатысты
Акциялар – акционерлік қоғамдар шығаратын және иесінің (ұстаушысының)
Облигациялар – заемшының белгілі бір мерзім өткеннен кейін
Вексель – заңда көрсетілген нысанда жасалған және өз
Депозиттік және жинақ сертификаттары – бұл кредиттік мекемелердің
Облигациялардың және акциялардың номиналы және нарықтық бағасы болады.
Облигацияның нарықтық бағасы, бір жағынан, заемның өз талаптарымен,
Біріншіден, егер жаңа заем талаптары бар облигациялар шектен
Екіншіден, егер бұл облигациялар тым аз болса, олар
Корпорациялардың көпшілігі номиналды жай акциялар бойынша белгілейді. Ол
Егер акция көпшілік алдында ашық сатылса, онда оның
Акциялардың эмиссиялық және нарықтық бағаларынан басқа, баланстық бағасы
Корпорацияның акцияның номиналдық құнын көрсетпей жай акциялар шығаруға
Корпорация таратылған кезде бұл акциялар егер корпорацияның міндеттемелері
2.3 Акционерлік қоғам құрудың артықшылықтары мен кемшіліктері
Алайда аталған құқықтар барлық акциялар үшін мүлде бірдей
Мысалы, сіз «А» акционерлік қоғамы шығарған артықшылықты акцияларды
Беркітілген дивидендтер алу бойынша осы құқық артықшылықты акциялардың
Алайда басқа жағдай да қалыптасуы мүмкін. Егер қоғам
Осылайша, біз жай акцияларды сатып ала отырып, әлдеқайда
Бұл орайда акцияларды сатып ала отырып, акционерлердің бәрі
Сонымен қатар, жай акцияларды акционерлік қоғам кез келген
Бұрын артықшылықты акциялар бойынша беркітілген дивидендтің мөлшері Жарғыда
Жай акциялар мен артықшылықты акциялардың тағы бір айырмашылығы
Дауыс беру құқығы дегеніміз – бұл сіз сатып
Әр акционердің акционерлік қоғамды басқаруға қатысу құқығы Қазақстан
Жай акциялардан өзгеше, артықшылықты акциялардың акционерлердің жиналысында үнемі
Бірақ артықшылықты акцияларды иеленушілер акционерлік қоғамды басқаруға мүлде
Осындай жағдайлардың біріне акционерлік қоғам артықшылықты акцияларды иеленушілерге
Бұл орайда істердің жай-күйі қалыпты ағынына қайтып оралған
Бағалы қағаздар туралы баяндалған ақпараттың қорытындысын шығара отырып,
Мысалы, қазіргі көптеген акционерлерді өздерінің қоғамдары бұларға неге
Мұндай жағдай неліктен қалыптасты? Қазір жұмыс істейтін акционерлік
Алайда жекешелендіру шеңберінде құрылған акционерлік қоғамдардың көптеген басқа
Жай акциялардың екінші бөлігі мамандандырылған тендерлерде ақшаға сатылды.
Мұндай кәсіпорындардағы артықшылықты акциялар Жарғылық капиталдың 10%-ы мөлшерінде
Яғни, жекешелендірудің мақсаты кәсіпорындарға қосымша қаражат тарту емес,
Жаңадан құрылатын акционерлік қоғамдардың жағдайы мүлде басқаша.
Егер акционерлік қоғамдар түрінде қайта құрылған бұрынғы мемлекеттік
Ал іс жүзінде мүлде керісінше жағдай орын алды.
Тағы бір нұсқа болған еді. Акционерлер өздеріне тиесілі
Осылайша әрекет ете отырып, бұрынғы жекешелендірілген мемлекеттік кәсіпорындардың
Көптеген акционерлердің, ал көбінесе акционерлік қоғамдар болып қайта
Соның нәтижесінде мұндай акционерлік қоғамдар, әрине жай акциялар
Ал менің ойымша, осы пайдасыз іс-әрекеттердің себебі акционерлердің
Айта кететін бір жайт, көп жағынан осы аталған
3 Қазақстан Республикасының акционелік қоғамдары: негізгі
мәселелері және шешу жолдары
Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге
Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар проблемаларға
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар
Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа
Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған
Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген
Экономиканы мемлекеттiк реттеу әдiстерi мен тетiктерiн жетiлдiру жөнiндегi
Қазақстан “Самұрық” мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі холдингі” және
Әзірлік жұмыстары барысында Еуропадағы, Азиядағы, Солтүстік Америкадағы, Австралия
Осындай негізгі тұжырымдамалық қадамдар аясында “Қазақстан “Самұрық” мемлекеттік
- компания қызметінің бәсекеге қабілеттілігі мен экономикалық белсенділігін
- компанияларды корпоративтік басқарудың дүние жүзіндегі ең жақсы
- компанияны дамыту жөніндегі мақсатқа қол жеткізуде Үкіметке
Осы қағидалар ұлттық компаниялар мен даму институттарын дамытуға
Осы заңмен “Акционерлік қоғамдар туралы”, “Мұнай туралы”, “Жер
Заң ережелері салалық заңнамалық актілердегі ұлттық компаниялар ұғымын
Қорытынды
Акционерлік қоғам - өзінің қызметін жүзеге асыру үшін
Біріншіден, акционерлік қоғам - заңды тұлға. Акционерлік қоғамға
Екіншіден, акционерлік қоғам - өзінің қызметін жүзеге асыру
Үшіншіден, акционерлік қоғамдардың қызметі «Акционерлік қоғамдар туралы»
«Богатырь Аксесс Комир» және тағы да басқа
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1 Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жылдың 30
2 Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 19
3 Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 17
4 «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының
5 «Акционерлік қоғамдар туралы заң» - Заң
6 «Акционерлік қоғамдардың мәселелері бойынша Қазақстан Республикасы
7 Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі (Жалпы және
8 «Акционерлік қоғам еңбеккер тұрмысын жақсартады» //
9 Абжанов Р.К. «Каким быть закону об
10 Алибаев С.П. «Кому не угодили акционеры ?»
11 Е. Баянов «Мемлекет және құқық негіздері» :
12 Вопросы управления акционерным обществом // Правовая реформа
13 Государство в роли акционера // Предприниматель и
14 Көшенова Б.А. «Бағалы қағаздар нарығы»:Оқу құралы.-Алматы:
15 Предпринимательство в Республике Казахстан «Правовое регулирование» Книга
16 Рысдаулет М. «Акционерлік қоғамдардың үлес салмағы
17 Саяси экономия. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.-
18 Сулейменова У. «Акционерлік қоғамдардың мәселелері» // «Сарыарқа
19 Тұрашбеков Д. «Акционерлік қоғамды басқару құзыретінің
20 Төлеуғалиев Ғ Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы:
21 Шакиров Ф. «Акционерлік қоғам және оны басқару