Жоспар
Кіріспе 3
І. Әкімшілік құқықтық нормаларының түсінігі және
1.1. Әкімшілік құқықтық нормаларының түсінігі 5
Әкімшілік құқықтық нормаларын жүзеге асырудың түсінігі. 11
1.2. Әкімшілік құқықтық нормалардың негізгі мақсаты және мазмұны.
Әкімшілік құқықтық нормаларының мазмұны. 13
ІІ. Әкімшілік-құқық нормалардың түрлері 15
2.1. Әкімшілік-құқық нормалардың түрлері және жіктелу негіздері. 15
Қорытынды 24
Пайдаланылған әдебиеттер 26
Кіріспе
Бұрынғы Кеңестер Одағы кезінде, яғни тоталитарлық мемлекет орнап
Дәлірек айтқанда сол тоталитарлық мемлекет әкімшілік құқықтың басқару
Міне, бәлкім сол себептерден де
Қазір Қазақстан Республикасы өзінің демократиялық даму кезеңін бастан
Міне, енді сол қайта бағалау құбылысы әкімшілік
Мен өзімнің курстық жұмысымда осы әкімшілік құқық нормаларының
Ал енді осы тақырыптың өзектілігіне, яғни актуальдығы туралы
Бұл аталған тақырыптың өзектілігі жалпы біздің қоғамда әкімшілік
І. Әкімшілік құқықтық нормаларының түсінігі және
1.1. Әкімшілік құқықтық нормаларының түсінігі
Кез келген құқық саласы құқық нормаларынан тұратыны белгілі
Осы тақырыпты талдау барысында мен ең алдымен
Жалпы әкімшілік құқық нормаларының мазмұны мен мәнін және
Осындай китерилер ретінде төмендегі белгілер бөле қарауға
мазмұны;
субъектілерге әсер ету тәсілдері;
мақсатты бағытының болуы;
нақты ықпал ету аясының болуы;
заңдылық күшінің болуы;
ықпал етуінің кеңістікте, уақыт аралығында және субъектілерге байланысты
Ең алдымен айта кетер бір жай
Бұл жағдай жалпы осы әкімшілік құқықтық реттеу
Енді әкімшілік құқық нормаларының мазмұндық сипатына тоқталар болсақ
Әкімшілік бағынышта болатын тұлғалрдың еріктері
Міне сондықтан да осы әкімшілік билікті жүзеге асыратын
Сонымен бір сөзбен түйіндер болсақ әкмшілік құқықтың негізін
Әкімшілік құқық нормалары - деп заңмен көзделіп әрі
Аталған құқық нормалары, мысалы, прокурорылқ қадағалау және сот
Қазақстандық автор А.А. Тарановтың пікірі бойынша «Әкімшілік норма»
заңда көрсетілген негіздерге сүйене отырып басқаруды жүзеге
ережелерге сәйкес жалпы көпшіліктің мүддесі үшін басқаруды жүзеге
Сонымен бірге аталған автордың пікірі бойынша әкімшілк актілерде,
Әкімшілік құқық нормалары қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған
Енді әкімшілк құқық нормаларының ықпал ету ерекшеліктерінің нысанына
белгілі бір әрекеттерді жасауға міндеттейді.
Заңмен белгіленген шекте рұхсат етеді.
Оң пиғылда әрекеттер жасауды құптайды.
Тиым салады.
Яғни, әкімшілік құқық нормалары жүріс-тұрыстың нақты
Әкімшілік құқықтық нормалардың басым көбі императивті сипатта болып
Алайда әкімшілік құқық нормаларының негізгі бөлігі міндеттеу
Мысалы, әкімшілік құқық нормалары оң әректтер
Ал енді осы әкімшілік құқық нормаларына тән тиым
Енді әкімшілік құқық нормаларының ішкі құрылымы
гипотеза
диспозиция
санкция
Гипотеза дегеніміз, яғни белгілі бір жағдайлар болған реттерде
Басқаша айтқанда бұл мәселе құқық нормалары қандай жағдайда
Осы тұрғыда тағыда айта кетер жағдай ол
Осы жағдайлардың нәтижесінде әкімшілік құқықтық қатынастар пайда болады,
Жалпы айта кету керек гипотеза нақты әрі
Егер гипотеза салыстырмалы-қатысты сипатта болса ол нормада
Ал енді әкімшілік құқық нормаларының тағы бір элементі
Санкция - құқық нормаларының талаптарын сақтамаған реттерде қолданылатын
Бірақ әкімшілік шара нысанында қолданылған кейбір кебір
Әкімшілік құқықтық нормаларын жүзеге асырудың түсінігі.
Әкімшілік құқық нормаларын жүзеге асыру деп әкімшілік
Әкімшілік құқық нормаларын жүзеге асырудың нысандары төмендегідей болуы
Сақтау, яғни құқық нормасында белгіленген тиым салуларды жасамау.
Орындау, яғни әкімшілік құқық нормаларының мазмұнынан туындаған
Пайдалану, яғни әкімшілік құқық нормаларының мазмұнынан туындаған құқықтық
Қолдануы, яғни әкімшілік құқық нормаларының мазмұнына сай
Әкімшілік құқық нормаларын жүзеге асыруға қойылтын
Заңдылық;
Негізділік;
Орындылық;
Құқық қолданудың ғылыми тұрғыда ұйымдастыру.
1.2. Әкімшілік құқықтық нормалардың негізгі мақсаты және мазмұны.
Әкімшілік құқықтық нормалардың негізгі мақсаты ретінде
Мемлекеттік басқару жүйесін тәртіпке келтіру;
Ұтымды деп танылған басқару жүйелерін бір-бірімен ұштастыру;
Басақарудың әртүрлі салаларын бір-бірімен ұштастыру және түрлі
Сонымен бірге әкімшілік құқықтық нормаларының
Әкімшілік құқықтық нормаларының мазмұны.
Ал енді әкімшілік құқықтық нормаларының
Мемлекеттік басқару саласындағы құқықтық қатынастарды жетілдіру,
Құқықтық нормалармен реттелетін мемлекеттік басқару саласын қорғау;
Мемлекеттік басқару саласында қоғамның дамуына сәйкес жаңадан,
Қоғамның даму сатысымен үйлеспейтін, яғни сәйкес емес
Әкімшілік құқықтық нормалардың көмегімен мемлекеттік басқару органдарының
Содай-ақ әкімшілік құқықтық нормалар мемлекеттік басқаруға қатысты мемлекеттік
Әкімшілік құқықтық нормалары, яғни әкімшілік заңдар әкімшілік
Әкімшілік құқықтық нормалар қандай да бір
құқыққа қайшы әреккеттерді жасауға тиым салады.
Немесе қандайда бір әрекеттердің жасалуын тікелей талап етіп
Тағы бір айта кетерлік жағадай, ол әкімшілік құқықтық
Қандайда бір әрекеттерді жасауға міндеттейді немесе талап етеді;
жағымды қоғам үшін пайдалы әркекттерді жасауға әрекеттерді
Мемлекет пен қоғам мүддесіне сай әрекеттерді жасауды қолдайды
Мемлекет пен қоғам мүддесіне қайшы келетін әрекеттерді жасауға
ІІ. Әкімшілік-құқық нормалардың түрлері
2.1. Әкімшілік-құқық нормалардың түрлері және жіктелу негіздері.
Әкімшілік құқық нормалары түрлі негіздерге байланысты бірнеше түрлерге
Сол себептен де енді осы әкімшілік
Жалпы әкімшілік құқық нормалары;
1) реттеу пәнініне, яғни мазмұнына байланысты немесе
2) міндеттеу сипаттарына байланысты, яғни әрекет ету ықпалына
уақыт аралығында ықпал ету сипатына байланысты,
міндеттеу нысанына байланысты
субъектілеріне байлаысты
кеңістіктегі ықпалына байланысты осындай алты түрге бөлінеді.
Реттеу пәніне байланысты әкімшілік құқық нормалары
Материалдық нормаларға келер болсақ оның қысқа мазмұны төмендегідей,
Процессуалддық нормаларға келетін болсақ мемлекеттік басқару органдардың
Міндеттеу сипатына байланысты
Міндеттер белгілейтін нормалар болып бөлінеді.
Бұл нормалар әкімшілік құқықтық қатынастарға түсуші тұлғаларға
Тыйым салатын нормаларға тоқталар болсақ әкімшілік құқықтың бұл
Өкілеттік беруші нормалар заңда көрсетілген тәртіптерге сәйкес
Уақыттағы әрекеттеріне байланысты әкімшілік нормалар мерзімді немесе мерзімсіз
мерзімді әкімшілік нормалар нақты бір мерзім ішінде күшіне
Ал егер әкімшілік құқықтық нормалары уақытпен ешбір мерзімі
Міндеттеу сипатына байланысты әкімшілік құқықтық
Императивті нормалар, яғни өктем сипаттағы нормалар. Ол нормалардың
Диспозитивті нормалар, яғни әкімшіілк құқықтық қатынастарға қатысушыларға
Алайда диспозитивті нормалар әкімшілік құқықта өте
Нұсқау сипатындағы әкімшілік құқықтық нормалар деп
Сонымен бірге әкімшілік құқықтық нормалар кеңістіктегі әсерініе байланысты
Әкімшілік құқықтық нормалары субъектілерге ықпалының сипатына байланысты төмендегідей
мемлекеттік мекемелер мен кәсіпорындардың,
ұйымдардың әкетін реттейтін;
мемлекеттік басқаруды жүзеге асыру барысында қоғамдық ұйымдардың әрекеті
мемлекеттік басқару саласында мемлекеттік қызметкерлердің әректтерін реттейтін
Мемлекеттік басқаруды жүзеге асыру барысында азаматтардың жүріс
Әкімшілік құқықтық нормалар өзінің құқықтық күшіне байланысты
Ал енді заң негізінде қабылданған актілерге келер
Заң негізінде қабылданған актілерге, мысылы Қазақстан Республикасының Президенттің
Осы тұрғыда тағы бір айта кетер жай
Сондай-ақ әкімшілік құқықтық актілер жалпы және арнайы болып
Мысалы егер дәл осндай құқық бұзушылықты жасаған тұлғаның
Сондай-ақ әкімшілік құқықтық нормалар төмендегідей түрлерге бөлінеді, яғни
Әкімшіліқ құқықтық нормалар басқару саласындағы қоғамдық қатынастарды
Сонымен бірге мен осы арады мемлекеттік әкімшілік
Мемлекеттік әкімшілік актілер заң негізінде шығарылатын, яғни оны
Мемлекеттік әкімшілік актілердің ерекшеліктерінің бір түрі ол оның
Сонымен мемлекеттік әкімшілік актілерді мемлекеттік атқару
Ең алдымен бұл актілер заң негізінедегі актілер болып
Олар арнайы Үкіметтің ресми құжаттары нысанында
Мемлекеттік әкімшілік актінің мазмұнында мемлекеттік әкімшілік етуші
Сондай-ақ мемелекеттік әкімшілік актінің нәтижесінде, яғни салдарынынан әкімшілік
Мемлекеттік әкімшілік актінің заңдылық күші танылуы үшін ол
Біріншіден - мемлекеттік әкімшілік құқықтық акт Қазақстан Республикасының
Екіншіден - мемелекеттік әкімшілік құқықтық актілерді арнайы өкілеттігі
Үшіншіден - заң талап еткен жағдайларда - мемелекеттік
Қорытынды
Сонымен мен өзімнің курстық жұмысымды қортындылай келіп төмендегідей
Ең алдымен әкімшілк құқықтың нормалары басым жағдайда, императивті
Әкімшілік құқық нормалары - деп заңмен көзделіп
Енді әкімшілік құқық нормаларының ішкі құрылымы жайлы айтар
гипотеза
диспозиция
санкция
Гипотеза дегеніміз, яғни белгілі бір жағдайлар болған реттерде
Басқаша айтқанда бұл мәселе құқық нормалары қандай жағдайда
Диспозицияға келер болсақ, ол негізінен құқық субъектісіне нақты
Санкция - құқық нормаларының талаптарын сақтамаған реттерде қолданылатын
Пайдаланылған әдебиеттер
Нормативтік құқықтық актілер:
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жыл, өзгертулер мен
2. Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі.
Әдебиеттер:
1. Админстративное право Республики Казахстан. Академический курс,
2. Админстративное право Республики Казахстан. Ибрагимов Х.Ю. Алматы:
3. Админстративное право. Учебник. Д.Н. Бахрах. М.:
4. Админстративное право и процеесс. Ю.А.Тихомиров
5. Админстративное право. Российской Федерации.Часть І. А.П.
6. Алехин Ю.М. Козлов. М.: ТЕИС. 1994.
7. Админстративное право: Учебник/ Под ред. А.П. Коренва.М.
8. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқығы, Академиялық курс. Алматы,
Админстративное право и процеесс. Ю.А.Тихомиров М:.1998
Админстративное право Республики Казахстан. Академический курс,
Админстративное право. Российской Федерации.Часть I. А.П. Алехин
Админстративное право. Учебник. Д.Н. Бахрах. М.: БЕК.
Админстративное право: Учебник/ Под ред. А.П. Коренва.М. 1996.С
Админстративное право Республики Казахстан. Ибрагимов Х.Ю. Алматы :
С 40.
Админстративное право. Учебник. Д.Н. Бахрах. М.: БЕК.
Админстративное право Республики Казахстан. Ибрагимов Х.Ю. Алматы :
Админстративное право Республики Казахстан. Ибрагимов Х.Ю. Алматы: Данекер,
Админстративное право Республики Казахстан. Ибрагимов Х.Ю. Алматы :
Админстративное право Республики Казахстан. Академический курс,
Админстративное право. Российской Федерации.Часть I. А.П. Алехин
8