Кіріспе 2
Зейін туралы жалпы ұғым 3
Зейіннің физиологиялық негізі 3
Зейіннің құрылымы мен түрлері. 5
Сыртқы және ішкі зейін түрлері. 8
Ұжымдық, топтық, даралық зейін түрлері. 9
Зейіннің негізгі қасиеттері 10
Зейінділік және адам зейінінің типтері. 14
Зейіннің адам өміріндегі алатын орны 14
Зейінді тәрбиелеу жолдары 15
Инженер еңбегіндегі зейіннің ролі 16
Қорытынды 19
Пайдаланылған әдебиеттер 19
Кіріспе
Қазақ әдетте біреудің білік – бітіміне, мінез –
Демек, зейінді жан дегеніміз үлкен ұғымды береді. Ал
Жұмыстың өзектілігі. Жалпы зейін туралы туралы ұғымдар әр
Зерттеу нысаны (объектісі) ретінде Қ. Жарықбаевтың «Жалпы психологиясы»
Ә. Алдамұратовтың «Жалпы психологиясы», Г. Алексеевтің «Профессия –
Зерттеудің мақсаты. Жұмыстың негізгі мақсаты, мүмкіндігімше, ғалымдардың зейін
Зейін туралы жалпы ұғым
Зейін деп – адам санасының белгілі
Мысал келтірейік. Оқушы математикалық
Адамға тән әрекеттің кез-келген түрінде
Зейіннің физиологиялық негізі
Зейіннің физиологиялық негіздерін И .П .Павлов
Сыртқы дүниенің көптеген тітіркендіргіштерінің ішінде біреуі миға көбірек
Мәселен, қызық кітапқа беріле оқығанда адамға кейбір бөгде
Қозу процесі ешқашан да ми қабығына біркелкі тегіс
Бұл жөнінде И.П.Павлов былай дейді: «Бас сүйегінің сыртынан
Ұлы физиолог оптимальдық қозу үнемі қозғалыста болатындығн айта
Зейіннің құрылымы мен түрлері.
Зейін адамның еркіне қарай
Ырықсыз зейіннің психологиялық әдебиеттерде бірнеше синонимі бар.Кейбір зерттеулерде
Адамның таным әрекетінде көңіл – күйге қатты әсер
Ырықсыз зейіннің көрінуіне төмендегі жағдайларсебеп болады:
а) күшті тітіркендіргіштер (көзді аштырмайтын жарық, қанық бояулы
ә ) адамның сыртқы дүниедегі объектілерге қатынас жасауының
Адамның ырықты зейіні әрекетті саналы түрде белгілі ерік
Ырықты зейін ерікті немесе активті зейін деп те
Адамның күрделі мәселелерді шешуі, орфографиялық ережелерді қолданып жазба
Ырықты зейін мынандай ерекшеліктермен сипатталады:
Қандай болмасын бір әрекеттің талабына сай зейінді бағындыра
Үйреншікті жұмыс жағдайын жасап алып, алаңдататын нәрселерден бойды
Орындалатын істің мәнісін, маңызын түсіну үшін білімге шын
Түрлі қолайсыз жағдайларда да жұмыс істеуге машықтану. Мәселен,
Зейінді болуды өзіңе үнемі ескертіп отыру керек. Бір
Зейіннің екі түрі де бір-бірінен ешқашан қалмай ілесіп
Ырықты зейінді дұрыс ұйымдастырудың маңызды шарты – адамның
Үйреншікті зейін – зейіннің ерекше түрі. Атынан көрініп
Әрекет кезінде үйреншікті зейіннің пайда болуы - әркімнің
Зейіннің жоғарыда қарастырылған үш түрі де бір –
Қандай нәрсеге болса үйреніп, жаттығып алған соң, адамның
Сыртқы және ішкі зейін түрлері.
Объектісінің орналасу жағдайына орай, зейін сыртқы және ішкі
Ішкі зейін – сананың ішкі іс - әрекетке,
Ішкі зейіндер – сана мен өзіндік сананың дамуы
Ішкі зейін қалыптаспайынша, адамның ақыл – ой, эстетикалық
Ұжымдық, топтық, даралық зейін түрлері.
Ұжымдық зейін – бір сыныптағы барлық оқушының зейінін
Топтық зейін – бір ұжым ішіндегі жеке топтар
Даралық зейін өз міндетін орындауға әр адамның санасын
Зейіннің негізгі қасиеттері
Зейін мынадай ерекшеліктерімен сипатталады:
а) көлемі;
б) бөлінуі;
в) шоғырлануы;
г) тұрақтылығы;
д) ауысуы;
Зейіннің көлемі – адамның бір көргенде – ақ
Нәрселерді топтастыпу арқылы зейіннің көлемін ұлғайту топтың жеке
Физиологиялық тұрғыдан зейін көлемін өсіріп, ұлғайту мидағы оптимальдық
Зейіннің тар, көлемдісі де жарамсыз қасиет емес. Әңгіме
Зейін көлемін арттыру үшін мұғалім балаларды комплекс заттарды
Зейіннің бөлінуі деп адамның кез – келген іс
Бір мезгілде өлең жаттап, әрі қарапайым қосу мен
Мысалы, жас ұстаз өз зейіінін бірнеше объектіге бөле
Дегенмен, ұстаздық тәжірибесі біртіндеп жетіле түскендіктен, оның
Зейінді бөдудің физиологиялық негіздері
«... біз бір іспен, бір оймен айналыса жүріп,
Зейіннің шоғырлануы – адам санасының белілі бір объектіге
Зейіннің шоғырлануы оның көлемімен, бөлінуімен де тығыз байланысты.
Мәселен, алгебрадан есеп шығарып отырған оқушы зейінін тек
Зейіннің тұрақтылығы деп оның объектіге бағытталып, ұзақ уақыт
Зейіннің бұл қасиеті жүйке процестерінің күшіне, әдеттерге т.
Зейінді бір жерге тұрақтатып, жинақтап алу арқасында адам
Зейіннің осы қасиетінің оқу процесінде маңызы зор. Сабақ
Ересек адамдар жұмыс үстінде зейінін 40 минуттай бір
Зейінді ұзақ уақыт бойы іс - әрекетке жеткілікті
Мәселен, ысқырған дауыс, қоңыраудың сылдыры, сырнай – керней
Мәселен, машинаның дүрілі, музыканың әуені зейінді аударатын тітіркендіргіш
Мәселен, орыстың атақты жазушысы А. П. Чехов жас
Зейіннің ауысуы деп оның бір объектіден екінші объектіге
Зейіннің ауысуының толқудан айырмашылығы – оның саналы түрде
Зейіннің бұл қасиетінің физиологиялық негізі – қозудың оптимальдық
Зейіннің ауысуы объект ерекшеліктеріне де байланысты. Алғашқы сабақта
Өйткені, олардың санасында әлі де «бақылау жұмысындағы
Зейіннің қасиеттері бір – бірімен тығыз байланысты және
Зейінділік және адам зейінінің типтері.
Зейіннің адам өміріндегі алатын орны
Адамның зейінділік күйіне тән нәрселер: сезімталдық, ойдың айқындығы,
Зейінділік күй – адамның мүдделі ісі мен қажетті
Адамды мінез сипатына қарай зейінді, зейінсіз, алаңғасар деп
Зейінді тәрбиелеу жолдары
Балаларда тілдің шығуына байланысты ырықты
Мектеп жасына дейінгі балалардың зейінінің қалыптасуында ойын әрекеті
Балаларда зейіннің түрлі қасиеттері (көлемі, бөлінуі, тұрақтылығы т.
Мектеп – оқушылардың зейінін оқу – тәрбие процесінің
Мәселен, бірінші сынып оқушылары түрлі нәрселерді санағанда, көбінесе
Оқушы зейіні негізінен сабақ үстінде тәрбиеленеді. Сабақтың
Бірінші сыныптан бастап оқушыларды зейінділікке әдеттендіру, оларада зейіннің
Бүкіл сыныпқа не жеке оқушыларға берілетін тапсырмалар дәл,
Бала қайда жүрсе де мектепте ,
Зейінді күшті және тұрақты етететін құдылыстардың бірі –
Төменгі сынып оқушыларынынң жүйке жүйесіеің әлде де болса,
Оқушылардын зейінін дұрыс қалыптастыруға мұғалімнің жеке басының
Мұғалім балаларға сабақ үстінде зейінін дұрыстап аудара
Ы. Алтынсарин : «Егер балалар бірдемені түсінбейтін
Инженер еңбегіндегі зейіннің ролі
Бүгінгі заманда, ғылым мен техниканың шарықтап дамуы барысында
Инженерлік еңбек дегеніміз – техникалық, технологиялық және әлеуметтік
Инженер еңбектерінің басты ерекшеліктері мен инженер еңбегіндегі зейіннің
Біріншіден, инженер еңбегі - өндіруші, өнім шығарушы еңбек,
Екіншіден, инженерлік іс - әрекеттің әмбебаптық сипатына байланысты,
Үшіншіден, инженерлік еңбек үлкен мән – мағынаға және
Төртіншіден, инженерлік еңбектің маңызды белгісі - өндірісті басқарудағы
Инженерлік еңбектің тағы бір ерекшелігі –
Мәселен, бүгінгі таңда нарық жағдайында біз отандық тауарларымыздың
Инженерлік еңбектің жауапкершілігі, осыдан туындайды. Инженерлік есепте, шешім
Инженер еңбегінде арнайы және анықтамалық әдебиеттерімен танысу, техникалық
Инженердің кәсіби және жеке басының қасиеттеріне қойылатын талап
Инженер кәсібінің ерекшеліктерінің тағы бірі – шеберлікке жету,
Инженер – біздің техникалық ғасырымыздың шешуші тұлғасы және
Қорытынды
Қорыта келгенде, зейін дегеніміз айналадағы объектілердің ішінен керектісін
...Зейін – адам жан дүниесіне енрінің барлығында өтетін
Егер зейін болмаса, заттарды, құбылыстарды жақсылап, толығырақ ашығырақ
Зейінді дамытудың ең жақсы тәсілі адамдарға ықыласты болуға
Осы ерекшеліктері мен сипатына қарай зейін адамның психологиялық
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Жарықбаев Қ. «Жалпы психология» .
2. Тәжібаев «Жалпы психология» .
3. Сәбет Бап – баба «Жалпы психология»
4. Жарықбаев Қ. «Жантану негіздері».
5 Алдамұратов Ә. «Жалпы психология» .
6. Дружинин Б. «Психология»
7. Богословский «Жалпы психология» .
8. Алексеев Г. «Профессия – конструктор»
9. Немов Р. «Психология»
1