ЖОСПАР
Кіріспе 2
1.Шағын кәсіпорындар қызметінің әлеуметтік-экономикалық мәні және көрсеткіштері 3
1.1 Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің экономикалық мәні және
1.2 Шағын кәсіпорынның қызмет тиімділігіне әсер ететін факторлар
2.«Бикен-жарнама» ЖШС мысалында кәсіпорын қызмет ету тиімділігін талдау
2.1 «Бикен-жарнама» ЖШС-ның техникалық-экономикалық сипатталуы 10
2.2 Кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметінің тиімділігін бағалау 15
3. Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпорындар қызметінің тиімділігін арттыру
3.1 Қазақстан Республикасында шағын кәсіпорындарды мемлекеттік қолдау 24
3.2 Шағын кәсіпорындардың ішкі ресурстарын тиімді пайдалану 29
Қорытынды 31
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТ КӨЗДЕРІ 33
Кіріспе
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен инновациялық серпілістің
Қазақстан Республикасы Президентінің халыққа арнаған жолдауында ел экономикасын
Үкімет ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бәсеке қабілеттілігін
Қазіргі таңда әлемдік экономикада бәсекелестіктің қарқыны артуда. Сонымен
Қазіргі заманғы экономикалық жағдайда әр шаруашылық субъектісінің қызметі
Әлемдік экономикалық ойды ұғыну, зерттеу және жалпылау кәсіпкерліктің
Берілген курстық жұмыста «Бикен-жарнама» ЖШС кәсіпкерлік қызметін арттырумен
Осыған орай, курстық жұмыстың мақсаты: нарық жағдайында өнеркәсіптегі
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық, әкімшілік
1.Шағын кәсіпорындар қызметінің әлеуметтік-экономикалық мәні және көрсеткіштері
1.1 Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің экономикалық мәні және
Шағын кәсіпкерлік субъектісінің қызметіне баға беру оның тиімділігінің
«Шағын кәсіпкерлік – бұл шаруашылық жүргізуші субъектілердің толық
Анықтаманың өзінде айтылғандай, шағын кәсіпкерлік – бұл нарықтық
Шағын кәсіпкерліктің қызмет ету тиімділігі қызмет етудің барлық
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың экономикалық тиімділігінің негізі – оған
Әр түрлі ғалым-экономистер шағын кәсіпкерліктің тиімділігін арттыруға, оның
К.Решетинскийдің пікірінше, тиімділік белгілі бір қатынасты білдіреді және
Тиімділік бұл – пайдалы әсер мен оған жету
Шағын кәсіпкерлік тиімділігінің төрт түрі анықталған, олар:
Экономикалық тиімділік келесі постулат арқылы көрсетіледі: Кәсіпорында шешім
Әлеуметтік тиімділік қолда бар шектеулі құралдармен кәсіпорынның барлық
қанағаттандыруды қамтамасыз етеді.
3. Техникалық тиімділік – кәсіпорынның
байланысты, алға қойылған техникалық мақсаттарға жетуді қамтамасыз
етеді (өндірістік потенциалға қажетті, өнімге және өндірістік
бағдарламаға қойылған сандық және сапалық талаптардың орындалуы).
4. Экологиялық тиімділік – кәсіпорынның экологиялық
мақсаттарға жетуіне зейін қояды.
Қызмет ету тәжірибесінде экономикалық, әлеуметтік, техникалық және экологиялық
Нарық жағдайында әрбір кәсіпорын экономикалық тәуелсіз тауар өндіруші
Жоғарыда айтылған экономикалық әсер натуралды және құнды көрсеткішпен
Осындай көрсеткіштерге мысалы: жалпы өнім, тауарлы өнім, өткізілген
Шағын кәсіпкерліктің экономикалық қызметін талдау нәтижелері болашақта даму
Қызмет етуге баға берген кезде тек қана экономикалық
Шағын кәсіпкерлікте экономикалық қызметтің тиімділігі «тиімділік» категориясының баға
Экономикалық қызмет ету тиімділігі өндірістік потенциалдың пайдалану дәрежесін
Қызмет ету тиімділігі – тауар өндіру мақсатында ресурстарды
Экономикалық қызмет тиімділігін жоғарылату мәселесі келесі: әрбір еңбек,
Шағын кәсіпкерліктің қызмет ету тиімділігін жоғарылату қажеттілігі мен
Өндірісті басқару жүйесінде кәсіпорын қызметінің тиімділігін объективті анықтай
Өнеркәсіпте шағын кәсіпкерліктің қызмет ету тиімділігін өлшеудің бастапқы
Нарықтық экономиканың және кәсіпкерліктің негізгі табысы болып табылатындықтан,
Кәсiпкерлiк дегенiмiз – белгiлi бiр iстi iстей бiлу.
Турлерi:
атқаратын мiндетiне қарай бөлiнедi: өндiрiстiк, коммерциялық, қаржылық, консультациялық.
Меншiк турлерi бойынша: жеке меншiк, мемлекеттiк меншiк, қоғамдық
Кәсiпкерлiктiң ұйымдық- экономикалық формасы:
Концерн – көп салалы АҚ әр түрлi компаниялардың
Ассоциация – экономиканың дербес кәсiпорындардың ерiктi бiрлестiгi. Маманданған
Консорциум – iрi финанс операцияларын жүргiзу үшiн (өте
Синдикат – бiр саланың кәсiпкерлерiн тауар сатуға бiрiктiру.
Картель – тауар, қызмет көрсету бағасы, нарық аудандарын
Кәсiпкерлiктiң ұйымдық-құқықтық формалары коммерциялық және коммерциялық емес деп
1.Жекелік
2.Ұжымдық
3.Корпоративтi
Жекелiк кәсiпкерлiк немесе жеке кәсіпкерлік заңды тұлға құрмастан
Ұжымдық кәсiпкерлiктiң түрлерi: шаруашылық серiктестiктер, акционерлiк қоғамдар.
Корпоративті кәсіпкерлікке ассоциациялар мен бiрлестiктер, концерндер, холдингтер
Жарғылық капиталы құрылтайшылардың үлесiне (салымдарына) бөлiнген коммерциялық ұйым
Қатысушылары серiктестiктiң мiндеттемелерi бойынша өзiне тиесiлi барлық мүлкiмен
Серiктестiктiң мiндеттемелерi бойынша өзiнiң бүкiл мүлкімен жауап беретін
Бiр немесе бiрнеше адам құрған жарғылық капиталы құрылтай
Қатысушылары серiктестiк мiндеттемелерi бойынша өздерiнiң жарғылық капиталға қосқан
Өзiнiң қызметiн жүзеге асыру үшiн қаражат тарту мақсатында
Азаматтардың бiрлескен кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыруға және мүшелерiнiң
Қазақстан Республикасында кәсiпкерлiктiң дамуы.
Қазақстанда кәсiпкерлiк ерте заманнан келедi. Көшпелi шаруашылық жағдайында
1.2 Шағын кәсіпорынның қызмет тиімділігіне әсер ететін факторлар
Фактор сөзі (латын тілінен аударғанда – істеуші, өндіруші)
Нарық жағдайында өнеркәсіптегі шағын кәсіпкерліктің тиімділігіне көптеген факторлар
Жағымды – бұл факторлар аты айтып тұрғандай-ақ шағын
Жағымсыз – керісінше бұл әсер ету бағытына байланысты
Шағын кәсіпкерліктің тиімділігін арттыратын факторларға мыналар жатады.
Өндіріс процесінде негізгі қорларды қолдану.
Экономиканың құрылымын дамыту, оңтайлы инвестициялық факторлар, ұтымды басқару,
Ауқымды инвестицияларды тарту.
Әлемдік деңгейдегі менеджмент қызметі құлдырау жағдайында болған аса
Әлемдік рынокқа шығу және әлемдік шаруашылық байланысқа белсенді
Бірінші топқа жататын факторлар шағын кәсіпкерліктің өндірістік ресурстарын,
Осы мүмкіншіліктердің әрі қарай іске асырылуы екінші факторға
Олардың жүзеге асырылуы келесілерге бағытталған.
Нарықтың сұранысын қамтамасыз ету мақсатында өндірістің ырғақтылығын қажетті
Тиімді коммерциялық жұмысты жүргізу үшін өндіріс шығындарын азайту
Кәсіпорынның техникалық және экономикалық деңгейін қамтитын табыс көлеміне
Нарық жағдайында шағын кәсіпкерліктің өндірістік қызметі сыртқы факторларға
Әлемдік нарықтың және ішкі нарықтағы жағдайдың өзгеруімен байланысты.
Мемлекет ішінде немесе глобалдымасштабтағы саяси жағдайдың өзгеруімен байланысты.
Инфляциялық процестермен байланысты.
Мемлекеттің қызметімен байланысты.
Жоғарыда айтылғандай кәсіпкерлік қызметтің дамуына байланысты және байланысты
Шағын кәсіпкерлік қызметіне байланысты қызмет ету тиімділігінің басты
Шағын кәсіпкерлік субъектісінің қызметіне байланысты емес факторларға жататындар:
Шағын кәсіпкерлік субъектісі қызметінің тиімділігіне әсер ететін келесі
Маңыздылығы кем емес тиімділікке әсер ететін факторлардың бірі
Жоғарыда қарастырылған факторлардан басқа шағын кәсіпкерлік субъектісінің қызмет
Шағын кәсіпорындардың ең басты маңыздылығы – бұл әлеуметтік
Сонымен, жоғарыда баяндалғандай экономиканың жаңа жағдайындағы рынокқа өтуінде
Шағын кәсіпорындар жайында статистикалық мәліметтерге назар аударайық .
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің мәліметтері бойынша 2005 ж.
Шағын кәсіпкерлікте (заңды тұлғалар) жұмыспен қамтылған азаматтар саны
Шағын кәсіпкерліктің ЖІӨ-ге қосқан үлесі 2003 ж. 16,2%-ды
Заңды тұлғалар - тауарлар мен қызметтерді сатудан
Шағын кәсіпорындардың қалыптасқан салалық құрылымы соңғы жылдары мүлдем
2003 ж. көлеңкелі экономиканың үлесі ЖІӨ-ден 22,6%-ды құрады,
2.«Бикен-жарнама» ЖШС мысалында кәсіпорын қызмет ету тиімділігін талдау
2.1 «Бикен-жарнама» ЖШС-ның техникалық-экономикалық сипатталуы
«Бикен-жарнама» кәсіпорны 1993 жылы екі кәсіпорынның бірігуі негізінде
Серіктестік мемлекеттік тіркеуден өткен кейін, жеке меншік құқығы
Серіктестік өзінің қызметін толық шаруашылық есеп негізінде жүзеге
Серіктестіктің жарғылық қоры 62000 (алпыс екі мың) теңге
Құрылтайшы жарғылық капиталға өзінің жарнасы көлемінде серіктестіктің міндеттерімен
Серіктестікті құру және қызмет атқарудың мақсаты өндірілген өнім,
Серіктестік келесі қызмет түрлерін жүзеге асырады: өндірістік, сауда-саттық,
металдық құрылғылар, визуалды және түстік жарнаманы дайындау, құру
жарнамалық өнімді шығару, символдарды шығару, фирмалық белгілер, дизайнерлік
көркем-безендірушілік қызмет, көркем және сувенирлік өнімдерді шығару;
баспашылық қызмет, полиграфиялық және баспа өнімдерін шығару;
қоғамдық тұтыну тауарлар өндірісі, өндірістік-техникалық тауарлар өндірісі;
өндірістік-техникалық өнімдерді сату, сатып алу бойынша коммерциялық қызметті
сауда-саттық қызмет;
әр түрлі өндірістік-техникалық бағыттағы өнімдерді көтерме және бөлшек
делдалдық және жабдықтау қызметі;
өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы келісімдік қатынастарды қалыптастыру, маркетинг,
жарнама-ақпараттық қызмет.
Серіктестік қызметінің мақсаты өз клиенттерін қанағаттандыру болып табылады.
Барлық өндірілетін өнім 6 топқа бөлінген:
Баспа өнімдері: жалаулар, ауыстырушылар, плакаттар, марапаттау ленталары, палаткалар,
Тігу өнімдері: баскиімдер, киім-кешек, арнайы қызметкерлер киімі, жалаулар
Шелкография – бұйымға логотипті жасау, оның ішіне: стикерлер,
Тігін өнімі: погондар, тігіншемелер.
Биллбордтар.
Түсті жарнама.
Өндірілетін өнімнің үлкен үлесі баспа өнімдеріне (58%), түсті
Техникалық-экономикалық көрсеткіштердің талдауы келесі бағыттарды анықтады: 1) зерттелген
3-кесте - «Бикен-жарнама» ЖШС-ның техникалық-экономикалық көрсеткіштері.
№п/п Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
1 Өнім өткізуден түскен табыс, мың тг. 114666
2 Өнімнің өзіндік құны, мың тг. 93680 209363
3 Жиынтық табыс, мың тг. 20986 39237
4 Негізгі қызметтен түскен табыс, мың тг. 10460
5 Негізгі емес қызметтен түскен табыс, мың тг.
6 Салық салудан кейінгі негізгі емес қызметтен түскен
7 Таза табыс, мың тг. 7322 8484
8 Жұмысшылардың орташа тізімі, адам 112 124
9 Қорқайтарымдылық, тг. 3,91 6,28
10 Қорсыйымдылық, тг. 0,26 0,16
11 Активті бөлімнің қорқайтарымдылығы 4,50 7049
12 Еңбектің қорқаруландырылуы, мың тг. 262,142 319,227
13 Материал қайтарымдылығы, тг. 21,10 31,11
14 Материал сыйымдылығы, тг. 0,047 0,032
15 Бір жұмысшының жылдық орташа тигізген үлесі, мың
Талданатын периодтың ішінде кәсіпорын қызметін суреттеу үшін кәсіпорынның
4-кесте-Кәсіпорын өндірістік күштерін тиімді пайдаланудың талдауы.
№ Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
Күштерді тиімді пайдалану (%):
1 Баспа өнімдері 62,8 70,3
2 Тігу өнімдері 45,6 51,8
3 Тігін өнімдері 27,6 33,3
4 Шелкография өнімдері 73,3 81,1
5 Биллбордтар 40,0 49,7
6 Өнімнің 5 негізгі топтары бойынша өндірістік күштерді
Барлық талданатын период кезеңінде кәсіпорын өндірістік күштерінің тиімді
Мысалы баспа өнімдерінен өндірістік күштердің максималды тиімді пайдаланылуы
Жалпы алғанда зерттелген период аралығында өндірістік күштердің пайдаланылу
Кәсіпорында негізгі қорлар көлемі интенсивті өскендіктен, кәсіпорын өндіріс
Өндірістік күштердің пайдалану тиімділігін анықтағаннан кейін, негізгі капиталды
5-кесте-Кәсіпорынның негізгі қорларын пайдалану мен мүліктік жағдайының тиімділігі.
№ Көрсеткіштері 2003 жылы 2004 жылы
1 Қорқайтарымдылығы 3,91 6,28
2 Қорсыйымдылығы 0,26 0,16
3 Негізгі қорлардың активті бөлімінің қорқайтарымдылығы 4,50 7,49
4 Еңбектің капиталқаруландырылуы 262142,9 319227
5 Ескіру коэффициенті 0,42 0,45
6 Қажеттілік коэффициенті 0,58 0,55
7 Негізгі қорлардың жаңару коэффициенті 0,14 0,26
Талдауды жүргізу барысында келесі бағыттар айқындалды.
Негізгі қорлардың қорқайтарымдылық динамикасының талдауы келесіні көрсетеді: зерттелген
Қорқайтарымдылық негізгі қорлардың активті бөлімінің көлеміне тәуелді болғандықтан,
Қорсыйымдылық қорқайтарымдылық көрсеткішіне сәйкес керісінше өзгереді: 0,26-дан 0,16-ға
Қорлардың қажеттілік дәрежесі төмендейді, бұны қорлардың ескіру және
Еңбектің қорқаруландырылуы зерттелетін периодта өскен, бұл кәсіпорын негізгі
Жалпы кәсіпорын бойынша келесілерді белгілеп өтуге болады: 1)
Кәсіпорынны негізгі қорларын пайдалану тиімділігін анықтағаннан кейін, материалдар
6-кесте-Материалдар мен айналым қорларын пайдалану анализі.
№ Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
1 Материал қайтарымдылығы 21,10 31,11
2 Материал сыйымдылығы 0,047 0,032
3 Айналмалы қорларының айналым саны 16,82 21,97
4 Бір айналымның айналу ұзақтығы 21,40 16,39
2004 жылы материал қайтарымдылығының көлемі жоғарылады, алайда қолданылған
Өнімнің материалсыйымдылығының көлемі материалқайтарымдылығына кері болғандықтан, сәйкесінше көрсеткіш
Материалдық айналмалы қорларының айналым саны өсті, бұл өткізуден
Бір айналымдық ұзақтығы жасалатын айналым санына тәуелді болғандықтан,
Кәсіпорын қызметінің тиімділігін сипаттауда еңбек қорларын пайдалану сапасы
Еңбек ресурстарын тиімді пайдалануды анықтау үшін өндірілген өнімнің
7-кестеде көрсетілген талдау негізінде 1 жұмысшымен жасалған орташа
7-кесте-Еңбек ресурстарын тиімді пайдалануын талдау.
№ Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
1 1 жұмысшымен жасалған орташа жылдық жұмыс 1023804
2 Жұмысшы еңбекақысының 1 теңгесіне шаққанда шығарылатын өнім
3 Кадрлар ағымы коэффициенті 18,8 22,6
Жұмысшылардың еңбекақы көлемі төмендеді, өйткені еңбекақының өсу қарқыны
Кадрлар ағымы өте жоғары. Жалпы алғанда еңбек ресурстарын
2.2 Кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметінің тиімділігін бағалау
Өндірістің ағымдағы және болашақ қызметінде қолданылатын ішкі резервтерін
8-кестенің берілгендері бойынша жалпы капитал рентабельділігі төмендеді, 2003
Өзіндік капитал рентабельділігінің динамикасын талдауға назар аударсық, оның
8-кестедегі берілгендердің анализі келесіні көрсетті: сатылымдар рентабельділігі төмендеді,
8-кесте-Рентабельділік коэффициенттерінің көмегімен «Бикен-Жарнама» кәсіпорын рентабельділігін бағалау
№ Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
1 Жалпы капител рентабельділігі 0,19 0,18
2 Өзіндік капитал рентабельділігі 0,33 0,30
3 Сатылымдар рентабельділігі 0,18 0,16
4 Өндірістік қорлар рентабельділігі 0,16 0,10
Өнімнің өзіндік құны 2004 жылға қарай 8%-ке өсті,
1-сурет. Сатылым рентабельділігі өзгеруінің графигі.
1 мен 2 сандарының арасында – 2003 жыл
Өндірістік қорлардың рентабельділігі де талдау периодында төмендеді, оның
Кәсіпорын рентабельділігінің көрсеткіштерін анықтағаннан кейін оның әр түрлі
9-кестедегі берілгендерді талдау барысында жалпы және өзіндік капиталдың
Кәсіпорын өнімдері өткізуден түскен табыстың өсу қарқыны жоғары
Кәсіпорынның ағымдағы активтер ағымдылық айналымдылығының талдауы нәтижесінде 2004
Қорлар мен шығындар талдауы барысында 2003 жылға дейін
деңгейіне жетті – 31,11 айналым саны. Бұндай жағдайға
9-кесте-Кәсіпорынның кәсіби белсенділігінің көрсеткіштері.
№ Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
1 Капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенті 22,9 5,17
2 Өзіндік капитал айналымдылық коэффициенті 5,19 8,70
3 Негізгі капитал айналымдылық коэффициенті 6,08 10,43
4 Қорлар мен шығындар айналымдылығының коэффициенті 21,09 31,11
5 Дайын өнім айналымдылығының коэффициенті 100,41 257,08
6 Дебиторлық борыштар айналымдылығының коэффициенті 15,56 25,37
7 Мобильді қорлар айналымдылығының коэффициенті 119,07 336,4
8 Кредиторлық борыштар айналымдылығының коэффициенті 30,67 50,40
9 Ағымдық активтер айналымдылығының коэффициенті 6,77 5,70
Дайын өнім айналымдылығы жыл сайын жоғарылады, 2004 жылға
Дәл осындай жағдай ақша қорларының айналымдылығымен қайталанды, 2003
Дебиторлық борыштар айналымдылығы күрт өзгерулерге ұшырады. 2003 жылы
Кредиторлық борыштар жағдайы дебиторлық борыштар жағдайына ұқсас. Оның
Жалпы кәсіби белсенділік көрсеткіштерін бағалай отырып, зерттелген периодта
Ал рентабельділік көрсеткіштерінің жағдайы басқаша, зерттелген периодтың соңында
Сатылым рентабельділігінің жағдайлары бірқалыпты емес, оның бір-ақ көрсеткіші
Кәсіпорынның ағымдағы активтер айналымдылығының көрсеткіштері ірі өзгерулерге тап
Ең тапшылықты ресурстар бұл – қаржылық ресурстарды тиімді
10-кесте-Кәсіпорынның өтімділік көрсеткіштерін талдау.
№ Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
1 Өзіндік айналым қорларының көлемі, мың теңге. 4779,795
2 Өзіндік айналым қорларының маневрлігі 0,22 0,19
3 Жалпы жабу коэффициенті 1,60 1,60
4 Жылдам өтімділік коэффициенті 1,76 1,83
5 Абсолютті өтімділік коэффициенті 0,16 0,10
6 Активтерде айналым қорларының үлесі 0,51 0,50
7 Өзіндік айналым қорларымен қамтамасыз ету коэффициенті 0,25
8 ТМҚ-ны жабу коэффициенті 0,49 0,42
Өтімділік көрсеткіштерін талдау арқылы кәсіпорынның өз міндеттемелерін жабу
Кәсіпорын иелігінде өзіндік айналым қорларының үлкен көлемі 2004
Өзіндік айналым қорларының маневрлігін бағалауда оның кәсіпорындағы көрсеткіштері
Кәсіпорын қызметінің спецификасын бағалай отырып, яғни өндіріс қорсыйымдылығының
Маневрлік көрсеткіштерінің төмендеуі байқалды. Көрсеткіштің төмендеуі келесіге тәуелді
Кәсіпорын өзінің міндеттемелерін жабу қабілеттілігін сипаттайтын көрсеткіштің бірі
Бұл көрсеткіштің осындай көрінісі кәсіпорын ағымдағы активтері көлемінің
Жылдам өтімділік коэффициенті көмегімен жылдам өтімділікті активтер активтер
Келесі талданатын көрсеткіш Активтерде айналым қорларының үлесі болып
Айнылым қорларын сипаттау үшін, осы қорлардың ішінде запастардың
Өтімділікті талдауды аяқтайтын запастарды жабу коэффициенті тауарлы-материалдық қорлар
Жалпы кәсіпорын өтімділігін талдау келесіні көрсетті: кәсіпорынның ағымдағы
Активтер құрамындағы айналым қорларының үлесі өсуде, запастар мен
Болашақ инвесторлар, банктер және контрагенттер кәсіпорынның қаржылық жағдайына
11-кестедегі берілгендердің талдауын өзіндік капитал шоғырландыруды коэффициентінен (тәуелсіздік
Көрсеткіштің осындай деңгейі жоғары және осы көрсеткішке тіркелген
Өзіндік капитал шоғырландырылуының кері көрсеткіші ретінде қаржылық тәуелділік
11-кесте-Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын талдау.
№ Көрсеткіштер 2003 жылы 2004 жылы
1 Тәуелсіздік коэффициенті 0,58 0,59
2 Тәуелділік коэффициенті 0,42 0,41
3 Қаржыландыру коэффициенті 4,90 5,30
4 Қарыздық және өзіндік қорлар арасындағы байланыс коэффициенті
5 Қаржылық тұрақтылық коэффициенті 0,62 0,61
6 Инвестициялау коэффициенті 1,17 1,20
7 Ұзақ мерзімді қаржылық қорларды жұмылдыру коэффициенті 0,07
8 Кредиторлық борыштар коэффициенті 0,11 0,11
Бұл көрсеткіштің төменгі деңгейі өзіндік капиталдың кәсіпорын қорларының
Бұны келесі көрсеткіштерді есептеу арқылы көруге болады. Қаржылық
Зерттелген периодта бұл көрсекіш оның тиімсіз деңгейінен де
Әрі қарай жұмылдырылатын ұзақ мерзімді қарыздық қорлар коэффициенттерін
Кредиторлық борыштар коэффициентінің нәтижесінде жалпы қорлар көлеміндегі кредиторлық
Қаржылық тұрақтылықты сипаттайтын келесі көрсеткіш қаржыландыру коэффициенті болып
Қаржыландыру коэффициентіне кері көрсеткіш қарыздық және өзіндік қорлар
Тағы бір көрсеткішті есептейік, капитал құрылымының қалыптасу рационалдығын
3. Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпорындар қызметінің тиімділігін арттыру
3.1 Қазақстан Республикасында шағын кәсіпорындарды мемлекеттік қолдау
Нарық жағдайында шағын кәсіпкерліктің тиімділігі мен басқару стратегиясын
Кәсіпкерлік қызметті басқару кезінде тиімді шешім қабылдау үшін
Қызмет ету тиімділігін арттыру шағын кәсіпкерлікті қаржылық ресурстармен
Шағын бизнесті дамытуға қамтамасыз ететін барлық құрылым біркелкі
Банктер;
Сақтандыру және лизингтік компаниялар;
Факторингтік компаниялар;
Кеңес беруші фирмалар (консалтинг);
Венчурлық қорлар;
Холдингтік компаниялар;
Аудиторлық компаниялар;
Арбитраждық соттар;
Шағын бизнес кәсіпорындардың ассоциациясы.
Бұл категорияларға батыс елдерінде, сонымен қатар технопарктерді, өндірістік-технологиялық
Банк – қаржылық операцияларды жүргізуге маманданған компаниялар, салымдарды
Сақтандыру компаниялар – адам өмірін, мүлікті және т.б.
Факторинг – адам немесе компания иелігіндегі борышты өндіру
Венчурлық фирмалар шағын бизнесте жасалынған жобаларды қаржыландыру үшін
Факторинг – коммерциялық банктердің ең көп тараған делдалдық
Консалтинг орталығы. Бұл орталықтың қызметкерлері тегін кеңестер
Кәсіпкерлерге арналған оқыту орталығы. Кәсіпкерлерге арналған оқыту орталығының
Кәсіпкерлік қызметтің шет елдік тәжірибесін талдау нарықтық экономикасы
-1- мазмұны бойынша мемлекеттік реттеу: ұйымдық-басқарушылық, экономикалық және
-2- Бағытталуы бойынша мемлекеттік реттеу тікелей және жанама
Ұйымдық-басқарушылық әдіс шектерді анықтау үшін қолданылады. Ұйымдық басқарушылық
Институционалдық әдістерді қолдану шағын бизнес инфрақұрылымын және оған
Мемлекеттік реттеудің тікелей әдістеріне басқару объектісіне тікелей әсер
А. меншікті қорғау;
В. кәсіпкерлікте толық қолайлы жағдай саясатын жүргізу;
С. сол тарифтерін төмендету;
D. банк жүйесіндегі өзгерістер;
Е. шет ел инвесторларын тарту;
F. кәсіпорын мен корпорация құру және акция шығару
Шағын бизнесті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарламалардың 2 түрі
негізгі;
қамтамасыз етуші.
Негізгі бағдарламалардың мақсаты жоспарлау, ұйымдастыру және кәсіпкерлік қызметті
шағын және орта кәсіпорынға көмек көрсету;
кәсіпкерлікке қаржылай көмек көрсету;
кәсіпорынды басқарудың тиімді жүйесін құруда көмек көрсету;
бизнеске ақпараттық қолдау көрсету;
тиісті салық жүйесі мен басқа да реттеуші механизмдер
қоғамда кәсіпкерлік орта құру.
Кәсіпкерлікті қолдауда мемлекет қызметінің бірінші бағыты шағын және
Қазақстан республикасындағы шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі агенттік қызметінің
Шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі орталық және жергілікті атқару
Алдымен материалдық өндіріс саласында кәсіпкерліктің даму бағдарламасын дайындау
Шағын кәсіпкерлікке қаржылық және техникалық көмек көрсету мәселелері
Экономиканың шағын секторынашет ел инвестициясын тарту үшін қолайлы
Республикада кәсіпкерлердің мүддесін қорғау үшін мақсатқа сай құрылған
Шағын бизнестің дамуына мемлекеттік заңдардың, бағдарламалардың, нұсқаулардың және
Шағын бизнеске әсер ететін факторларды анықтау бойынша экономикалық
Шағын бизнес өкілдерімен жұмыс жасау, оларды қажетті ақпаратпен
Мемлекеттік саясатты қалыптастыру кезінде шағын бизнес өкілдерінің өз
Шағын бизнестің адвокаттық кеңесі 4 бөлімнен тұрады:
жалпы бөлім
экономикалық зерттеу бөлімі
ақпараттық бөлім
аймақтық бөлім
мемлекеттік кәсіпкерлікті қолдаудың екінші бағыты қаржылық ресурстармен қамтамасыз
Кейбір елдерде шағын бизнеске тәуекел қорларын беру тәжірибесі
Жаңа фирмаларды мемлекеттік қаржыландыру келесі 4 бағыт бойынша
шағын бизнесті инвестициялаудың американдық компаниясына ұқсас шағын және
қарыз және несиелерді мемлекеттік кепілдіктермен қамтамасыз ету.
қошаған ортаны қорғау құралы ретіндегі қымбат құралөжабдықтарды қажет
инвесторлар мен фирмалар арасында делдалдық қызметті жүзеге асыру.
Жоғарыда көрсетілгендей бизнеске қаржылай қолдау көрсетуден басқа мемлекет
венчурлық қорларды инвестициялауда зейнетақы қорларының қаражаттарын пайдалануға рұқсат
Жеке инвесторлардың инвестициялық белсенділігін ынталандыру үшін салыққа деген
Салықтық кірістерді немесе облигациялық механизмдерді не жеке компаниялармен
Мемлекет қызметінің үшінші бағыты бұл – кәсіпорындарды басқарудың
Жоғарыда көрсетілгендей кәсіпорын қызметінің тоқталуының басты себептерінің біріне
Төмен немесе тегін бағадағы бухгалтерлік көмек;
Заң кеңестері;
Жаңа кәсіпорындар ашу бойынша кеңестер.
Шағын бизнесті қолдаудың мұндай консалтингтік бағдарламасының болуы болашақтағы
Мемлекет қызметінің төртінші бағыты бизнеске кеңінен ақпараттық қолдау
Бесінші бағыт бұл – сәйкес салық салу және
Алтыншы бағыт – қоғамның сипаттамасының өзгеруін қоғамдық салада
3.2 Шағын кәсіпорындардың ішкі ресурстарын тиімді пайдалану
Қорытынды
Шағын кәсіпорынды дамыту нарықта тауарлармен толтыру мен қызметпен
Шағын кәсіпкерліктің дамуына мемлекет тарапынан қолдау көрсету өте
Менің ойымша республикада шағын кәсіпорындарды дамыту үшін салық
Шағын кәсіпорындарды дамытуда мемлекеттік тіркеу іс-шаралары жеңілдетілген. Астанада
Мемлекет тарапынан тек мемлекеттік кәсіпорындарға қолдау көрсетіледі. Осы
Әрине бүгінгі таңда Қазақстандағы Банк жүйесінің дамуы ТМД
Қарастырылған «Бикен-жарнама» кәсіпорны ұйымдық-құқықтық нысанындағы жауапкершілігі шектеулі серіктестік
Материал қайтарымдылығы өсіп, материал сыйымдылығы төмендеді. Осылайша «Бикен-реклама»
Жұмысшылардың еңбекақы көлемі төмендеді, өйткені еңбекақының өсу қарқыны
Кадрлар ағымы өте жоғары. Жалпы алғанда еңбек ресурстарын
Кәсіпорынның сатылымдар рентабельділігі төмендеді, бұл өнімнің өзіндік құнының
Бәсекелес кәсіпорындар – жарнамалық өнімді өндірушілер саны өсіп,
2004 жылы қорлар айналымдылығы өзінің максималды деңгейіне жетті.
Тәуелсіздік коэффициентінің жоғары деңгейі және осы көрсеткішке тіркелген
Соңғы мәліметтер бойынша өзіндік капитал тек негізгі қорларды
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТ КӨЗДЕРІ
«Қазақстан Республикасының 2003 – 20015 жылдарғы арналған Индустриялық-инновациялық
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2030» Елбасының Қазақстан халқына жолдауы.
Софронов А.В. «Экономика предприятия», 2003.
Салық кодексі, 1999.
Еңбек туралы заңы, 1999.
Окаев К.О. «Предпринимательская деятельность».
«Экономика фирмы», под редакцией В.Я. Горфинкеля, В.А. Швандера,
М.Б. Бисенғазиев, А.Ш Хамитов «Кәсіпкерлік негіздері». А., 2005
Под редакцией Осипова «Основы предпринимательского дела», Москва, 2000.
Мейірбеков, Әлімбетов «Кәсіпорын экономикасы».
Жолдасбаева «Кәсіпорын экономикасы».
С.А. Уваров, «Стратегия бизнеса», Москва, 1999г.
Карла Бент «Деловая стратегия », Москва, 1993.
«Стратегическое планирование», под редакцией Уткина А., 1999г., Москва.
«Производственный менеджмент», Поршнев.
«Экономика, организация и планирование промышленного производства», под редакцией
Кузнецова О.Н. «Операционный менеджмент», Алматы, Экономика 1999.
«Управление развитием организации» Москва, 2002г.
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2030» Елбасының Қазақстан халқына жолдауы. Алматы,
Софронов А.В. «Экономика предприятия», 2003 C.45
Окаев К.О. «Предпринимательская деятельность». С.88.
М.Б. Бисенғазиев, А.Ш Хамитов «Кәсіпкерлік негіздері». А., 2005
Окаев К.О. «Предпринимательская деятельность». С.89.
М.Б. Бисенғазиев, А.Ш Хамитов «Кәсіпкерлік негіздері». А., 2005
«Экономика фирмы», под редакцией В.Я. Горфинкеля, В.А. Швандера,
С.А. Уваров, «Стратегия бизнеса», Москва, 1999г. С.46
11