КІРІСПЕ..........................................................................................3 – 5
1 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың құрылу ерекшеліктері және қызмет
Акционерлік қоғамдардың Қазақстан экономикасындағы ролі.
2 «МАҢҒЫСТАУГЕОЛОГИЯ» АҚ – НЫҢ ЖАЛПЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
«Маңғыстаугеология» АҚ – мы туралы қысқаша мәлімет, оның
«Маңғыстаугеология» АҚ – ның экономикалық тиімділігін талдау.......................................................................................22-28
3 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ТИІМДІЛІГІН
ЖОҒАРЛАТУ ЖОЛДАРЫ
3.1 АҚ – дың өндірістік тиімділігін арттыру жолдары
ҚОРЫТЫНДЫ.................................................................................34-35
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР КӨЗДЕРІ................................36
КІРІСПЕ
Қазақстанның әлеуметтік-экономиаклық дамуының жаңа сатысы экономикалық ғылымға көп
Бүгінгі күні Қазақстанда нарықтық экономиканың негіздерін құрудың маңызды
Экономикадағы өндірістің құлдырауы және дағдарыс жағдайларында акционерлік қоғамдардың
Елімізде акционерлік қоғамдардың дамуы мемлекет иелігінен алу мен
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті жүзеге
Жекешелендірудің мемлекеттік саясаты акционерлік қоғамдарды мүліктік айналымның орталығына
Акционерлік қоғам структурасын құру мен басқару әлі толық
Экономикалық басқарудың теориялық-методологиялық негізі ДЖ. М. Кейнстің, А.
Нарықтық экономиканың дамуындағы ғылыми-методологиялық проблемалар Қазқстанның белгілі экономикистерінің
Сол сияқты ТМД елдерінің экономист ғалымдарының да еңбектерінен
Қазіргі уақытта акционерлік қоғамдардың Ұйымдастырушылық-экономикалық басқару әдістері аз
Түрлі шешілмеген сұрақтарды, акционерлік қоғамдардың жұмыс істеу тиімділігін
Мемлекеттік және коммуналдық кәсіпорындарды жекешелендіру салдарынан кәсіпкерліктің акционерлік
Акционерлік қоғамға, ұжымдық кәсіпкерліктің құқықтық нысаны ретінде, заңды
1.Акционерлік қоғам – акционерлік заңнамасымен, жарғысымен, жергілікті
Біріншісі: жеке субъектілер жалпы біртұтасқа бірігетін әлеуметтік мәнді
Екіншісі: құрылу мен қызмет етудің белгілі бір мақсатының
Акционерлік қоғамдардың құрылуы мен қызмет етуінің негізгі мақсаты
Үшіншісі: ішкі құрылымның және функционалды дифференциацияның бар болуы
2.Экономикалық белгі – жарна ретінде жарғылық капиалға акционерлермен
3. Материалдық – құқықтық белгі, оған екі элемент
4. Процессуалды – құқықтық белгі – соттарда талапкер
Курстық жұмыстың мақсаты: нарықтық экономика жағдайындағы акционерлік қоғамдардың
Аталған жұмысқа сай, оның негізгі міндеттері болып мыналар
нарықтық экономика жағдайындағы акционерлік қоғамдардың теориялық негіздерін ашып
«Маңғыстаугеология» АҚ – ның технико – экономикалық көрсеткіштеріне
АҚ – дың экономикалық мәнін, оның Қазақстан Республикасындағы
АҚ – дың тиімділігін арттырудың шетелдік тәжірибесіне талдау
Курстық жұмыстың құрылымы. Жалпы курстық жұмыс
Жұмысты жазу кезінде отандық және шетелдік авторлардың әдебиеттері,
1 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың
құрылу ерекшеліктері және қызмет етуі.
Акционерлік қоғам – бұл акция сату мен ақшалық
негізінде құрылған мекемелік форма, ол жалпы акционерлік капиталға
Зерттеушілер көрсеткендей, акционерлік жекеменшік – бұл заңды түрде
Жекеменшік акционерлік форманың артықшылықтары мен кемшіліктерін қарастыра отырып,
Акционерлік қоғамды басқа мекемелік – құқықтық формалармен салыстырса,
Кесте – 1. Мекемелік – құқықтық формалардың ,
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік Акционерлік Қоғам
1 2
Нормалық база
ҚР Азаматтық кодекс (59 бет, 77-83 беттер) ҚР
2. ҚҰРАМЫ
Акционерлік қоғамдар туралы заң қабылданбағандықтан, минималды қойылған шекке
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – оның құрамы
тұрақты қатысушылары ЖШС үшін оның беріктігі мен өзара
Қатысушыға – қатысушылар
тобының үстінен бақылау, жат тұлғаларды кірістіруге жол бермеушілік
Кемшіліктері:
ЖШС үшін - өзгерістегі
қатысушылардың шектеулілігі; Акционерлер саны 500 – ден
Артықшылыұтары:
АҚ үшін – инвесторлардың
арқасында жарғылық капиталды өсіру артықшылығы, акционерлер құрамын өзгерту
Акционерлер үшін – артықшылық жоқ.
Кемшіліктері:
АҚ үшін – акция
концентрациясы сол немесе басқа акционерлер үшін АҚ басқару
Акционерлер үшін – жақтас тұлғаларды енгізу мүмкіндігі; жарғылық
3. БАСҚАРУ ОРГАНДАРЫ
Қатысушылардың ортақ жиналысы; ЖШС атқарушы органы (жалғыз немесе
Артықшылығы:
ЖШС үшін – оперативтік
басқару ;
Қатысушы үшін - әсерлік
атқарушы басқарма; ортақ жиналыста көпшілік даусымен шешілуі; қатысушылардың,
Кемшіліктері:
ЖШС үшін – шешім қабылдау
кезінде қиындығы; Акционерлердің ортақ жиналысы (қоғамда ,
Артықшылықтары:
АҚ үшін – директорлар
кеңесінің қатысуымен, атқарушы органдардың үстінен әсерлі бақылау алу;
Кемшіліктері:
АҚ үшін, акционерлер үшін де
жоқ.
4. КАПИТАЛ ЖАРҒЫСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
Жарғылық капитал құжаттарға сай учредитель салымының бірігуімен есептеледі.
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – қатысушының
реестрін енгізуді қажет етпейді;
Кемшіліктері:
ЖШС үшін – капитал өсіру
жиынтығы.
Жарғылық капитал құрылтайшының акциясымен есептелінеді және оның номиналды
Артықшылықтары:
АҚ үшін – шексіз қатысушылар
арасында акцияларды орнықтыру, инвесторлар салымы көлемімен АҚ –
Акционерлер үшін - өздерінің құқықтары негізінде акцияларды барынша
Кемшіліктері:
АҚ үшін – реестр қолдану
қажеттігі, акционерлер үшін жоқ.
5. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫ ӨСІРУ ПРОЦЕДУРАСЫ
Жарғылық капиталды өсіру, тек ЖШС толығымен төлеп біткеннен
Басқа қатысушылар шешімімен немесе төрттен үш бөлігі көлемінде
Мұндай шешімге қатыспаған тұлғалар өз үлесін талап етуге
Егер жарғылық капиталды өсіру болмаса, алда салым салған
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – тіркелу
уақытының қысқартуын өзгерту, себебі эмиссия қорытындыларын тіркеу қажет
Кемшіліктері : жоқ Акцияларды шығару
Артықшылықтары:
АҚ үшін жоқ, акционерлер
үшін – жарғылық капиталда өз үлесін көбейту мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
АҚ үшін – тіркеу
эмиссиясының қорытындысы нәтижесінде процедурасының қиындауы; акционерлер үшін
6. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛЫН ӨСІРУ
Қосымша пропорционалдық салымдар есебіне, жеке капитал есебіне, сонымен
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – төлем қабілетін
жоғарлату;
Қатысушы үшін – ЖШС – ның
рейтингісі мен ликвидносін жоғарлату;
Кемшіліктері:
ЖШС үшін де, қатысушылар
үшін де жоқ.
Акциялардың шығарылуы мен эмиссиялардың орнығу есебіне.
Артықшылықтары:
АҚ үшін – төлем қабілетінің
жоғарлауы, акционерлер үшін де сол.
Кемшіліктері:
АҚ үшін де, акционерлер үшін
де жоқ.
7. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫҢ КІШІРЕЙТІЛУІ
ЖШС – те жарғылық капиталдың кішірейтілуі қатысушылар салымдарының
Артықшылықтары:
ЖШС үшін де, қатысушылар
үшін де жоқ.
Кемшіліктері:
ЖШС үшін – жарғылық
капиталдың кішірейтілуі үшін тіркелу қажеттігі; жарғылық капиталды
Артықшылықтары:
АҚ үшін, акционерлер үшін де
жоқ.
Кемшіліктері:
АҚ үшін –АҚ – ның
рейтенгісінің төмендеуі.
8. ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ (акционерлердің) ЖАУАПКЕРШІЛІКТЕН (қоғамнан) ШЫҒУЫ
Жауапкершілікте қатысудан бас тарту, жат қылу, өз үлесін
Артықшылықтары:
ЖШС үшін – жауапкершіліктен
шығу жарғылық капияталдың көлеміне әсер етпейді;
Қатысушылар үшін – басқаның
үлесін сатып алу қатысушыға құқықтық артықшылық береді, мүдденің
Кемшіліктер:
ЖШС үшін – қатысушылар
құрамының өзгеруінің тіркелу қажеттігі;
Қатысушы үшін – егер басқа
біреудің үлесі үшінші тұлғаға (қалған қатысушылардың келісімімен) әлдеқайда
Артықшылықтары:
АҚ үшін – акционерлер
құрамының өзгеруі капиталдың өсуіне әсер етпейді.
Акционерлер үшін – өз
үлестерін басқа акционерлерге сату мүмкіндігі, курстық айырмашылықтардан
Кемшіліктері:
АҚ үшін – акционерлер
құрамын өзгерту, бір қолдағы акциялардың концентрациясы, АҚ нан
Акционерлер үшін – жарғылық
капиталда аз үлеспен қалу, контрольдік акция пакетінің мүмкіндігінше
АҚ басқа заңды тұлғалардан негізгі айырмашылығы қатысушының
АҚ тек өзіне қатысты мүліктерге қорған бола алады,
Мүлік есептеудің алғашқы көзі – АҚ ақша соммалары
Акционерлік меншік тек екі жолмен ғана құрылады: салым
Жекешелендіру қалпында акцияларды сату мекеме жұмысшыларында акциялардың
Алайда жұмысшылардың мекеме меншігіне айналуы тек мекемелік салық
Жекешелендірудің ең көп тараған түрлерінің бірі – халыққа
Акцияны ашық күйде сату халыққа жинақ түрінде келеді.
Қазақстанда Акционерлік қоғамдардың пайда болуы мемлекеттік кәсіпкерліктерден екі
Ең алғашқысы өз өркендеуін «Мемлекеттену мен жекешелендіру туралы»
Бұл сатыда мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі орган –
ҚР - да 1996 – 1998 жылдары мемлекеттік
Мемлекеттік акция пакеттерін «алтын акцияға» ауыстырылуы да бақылау
Мемлекеттік мүлікті қолданудың келесі бағыты – мемлекеттік АҚ
Мемлекеттік шаруашылықтар акционерлік компанияларға бірігуі арқылы жүзеге асырылады
Акционерлік қоғам - өз қызметін жүзеге асыру үшін
Халықтық акционерлік қоғам – өз капиталының мөлшері тиісті
Қоғамды халықтық акционерлік қоғам деп тануды қоғамның өтініші
Қоғамды халықтық акционерлік қоғам деп, сондай-ақ акционерлік қоғам
Ал акция дегеніміз – акционерлік қоғам шығаратын және
Жалпы экономикалық бағыттандыру нормалары- ол барлық иемденуші
субьективтік сферада құрылған ережеге сай мемлекеттік орган
басқармалары, бюджет, ішкі экономика сферасында, бәсеке сұрақтары жөнінде
Мемлекеттік кәсіпкерліктердің акционерлік қоғамдарға айналулары
жөніндегі нормалар;
Мекемелік бағыттандыру, акционерлік қоғамның шаруашылығы мен
оның басқармалары жөніндегі нормалар;
Қарастырлып отырған нормалар ішіндегі ең проблемалысы 3 -ші
болып табылады.Бұл құқықтық нормалар ҚР – ның Азаматтық
Акционерлік қоғамдардың Қазақстан экономикасындағы ролі
Қазіргі Қазақстан экономикасы нарықтық қатынастардың қалыптасу процесінің жүруімен
Экономикалық реформаның басты мақсаттарының бірі – кәсіпорынды мүліктік
Қазақстан Республикасының Үкіметі нарық экономикасы стратегиясын жарияланғаннан бастап
Алдағы уақытта мемлекеттік меншікте ұлттық экономиканың үштен бір
Меншіктің монополиялану көлемі мен ауқымын, сол сияқты экономиканың
Қазақстанда мемлекет иелігінен алу және жекешелендірудің бірінші кезеңінде
Меншіктәң әр формасын тарихи тұрғыдан, өндіргіш күштер мен
Қайта түрлендірген объектілердің жартысынан астамы ұжымдық меншікке берілді.
Сатып алудың бұл формасы мемлекет және халық үшін
1993 жылы 1 қаңтарда Қазақстандағы қайта түрлендірген
Нарықтың қазіргі түсінігі меншіктің бір формасына монополия болуды
Толыққанды нарық жағдайында қажеттілікті нақты анықтауға және оларды
Меншіктің көп түрлілігі мен тең құқылы формаларын жасау
Мемлекеттік меншікті қайта түрлендіру процесінде республика Үкіметі екі
Бірінші, бұл үлкен істің еңбекшілердің қатысуымен және олардың
Екінші қағида, меншіктің көп түрлілігі мен тең құқылылығын
1993 жылы көктемде Қазақстан Республикасында 1993 – 1995
Жаппай жекешелендіру тұжырымының алатын орны ерекше. Біріншіден,
Жаппай жекешелендіру төңірегінде республика тұрғындарының меншігіне барлық мүліктік
Мемлекет иелігінен алу және жекешелендірудің Ұлттық бағдарламасына сәйкес
Миллиондаған купон иелерінің көзқарасымен қарағанда, ИЖҚ(инвестициялық жекешелендіру қоры)
Акционерлеудің басты пайдасы - бұл алдағы уақытта
Егер, басқа да компанияның акцияларын орналастыру нәтижесіне байланысты,
Акционерлеу процесінің қолайлы жақтарымен қоса теріс жақтары да
Акционерлік меншік формасы қосарланған салық салуға, яғни салықты
Кәсіпорындар мөлшері және акцияны шығаруды ұйымдастырудың техникалық қиындығы
Міне, сондықтан да Қазақстан заңдылықтарында ірі және орта
Мемлекеттік кәсіпорынды акционерлік қоғамға қайта түрлендіру процесіндегі ең
Қазақстанда жекешелендіру объектісінің мүлкін бағалау барысында
инфляция индексін ескеретін қалдық құны негізінде әдістеме қолданылады.
2 «МАҢҒЫСТАУГЕОЛОГИЯ» АҚ-НЫҢ ЖАЛПЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
2.1 «Маңғыстаугеология» АҚ – мы туралы қысқаша
Қазақстан Республикасы нарығында «Маңғыстаугеология» АҚ – мы 1957
«Маңғыстаугеология» АҚ бастапқы жарғылық қоры бір акцияның номиналды
жарғылық қордың шамасының 25% артықшылығы бар акция түрінде
жарғылық қордың шамасының 75% қарапайым акция түрінде
«МГ» АҚ – ның өзінің жеке балансы,
Компаниядағы барлық жұмыстарды кәсіби мамандар, өз ісінің шеберлері
«Маңғыстаугеология» АҚ өнімі болып мұнай өнімдеріне (бензин, мұнай
«МГ» АҚ- ның келесідей өндірістік құрылымы бар:
Негізгі өндіріс:
мұнай мен газ өндіретін цех ;
мұнайды дайындайтын және айдайтын цех ;
орталық инженерлік-техникалық қызмет (ОИТҚ);
қабаттарға мұнай беруді арттыру бойынша және скважиналарды капиталды
Қосалқы өндіріс:
орталық ғылыми-зерттеу лабораториясы ;
өндірістік қызмет көрсету базасы ;
құрал-жабдықты іске қосу мен электрмен қамтамасыз етудің прокатты-жөндеу
мұнай өнімдерін тию және жөнелту құбырлары;
Аталған саланың ерекшелігі мұнда өндіріс үрдісі үздіксіз болып
Жасап шығарудың басынан бастап кен орнының эксплуатациялық қоры
1-сурет. «МГ» АҚ-ның басқару құрылымы.
Бас заңгер – кәсіпорынның қызметіндегі заңдылықтың сақталуын қамтамасыз
Бас экономист – кәсіпорындағы экономикалық жобалау қызметін басқарады.
Мұнайды өңдеу жөніндегі департамент
Бас инженер – механикалық және техникалық жобаларын жүзеге
Энергетик – тиісті техникалық жағдайдың сақталуын қамтамасыз етеді.
Технолог – бәсекеге қабілетті технологияларды енгізумен өндірістің техникалық
Техникалық бақылау – бекітілген үлгіге және стандарттар мен
Жобалық-конструкторлық бөлім - өндірістік ресурстардың неғұрлым аз шығындармен
Техникалық қауіпсіздік – кәсіпорында сау және қауіпсіз еңбек
Бас механик – тиісті механикалық жағдайларының сақталуын қамтамасыз
Экономика департаменті
Қаржылық талдау талдау бөлімі - өндірістің рентабльдігін жоғарлату,
Орталық бухгалтерия – бухгалтерлік есепті жүргізеді және ұйымдастырады.
Еңбекақы бөлімі – еңбекақыны ұйымдастырады.
Кадрлар бөлімі – жұмыс кадрлары мен мамандарды іріктеу
Маркетинг бөлімі – маркетинг стратегиясының барлық түрлерін және
2-кесте. 2004, 2005 жж-ғы «Маңғыстаугеология» АҚ негізгі технико-экономикалық
Көрсетікіштер Өлшем бірлігі 2004 жыл 2005 жыл 2004ж-ға
1. Өткізілген өнімнен түскен табыс мың тг. 816436,0
2. Өткізілген өнімнің өзіндік құны мың тг.
3. Жалпы табыс мың тг. 223863,9 321456,2 143,6
4. Кезең шығындары мың тг. 164422,4 215221,6 130,9
5. Негізгі қызметтен түскен түсім мың тг.
6. негізгі емес қызметтен түскен табыс мың тг.
7. Салық салғанға дейінгі жиынтық табыс мың
8. Таза табыс мың тг. 41609,0 74364,2 178,7
9. Өнімнің 1 тг.кеткен шығыны теңге 0,93 0,90
10. Өнім рентабельдігі % 9,7 15,5 159,8
11. Сату рентабельдігі % 5,1 7,3 143,3
12. Өндіру рентабельдігі % 0,37 0,57 154,05
13. Жұмыскерлер саны адам 395 399 101,01
14. Жұмысшылар саны адам 366 370 101,09
15. 1-жұмыскердің еңбек өнімділігі мың тг. 2066,9 2544,7
16. 1-жұмысшының еңбек өнімділігі мың тг. 2230,7 2744,1
17.Жұмыскерлердің еңбек ақы қоры мың тг. 324238,9
18. Жұмысшының еңбек ақы қоры мың тг. 276794,2
19. 1-жұмыскердің орташа еңбек ақысы теңге 68404,8 74135,3
20. 1-жұмысшының орташа еңбек ақысы теңге 73824,9
21. Н.Қ. орта жылдық құны мың тг. 112792,5
22. Айналым құралдарының орта жылдық құны мың тг.
23. Қор қайтарымдылығы теңге 7,23 31722 107,9
24.Қор сыйымдылығы теңге 0,14 0,13 92,8
25. Қормен қарулану мың теңге 308176,6 352208,6
Кесте мәліметтерінен көріп отырғандай, өткізілген өнімнен түскен
Кезең шығындары 50799,2 мың теңгені құрап, кәсіпорынның таза
2005 жылғы жұмыс істейтіндердің саны 399 адамды құрады
Кәсіпорындағы 1-жұмыскердің орташа еңбек ақысы – жұмыскерлер еңбек
2004 жылы НҚ бастапқы құны 112792,5 мың теңгені
НҚ пайдалану тиімділігін қор сыйымдылығы көрсеткішінің көмегімен түсіндіруге
Осылайша, тауарлық өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар 2004
Қызмет етудің технико-экономикалық көрсеткіштерін талдаудан келесідей қорытындылар жасауға
2.2 «Маңғыстаугеология» АҚ – ның экономикалық тиімділін
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі мен қызметінің тиімділігін бағалау
мен талдау қаржылық талдаудың қорытынды кезеңі болып табылады
Яғни, кәсіпорынның нарықтық белсенділігін сипаттайтын негізгі көрсеткіштер:
бір акцияға түскен табыс (пайда);
акцияның құндылығы;
бір акцияның баланстық құны;
акцияны котировкалау – бағалау коэффициенті;
бір акцияның табыстылығы;
дивиденттерді төлеу коэффициенті (төленген дивиденттер үлесі, дивиденттік шығу);
тұрақты өсу коэффициенті;
капиталдандыру коэффициенті;
Бұл көрсеткіштерді талдау қор биржасында тіркелген және сонда
өздерінің құнды қағаздарын бағалайтын компанияларда орындалады. Талдау тікелей
Акцияға түскен табыс. Инвестор акцияны сатып алғанда,
ДЧА = ДЧ – ДВПР.А./ АО
Мұндағы: ДЧА – бір акцияға түскен түскен таза
ДЧ – таза табыс;
ДВПР.А. – айрықша акциялар бойынша дивиденттер;
АО – айналымдағы әдеттегі (кәдімгі) акциялар саны.
Бір акцияға түскен табыс, айналымдағы әдеттегі әрбір акцияға
Акцияға түскен табыс – бұл сол бойынша төленетін
Айта кету керек, дамыған нарықтық экономика жағдайында бір
Оның аналитикалық тұрғыда негізгі кемшілігі – әр түрлі
Акциялардың құндылығы. Ол акцияның нарықтық бағасын акцияға түскен
ЦА= РЦ/ ДЧА
Мұндағы: Ц А – акцияның құндылығы;
РЦ – акцияның нарықтық бағасы;
Д АЧ – бір акцияға түскен таза табыс.
Акцияның нарықтық бағасы бағасы мен бір акцияға түскен
Акцияның нарықтық бағасы мен акцияға түскен табыс шамасы
Бұл көрсеткіштің динамикасында салыстырмалы түрде жоғары өсуі, басқа
Инвестор жоғары табыс алу мақсатымен ақшасын бір компанияға
Басқа инвесторлар кепілді табыс көзін табуға ынталы. Сондықтан
Бір акцияның баланстық құны кәсіпорынның бухгалтерлік есеп пен
БС.А.= СА.К. – СП.А./ АО
Мұндағы: БС.А. – акциялардың баланстық құны;
С А.К. – акционерлік капиталдың құны;
С П.А. – айрықша акциялардың құны;
А О – айналымдағы әдеттегі акциялар саны.
Акцияны бағалау коэффициенті – акцияның нарықтық бағасының оның
КК.А. = РЦ / БС.А.
Мұндағы: К К.А. - акцияны бағалау коэффициенті;
Р Ц – бір акцияның нарықтық бағасы;
Б С.А. - бір акцияның баланстық құны.
Бағалау коэффициенті мағынасының бірден артық болуы, потенциалды (мүмкін)
Акцияның есептеу (баланстық) бағасы көрсетілген (номиналдық) құнның (яғни
Акцияның нарықтық бағасы – бұл оның қазіргі сату
Акцияның нарықтық бағасының көрсетілгеннен айырмашылығы, ол капиталдандырылған табысты
АКЦИЯ КУРСЫ = ДИВИДЕНТТЕР / НЕСИЕЛІК ПАЙЫЗ *
Несиелік пайыз есебінен (есептелген пайыздың орташа мөлшерлемесі) салым
Акцияның табыстылығы – табыстылықты ағымдағы және жиынтық деп
НД = ДВА / РЦ.А.
Мұндағы: НД – дивиденттің іс жүзіндегі нақты нормасы,
Д АВ- бір акцияға түскен дивидент;
Р Ц.А. – бір акцияның нарықтық бағасы.
Басқа сәйкес компаниялармен салыстырғанда акцияның табыстылық коэффициентін талдаумен
Акцияның табыстылығы курстық айырманы есепке ала отырып та
ДА = ДВА +(РПРЦ.А. – РПЦ.А.) / РПЦ.А.
Мұнда: ДВА – бір акцияға түскен дивидент;
РПЦ.А. – акцияның сатып алу бағасы,
РПРЦ.А. – акцияның сатылу бағасы.
Акцияның табыстылығы жоғары болған сайын, ол инвестор болуы
Бұл көрсеткіш дивиденттің бір әдеттегі (жай) акцияға және
КД.В. = ДВА / ДЧА
Мұндағы: КД.В. – дивиденттерді төлеу коэффициенті;
ДВА – бір акцияға түскен дивидент;
ДЧА – бір акцияға түскен таза табыс.
Аталған коэффициентті талдаудың бір ерекшелігі оның «жақсы» немесе
Қаралған коэффициенттің белгілі бір деңгейіне келсек, ол әр
Дивидент төлеу коэффициентінің мағынасы фирманың инвестициялық саясатына тәуелді.
ағымдағы табысты (дивидент) алу және акцияның курстық
Әдетте инвесторлар олардың инвестициялау мақсатына дивиденттік саясаты жоғары
Тұрақты өсу коэффициенті – компанияның келесі жылы өзінің
КУ.Р. = ДЧ – ДВ / СК(алдыңғы жыл)
Мұндағы: КУ.Р. – тұрақты өсу коэффициенті;
ДЧ – таза табыс;
ДВ – дивиденттер;
СК – меншікті (акционерлік) капитал;
Аса күрделі емес түрлендіруден кейін бұл көрсеткіш мынадай
КУ.Р. = Д Ч / СК * (1
Мұндағы:
ДЧ - акционерлік капиталдың
СК
ДВ - дивиденттерді төлеу көрсеткіші.
Д Ч
Капиталдандыру коэффициенті – компания шығарған құнды қағаздар түрлері
Капиталдандыру көрсеткішінің динамикасы, басқадай бағалы қағаздар бойынша борышттық
КК = - әдеттегі акциялар құны / құнды
Құнды қағаздар арасындағы пропорцияны талдау, әсіресе әдеттегі акция
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы мен нарықтық белсенділігін сипаттайтын көрсеткіштердің
«Қаржылық леверидж бір жағынан облигация мен айрықша акция,
Л = О + АП / АО
Мұндағы: Л – леверидж деңгейі;
О – облигациялар;
АП - айрықша акциялар;
АО - әдеттегі акциялар (49).
Леверидж деңгейінің жоғары болуы – қауіпті құбылыс, өйткені
Шаруашылықты жүргізуші субъектілердің нарықтық белсенділігін сипаттайтын негізгі көрсеткіштер
Қазақстан Республикасында құнды қағаздар нарығы енді ғана қалыптасып
3 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ТИІМДІЛІГІН ЖОҒАРЫЛАТУ ЖОЛДАРЫ
АҚ – ның өндірістік тиімділігін арттыру жолдары және
Соңғы жылдары Қазақстан экономикасы тез қарқынмен
Кәсіпорынның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін мыналарды
қажеттіліктерді жоғары деңгейде қанағаттандыру;
кәсіпорынның бәсекелік қабілеті өнімнің сапасымен өндірістің тиімділігі арқылы
радикалды және эволюциялық өзгерістерге дайын болу, оларға тез
Қазіргі таңда көптеген кәсіпорындардың стратегиларына өзгерістер ен- гізіліп
Еліміз «Қазақстан - 2030» ұзақ мерзімді стратегиялық
Нарықтық жағдайда қазақстандық кәсіпорындар басшылары мен top менеджерлеріне
Әдебиеттерде көп қарастырылатын, тәжірибеде өзін
Этолондық стратегиялар кәсіпорынның төрт түрлі тәсілімен өсіп келе
1. Эталондық стратегияның бірінші тобын шоғырландырылған өсу стратегиялары
- нарықтағы позициясын күшейту. Мұнда кәсіпорын берілген
- нарықты дамыту стратегиясы. Мұнда өндірілген өнімге
- өнімді дамыту стратегиясы. Мұнда берілген нарыққа
2. Кәсіпорынды дамытудың екінші стратегиясын әртараптандырыл
- өндірісте жаңа өнім түрін өндіруге жаңа
- көлденең әртараптандыру, нарықта жаңа технологиямен өндірілген, қолданыстағы
3. Жаңа құрылымдарды қосу есебінен кәсіпорындарды
- сатылап біріктірудің кері стратегиясы, жабдықтаушылардың үстінен
- алға ұмтылатын сатылас біріктіру стратегиясының мәні
4. Эталондық стратегияның төртінші
- кәсіпорын бизнесін ары қарай жүргізе алмайтын
- кәсіпорын өзінің қызмет ету аясына ұзақ
- өндірістік шығындарды кеміту мүмкіндіктерін қарастыруға және шығындар
Іс жүзінде кәсіпорын бірнеше стратегияларды бірге қолдануы (әсіре
Жоғарыда айтылғандарды назарға ала отырып, стратегияны кәсіпорын
Кәсіпорын стратегиясы мен саясаты өзара байланысты болады. Бір
Стратегия кәсіпорынды тиімді басқаруға әсер ететін көптеген бәсеке–
Жалпы алғанда кәсіпорын стратегиясы –
Кәсіпорынның негізгі қызметі мен бөлімшелеріне жабдықтау, өндіріс, қаржы,
Стратегияны қалыптастыру тек жоғары басшылықтың
Кәсіпорынның стратегиялық жоспарлау үрісі басқару шешімдерін қабылдауға көмектесетін
болады. Олар: ресурстарды бөлу, сыртқы ортаға бейімделу, ішкі
Ресурстарды бөлу – қор, басқарушылық қабілет пен технологиялық
Ішкі үйлесу тиімді біріктіру мен ішкі операциялардың оң
Кәсіпорын стратегиясын жүзеге асырудың құралы ретінде оны дамыту-
1- сурет. Әлемдік тәжірибеде қалыптасқан стратегиялық жоспарлаудың сатылары
Фирма стратегиясы таңдап алынған соң жүзеге асыру жөніндегі
Сонымен, кәсіпорын айтарлықтай жеңіске ие болмаған күнде де
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі күні нарықтық экономиканың қатаң заңдарына бейімделе алған
Алғашқыда АҚ – дар (бағалы қағаздар нарығының негізгі
Курс жұмысын жазу барысында «Маңғыстаугеология» АҚ – ның
«Маңғыстаугеология» АҚ – ның 2005жылы жалпы табыс 321456,2
Негізінде кез келген акционерлік қоғамның өмір сүру әдісі
Сонымен, Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың дамуында келесідей негізгі
қарапайым халықтың көбінің акционерлік қатынастар мәселелерін түсінбеуі;
көптеген қоғамдарда акция «акция» болып табылмайды;
акционерлік қоғамдардың үлесінің көптігі;
Заңдық базадағы қайшылықтар
Осындай бірқатар мәселелерді шешу жолдары:
Заңдық базаны ретке келтіру;
Акционерлік істі білетін мамандарды дайындау (қаржыгерлер, брокерлер мен
Акцияның әлеуметтік қағидасын максималды түрде сақтай отырып, тарату
Акционерлік қоғамды құрғаннан кейін салымшыларға қоғамның жағдайы туралы
Міне, осындай мәселелерді шешудің бірден – бір жолы
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР КӨЗДЕРІ
1.
рекомендаций повышению экономической и социальной
2.
новой модели развити», «маркетинг в Казахстане», Алматы,
3. Уткин
№ 13, май.
4.
5. Беквит
6. Дуйсенбаев
1998, Алматы, Экономика
7. Управления
нимательства об АО в РК
8. ҚР
№ 415 – II, қарашадағы № 500 –
заңдарымен енгізілген өзгертулер.
9. «Маңғыстаугеология»
баланс о доходах и расходах
10. Интернет сайттары: www.google.kz
www.kase.kz
www.5ballov.ru
11. Климкин С.И. Правовые
1997.
12. Шиткина И.С.
общества. Москва, 1997.
36
Объектінің дамуын стратегиялық жоспарлау бойынша ұйымдастыру
Әлемдік тәжірибеде қалыптасқан стратегиялық
жоспарлаудың сатылары
Мақсатқа жетудің баламалы жолдарын анықтау және оларды бағалау
Менеджер белгілеу және жоспардың жалпы жобасын әзірлеу
Стратегиялық жоспардың жобасын жүзеге асыру, жоба бойынша әрекеттер