Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім.
1. Саяси сауат
2. Ұстаздар
3. Түркістан республикасы
4. Қанды қырғын
5. Қоқан кезеңі
ІІІ. Қорытынды.
Ел тәуелсіздігі, бас азаттығы үшін күрескен
Мұстафа кім? Елінің патриоты ма, әлде
Мұстафа Шоқайдың бүкіл түркі халықтарының басын
Шындығында, қазақтар сол кезде түркі халықтарының
1. Саяси сауат
Мұстафа Шоқайдың өмірбаяны негізінен анықталып келеді.
Мұстафа Шоқай Қызылорда облысының Сұлутөбе ауылында
Сол кезеңдегі қазақ балаларының тағдыры қандай
Мұстафа өз кітабында Торғай датқаның бір
Алғашқы кезде ол ауыл мектебінде оқыған,
Мұстафа ер балалар гимназиясын алтын медальмен
— Қанеки, мен кімге тапсырамын? —
— Алтын медальды Мұстафа Шоқаев деген
Әрине, Мұстафа генерал-губернаторға қарсы шыға алмайды
Самсонов тарихта өте дөрекі генерал ретінде
Осындай оқиғалар арқылы Мұстафаның алғашқы саяси
2. Ұстаздар
Үлкен қайраткерлердің өмірбаяндарын қарап отырсаң, алғашқы
Сол кездерде Бірінші Дума, Екінші Дума
Бірте-бірте Мұстафа империя дегеннің не екенін,
Сол уақытта Әлихан Бөкейхановтың Алаш көсемі
Мұстафаның саясаткер, қайраткер, күрескер ретінде жетіліп,
Мен 1916 жылғы көтеріліс анық зерттеліп
Осы жағдайда қатты қантөгіс болғаны белгілі.
Осындай ғажап тарихымыз бар. Мен тарихшы
Сол 1916 жылғы көтеріліс қазіргі Өзбекстанға
Керенский: Апыр-ай, бұл не деген жауыздық!”,—
Осы сапарында Керенский Ташкенттегі Еникеев деген
3. Түркістан республикасы
Кеңестік кезеңде тарихшылар Түркістан республикасы деген
Түркістан республикасының тарихы — бар болғаны
Ашхабаттан, Жетісудан, Ферғана мен Қоқан жақтан
“Түркістан республикасын құрғаныңа қарсы емеспіз, қолдаймыз.
Мұстафа мен Әлихан Бөкейхановтың, Мұстафа мен
Мұстафа өз кітабында жазады. Беларусия жақтан
Мұстафа келіп, съезд жұмысына бір-ақ күн
Ол кезде Мұстафаның аты дүрілдеп тұрған.
Мария Горинаның күйеуі ақ гвардияшы офицер
4. Қанды қырғын
Желтоқсан айының басында революцияға әбден беріліп,
5. Қоқан кезеңі
Қоқанға көше салысымен революциялық іс, мемлекетті
Екі айдың ішінде 2 мың адамнан
Екі Миша
Мұхаметжан Тынышпаев Верныйдағы ұл балалар гимназиясында
Тағдыр мені Тынышпаевтың жалғыз ұлы Ескендір
“Бір жапырақ қана қағазға жазылған хатты
“Миша, — депті Фрунзе, — Мен
Бұл хатты Тынышпаев Мұстафа Шоқайға көрсетеді.
Үш сағат уақыт берем деген Фрунзе
Екі Мишаның тағдыры мұнымен бітпейді. Бұның
Шырғалаң
Түркістан республикасының барлық басшылары қашуға мәжбүр
Мария Горина
Ташкентке әрең жеткен Мұстафа Мария Горинаны
Бұлар алдымен Орынборға, одан Екатеринбургке барады.
“Мен қазақ ауылдарымен жүріп отырамын. Сол
— Сіз Мариясыз ба? — дейді
— Иә, Мариямын.
— Сізді комендант шақырып жатыр.
Әлгі жерде Марияға жақсы киімдер, қаражат
Сталин
Сталиннің жек көретін екі үлкен жауы
Ыстамбұлда жүргенде, күндердің бір күнінде кешке
Екінші жансыз туралы Мұстафа Шоқай өз
“Парижде жүргенімде оқыған бір азамат келді.
Мұстафаны өлтіруге жіберілген үшінші жансыз, Ташкенттен
Соғыс басталғаннан кейін Мәскеуге шақырып алып,
Үшінші кездескенде: “Жарайды, сен Мұстафаны білмеймін
Байдырахманның тарихын маған тағдырдың өзі сыйлады
— Әкім, сен Мұстафа Шоқайды зерттеп
— Жасаңыз...
Ол мені Байдырахманмен таныстырды. Бұл кезде
Сонымен Мұстафаны өлтіруге барған Байдырахман оны
Байдырахман сол күні болған және бір
Мұстафа комендатураның тепкішегімен көтеріліп келе жатқан
“Артыма бұрылып қарап едім, жаңағы менің
“Неміс халқы дүниедегі ең зиялы халықтың
Өстіп хат жазып, қасына қосып берген
Қол қойып отырғанда Мұстафа Байдырахманға: “Мен
Қорытынды.
Мұстафаның өлімі туралы түрлі-түрлі пікір бар.
Бірақ, логика бойынша жаңағыдай хатты алған
Мұстафаның аз ғана тірлігі, бар ғұмыры
Ол әлі шығыс халықтарына үлгі болады.