ЖОСПАР
Кіріспе 2
1-бөлім. Теориялық-методологиялық бөлім. 3
1.1 Қаржы және инфляцияның шығу тарихы 3
1.2 Қаржы және инфляция: мәні мен мазмұны 7
2-бөлім. Инфляция, оның Қазақстандағы ерекшеліктері 16
2.1 Инфляция, оның Қазақстандағы ерекшеліктері 16
2.2 Инфляцияның альтернативті көздері және түрлері 16
2.3 Инфляция деңгейін өлшеу 22
3-бөлім. Инфляцияның экономикалық және әлеуметтік зардаптары 23
Қорытынды 28
Қолданылған әдебиеттер 29
Кіріспе
Қаржы нарығы — құнды қағаздар айналысына байланысты экономикалық
1-бөлім. Теориялық-методологиялық бөлім.
1.1 Қаржы және инфляцияның шығу тарихы
Қаржы нарығы біріне-бірі байланысты және бірін-бірі толықтырып
Ақша ретінде екі металдың қолданылуы жалпыға ортақ эквивалент
1. Алтын монета стандарты, оған алтын монетасының айналысы,
2. Алтын құйма стандарты - Ұлыбритания мен Францияда
3. Алтын девиз стандарты - Германияда, Австралияда, Данияда,
Ақша айналысы...
1929-1933 жж. дүниежүзілік экономикалық дағдарыстың нәтижесінде алтын монометаллизмнің
Алтын айналысынан айырбасталмайтын несиелік ақшалар жүйесі, ақша бірлігі
Айырбасталмайтын несиелік ақшаларға өту ақша жүйесінің іргетастық қағидаларының,
Қаржы нарығының ұғымы көбінесе кең түрде, оған ақша,
Қаржы нарығынан айырмашылығы ақша нарығы төлем қаражаттарының нарығы
Несие нарығы банктердің ортаща жөне ұзақ мерзімді несие
Қаржы нарығы негізінен ұзақ мерзімді сипаттағы міндеттемелері немесе
Қызмет жағынан алғанда қаржы нарығы — кәсіпорындардың, банктердің,
Нарықтардың барлық түрлерінің өзара байланысы қаржы нарығы болуының
3. Несие нарығын жандандыру, оны толық коммерцияландыру, яғни
1. Бәсекені дамытып, монополиялық үстемдікті шектеу мақсатымен меншіктің
2. Қаржы ресурсын қайта бөлуде мемлекеттің рөлін қысқарту;
3. Шаруашылық субъектілері мен халықтың құнды қағаздарға салынатын
Қаржы нарығының маңызы 6oc ақша қаражаттарын алып, оларды
1.2 Қаржы және инфляция: мәні мен мазмұны
Экономикалық реформа үрдісі барысында қор нарығының қалыптасып, жұмыс
Инфляция елеулі әсер ететіндіктен, құнды қағаздар қысқа мерзімді
Экономикалық кеңістіктегі саяси тұрақтылық қаржыны жандандыруы мүмкін.
Инфляция қоғамдық ұдайы өндіріс процесіндегі сәйкессіздіктен туындайтын бағаның
Экономикалық құбылыс ретінде инфляция ұзақ уақыт өмір сүруде.
Инфляцияның жалпы, әдеттегі анықтамасы айналымдағы ақша массасының қажеттіліктен
Инфляцияның себептері
Ақша тауарларды сатып алу қабілеті күшті валютамен салыстырғанда
Коньюктураның циклдық толқуынан болатын бағаның өскін, инфляцияға жатқызуға
Сонымен, баға өсуінің инфляциялық себептеріне нені жатқызамыз? Инфляция
Біріншіден, мемлекеттік шығыстар мен кірістердің тепе-теңдігінің бұзылуы, баланстың
Үшіншіден, баға деңгейінің жалпы өсуі қазіргі рыноктық экономикалық
Төртіншіден, елдің экономикасының ашық болуы оның бірте-бірте әлемдік
Бесіншіден, инфляция өзіне-өзі дем беретін сипат алады, ол
Инфляциялық күту жағдайындағы экономикаға ықпал етудің механизмі қандай?
Дүниежүзілік қоғамдастықтың барлық елдерінде де инфляция өршуінің сан
"Инфляция" термині АҚШ-та 1861-1865 жж. Азамат соғысы тұсында,
КСРО халық шаруашылығындағы инфляцияның барлығын көптеген жылдар бойы
Өнімнің көтерме бағасы, оларды дайындауға кететін шығындардың өсуімен
Қазақстандағы және басқа да ТМД елдеріндегі қазіргі инфляцияның
Экономикадағы инфляцияның деңгейін сипаттайтын басты көрсеткішке тұтыну бағаларының
Шартты түрде инфляцияны мынадай түрлерге бөлуге болады:
1. глобалдығына қарай локальдық, яғни жекелеген елдерде ғана
2. даму қарқынына қарай төмен, бәсең, гиперинфляция;
3. супергиперинфляция, яғни бағаның өсуі 5%дан аспайтын болса;
Егерде инфляция экономикадағы құлдырауға байланысты болса, онда бұл
Көп уақыттар бойы айналыстағы ақша массасы мен инфляция
2-бөлім. Инфляция, оның Қазақстандағы ерекшеліктері
2.1 Инфляция, оның Қазақстандағы ерекшеліктері
Инфляция процесінің Қазақстандағы дамуы да осы көзқарасты куәландырады.
Қазақстан тәжірибесі инфляциямен күресу тек қана фискалды-ақша саясаты
2.2 Инфляцияның альтернативті көздері және түрлері
Батыс экономистері жасаған теорияларда инфляцияның альтернативті қайнар көздері
1. Сұраныс инфляциясы.
Сұраныс пен ұсыныстың арақатынастарының бұзылуы сұраныстан көрінеді. Мұндағы
Мемлекеттік тапсырыстардың ұлғаюы (әскери, әлеуметтік шығындар)
Толық жұмыспен қамтылған кездегі өндіріс құрал жабдықтарына сұраныстың
Өндіріс қуаттардың толық жұмыс істеуі
Кәсіп одақтар әрекетінің нәтижесінде еңбекшілердің сатып алу қабілетінің
Осының салдарынан айналымға тауар көлемінен артық ақша түсіп,
2. Шығындар инфляциясы.
Бағалардың өсуін, өндіріс шығындарының ұлғаюымен түсіндіреді. Шығындардың көбеюі
Шығын инфляциясының теориясы баға деңгейінің өсуін орташа шығындардың
Жалпы өндірістік шығын (ТС) Орташа шығын (АС)= Өнім
Орташа шығынның өсуі табысты өндіріс көлемін қысқартады, ал
Төлемақының өсуінен пайда болған инфляция. Шығын инфляциясының теориясы
Ұсыныс механизмінің бұзылуынан пайда болған инфляция. Шығын инфляциясын
Инфляцияның түрлері
Соңғы кездерге дейін дүниежүзілік шаруашылықта инфляция, әдетте, төтенше
Инфляция қарқынының жай, орташа жүруі кезінде бағаның өсуі
Мұндай инфляция өндіріс пен сұраныстың өзгерген жағдайларына қарай
Жоғары қарқынды инфляция тұсында бағаның өсуі 20дан 200
Аса зор, шексіз инфляция айналымдағы ақша мөлшері мен
50-60 ж. көптеген елдерде инфляция орташа, бірқалыпты қарқынмен
Инфляция баланстанған, тепе-теңдікті болуы мүмкін, яғни бағаның өсуі
Болжамды, күткен инфляцияны кенеттен өршитін инфляциядан ажырата білу
Кенеттен болатын инфляция бағаның күтпеген кезде өсумен сипатталады,
2.3 Инфляция деңгейін өлшеу
Инфляция баға индексі арқылы өлшенеді. Есімізге түсірелік, жалпы
Инфляция деңгейін мына жолмен есептеп шығаруға болады: Осы
Инфляция қарқыны = (158,2154,5) /154,5 * 100 =2,3%
"70-ереже" деп аталатын ереже инфляцияны басқаша анықтауға мүмкіндік
3-бөлім. Инфляцияның экономикалық және әлеуметтік зардаптары
Инфляцияның зардаптары күрделі және көп түрлі болып келеді.
Инфляцияның әлеуметтік зардаптары да бар, ол ұлттық табысты
Қиьшшылықтар. Біз инфляцияны екі типке бөлдік — сұраныстың
Егер атаулы табысыңыз бағаның өсу деңгейіне қарағанда тезірек
Егер атаулы табыс 10% өссе, ал баға деңгейі
Тұрақты атаулы табыс алушылар. Атаулы және нақты табыс
Классикалық мысалға зейнеткерлерді алуға болады, оларға тұрақты зейнетақы
Мүлік иелері. Инфляция мүлікті сақтаушыларға да үлкен зардап
Мысалы, сіз банктен 1000 долл. алдыңыз, оны 2
1) инфляцияны алдын ала біліп отырса;
2) атаулы табыстарын болжалды баға деңгейінің өзгеруімен теңестіруге
Болжалды инфляция кезінде несие берушілер мен қарыз алушылар
Қорытынды
Қорытындылап келгенде 20012005 жылдар мерзімінде антиинфляциялық саясаттың мақсаты
Қолданылған әдебиеттер
1. Н.Қ. Мамыров, М.Ә. Тілеужанова "Макроэкономика"
2. F.C. Сейтқасымов "Ақша, несие, банктер" Алматы 2001ж.
3. "Экономикалық теория негіздері" Алматы 1998
4. Белоусовтар "Инфляция: факторлары және механизмдері" 1996ж. №4
5. Никитин С. "Инфляция және оның түрлері" 1995
6. Оразгильдинова Р.Б. «Экономика» 1997ж. №3
7. «Қазақстан» 2002 ж. №26
1