МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
I ЕҢБЕКАҚЫНЫ ЕСЕПТЕУ ТҮРЛЕРІ 3
II ЖҰМЫСШЫЛАР МЕН ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ ЕҢБЕКАҚЫ ЕСЕПТЕУ
III ЕҢБЕКАҚЫ БОЙЫНША ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРМЕН ЕСЕП АЙЫРЫСУ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 16
КІРІСПЕ
Бухгалтерлік есеп көптеген жылдар бойы басқа
Бухгалтерлік есептің мәліметтері мен көрсеткіштері қоғамдық
Бухгалтер маманы кәсіпорынның қаржылық жағдайын анықтап,
Ал, осы бухгалтерлік есептің түп негізі
I ЕҢБЕКАҚЫНЫ ЕСЕПТЕУ ТҮРЛЕРІ
Кез-келген кәпісорындар мен ұйымдардағы жұмыстарды орындап,
Еңбек пен еңбекақы есебінің негізгі міндеттері:
Өндірілетін өнімдер мен істелетін жұмысқа кеткен
Еңбек өнімділігінің өсімін бақылау.
Жұмсалған еңбектің саны мен сапасын бақылау.
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы төлеу үшін
Жұмысшы мен қызметкерлермен уақытылы дұрыс есеп
Өндіріске жедел басшылық жасау үшін тиісті
Еңбек және еңбекақы жайлы статистикалық және
Сонымен қатар еңбек пен еңбекақы
Еңбектің өнімділігі мен орындалған жұмыстың көлемін
Еңбек пен өндірісті басқарудағы ғылыми жолмен
Еңбекақы төлеудің сыйлық беру жүйесімен басқа
Еңбек пен еңбекақы есептеуде осы күнгі
Жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбекақысын жұмыс істеген
Еңбек жайлы есеп беруде көп салалы
Ал, өнеркәсіп орындарында қызмет істеушілер мынадай
Өнеркәсіптің өндірістік жұмысшылары мен қызметкерлері.
Өнеркәсіптік ұйымның балансындағы өндіріске жатпайтын ұйымдардың
II ЖҰМЫСШЫЛАР МЕН ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ ЕҢБЕКАҚЫ ЕСЕПТЕУ
Атқаратын қызметтеріне қарай кәсіпорындар мен
Қызметкерлер тобы басшылар, мамандар және тағы
Басшылар қатарына – президент, ректор, директор,
Мамандар қатарына – инжинерлер, техникалық қызметтегі
Басқа да қызметкерлер қатарына – құжаттарды
Кәсіпорындарда жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамы мен
Жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамының есебі –
Жұмысқа алу жайлы өкім (бұйрық)
Басқа жұмысқа ауысу жайлы өкім (бұйрық)
Демалыс берілуі жайлы өкім (бұйрық)
Жұмыстан шығарылуы жайлы өкім (бұйрық).
Бірінші рет жұмысқа орналасқан жұмысшылар мен
Жұмысшылар мен қызметкерлердің өндірген өнімдері мен
Еңбек есебінің маңызды элементі болып, еңбектің
Тарифтік кестеде тарифтік еңбекақы жұмыстың түріне
Жалпы, тарифтік кестеде – жұмысшылар мен
Жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелетін еңбекақы негізгі
Негізгі еңбекақы- жұмысшылар мен қызметкерлердің нақтылы
Негізгі еңбекақыға мына төмендегі аталғандар жатады:
Мерзімді және кесімді еңбекақы.
Сыйлықтар мен сыйақылар.
Үстеме сыйлықтар.
Қосымша еңбекақыға – еңбек заңына сәйкес
Бұндай төлемдер қатарына:
Жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек демалысы үшін
Жұмысшылар мен қызметкерлердің кінәсіз жұмыстың тоқтап
Жұмысшылар мен қызметкерлердің мемлекеттік, қоғамдық жұмыстарды
Өндіріс пен құрылыста халық шаруашылығының басқа
Мерзімді еңбекақы жұмысшылар мен қызметкерлердің жұмыс
Мерзімді еңбекақының 2 түрі бар:
Жәй мерзімді.
Мерзімді сыйлықты.
Жәй мерзімді- жүйесі бойынша жұмысшылар мен
Мерзімді сыйлықты- жұмысшылар мен қызметкерлерге
Кесімді еңбекақы – жұмысшылар мен қызметкерлердің
Кесімді еңбекақының мынадай жүйелері бар:
Тікелей кесімді;
Кесімді сыйлықты;
Үдемелі кесімді;
Аккордтық;
Жанама кесімді;
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы төлеудің тікелей
Кәсіпорынның жұмысшылар мен қызметкерлерге кесімді жүйесі
Кесімді еңбекақының аккордтық жүйесі – ұйымдарда
Халық шаруашылығының әр түрлі салаларындағы кәсіпорындарда
Мерзімді еңбекақыны есептеу. Мерзімдік еңбекақыға жұмысшылар
Мысалы: Сәуір айында 22 жұмыс күні
Кесімді еңбекақыны есептеу. Кәсіпорындарда кесімді еңбекақы
Ұйымдарда тапсырманы жеке адам орындаған, яғни
Мысалы: құрамында 6 жұмысшы жұмыс істейтін
№
Жұмысшылар мен қызметкерлердің аты-жөні
Ма-
ман-дық
дәре-
жесі. Жұмыс істеген сағат- тары-
ның
саны
(сағат)
Тарифтік
коэффи-
центі
Тариф бойынша есептелген
еңбекақы
сомасы
(теңге)
Қосымша табыс коэф-
фицен-ті Жұмыс-шыларға
есептел-
ген еңбекақы
сомалары
(теңге)
1 Аскаров Е. 1 175 1,76
2 Амантаев Б. 2 160 2,06
3 Әбішев Ж. 3 165 2,35
4 Ботпаев.С 4 154 2,64 406,56
5 Төлеев А 5 150 2,93
6 Тасқынбаев Ғ. 6 164 3,23
Барлығы
968
2401,13
62669,6
Қосымша табыс коэффиценті бұл мысалымызда 26
Мейрам күнінің алдыңғы қысқартылған жұмыс уақытына
Халық шаруашылығы салаларындағы ұйымдарда мейрам күнінің
Мемлекеттік қоғамдық міндеттер мен жұмыстарды
Бұндай мемлекеттік, қоғамдық жұмыстар мен тапсырмаларды
Соттың мәжілісіне куә ретінде қатысу;
Мемлекеттік және қоғамдық ұйымдардың конференцияларына, пленумдарына,
Әскери комиссариаттың шақыруына бару және тағы
Түнгі уақытта істеген немесе атқарған
Еңбекақының кесімді түрі белгіленген ұйымдарда, өнеркәсіп
Мерзімді еңбекақы алатын жұмысшыларға жеті сағаттық
Біреудің орнына жұмыс істегені үшін төленетін
Уақытша жұмыста жоқ адамның жұмысын немесе
Жұмысшылар мен қызметкерлерге демалыс және мейрам
КР-ның еңбек туралы заңына сәйкес кәсіпорындарда
Осы күнгі қолданып жүрген ережелерге сәйкес
Жинақталатын зейнетақы қорына аударылатын сома (жұмысшылар
Табыс салығы.
Заң, сот органдарының үкім қағазы бойынша
Несиелерге сатып алған тауарлары, заттар үшін
Жеке меншік үй салуына банктен алынатын
Ұйымға келтірілген зиянды өтеу үшін ұсталатын
Жалпы, барлық жұмысшылар мен қызметшілердің қолдарында
III ЕҢБЕКАҚЫ БОЙЫНША ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРМЕН ЕСЕП АЙЫРЫСУ
Қорыта айта келе, қызметкерлермен еңбекақысының төлемі
Еңбекақыны есептегенде 681 шоты кредиттеледі де,
126-шоты «Аяқталмаған құрылыс» күрделі құрылыспен шұғылданатын
811-шоты «Тауларды сату жөніндегі шығындар»
821-шоты «Жалпы және әкімшілік шығындар» жалпы
922-шоты «Қызметкерлердің еңбек ақысы» қосалқы өндірістердің
932-шоты «Қызметкерлердің еңбек ақысы» цехтағы қызметкерлерге
942-шоты «Қызметкерлердің еңбек ақысы» әлеуметтік салада
952-шоты «Жұмысшылардың еңбек ақысы» ақау өнімдерді
Басшылықтағы тұлғалармен есеп айырысу үшін 682
681-шотының кредитінен, басқа шоттардың дебетіне (902,
Жалақыны тарату
2002 жылғы қаңтар үшін
Цех,шаруашылық
Бөлінетіні (таратылатыны)
Шоттардың дебетінде Жалақы түрлері
Сомасы
шот № тапсырыстар № кесімді мерзімді
902
902
902
902
902
900 521
522
523
524
525
500 120736
130120
80620
70130
69850
13790 23920
12100
10121
6179
5950
4140
Барлығы 458246 62410
Оның ішінде цехтардан
қабылданғаны
5984
-
№3 1406 -
Одан басқа цехтарға
бергені
5237
-
№5 4123 -
Кесте 2002ж. 6 ақпанда толтырылып бітті.
Тиісті тізімде қажетті деректері 2002ж. 6
Орындаушылардың қолдары.
Қызметкерлердің демалыс ақысы бойынша есеп айырысу
Жұмысқа уақытша жарамсыздығы бойынша есептелген жәрдемақылардың
Жеке тұлғалардан ұсталынатын табыс салығына 681
Еңбек төлемінен алынатын ұсталымдар мен шегерімдер
950-«Өндірістік ақау» шотына – еңбек төлемінен
333 «Жұмыскер мен басқа да тұлғалардың
Қызметкерлерге аванс ретінде және өткен ай
Сонымен қатар жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы
Д-т: « Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп
К-т «Ақшалар»шоты түрінде,
Ал есептеліп бірақ, уақытысында таратылмаған және
Д-т: « Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп
К-т «Өзге де алашақ борыштар» шоты
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы есептегенде бухгалтерлік
№ Операциялар мазмұны. Дебиттелетін шот Кредиттелетін
1 2 3 4
1. Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы, сыйақы
Негізгі өндіріс жұмысшыларына;
Қосалқы өндіріс жұмысшыларына
Цехтың қызметкерлеріне
Кәсіпорынның басқару аппараты қызметкерлеріне;
Маркетинг бөлімінің, басқа да тауарларды (қызметтерді,
902
922
932
821
811
681
681
681
681
681
2. Жұмысшыларға кезекті демалыс ақысын есептеу
Демалыс ақысынан есептелген әлеуметтік салық сомасы
685
685
681
635
3. Жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақыдан
681
686
4. Жеке тұлғаларға есептелген еңбекақыдан ұсталынатын
681
639
5. Жұмысшылардың еңбекақысынан сот органдарының шешімдеріне
681
687
6. Жұмысшылардың еңбекақысынан олардың есеп беруі
681
333
7. Бүлінген материалдық-құндылықтардың орнын толтыру мақсатымен
681
333
8. Жұмысшылардың еңбекақысынан олардың алдыңғы уақыттарда
681
333
9. Есептелген, бірақ белгіленген мерзімде таратылмаған
681,682
687
10 Жұмысшылар мен қызметкерлерге кассадан төленген
681
451
11 Лауазымды тұлға болып саналатын жұмысшылар
821
682
12 Лауазымды тұлғаларға есептелген еңбекақыдан ұсталған
682
639
13 Лауазымды тұлғаларға есептелген еңбекақы сомасы
682
451
14 Жұмысшылардың алдағы уақыттардағы демалыс ақылары
903,913,
923,821
685
15 Есептелген әлеуметтік салық сомасы 821,902,
922,932
635
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Бухгалтерлік есеп принцептері:
Қ.К. Кәулімжанов.
З.Н. Әжібаев.
Н.А.Құдайбергенов.
Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп:
В.К. Радостовец.
Т.Ғ.Ғабдуллин.
В.В. Радостовец.
И.О. Шмидт.
Бухгалтерлік есеп: В.Л.Назарова
Нормативные акты: 2003-2005
1