МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ.......................3-5
1. ТАСЫМАЛДАУДЫҢ ШАРТТЫҚ МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ
1.1 Тасымалдау шарты туралы жалпы ережелер...................6-16
1. 2 Жолаушылар мен теңдеме жүктi тасымалдау шарты және
2. ТАСЫМАЛДАУ ШАРТТАРЫ БОЙЫНША ЖАУАПКЕРШІЛІК ПЕН КӨЛІК ЭКСПЕДИЦИЯСЫ
2.1 Тасымалдау шарттары бойынша жауапкершiлiк.............23-29
2.2 Көлiк экспедициясы шарты............................30-34
ҚОРЫТЫНДЫ.............35-37
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..................38
Кіріспе
Тасымалдауды ұйымдастыру мен жүзеге асыру және оны басқа тұрғыдан
Сонымен қатар, сақтандыру қатынастары мен есептiк несиелiк қатынастарындағыдай, азаматтық
Олар әкiмшiлiк актiден (яғни тасымалдауды жоспарлау актiлерi) және шарттардан
Бұл айтылған сөз көлiктiң экономиканың ерекше саласы ретiнде, жоғары
Қазiргi уақытта көлiктi мемлекеттiк басқару төмендегi мiндеттердi шешуге бағытталған:
- көлiк аясындағы Қазақстан Республикасының мүдделерiн қорғауға;
- көлiк аясындағы мемлекетаралық және халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыруға;
- меншiк нысанына қарамастан көлiктiң барлық түрлерiнiң құқықтық және
- көлiктiң барлық түрлерiн дамытудың тұжырымдамалары мен мемлекеттiк (ұлттық)
- көлiк қызметтерiн тұтынушылардың құқықтарының сақталуын бақылауға;
- болжамдарды жасауға және тасымалдауға деген республика мен тұрғындардың
- Қазақстан Республикасы көлiк кешенi қызметiнiң жұмысын үйлестiру мен
Мемлекет, осыған сүйене отырып, тасымалдау шарттарын бекiту үшiн ұйымдастырушылық
Мемлекеттiң әртүрлi аймақтарына, елдi мекендердiң iшiнде, мемлекет аумағынан тыс
Әрекет етушi заңнамамен көлiк шарттарының төмендегiдей түрлерi белгiленген: а)
Жүктердi, жолаушы мен теңдеме жүктi тасымалдау шартының негiзiнде жүзеге
Тасымалдау шарты бойынша тасымалдаушы жүктi немесе жолаушыны (теңдеме жүктi)
Жоғарыда айтып өткенiмiздей, бұл мiндеттемелердiң ерекшелiктерi өздерi туындайтын салалармен
Көлiк түрлерi. Объективтi сипаттағы себептер бойынша бөлiнуi қажет болатын,
Құқықтық реттеудiң қайнар көздерi. Тасымалдау мен өзге де көлiк
1. ТАСЫМАЛДАУДЫҢ ШАРТТЫҚ МІНДЕТЕМЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ.
1.1 Тасымалдау шарты туралы жалпы ережелер
Тасымалдаушылар қызметтерiн тұтынатындар үшiн тасымалдаудың бiрыңғай параметрлерiн қамтамасыз ету
Қазiргi таңда тасымалдаудың жекелеген түрлерiн реттейтiн заңдар қабылданып əрекет
Тасымалдау шартының сипаттамасы. Тасымалдау шартына тəн ерекше белгiлер жүктердi
Бiздiң ойымызша сөз алдын ала шарттың ерекше бiр түрi
Тасымалдау шарты – екi жақты жəне ақылы шарт, оның
Тасымалдау ақысы. Жүктердi жолаушылар мен көтерме жүктi тасымалдағаны үшiн
Орталықтандырыла белгiленген тарифтер жүктердi, жолаушылар мен қол жүгiн қоғамдық
Тасымалдау процесi барысында қозғалыс қауiпсiздiгi қамтамасыз етiлуге тиiс. Клиенттiң
тiкелей жүк жөнелтушiлер мен жүк алушыдарға жүктеледi. Жүктердi тиеу,
Контейнерлер əмбебап жəне арнайы боп бөлiнедi. Əмбебап контейнерлерде əртүрлi
Накладноймен қатар жол ведомостi толтырылады, ол накладноймен 50 га
Бiрiншi парақ жол ведомостiнен тұрады. Екiншi парақ жол накладнйының
болмауы немесе толық болмауының барлық салдары үшiн жауапты болады.
тəртiбiн көлiк жəне коммуникация министрлiгi бекiтуi мүмкiн, ол өз
Жүктi жөнелткенге дейiн есеп айырысу кезiнде төлемдердi енгiзу мерзiмi
тасымалдауды тоқтатуды немесе жүктi қайтаруды талап ете алады не
жөнелтушiнiң бас тарту негiздерi мен жағдайлары көзделген. Тасымалдаушының келiсiмiндегi
Егер вагондарды, контейнерлердi түсiруге беру түсiрушiлердiң бос болмауы салдарынан
Тасымалдаушы тасымалдау құжатында көрсетiлген жүк алушыға жүктi беруге мiндеттi,
1.2. Жолаушылар мен теңдеме жүктi тасымалдау шарты жəне тасымалдау
Жолаушы тасымалдау шарты бойыншатасымалдаушы жолаушыны баратын мекенiне, ал жолаушы
Жолаушылар мен теңдеме жүктi тасымалдау шартының нысаны жазбаша, ол
Тараптардың құқықтары мен мiндеттерi жалпы түрде Азаматтық кодексте анықталады,
Тасымалдау шартының жария сипаты жолаушыны тасымалдау шарты үшiн айрықша
беру бөлмелерi, қол жүгiн сақтау камералары, күту залдары, анықтама
Тасымалдаудың барлық түрлерi бойынша жолаушы көлiк қызметтерiн көрсететiн тасымалдаушының
Егер кəсiпорындардың, мекемелердiң, ұйымдардың тапсырыстары бойынша алынған жол жүру
Ұжымдық жол жүру билеттерiн қайтару кезiнде өзгеше мерзiмдер мен
Тасымалдауды жалғастырудан тасымалдаушы бас тартқанда ол жолаушыны баратын жерiне
Егер темiр жол тасымалы кезiнде жолаушыға сатып алынған билетке
Теңдеме жүктi тасымалдау жөнiндегi мiндеттеме – тасымалдаушының жолаушы көрсеткен
осылай теңдеме жүк су, əуе көлiгiмен де тасымалданады. Жолаушы
Кеме жалдау (чартер) шарты бойынша бiр тарап (кемемен жалданушы)
Бұрын əуе кемелерiн жалдау шарттары басымды маңызға ие болатын.
элементтерi басым екенiн түсiнуге мүмкiндiк бередi. Бiрақ, тасымалдау тiкелей
Халықаралық жеке құқықтың коллизиялық нормаларын қолдануға байланысты бiзде шетелдiк
ҚР Азаматтық кодексiнде (695 бап) жалпы пайдаланыстағы көлiкпен тасымалдау
Бұл қатынастарға тасымалдаушы жағынан шарттық қатынастарға заңнама жəне тиiстi
шарттарына тəн екенiн айтқанбыз, онда тасымалдаушының тасымалдауға жүгiнгеннiң кез
Көлiк шарттарының тағы бiр түрi болып көлiк ұйымдары арасындағы
2. ТАСЫМАЛДАУ ШАРТТАРЫ БОЙЫНША ЖАУАПКЕРШІЛІК, КӨЛІК ЭКСПЕДИЦИЯСЫ
2.1 Тасымалдау шарттары бойынша жауапкершiлiк
Жүктердi тасымалдау бойынша мiндеттемелердi бұзғаны үшiн жауапкершiлiктiң жалпы негiздерiтасымалдаудың
Тасымалдау шарттары жөнiндегi жалпы ереже бойынша заңды актiлермен белгiленген
жағдайларда тасымалдау шарты бойынша жауапкершiлiктiң жекелеген негiздерiн жəне жауапкершiлiк
Тасымалдауды бiрнеше тасымалдаушылар жүзеге асырған жағдайда олар жүктi, теңдеме
жүк алушының, тармақ иесiнiң, экспедитордың кiнəсi бойынша туындаған жауапкершiлiкке
анықталады. Тасымалдаушы тиесiлi төлемдердi төлеу мерзiмiн өткiзiп алғаны үшiн,
Тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн де жауапкершiлiк туындауы мүмкiн (мұнда,
Жүк жөнелтушi төмендегi жағдайларда тасымалдау жоспарын орындамаған үшiн жауапкершiлiкке
Егер мiндеттемелердi орындауға стихиялы сипаттағы құбылыстар (су тасқыны, жер
Жүк жөнелтушi өзiнiң алдын ала келiсiмiнсiз тиеудi арттыру тəртiбiмен
артық берiлген вагондарды (контейнерлердi) пайдаланбағаны үшiн жауапкершiлiкке тартылмайды. Сондайақ
Темiр жол тасымалдау жоспарын бұзғаны үшiн жауапкершiлiктен жоғарыда аталған
Тасымалдаушы жүктiң мүлтiксiз сақталуын оны тасымалдауға алған сəттен бастап,
Тасымалдаушының жауапкершiлiгi туындамауы керек, егер тасымалдауға қабылданған жүктiң жоғалтылуы,
а) жүк жөнелтушi немесе жүк алушының кiнəсiнен;
ə) жүктiң ерекше табиғи қасиеттерiнiң салдарынан, сондайақ тасымалдау немесе
б) егер тиеу немесе түсiру жөнелтушiнiң немесе алушының құралдарымен
в) жүктердi ашық жылжымалы составта тасымалдаумен байланысты кəдiмгi себептер
г) жүктi жүк жөнелтушiнiң немесе жүк алушының жол серiгiмен
ғ) жүктердi тасымалдауға қабылдау кезiнде сырттай қарау бойынша да
д) жүк жөнелтушi накладнойда көрсеткен мəлiметтердiң қателiгi, нақты болмауы
е) белгiленген норма шектерiнде жүк салмағының орынды түрде азаюы
ж) тасымалдау кезiнде тасымалдану мерзiмдерi мен температуралық режим сақталғанда
анықталады. Егер есеп немесе бағаны шартта көрсету болмаса, онда
Қазақстан Республикасының “Теңiзде жүзу саудасы туралы” заңының 105бабына сəйкес
Қазақстан Республикасының “Темiр жол көлiгi туралы” заңының 78бабы бойынша
Жүк жөнелтушi вагонды, контейнердi жоя берiлетiн нормалардан артық тиеудiң
Жолаушылар мен теңдеме жүктi тасымалдау шарты бойынша жауапкершiлiк. Жолаушы
Қазақстан Республикасының “көлiк туралы” заңының 18бабының 2 тармағына сəйкес
Тасымалдауға қабылданған теңдеме жүктiң жоғалғаны кем шыққаны жəне зақымданғаны
Егер тасымалдау кезiнде жолаушының денсаулығына немесе өмiрiне зиян келтiрiлсе
Республикасының “Темiр жол көлiгi туралы” заңының 75бабының 2тармағына сəйкес
2.2. Көлiк экспедициясы шарты
Көлiк экспедициясы шарты өз алдына жеке жəне тек қана
Бұл шарт мəнiсi жағынан өтелмелi қызмет көрсету туралы шарт
қатар бұл шарттың құқықтық табиғаты азаматтыққұқықтық заңнамада тиiстi түрде
экономикалық тұрғыдан ақталмайтын бола бастағанда ең қолайлы деп есептеледi.
Шартқа экспедиторлар ретiнде қатысу туралы айтқанда, бiз оларға кəсiпкерлiк
Экспедитор қызмет көрсетуге жекелеген мамандандырылған ұйымдарды (мамандарды) қатыстыруы мүмкiн.
Тараптардың құқықтары мен мiндеттерi. Кез келген өзге шарттық мiндеттемеге
қызметтерге ақы төлеу жəне шартпен сондайақ, тiкелей заңнама нормаларымен
Экспедитор жүк жөнелтушiге (алушыға) ақпараттың анықталған кемшiлiктерi туралы хабарлауға,
Егер жүк жөнелтушi (алушы) қажеттi ақпаратты бермесе экспедитор осындай
Жауапкершiлiк. Көлiк экспедициясы шарты бойынша жауапкершiлiк мiндеттемелердi орындамағаны немесе
Қорытынды
Тасымалдаушылар қызметтерiн тұтынатындар үшiн тасымалдаудың бiрыңғай параметрлерiн қамтамасыз ету
Көлiктiң кейбiр түрлерiнiң қызмет ету аясы табиғи монополияларға жатқызылған,
Қазiргi таңда тасымалдаудың жекелеген түрлерiн реттейтiн заңдар қабылданып әрекет
Қазақстан Республикасының “Көлiк туралы” заңы тасымалдаушы мен клиенттiң өзара
тасымалдау шарты бойынша мiндеттемелердi тиiстi түрде орындаудың маңызды алғышарттарының
Тасымалдаушы жүктердiң, теңдеме жүктiң және почта жөнелтiлiмдерiнiң тасымалдауға қабылданған
- жүк немесе теңдеме жүк жоғалған немесе жетiспеген жағдайда
- жүк немесе теңдеме жүк зақымданған (бүлiнген) жағдайда -
- құндылығы жарияланып, тасымалдауға тапсырылған жүк немесе теңдеме жүк
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Алматы, 2003.
Азаматтық құқық. Жайлин Ғ.А., Оқулық, Ерекше бөлім. 1 том.-
Гражданское право: Учеб. / Под ред. М.К. Сулейменова, Ю.Г.
Басин Ю.Г. Избранные труды по гражданскому праву (Сер. Классика
Басин Ю.Г. Принципы гражданского законодательства Республики Казахстан // Гражданский
А.П. Сергеев пен Ю.К. «Гражданское право часть 2» 1997г
Жайлиннің Азаматтық құқық. А., 2004 т.б.
4