Мазмұны:
Кіріспе............................................................................................................................
1. Жер кадастрінің теориялық негіздері...........................................................
1.1 Жер кадастрі
1.2. Қазақстан Республикасындағы Жер реформасы...................................
1.3 Қазақстан Республикасында жер
2. Жер кадастры...........................................................................................................
2.1. Жер кадастрының құрамдық бөліктері, түрлері...........................................
2.2 Жер кадастрының принциптері.........................................................................
3. Шаруа қожалықтары............................................................................................
3.1 Шаруа қожалықтарының құқықтық және кәсіпкерлік даму негіздері...............
3.2 Шаруа (фермер) қожалығы туралы Қазақстан Республикасының 2003
Қорытынды .................................................................................................................
Қолданылған әдебиеттер............................................................................................
Кіріспе
Кеңес Одағынан кейінгі кезеңде, яғни Қазақстан егемендігінің 10
Шаруа (фермер) қожалықтары - өзінің жеке меншігіндегі немесе
Алғашқы шаруа қожалықтарын КОКП райкомдарының тапсырмасы бойынша совхоз
Шаруа (фермер) қожалық секторының қалыптасуы едәуір тез жүрді.
2001 жылы шаруа (фермер) қожалықтар үлесі ҚР-ның ауыл
Қазақстан - ірі мемлекет, оның табиғи және экономикалық
Жер иеленудің жалпы саны ішінен шаруа (фермер) кожалықтарының
Шаруа (фермер) қожалықтары бір-бірінен жер пайдалану мөлшерімен, жерлердің
1. Жер кадастрінің теориялық негіздері
1.1 Жер кадастрі
Материалдық игілік қайнар көзі және салық салу объектісі
Сондықтан қоғамның бір белгілі даму сатысында алдымен жерді
"Кадастр" сөзі латынның "capitastrum" деген сөзінен шыққан. Бұл
Қоғам өмірінде жер еңбектің жалпы заты және шарты
Жер кеңістікте көлем
Жерді құрал ретінде пайдалану оның кеңістік орнымен және
Жер өндірістің мәңгі, ауыстырылмайтын құралы болып табылады. Ауыл
Жердің айрықша ерекшелігі – ауыл шаруашылық өндірісінде оны
Жердің осындай ерекшеліктері жер кадастрінің мазмұнын, оны жүргізу
Жерлерді есепке алу;
Жерлерді баяндау;
Жерлерді бағалау.
Жерлерді есепке алуда алқаптардың кеңістік жайы, олардың көлемдері,
Жерлерді баяндауда олардың жаратылыс-тарихи және экономикалық қасиеттері анықталып
Жерлерді бағалауда жердің өндіріс құралы ретінде құндылығы және
Кадастрдің осы аталған әр әрекет – өзінше бір
Жерді есепке алу қажеттілігі оны адам тамақтану үшін
Өндіріс құралдарының және өмірлік құралдарды табу тәсілдерінің әрі
Құлдық мемлекет шаруаларға көп салық салып, әр түрлі
Жер кадастрі салық салудың ең бір маңызды құралы
Қоғамның даму кезеңдері басыңда негізінен жер көлемдері туралы
Мысалы, Қытайда біздің дәуірімізге дейінгі 3 мыңыншы жылдары
Батыс Еуропада Франция королі Ұлы Карл (768-814ж.ж.) ағылшын
Жер кадастрі арнайы шара ретінде феодалдық өндіріс тәсілі
Дамып келе жатқан капиталистік мемлекеттер өсіп кеткен мемлекеттік
Капиталистік кұрылыс жағдайында жер кадастр күрделі шара ретінде
Капиталистік мемлекеттерді жер кадастрімен қатар жерді заңды тіркеу
Жер-кадастрлік материалдарды жер-құқықтық мәселелерді шешуде кеңінен қолданады. Олар
Жер кадастрі жерді арнайы есепке алып, бағалау шарасы
Жер кадастрі арнайы
1.2. Қазақстан Республикасындағы Жер реформасы
Кеңес кезеңінде Қазақстанда қолданған жер кадастрінің жүйесі КСРО
Жер реформасы жүру барысында жер қатынастары өзгеріп, жетілуде
Мысалы: жерлердің кейбір санаттарына жеке меншік құқықтарын енгізу;
Мұндай түбегейлі жер қатынастарының өзгерістері, әрине, Қазақстан Республикасында
"Жер туралы" 113-бабына сәйкесті Мемлекеттік жер кадастры Қазақстан
"Жер туралы" жарлықта жерлерді тиімді пайдалануды, қорғауды қамтамасыз
Жерді үйлестіру келесі жұмыстарды жүргізуді қамтамасыз етеді:
жерді үйлестірудің республикалық, облыстық схемаларын және жер ресурстарын
жер пайдаланудың және жер иеленудің жаңа құрылымдарын құру
елді мекендердің жер-шаруашылық құрылысының, жеке жер пайдаланушылардың, бүлінген
жерлерді есепке алу, пайдаланылмай жатқан жерлерді анықтау, топографиялық-геодезиялық,
кадастрлік және жер
жер бағалау жұмыстарын жүргізу.
Мемлекеттік жер кадастрын жүргізу, жерді үйлестіру, жерлерді пайдалану
Жерлерді тиімді пайдалану мен қорғау барысын мемлекеттік бақылау
Мемлекеттік бақылаудың міндеттері жер Заңдарының тиісінше атқарылуына, мемлекеттік
1.3 Қазақстан Республикасында жер
Қазақстанда жер мемлекеттің меншігінде болғандықтан, оған барлық жер
Жер қорларын ұтымды және тиімді пайдалану – халық
Кадастр мәліметтері, бірінші кезекте жерді тіркеу мәліметтері мемлекетпен
Кадастрлік мәліметтердің көп мәні жерлерді мемлекеттік және қоғамдық
Мемлекет жерді кәсіпорындарына, мекемелерге, ұйымдарға, азаматтарға пайдалануға, иеленуге
Өндірістің дамуымен оның төңірегіне табиғи қордың шоғырлану
Сол шаралардың ішінде ең маңыздылары болып топырақтардың құнарлығын
Мемлекет жер пайдаланушыларды топырақтардың құнарлығын арттыру бойынша нәтижелі
Мысалы, алқаптардың бір түрінен екіншісіне аудару керектігін негіздеу
Жер кадастрының шаруашылық әрекетті талдау, ауыл шаруашылық
Сонымен, қазіргі уақытта жер кадастрының міндеттері кәдімгідей кең
Қазақстандағы жер кадастрының мақсаттары мен арналуы оның міндеттерін
Мемлекет жер кадастрының арналуын, міндеттерін, мазмұнын, құрамдық бөліктерін
Жер кадастрының мазмұны және оны жүргізудің белгіленген тәртібі
Қазақстан Республикасы үкіметі белгілеген қаулысы (06.06.1996 ж. №710)
Жер кадастрын жүргізудің ең маңызды шарты координаттардың, биіктіктердің,
Кадастр мәліметтері топографиялық-геодезиялық, аэро-ғарыштық, картографиялық, жерді үйлестру, инвентаризациялық,
Кеңес кадастрінде есепке алудың негізгі бірлігі болып жер
Кадастрде әр жер учаскесі үшін физикалық сипаттамалары келтіріледі.
Мәліметтер тиісті әкімшілік аудан деңгейінде жинақталады. Онда учаскенің
2.Жер кадастры
2.1. Жер кадастрының құрамдық бөліктері, түрлері.
"Жер туралы" заңға сәйкес Қазақстанда мемлекеттік жер кадастры
Есепке алуда жер мөлшері, кеңістік орналасуы, сапалық жай
Есепке алуда табиғи қор және өндіріс құралы ретінде
Тұтас жүйе ретінде жер кадастрының байланысы және жүзеге
Негізгі кадастрдың мақсаты – кадастрленетін жер учаскесі, аудан,
Сонымен, негізгі кадастр жүргізу нәтижесінде жер қорының мөлшерлері,
Жерлерді күнделікті есепке алу міндетіне, үлестіру, жерлердің сапалық
Жерді өз еркімен басып алу, беру, құнды алқаптарды
Жер кадастрының түрлері.
Жер кадастрлік құжат текстік және жоспарлы – картографиялық
Кадастрлік құжат негізгі және қосымша деп бөлінеді. Негізгі
Жер учаскесінің жер-кадастрлік ісі.
Ауданның (қаланың) мемлекеттік жер-кадастрлік кітабі.
Жер-кадастрлік картасы.
Тиісті жазулардың заңды негізі ретінде құжаттар жерлердің барлық
Жер кадастрында тағы арнайы есептік құжат жүргізіледі. Ол
Жер учаскелерін тіркеу – заңдық
Жерлерді есепке алу – тіркеу мәліметтері, есепке алу,
Жерлерді бағалау – жерлерді аймақтау, топырақтарды бонитеттеу, жерлерді
Жер кадастрының автоматтандырылған
1-кесте-Жер кадастрының құрамдық бөліктері
Мемлекеттік жер кадастры
Жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі.
Жер учаскелерін тіркеу, жерлерді есепке алу (сан және
Кәзіргі жер кадастрына оның міндеттерінің күрделігі мен объектісінің
2-кесте-Казақстан Республикасының мемлекеттік жер кадастрының кұрамы және мазмұны
Мемлекеттік жер кадастры (байламдар)
Құқықтық Қаржылық Көп қызметтік
Құқық белгілеудегі құжаттарды рәсімдеу; жер учаскелерін тіркеу;
Қарап отырсақ, жер кадастрының құқықтық байламы негізін жер
Жер кадастрының көп функциялық байламы жер учаскесін сипаттаушы
Қазақстан Республикасында қалыптасып жатқан мемлекеттік жер кадастрының жаңа
2.2.Жер кадастрының принциптері.
Мемлекеттік жер кадастры құрылымының жаңа схемасы қазір Қазақстанда
Жер кадастрының негізгі принциптері;
Жүйесінің бірыңғайлылығы;
Мәліметтердің сенімділігі;
Мағлұматтардың толықтығы;
Үзіксіздігі;
Құжаттылығы;
Мәліметтердің көрнектілігі, анықтылығы қолжетерлігі;
Үнемділігі;
Орталық мемлекеттік басқару.
Жер кадастр жүйесінің бірыңғайлылығы. Ол бірыңғай жүйе бойынша
Жер кадастры мәліметтерінің сенімділігі. Бұл олардың объективтілігіне тығыз
Жер кадастры мағлұматтарының толықтығы. Жерлердің табиғи, шаруашылық, құқықтық
Жер кадастрының үздіксіздігі. Мұнда жер қорының барлық өзгерістері
Жер кадастрының құжаттылығы деп жерлердің табиғи, шаруашылық, құқықтық
Кадастр мәліметтерінің көрнектілігі, анықтығы, қол жетерлігі. Материалдарды кадастрлік
Жер кадастрының үнемділігі. Кәзіргі өлшеу, зерттеу әдістерін, сондай-ақ
Жер кадастрын орталық мемлекеттік басқару кадастрлік жұмыстарды
Ол топырақтық, геоботаникалық зерттеулерді жүргізу, жоспар-картографиялық материалдарды құру,
Жер кадастрлік жұмыстарды Агенттіктің территориалдық органдарымен қатар республиканың
3.Шаруа қожалықтары
3.1. Шаруа қожалықтарының құқықтық және кәсіпкерлік даму негіздері
Шаруа (фермер) қожалық Қазақстан Республикасының «Шаруа (фермер) қожалық
Фермер шаруашылық жеке кәсіпкерлікпен айналысуға негізделеді. Жай серіктестік
Шаруа (фермер) қожалықтардың аталған түрлері Қазақстан Республикасының 1998
Ары қарай 1998 жылғы 31-наурыздағы ҚР-ның «Шаруа (фермер)
ҚР-ның «Шаруа (фермер) қожалық туралы» Заңына сәйкес Шаруа
Жерге орналастыру жобаларын ҚР Жер қатынастары және жерге
Заң бойынша Шаруа (фермер) қожалықтарға екі жағдайда жер
1. Ауылшаруашылық ұйымдар құрамынан шығушы және жер бөлігіне
Ауылшаруашылық ұйымдардан шыққан және жерлері бөлуге келмейтін азаматтар
2. Жер бөлігіне құқы жоқ азаматтарға шаруа (фермер)
Шаруа (фермер) қожалықтың жер пайдалану құқы ҚР заңнамаларында
Шаруа (фермер) қожалық жүргізу мақсатында жер учаскелері орман
Жер учаскесін игеруге оның шекараларын белгілеп, тұрақты немесе
Шаруа (фермер) қожалықтың тұрақты жер пайдалану құқында
Тұрақты және ұзақ мерзімді уақытша жер пайдалану құқығы
Шаруа (фермер) қожалыққа берілген жер учаскесі келісімде басқаша
Шаруа (фермер) қожалықтар жер пайдаланушы ретінде төмендегі құқықтарға
Жерді ауылшаруашылық өнімдер өндіруге пайдалану арқылы жеке шаруашылық
Жерді пайдалану нәтижесінде алынған ауылшаруашылық өнімдерді себу мен
Бекітілген тәртіпте өз шаруашылығының қажеттіліген жер учаскесіндегі топырақ,
Жер учаскесін мемлекеттік қажеттілікке алуда (сатып алуда) шығындардың
Жеке меншіктік құқық негізінде Жер учаскесінің мақсатына қайшы
Суарту, құрғату және басқа да мелиорациялық жұмыстар жүргізуге,
Шаруа (фермер) қожалық міндетті:
Берілген жерді мақсатына сәйкес пайдалануға;
Топырақ құнарлылығын төмендетпеуге;
Ауылшаруашылық өнімдерін өндірудің табиғатқорғау технологияларын қолдану және жерді
өз қызметі нәтижесінде экологиялық жағдайдың нашарлауына жол бермеу;
құрылыс салу кезінде сәулет-жоспарлау, құрылыс және басқа да
басқа жер пайдаланушылар мен жер учаскелері иегерлерінің құқықтарын
жер заңнамаларымен анықталған тәртіпте сервитуттар беруді қамтамасыз
Шаруа (фермер) қожалық мүлкінің құрамы «Шаруа (фермер) қожалық
Мүлікті қалыптастыру көздеріне мыналар жатады:
Шаруа (фермер) қожалық мүшелерінің ақшалай және материалдық құралдары;
шаруашылықты құру үшін ауылшаруашылық ұйымдардан шыққандағы алынған мүліктік
Шаруа (фермер) қожалық қызметі нәтижесінде алынған кірістер;
бағалы қағаздардан (акциялардан, облигациялардан, т.б.) түскен пайда;
банк және басқа несие берушілер несиелері;
мемлекеттік бюджеттен үстеме алу;
заңнамамен тыйым салынбаған қайтарымсыз немесе қайырымдылық жарналары және
Мүлікті бөлу келісімдерін Шаруа (фермер) қожалық басшысы немесе
Шаруа (фермер) қожалық өз шығындарын алынған кіріс есебінен
Шаруашылық келісім экономикалық қатынастардың құқықтық формасы болып табылады
серіктестер арасындағы қалыптасып келе жатқан экономикалық қатынастарды заңмен
рыноктың өнімге (қызметке) деген шынайы қажеттіліктерін анықтау және
тараптардың өзара міндеттемелерін заңды түрде бекітіп қана қоймай,
келісім қатынастары қатысушыларының мүддесін экономикалық қорғау жолдарын қарастырады,
Шаруа (фермер) қожалық өздерінің серіктестерін, құқықтар теңдігін және
Қазіргі заңнамаға сәйкес келісімдер шаруашылықтың серіктестерін өз
Сатып алу келісімі дегеніміз бір тарап – ауылшаруашылық
Өңделген ауылшаруашылық өнімдерін халық тұтыну өнімдерін жеткізу келісімі
Сатып алу келісімінің шарттарына сәйкес өнімшығарушы көрсетілген ауылшаруашылық
Қазіргі заңнама бойынша азық-түлік пен ауылшаруашылық шикізат түрлерін
Сатып алу мен жеткізу – ауылшаруашылық өнімдерін өткізудің
Сату-сатып алу келісімдері өнім, яғни келісім нысаны шынайы
Шаруа (фермер) қожалықтар ауылшаруашылық өнімдерін сату-сатып алудың биржалық
Азық-түлік нарығының дамуы қазіргі уақытта азық-түліктік немесе агроөндірістік
Қазіргі заңнамаға сәйкес Шаруа (фермер) қожалықтарға жөндеу-техникалық кәсіпорындарының
жекелей өндірістік-техникалық қызмет көрсету;
құрылыс-монтаж және жөндеу жұмыстарын жүзеге асыру;
тасымалдау;
кадрлар дайындау.
Агрохимиялық қызмет көрсету келісімі агрохимиялық қызмет көрсету кәсіпорындарымен
Капиталды құрылыс Шаруа (фермер) қожалықтың өз күшімен көтеріп
Шаруашылық келісімдерін жасасқанда есеп айырысу қажеттілігі туындайды. Яғни
Шаруа (фермер) қожалық қазіргі заңнама бекіткен шарттар мен
Несие беруші банк пен Шаруа (фермер) қожалық арасындағы
Міндетті орындауды қамтамасыз етудің бір жолы кепілге қалдырылатын
Шаруа (фермер) қожалықтың келісімдік қатынастар жасағандағы экономикалық және
Шаруа (фермер) қожалықтың қызметі нәтижесінде пайда болған мүліктік,
Қазіргі заңнамаға сәйкес пайда болған даулар жауапкердің
Сотқа талап-арыз берген жағдайда талапкер азаматтық құқық қорғау
Сот тәжірибесі көрсеткендей Шаруа (фермер) қожалық құқығын бұзудың
Қазіргі уақытта азаматтардың құқығы мен заңды мүдделерін қорғап,
Шаруа (фермер) қожалықтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау
Аудиторлық фирма – басшылық субьектілерінің мүліктік және қаржылық
Сақтандыру фирмалары (қоғамдары) – кәсіпкердің коммерциялық тәуекел етуін
Үшіншілік соттар – келісім тараптары таңдайтын шаруашылық дауларды
Заттық биржа арқылы келісімге тұру кәсіпорындардың мүдделерін қорғаудың
Аграрлы кәсіпорындардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауда нотариаттың
Шаруа (фермер) қожалық қызметінің тоқтатылу тәртібі мен ережелері
Шаруа (фермер) қожалық мүлкі заң бойынша немесе аманат
Шаруа (фермер) қожалықтың мүлкін мұрагерлікке беру ортақ азаматтық-құқықтық
бірінші кезекте – қаза болғанның балалары (оның ішінде
екінші кезекте – қаза болғанның әкесі мен шешесі
үшінші кезекте – қаза болғанның бауырлары мен апайлары.
Жұбайы ретінде қаза болған шаруашылық басшысымен тіркелген некеде
КазССР АК-нің 529 бабына сәйкес әрбір азамат өзіне
Мұрагерлікті алу үшін, яғни Шаруа (фермер) қожалықтың мүлкін,
Шаруа (фермер) қожалықты жүргізетін мұрагерлер болмаған жағдайда жер
Шаруа (фермер) қожалық қызметі банкроттық жағдайда тоқтатылады.
Шаруа (фермер) қожалық өз ұйымдастыру-құқықтық түрі бойынша жеке
Сот кәсіпкерді банкрот деп шешім шығаруы мүмкін немесе
Бұл шараларды өткізу барысында кәсіпкер төлем қабілетінің орнына
Несиеберушілердің талаптарын қанағаттандыру ҚР АК-нің 21 бабында көрсетілген
алименттер, сонымен қатар өмір мен денсаулыққа келтірілген зиянды
еңбек келісімімен жұмыс істейтін тұлғалар еңбегін төлеу және
жеке кәсіпкерге тиесілі мүлікті кепілдеумен қамтамасыз етілген несие
бюджетке міндетті төлемдер және бюджеттік емес қорларға төлемдер
басқа несие берушілермен есеп-айырысу.
Шаруа (фермер) қожалық жер пайдалану құқығы аяқталған кезде
Шаруа (фермер) қожалықтың жер пайдалану құқығының тоқтатылуы
шаруа қожалық басшысының жер учаскесін одан әрі пайдаланудан
тіркелген уақыттан бастап жер пайдалану құқығын тоқтатуға негіз
Шаруа (фермер) қожалық міндеттемелері бойынша жер пайдалану құқығын
жер учаскесін шаруашылық мәні маңыздырақ мемлекеттік қажеттіліктер үшін
жер учаскесі берілген мерзімінің аяқталуы және жер учаскесін
заңнаманы бұзушылық немесе мақсатына сәйкес емес пайдаланылған жер
жер учаскесін кәмпескелеу, яғни жер пайдалану құқындағы жер
Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 101-ші бабы бойынша шаруа
Жер учаскелері шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін Қазақстан
Жер учаскесін шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін алуға
Қайта ұйымдастырылатын мемлекеттік ауыл шаруашылығы ұйымдарының құрамынан шаруа
Жер учаскелеріне қатысты өздеріне тиесілі құқықтарын, оның ішінде
Шаруашылық серіктестікке қатысушының немесе өндірістік кооператив мүшесінің жарғылық
Қатысушылардың (мүшелердің) құрамынан шығу туралы және жер учаскесін
Шаруа (фермер) қожалығын ұйымдастыру үшін үлес немесе пай
Құрылтай құжаттарында жер учаскесін бөліп шығару (бөлісу) тәртібі
Үлестік меншікке (үлестік жер пайдалануға) қатысушылар болып табылатын
Жер учаскесін пайдалану тәртібі болмаған кезде үлестік меншікке
Егер тиісінше хабарланған күннен бастап бір ай ішінде
Азаматтың жергілікті атқарушы органға берген өтініші және бөліп
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін жер учаскелерін алған
Ауыл шаруашылығы ұйымдарының қызметкерлері болып табылмайтын азаматтарға шаруа
3.2. Шаруа (фермер) қожалығы туралы Қазақстан Республикасының 2003
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Шаруа (фермер) қожалығы
Адамдардың жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыруы ауыл шаруашылығына арналған
Заңды тұлға құрмай және заңды тұлға белгілері болмаған
Шаруа (фермер) қожалығының мүшелері ортақ шаруашылықты бірлесіп жүргізетін
Шаруа (фермер) қожалығы мынадай нысандарда болуы мүмкін:
кәсіпкерлік қызмет бірлескен ортак меншік базасына негізделген отбасылық
өзіндік кәсіпкерлікті жүзеге асыруға негізделген фермер қожалығы;
бірлескен шаруашылық қызметі туралы шарт негізінде, жалпы үлестік
18 жасқа толған, Қазақстан Республикасының іс-әрекетке қабілетті кез
Шаруа (фермер) қожалығының басшысы ұйымдармен, азаматтармен және мемлекеттік
Ауырған немесе ұзақ уақыт орнында болмаған жағдайда шаруа
Шаруа (фермер) қожалығының басшысы ауысқан жағдайда оның мүшелері
2-бап. Шаруа (фермер) қожалығын құру
Шаруа (фермер) қожалығы ерікті негізде құрылады және жер
3-бап. Шаруашылық жүргізу нысаны ретіндегі шаруа (фермер) қожалығы
Шаруа (фермер) қожалығы Қазақстан Республикасындағы ауыл шаруашылығының тең
Шаруа (фермер) қожалығы өз қызметінің бағытын, өндірісінің құрылымымен
4-бап. Шаруа (фермер) қожалығының меншігі
Шаруа (фермер) қожалығының мүлкі ортақ бірлескен немесе ортақ
Шаруа (фермер) қожалығы мүшелерінің меншігінде жер учаскесіндегі екпелер,
Шаруа (фермер) қожалығы қызметінің нәтижесінде алынған жемісі, өніммен
Шаруа (фермер) қожалығы мүшелерінің мүліктік қатынастары азаматтық және
5-бап. Шаруа (фермер) қожалығы мүшелерінің мүлкін мұраға алу
Шаруа (фермер) қожалығының мүлкі мен жер пайдалану құқығы
IІ тарау. Шаруа (фермер) қожалығының жер пайдалану құқығы
6-бап. Шаруа (фермер) қожалығына жер учаскесін беру
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізуге тілек білдірген азаматтарға жер
Жер (шартты жер) үлесіне құқығы бар және ауыл
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін жер учаскелерін алған
Жер (шартты жер) үлесіне құқығы жоқ азаматтарға шаруа
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін жер учаскелері елді
Жері бөлінуге жатпайтын ауыл шаруашылығы ұйымдарынан шыққан азаматтар
Арнаулы жер қорының, елді мекендердің және запастағы жер
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін уақытша тегін жер
орман қоры жерлері мен запастағы жерлердегі орман шаруашылығы
ақысыз берудің белгіленген нормаларынан тыс жер берілген жағдайда
7-бап. Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін жер учаскесін
Жер учаскелері шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін Қазақстан
ауыл шаруашылығы ұйымдарының (кәсіпорындарының) жерлерінен – осы ұйым
арнайы жер қорындағы жерлерден – отбасының қожалық ұйымдастыруға
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін тұрақты пайдалануға болуы
Осы учаскелердің шекті мөлшеріне дейін азаматтарға тұрақты пайдалануға
8-бап. Шаруа (фермер) қожалығын ұйымдастыру үшін жер учаскесін
Шаруа (фермер) қожалығын ұйымдастыру үшін жер учаскесін алғысы
Жер (шартты жер) үлесіне құқығы бар азаматтар жергілікті
Өтініште сұрап отырған жер учаскесінің тұрған жері, шаруа
Аталған шаруашылықтың басшысы мен мүшелері шаруа (фермер) қожалығын
Өтінішке ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізудің қысқаша бағдарламасы, жер
Жергілікті атқарушы орган өтініш берілген күннен бастап бір
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін ауыл шаруашылығы ұйымының
Жер (шартты жер) үлесі иелерінің немесе олардың өкілдерінің
Жер учаскесін беру мүмкін болмаған жағдайда жергілікті атқарушы
Жер учаскесін беруден бас тартуға сот тәртібімен шағым
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін жер учаскесіне жер
Жерде жер учаскесінің шекараларын белгілеу, шаруа (фермер) қожалығының
Әрбір жер учаскесіне берілген, тұрақты жер пайдалануға арналған
Шаруа (фермер) қожалығының жер пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының
9-бап. Шаруа (фермер) қожалығының жер пайдалануы
Шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін жер учаскелері бірыңғай
Шаруа (фермер) қожалығына берілетін жер учаскесі, егер олардың
Тұрақты жер пайдалану құқығына ие шаруа (фермер) қожалығы
Тұрақты және ұзақ мерзімді уақытша жер пайдалану құқығы
10-бап. Жер пайдаланушы ретіндегі шаруа (фермер) қожалықтарының құқықтары
Шаруа (фермер) қожалығының:
жерді ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру мақсатында пайдалана отырып,
ауыл шаруашылығы дақылдары мен өзге де екпе-көшеттерді егу
жер учаскесінде бар құм, саз, қиыршық тас және
жер учаскесі мемлекет мұқтажына алып қойылған (сатып алынған)
жер учаскесінің нысаналы мақсатына қайшы келмейтін құрылыстар мен
жерді суландыру, құрғату және өзге де мелиорациялық жұмыстарды
Уақытша жер пайдалану кезінде осы баптың 1-тармағының 2),
Шаруа (фермер) қожалығына бекітіліп берілген жер учаскесінде аң
Шаруа (фермер) қожалығы өз өнімін дербес пайдаланады, оны
11 бап. Шаруа (фермер) қожалығының жер пайдалану жөніндегі
Шаруа (фермер) қожалығы:
өзіне берілген жерді оның нысаналы мақсатына сәйкес пайдалануға;
топырақ құнарлылығының төмендеуіне жол бермеуге;
ауыл шаруашылық өнімін өндірудің табиғат қорғау технологияларын қолдануға
өз қызметінің нәтижесінде экологиялық ахуалдың нашарлауына жол бермеуге;
жер учаскесінде құрылыс салуды жүзеге асыру кезінде қолданылып
басқа жер пайдаланушылар мен жер учаскелері меншік иелерінің
сервитуттарды жер туралы заңдарда белгіленген тәртіппен беруді қамтамасыз
12-бап. Шаруа (фермер) қожалығының жер пайдалану құқығын тоқтату
Жер учаскесін немесе оның бір бөлігін пайдалану құқығы:
жер пайдалану құқығынан бас тартылғанда;
жер пайдалану құқығын басқа адамдарга бергенде;
шаруа (фермер) қожалығының міндеттемелері бойынша жер пайдалану құқығына
жер учаскесі мемлекет мұқтажы үшін алынғанда (сатып алынғанда);
жер учаскесі берілген мерзім біткенде;
мақсатына сай пайдаланылмаған немесе заңдарды бұза отырып пайдаланылған
жерлер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа жағдайларда алынып
жер учаскесі тәркіленгенде тоқтатылады.
Жер учаскесін шаруа (фермер) қожалығынан тиісті нысанасына орай
ІІІ-тарау. Шаруа (фермер) қожалығы қызметінің негіздері
13-бап. Шаруа (фермер) қожалығындағы еңбек
Шаруа (фермер) қожалығындағы жұмыстарды орындауға жалдау (еңбек келісімі
Шаруа (фермер) қожалығында жалдау туралы шарт жасасу тәртібі
Шаруа (фермер) қожалығының мүшелері мен қожалықта жалданып жұмыс
Шаруа (фермер) қожалығының басшысы Қазақстан Республикасының тиісті әлеуметтік
Шаруа (фермер) қожалығында жұмыс істеген уақыт еңбек кітапшасы
Шаруа (фермер) қожалықтарының мүшелеріне, сондай-ақ жалданып жұмыс істеген
14-бап. Шаруа (фермер) қожалығы қызметінің шарттары
Шаруа (фермер) қожалығы өз шығындарын алынатын табысының есебінен
Шаруа (фермер) қожалығының өндірістік, коммерциялық және өзге де
Шаруа (фермер) қожалығының қызметіне, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделгеннен
15-бап. Шаруа (фермер) қожалығының банк шоттары
Шаруа (фермер) қожалығы банк шоттарын ашуға және банктегі
16-бап. Шаруа (фермер) қожалығына салық салу
Шаруа (фермер) қожалығына салық салу Қазақстан Республикасының Салық
17-бап. Шаруа (фермер) қожалығына кредит беру және оны
Шаруа (фермер) қожалығы қолданылып жүрген заңдарда белгіленген тәртіп
Шаруа (фермер) қожалығы сақтандыру туралы қолданылып жүрген заңдарға
18-бап. Шаруа (фермер) қожалықтарын мемлекеттік қолдау
1. Қызметкерлерінің жылдық орташа саны 50 адамнан аспайтын
мемлекеттік тіркеу кезінен бастап үш жыл ішінде жылжымайтын
Шаруа қожалықтарын мемлекеттік тіркеу тіркелу үшін ақы төлемей,
табиғи монополист кәсіпорындардың қызметін монополияға қарсы реттеуді қолдана
мемлекет қатысатын екінші деңгейдегі банктерде ақы алынбай шот
бухгалтерлік есептілікті жеке кәсіпкерлер ретінде оңайлатылған тәртіппен береді;
18 баптың 1 тармағының 5) тармақшасы 2001 жылғы
шарттарын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін мемлекеттік мұқтаждар үшін
шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қаржылық қолдау шеңберінде тиісті жылға
шағын кәсіпкерлікті қолдау үшін көзделген қаражат есебінен кадрларды
1-1. Шаруа (фермер) қожалықтары жекелеген салық түрлерін есептеу
2. Ауылшаруашылық өндірісіне инвестицияларды жүзеге асыратын және арнаулы
Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 қаңтардағы № 375-ІІ
Мемлекет отандық шаруа (фермер) рыногын дамыту мен қорғауға
Шаруа (фермер) қожалықтарын дамытуды мемлекеттік қолдаудың ерекшеліктері Қазақстан
19-бап. Шаруа (фермер) қожалықтарының бірлескен қызметі
Шаруа (фермер) қожалықтары ерікті негізде кооперативтерге, қоғамдарға және
Шаруа (фермер) қожалығы өз қалауы бойынша кез келген
20-бап. Шаруа (фермер) қожалығының қызметін тоқтатудың ережелері мен
Егер қожалықтың қызметін жалғастырғысы келетін бірде-бір қожалық мүшесі,
Шаруа (фермер) қожалықтарының қызметі тоқтатылған кезде ортақ мүлікті
Үлестік меншіктегі мүлік оған қатысушылар арасында бір-бірімен келісім
Шаруа (фермер) қожалығының қызметін тоқтату кезінде мүлікті және
Шаруа (фермер) қожалығының қызметін жүзеге асыру нәтижесінде туатын
21-бап. Шаруа (фермер) қожалығы туралы заңдардың бұзылғаны үшін
Шаруа (фермер) қожалығы туралы заңдардың бұзылуына кінәлі адамдар
Қорытынды
Нысаналы мақсатты ескере отырып жер учаскелерін пайдалану тиімділігін
Қазақстан Республикасында жердің кадастрлық бағасы ҚР Үкіметінің 1996
Қазіргі заңнамаға сәйкес келісімдер шаруашылықтың серіктестерін өз
Жер кеңістікте көлем
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1.Сейфуллин Ж.Т. (жалпы редакциясын басқарған). Жер кадастры. –
2.Шаруа (фермер) қожалығы туралы. Қазақстан Республикасының Заңы. –
3.Казақстан Республикасының жер кодексі. – Алматы: Юрист, 2004
4.Гендельман М.А., Қырықбаев Ж.Қ. Жерге орналастырудың және кадастрдың
5.Спектор М.Д., Байбугина М.К., Хамзин Р.Г. Землеустройство. Крестьянское
6.Закон Республики Казахстан «О защите и поддержке частного
7.Закон Республики Казахстан «О индивидуальном предпринимательстве» от 19
8.Закон Республики Казахстан «О крестьянском (фермерном) хозяйстве» от
9.Клейн Н.И. Предпринимательское право. Курс лекции. – М:
10.Кусаинова Л.А. Право землепользования крестьянских (фермерских) хозяйств в
11.Мушатова К.А., Рахметов Е.Ш. Крестьянское хозяйство – форма