Деңгейлеп оқыту технологиясы


Мазмұны
Кіріспе...........................................................................................................................3-5
I-тарау. Инновациялық педагогикалық
теориялық негіздері.
1.1.Оқытудың педагогикалық теориялық негіздері мен инновациялық
педагогикалық технологияның ерекшеліктері....................................................6-8
1.2.Деңгейлеп оқыту технологиясы..........................................................................9-14
1.3. Деңгейлеп оқытудағы деңгейлік тапсырмалар мен оқушылардың даму
мониторингі.........................................................................................................15-22
II – тарау. Бастауыш
оқыту технологиясын пайдалану жолдары.
(оқушылардың даму мониторингі, бағалау рейтингісі).................23-26
2.1.Бастауыш сыныптардағы тіл сабақтарында деңгейлеп оқыту
технологиясын қолданып жүргізу жолдары..................................................27-30
2.2.Бастауыш мектептегі қазақ тілі сабағын деңгейлеп
оқыту технологиясына сүйене
2.3.Деңгейлеп оқыту технологиясының тиімділігін анықтау
бойынша эксперимент нәтижесі.......................................................................41-44
Қорытынды...............................................................................................................45-46
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...........................................................................47-48
Қосымша...................................................................................................................49-60
Кіріспе.
Зерттеудің өзектілігі.
Қазіргі кезде бүкіл дүние жүзілік білім әлеміне кіру мақсатында
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында : «Білім беру жүйесінің
Ғылым өзін-өзі түзете отырып , үздіксіз ілгері жылжи береді.
Түсіндірмелі сөздік технологиясы амал – тәсілдердің жиыны , іс
Ә . Жүнісбек, А. Таубаева , Ж. Қараев ,
Педагогика ғылымдарының докторы , профессор Жауынбай Амантұрұлы Қараевтың
Мұнда баланың таным қабілетіне сай төрт деңгейлік тапсырмалар даярлауда
Ал, В.П.Беспалько деңгейлік технологиясы :
1. «Міндетті», «оқушылық».
2. Алгоритмдік .
3. Эвристикалық .
4. Шығармашылық ,- деп төртке бөлді. Ж. А. Қараевтың
1. Жаңа өтілген тақырыпты қайталау, пысықтау , ереже жаттау.
2. Ойлау қабілеттерін жетілдіру.
3. Танымдық іздену.
4. Ұғым , түсінік , қиялын тәжірибеде қолдану талаптарын
Деңге йлеп оқыту технологиясының төрт деңгейлік тапсырмаларын барлық оқушылардың
Н.Ә. Назарбаев : «Қазақстан Республикасын топтастырудың аса маңызды
Осыған орайда , филология ғылымдарының докторы Әлімхан Жүсіпбектің
Сол себепті зерттеу жұмысымыздың мәнділігі Ж.А.Қаревтың деңгейлеп оқыту
Зерттеудің мақсаты: жалпы орта білім беретін мектептердегі оқу- тәрбие
Бастауыш мектептің білім мен тәрбие беру ерекшелігіне сай әрбір
Зерттеудің міндеттері:
1.Деңгейлеп оқыту технологиясының теориялық әдістемелік негізіне сүйену.
2.Бастауыш мектептің қазақ тілі пәнінде деңгейлеп оқыту технологиясының элементтерін
3.Білім берудегі педагогикалық инновациялық әдістемеліктерге сүйене
Зерттеудің ғылыми болжамы : егер деңгейлеп оқыту технологиясының
Зерттеудің объектісі: Бастауыш мектептің оқу –тәрбие үрдісіндегі
қазақ тілі пәні.
Зерттеудің пәні: Бастауыш мектептің 3- сыныбындағы өтілетін
қазақ тілі пәні.
Зерттеудің деректі көздері : Педагогтардың , психологтардың таным ,білім
Зерттеудің әдістері: бастауыш мектептердегі пәндерде деңгейлеп оқыту технологиясының
Зерттеудің негізгі кезеңдері :
I- кезеңде (2003-2004ж.)зерттеу жұмысының мәселесі бойынша «Бастауыш сынып
II - кезеңде (2005- 2006 ж)
III- кезеңде (2005- 2006) (13. 02- 12. 06)
Зерттеудің жаңалығы:мектептің оқу –тәрбие үрдісінде деңгейлеп оқытудың инновациялық әдіс
Мектептің оқу тәрбие үрдісінде деңгейлеп оқытудың әдіс –тәсілдерін пайдаланудың
Зерттеудің базасы : Тұрар Рысқұлов атындағы №48 қазақ орта
I-тарау. Инновациялық педагогикалық технологияның
теориялық негіздері.
1.1.Оқытудың педагогикалық теориялық негіздері мен инновациялық
педагогикалық технологияның ерекшеліктері.
Еліміздің егемендік алып , қоғамдық өмірдің барлық, соның ішінде
Қазіргі кезде біздің Республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жасалып,
Білім беру мазмұны жаңа үрдістік біліктермен , ақпараттарды қабылдау
Ақпарат дәстүрлі әдістері: ауызша және жазбаша , телефон
Баланың жеке басын тәрбиелеуде оның жан дүниесінің рухани баюына
Бүгінгі жас ұрпаққа жан-жақты білім беру, тәрбиелеу әрбір
ХХІ ғасыр табалдырығында тұрған азамат дамуының жаңа кезеңі
Қазақстан Республикасының орта білімді дамыту тұжырымдамасында қазіргі мектептер:
-практикалық қызметте жинақталған барлық игіліктердің сақталуы ;
-қоғамның интелектуалды қуатын жетілдіру;
-еліміздің материалдық –қаржылық әл-ауқатын әрі қарай дамыту;
-орта білім беру жүйесін әрі қарай дамыту тағы сол
Ғылыми -педагогикалық әдебиеттерде іс жүзінде анықталып табылған оқыту
«Инновация » ұғымы педагогикалық сөздік қорына ежелден енген екен.
Инновация термині қазіргі білім берудің теориясы мен практикасында
Инновация (латын сөзі in – в, novis- жаңа)- жаңа
«Ғылымның қайнар көзі» -Ресейде «инновация» ұғымына өте үлкен күдікпен
«Инновациялық негізін құраушы ұғымдардың –«инновация » «нововедение» новшество» «новое»
Ы. Алтынсарин атындағы білім проблемаларын ғылыми зерттеу институты әдіскері
Қоғамдағы қазіргі кезде қайта құрулар экономиканы дамытудағы жаңа стратегиялық
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесі әлемде болып жатқан өзгерістермен
Қазіргі кезде әлемдік қауымдастық Қазақстанды нарықтық экономика елі ретінде
Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруді
Инновациялық процесті зерттеу барысында жүйенің бір жағдайдан екінші
Бүгінгі таңда Д.Б.Эльконин мен В.В.Давыдовтың дамыта оқыту технологиясы ,
Яғни оқу процесін технологияландыру дегеніміз- білім беру бағыттарына
Қазақстанда Ж.А.Қараевтің, Ш.Т.Таубаева, Қ.Қ.Қабдықайыров, С.Н.Лактионова, М.М.Жанпейісованың және басқа да
Ал соңғы жылдары оқытудың модульдік технологиясы
Қазіргі уақытта педагогика ғылымының бір ерекшелігі- баланың тұлғалық дамуына
Оқытудың тиімділігін арттыру мақсатында жаңа білім парадигмасына сүйене отырып
Еліміздің болашағы көркейіп өркениетті елдің қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ
Қазіргі білім беру саласында проблема- әлеуметтік- педагогикалық
1.2.Деңгейлеп оқыту технологиясы.
ХХ ғасырдың аяқ кезіндегі педагогикалық ой –тұжырымдардағы гуманизм
Педагогика ғылымының докторы Ж. Қараевтың деңгейлік оқыту жүйесі туралы
Оқытудың жаңа технологиясының бірі – жалпы білім беретін мектептерде
Қазіргі базалық білім беру – жеткілікті білімнің төменгі шегі.
Мектеп оқушыларының білім деңгейінің көрсеткішін төмендегідей бағалауға болады: 1
Мектеп оқушыларына берілетін тапсырмалар оқушылардың ойлауына әсер етеді,тапсырманы орындау
Деңгейлік тапсырмалар ауқымы өте кең. Оқулықтағы жаттығулар - өтілген
Оқушыны деңгейге бөліп оқыту үшін сабақ жаңаша жоспарланады.
Бірінші деңгей тапсырмаларды білімнің мимималдық шегі, мемлекеттік стандарт талабына
Екінші деңгей тапсырмалары түрленіп , күрделене түседі, сынып бағдарламасына
Төртінші деңгей дарынды , іздемпаз , қабілеті жоғары ,
Оқыту практикасында деңгейлеп оқыту технологиясын енгізуге оқу ақпараттарының
Деңгейлеп оқыту – оқылатын ақпараттың азаюы арқылы емес ,
Деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты - әрбір оқушы өзінің даму
Деңгейлеп оқыту ерекшелігі :
1.Деңгейлеп оқыту әр оқушыға өз мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып
2.Деңгейлеп оқыту әртүрлі категориялардағы балаларға бірдей зейін аударып ,олармен
3.Деңгейлеп -саралап оқыту құрылымында білім игерудің негізгі
Базалық деңгей – мемлекеттік стандар бойынша анықталған ең төменгі
4.Оқушының жеке тәжірибесіне негізделген оқыту технологиясы тиімді де нәтижелі
*жеке тұлға ерекшеліктеріне;
*психикалық даму ерекшеліктеріне (есте сақтау, қабілетінің ерекшелігіне ,
*пән бойынша білімді игеру деңгейіне / оқушының білімімен
Деңгейлеп оқыту барысында оқушы мен мұғалім іс әрекетінің жүйесі.
Кезеңдер Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Дайындық кезең Оқушыларды оқу материалын базалық , бағдарламалық күрделенген
Диогностикалық кезең. Білімді меңгеру деңгейін анықтайтын тапсырмаларды дайындау. Оқушылардың
Оқушыларды топтарға бөлу кезеңі Оқушыларды топқа бөлуді ұйымдастыру
Деңгейлеп оқыту жүзеге асырылу кезеңі. Оқушылардың топтардағы жұмысын ұйымдастыру.
Деңгейлеп оқыту жағдайына білімді меңгеру нәтижелерін бағалау кезеңі. Атқарылған
Бастапқы ғылыми идеялар :
-деңгейлеп оқыту әр оқушыға өз мүмкіндіктерін барынша пайдалана
-деңгейлеп оқыту әр түрлі категориядағы балаларға бірдей зейін аударып,
-деңгейлеп-саралап жұмыс істеуге мүмкіндік береді Деңгейлеп оқыту құрылымында
Сондықтан оны әрбір оқушы меңгеруі тиіс . Бұл деңгей
-оқушының жеке тәжірибесінде негізделген деңгейлеп оқыту технологиясы тиімді де
-жеке тұлға ерекшеліктеріне;
-психикалық даму ерекшеліктеріне (есте сақтау қабілетінің ерекшелігіне , ойлау,
-пән бойынша білімді игеру деңгейіне (оқушының білімі мен іс
Әрбір тақырып бойынша өткізілетін сабақтар кезектесіп келетін бес типтен
Бірінші – тақырыпты жалпы талдау сабақтары (оларды лекциялар деп
Екінші – қиыстырылған семинар сабақтарда оқушылардың өзіндік жұмысының процесінде
Үшінші – материалды пән аралық қорытындылау сабақтары.
Төртінші – материалды қорытындылау және білімді жүйелеу сабақтары (тақырыптық
Бесінші – практикум сабақтар.Балалардың даму деңгейінің бірыңғай болмауына ,
Сондықтан мұғалім сабақтың барлық кезеңдерінде : жаңа материалды беру,
Білім беру ұйымдастырудағы қайта құрулармен оқытудың жаңа мазмұны мұғалімдер
Кеңестік педагогика мен дидактиканың озық шеберлері В.Шаталовтың , В.Шейманның
Педагогикалық технология мынадай төрт негізгі шартты қанағаттандыруы тиіс (В.Беспалько).
-педагогикалық технология оқытудағы педагогикалық экспромптарды жоюы қажет.
-оқушының танымдық қызметінің құрылымы мен мазмұнын анықтайтын оқу тәрбие
-оқу мақсатын диогностикалық түрде анықтап, оның меңгерілуі сапасын дәл
-іс жүзінде оқу-үрдісінің толықтығын қамтамасыз етуі тиіс.
Қазіргі заман талабы әр оқушының сабақ
-оқушыға сенімділік білдіру;
-пәнге қызығушылығын арттыру;
-оқушы біліміне сеніп, әрі дамыту;
-өзіндік шығармашылық деңгейге көтерілу көзделген [4].
Профессор Ж. Қараевтың технологиясының тиімділігі сол жаңа тақырыпты балаларға
(Қосымша №2-3 кесте ).
Сабақ үш кезеңмен жүргізіледі және оның мынадай тиімділіктері бар.
1-кезең. Тірек тапсырмалар мен жұмыс.
Мұнда жаңа тақырыпты меңгеруге қажетті бұрын өтілген материалдарды қайталау.Бұл
2- кезең. Жаңа тақырыпты өздігінен меңгеру.
Бұл кезеңде оқушыларға тақырыпты меңгеру жұмыстар беріледі. Алдымен оқулықпен
3-кезең. Деңгейлік тапсырмалар тиімділігі.
Оқушылар білімін бағалау мен бақылау жүйесі арасындағы байланыс. Қоюшы
Деңгейлік тапсырмалардың мақсаты:
жеңілден қиынға, қарапайымнан күрделіге қарай сатылы түрде орындалатын жұмыстар.
оқушы ізденіске, шығармашылыққа бөленеді.
дарынды оқушылар мүмкіндігі анықталды.
әр оқушы өзін -өзі бағалайды, өз білімін жоғары деңгейге
жаңа тақырыпты жаңа әдіспен түсіндіріледі.
тест, диктант арқылы тақырып меңгеріледі.
өзіндік жұмыстар жүргізіледі.
бақылау жұмысы алынады.
бақылау парағы жасалады.
Қорыта келе, деңгейлік тапсырмалар ауқымы өте кең .
Деңгейлеп оқыту - оқылатын ақпараттың азаюы арқылы
1.3.Деңгейлеп оқытудағы деңгейлік тапсырмалар мен оқушылардың
даму мониторингі.
Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім
Профессор Ж.А. Қараевтың жұмыстарында еліміздің көптеген мектептерінде қолданылып
-оқытуды дербестендіру мен деңгейлік дифференциалдау;
- білім беруді демократияландыру мен ізгілендіру
Принциптеріне негізделген жаңа педагогикалық компьютерлік технология алғаш рет
білімді демократияландыруға және ізгілендіруге;
оқыту сапасын арттыруға;
басқару тиімділігін жетілдіруге;
оқушылардың дамуына бақылау жасауға;
оған сәйкес бағалауға болатыны дәлелденіп отыр[19].
Бұл жағдайда педагогикалық технология- компьютерлік техниканың тиімді пайдаланылуына
Педагогикалық технология
Тәжірибеде
жүзеге асыру
+
Бұл жерде: Әдістемелік жүйе {Мақсат ,мазмұн, әдіс, сабақ
Тқ
Қайда: Мақсат- өздігінен білім алу мақсаты (жаңа мақсат) .
Тқ –оқушының танымдық қызметі; Ол төмендегі іс-әрекеттерден тұрады
Әбн - әрекеттің бағдарлық негіздері (өткен материалдар);
Оә - орындаушылық әрекеттер, мысалы, өздігімен деңгейлік тапсырмаларды орындау.
Түз.ж. –түзету әрекеттері (бақылау жұмыстары);
Бә -бақылау әрекеттері (бақылау жұмыстары);
Басқ . –педагогтік басқару, болашақта (жоғарырақ деңгейлерді оқушылар өзін
Жалпы , педагогика ғылымында баланы оқыту мен тәрбиелеудің мақсаты
Осы талапты орындау үшін төмендегі төрт ұсынысты қажет деп
Жаңаша өзгерген мақсат оқушылардың өздігінен танып, іздену іс-әрекетінің
Жаңаша оқытудың негізгі түрлері болып, оқытудың дербес және топтық
Оқытудың фронтальды түрі, көбінесе, бағыт беру, талқылау және түзету
Жаңа технологияның жаңа мақсаты бойынша «оқытуды ізгілендіру» қажет деп
Бұрынғы дәстүрлі оқулықтар мұндай талапты қанағаттандыра алмайды сондықтан оқушылардың
Қалайша ?!
Оқытудың басты мақсаты өздігімен білім алып дами алатын жеке
Біздің педагогикалық техналогияны құруға қажетті тұжырымдама, С.Л. Рубинштейннің еңбектерінде
Технологиямыздың тағы бір психологиялық негізі болып табылатын теория
Л.С. Выготскийдің «оқыту процесінде оқушының ақыл –ойының дамуы
Осындай іс-әрекет деңгейлері арқылы оқушылар оқу материалдарын әр түрлі
В.П.Беспалько бұл деңгейлерді төртке бөледі: Бірінші деңгей- «міндетті, оқушылық»,
Сондықтан да, оқушылардың білім, білік, дағдыларын жетілдіру үшін, оқытудың
Әңгімелесуші –оқулық бойынша оқушылар жаңа тақырыпты өз бетімен меңгеріп,
Бірінші деңгейдегі тапсырмаларға:
жаттап алуға лайықталған болуы керек:
алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтануына
тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті және өмірмен байланысты болуы
Математика пәнінде мұндай талаптар жаңа тақырыпты игеру соңында шығарған
Екінші деңгейдегі тапсырмаларға:
Өтіп кеткен материалдарды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар. Бұлар
Математика мұндай іс-әрекетке келтіретін тапсырмалар: мәтінмен берілген кері есептер;
Оқушының ойлау қабылетін жетілдіруге берілетін тапсырмалар. Оларда біздің
Үшінші эвристикалық деңгейдегі тапсырмаларды біз төмендегінше топтастырдық:
танымдық-іздену (эвристикалық) түрдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылар жаңа
Әртүрлі әдіс, тәсілдермен шешілетін есептер.
Өздігінен мысалдар мен есептер құрастыру және оны өздігінен шығару
Төртінші шығармашылық деңгей тапсырмалары:
Оқушылардың жинағын өмірлік тәжірибесі мен қалыптастырған ұғым түсініктерінің, қиялы
Олимпиадалық есептер.
Берілген тақырыпқа өз бетінше реферат, баяндамалар дайындау.
Демек , бұл тапсырмалар –оқушылардың біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру
Сонымен , қорытып айтатын болсақ, бұлар:
Бірінші деңгей үшін-игерілгенді пысықтау мен қайталауға, ережелері мен
Жоғары деңгейлер үшін-алған білімдерін өз бетімен қорыту мен жүйелеуге
Технология бойынша жүргізілетін оқушылардың өз бетімен білім алу
Мүмкін , дәстүрлі оқу процесінде оқушыларды дәстүрлі оқулықтар бойынша
Бірақ , оқытудың жаңа технологиясы жағдайында:
-оқушылардың өздігінен жүргізетін танымдық іс-әрекеті үшін тапсырмалар күрделілігі төрт
-Оқыту проблемалық принциптер бойынша жүргізіліп;
- барлық деңгейдегі тапсырмалар қызғылықты мазмұндалған болса, оқушыларда
Осы жерде , «үлгерімі кейіндеп қалып, өз құрбыларын, белгілі
Мұндай жағдайда, барлық тапсырмаларды мезгілінде орындаған оқушылар үлгермеушілерге
Сыныптың басқа оқушылары өздігінен жұмыс істеп жатқан кезде мұғалімнің
Бұл қалайша жүзеге асырылады? Бізге үйреншікті бақылау мен бағалауға
Деңгейлік тапсырмаларды енгізгендегі басты мақсат-сынып оқушыларын «қабілетті»және «қабілетсіз»
Деңгейлеп оқыту барысында оқушының бірінші деңгейдегі тапсырмаларды дұрыс
Қандай оқушы болмасын, мысалы өзінің жақсы оқитынына қарамастан, жұмысын
Барлық оқушылар жұмысын бір мезгілде бастап: әрқайсысы, білім игерудегі
- барлық оқушылардың оқу мақсатында 100% қол жеткізуінің кепілі
«Есепке алу» жүйесін жүргізу нәтижесінде үлгерімі нашар оқушылар да,
Олардың әрқайсысы 1-ші деңгейлік тапсырмаларды орындауға міндетті және жоғары
Осылайша , бір деңгейден бір деңгейге, өз білімін біртіндеп
Деңгейлік тапсырмаларды дұрыс орындағаны үшін оқушылар сол деңгейді игергеніне
Біздің жағдайда, әр жаңа тақырып бойынша жасалған деңгейлік жұмыстардың
бірінші деңгейдің тапсырмаларын орындап үлгерген оқушыларға екінші деңгейдің тапсырмалары;
екінші деңгейдің тапсырмаларын орындаған оқушыларға одан да жоғары деңгейлік
т. с. с. деңгейден деңгейге көтеріле береді.
Ең жоғары деңгейдегі шығармашылықты қажет ететін тапсырмаларды, әрине, дарынды
Осылайша , әр тақырып бойынша оқушыларға, сыныптан тыс уақытта,
Сонымен, әр деңгейдегі тапсырмаларды оқушылар (дұрыс орындалғандығын мұғалімге тексеріп
Бұл оқушылар арасында, олардың бір-бірінің үлгерім деңгейлерін бақылай отыра
Жинаған ұпайларын оқушылар әр сабақтың соңында нүктемен белгілеп отырады.
Тақырыптық бақылау жұмысы да әр деңгейлі тапсырмалармен беріледі.
Оқушының даму моторингі, оның жеке басының қабылетіне қарай
Сонымен , оқытудың педагогикалық технологиясын қолдану жағдайында бағалау
Бірінші деңгейдегі барлық дұрыс және мезгілінде орындалған тапсырмалар
Өзін -өзі бағалау «қосу» әдісімен жүргізілетіндіктен оқушы
Сонымен :
технологияның принциптері –оқытуды ізгілендіру мен демократияландыру жағдайында, өздігінен
өздігінен оқытудың осындай мақсаттары жүзеге асыру үшін, білім
Қорыта келе, оқытудың жаңа технологиясы , яғни «Деңгейлеп оқыту
II – тарау. Бастауыш
оқыту технологиясын пайдалану жолдары.
(оқушылардың даму мониторингі , бағалау рейтингісі)
Қазіргі заманның талабына сай білім беру үшін бүгінгі таңда
Деңгейлеп оқыту оқушылардың білімін жаңа әдіспен ,яғни рейтингтік жүйе
Мониторинг дегеніміз - белгілі бір нәрсенің жай –күйін бақылау
Мониторинг жүргізгенде шұғыл түрде белгілі бір ақпараттың көлемін
Мониторинг- педагогикалық үрдіс негізінде білім беру мақсатын таңдаудағы өзекті
«Мониторинг» деген сөздің өзі Ресейде Чернобль апатын кейін Чернобльдеге
Мониторинг ішінде басқарудың өзіндік қызметі, педагогикалық әрекет барысында бағалау
Мониторингтің мәні әр тоқсанның не әр тараудың соңында
Мониторинг ерекшеліктері:
1)оқушының белгілі бір тақырыпты төмендеу меңгергенін , аздау ұпай
2)шәкірт өз кемшілігін байқайды, өз тұрғыластарынан қалмау үшін не
3)өз зейінін тәрбиелейді ;
4)білім жүйлігімен тізбекті байқайды.
5)ойланып оқуға дағдыланады;
6)білім алуға жоспар, тезис құруға машықтанады;
7)оқушының білім сапасын арттыруға жағдай туады;
Мониторингтің көмегімен оқушы білімді меңгеру деңгейін ғана емес, анықтайтын
Білім мониторинг –көп деңгейлік жүйе .
1-деңгей- жеке дара және дербес , оны мұғалім жүзеге
2-деңгей – мектепішілік.
Мұнда оқушы білімінің дамуын мекеменің әкімшілігі жүзеге асырады(сыныптардың даму
3-деңгей . білім мекемелерінің даму динамикасын байқау.
Оқыту ісіндегі маңызды жұмыстардың бірі – оқушылардың пәндер бойынша
Оқушының сабаққа тиянақты қатысып отыруы , өз оқуына жауапкершілікпен
Рейтенгтік жүйеде сабақта орындаға әрбір тапсырмаларын ұпай арқылы бағалап
Рейтинг жүйесінің артықшылығы төмендегідей.
Оқушы қызметінде:
1)оқушыны жеке тұлға ретінде өз бетінше дамуы мен тәрбиесіне
2)пәндерді оқытуда ізгілендіру ұстанымына жәрдемдеседі;
3)оқу жұмысында мұғалім мен оқушының ынтымақтастығын қалыптастыру;
4)рейтинг бақылау қызметі тәрбилеуші , дамытушы, бақылаушы және басқарушы
5)рейтингтік жүйе оқушылардың танымдық іс-әрекетіне тікелей саналы түрде әсер
6)жұмыс нәтижесі мен өз мінез-құлқын дұрыс бақылап –бағалау дағдысын
7)ырықты зейінін тәрбиелеп , жетілдіруге ықпал етеді;
Мұғалімнің қызметінде:
1)оқушының оқуындағы кемшіліктерді анықтап , түзетудің әдістері мен тәсілдерін
2)бақылау үлгілерін , бағалаудың қалыпты критерийін жасау;
3)оқу қызметін тиімді ұйымдастыру мен оған түзету жасау тәсілдерін
4)оқушының білім деңгейін бағалау мен анықтауда компьютермен жұмыс істеу
5)сыныптағы әр оқушы үшін жаңа көңіл-күй ахауалын қамтамасыз етуді
Мониторинг пен рейтинг өзара тығыз байланысты . Мониторингсіз
Рейтингтік жүйе әрбір оқушының дара қабілеттері мен мүмкіндіктерін
Рейтинг көрсеткіші бағаланатын нысанның топтағы басқа осындай нысандарға қатысты
Оқушының рейтингі оған қойылған барлық бағалардың жиынына тең шаманы
Оқушылардың үлгерім деңгейіне қойылатын бағасы рейтинг әдісімен өлшенгенде
-оқушылардың білімі мен білігі;
-орындалған жұмыстың көлемі мен саны;
-тексерілген жұмыстың маңыздылығы;
-тексерілген жұмыстың күрделілігі;
-босатылған сабақтың саны;
-сыныптағы және мектептегі тәрбиелік жұмыстарға қатысуы;
-олимпиадаға қатысуы.
Рейтингтік жүйенің ең басты ерекшелігі – шәкірттің сыныптағы сабақ
Рейтинг жүйесінде оқушының оқу әрекетінің барлық түрлері бағаланады. Бұнда
Академик В.Беспалько оқушылардың білімді қабылдаудың кешенді құрылымын ұсынады:
1-деңгей : реппродуктивтті білімге сәйкес көмек беру арқылы есте
2-деңгей : алгоритмдік деңгей бұл бағдарламадағы базалық білімге сәйкес;
3-деңгей :эвристикалық деңгей . Оқушылар материалды саналы түрде меңгереді,
4-деңгей :шығармашылық деңгей . Бұл деңгейде өз бетімен оқу
Рейтінг –тест жүйесін енгізу жолында баса көңіл аударатын мәселе
1)тест сұрақтары мен жауаптың нұсқаулары нақты қойылып мейлінше түсінікті
2)сұрақ оқушының өз бетінше ойлауына жауаптарды салыстыра отырып ,
3)тест әзірлеуде сұрақтардың әр түрлі дәрежеде құрастырылуы және
4)тест сұрақтарының ғылыми түрде жасалуы және тақырыпты толық қамтуы;
5)сұрақтардың оқушылардың теориялық мәселелерді білуімен қатар алған білімін іс-тәжірибесімен
Кең өріс алып келе жатқан жаңалықтың бірі болып саналатын
Жалпы білім беретін мектепті реформалау барысында шәкірттердің оқытудың нәтижелерін
I-деңгей – Оқушының деңгейін , міндетті түрде фактілі білімдердің
II деңгей - алгоритмдік деңгей -өткен материалды
III деңгей – эвристикалық деңгей (танымдық іздену )
IV деңгей - шығармашылық деңгей – оқулық тапсырмасынан
2.1.Бастауыш сыныптардағы тіл сабақтарында деңгейлеп оқыту
технологиясын қолданып жүргізу жолдары.
Қазіргі заман талабы бойынша оқытудың басты мақсаты өздігінен
1. Оқушылық деңгей. Бұл міндетті деңгей боғандықтан барлық оқушы
2. Алгоритмдік деңгей. Бұл деңгейде өтіп кеткен материалды талдап
3. Эвристикалық деңгей. Өз бетіндік жұмысты қалыптастыру мақсатында оқушылар
4. Шығармашылық деңгей. Бұл деңгейде берілген тақырыпқа өз
Мысалы, 2- сыныпта өтілген «Жұрнақ пен жалғау » тақырыбында
2- сынып бойынша .
1- деңгей тапсырмасы мынадай болды:
Жұмбақты көшіріп , қосымшалы сөздердің астын сыздырту.
Әрі шешен , әрі әнші , әрі күйші.
Әр үйде бар, тапқышым , кәне ,тапшы.
2- деңгей . Мақалды жатқа жаздыру , қарамен жазылған
1.Өнерлінің өрісі кең.
2. Білімдіге дүние жарық .
Білімсіздің күні кәріп .
3- деңгей. Сөздердегі -шы, - ші, - лы
Білім – білімді
Ән - әнші
өнер - өнерлі
Үлгі : Менің әнші болғым келеді.
4- деңгей. «Менің досым » тақырыбына шағын әңгіме жаздырып
3-сынып бойынша.
«Түбір мен қосымшаның жазылуы » тақырыбына мынандай деңгейлік тапсырма
1- деңгей. Көп нүктенің орнына - лар ,
Балалар , өрмекшілер , достар , көбелектер , қыздар
2- деңгей . Қосымшалы сөздердің түбірін , жұрнағын ,
жалғауын ажыратқызу.
Қосымшалы
Сөздер Түбір Жұрнақ Жалғау
Оқушылар оқу Шы лар
Әншілер ән Ші лер
Ғарышкерге ғарыш Кер ге
Асханада ас Хана да
3- деңгей . Көп нүктенің орнына негізгі түбірді тауып
Осы сөздерді қатыстырып 3-4 құрап жаздырту.
Қақ –қағу , қағады ,
жағу , жағып ,жағады.
шабу , шауып шабады.
- шөгу , шөгіп , шөгеді.
Үлгі : Асан атасына шөп шабуға көмектесті.
4- деңгей. «Қыс » тақырыбына бір шумақ өлең құрастыру
Әрбір тапсырманы кезеңдерге бөліп қарастырдық.
1-кезең. Ұйымдастырушы және үй тапсырмасын тексеру кезең.
Жаңа тақырыпты оқушыларға меңгеруге қажетті және оған негіз болатындай
1.Мамандық иелерімен танысу.
Мамандық иелерінің аттарына сұрақ қою.
2.Сөз таптарын атау . Оларға қысқаша тоқталып өту.
Сөз таптары
Зат есім
Зат есімдерге берілетін сұрақтар .
Кім ? Кімдер?
2- кезең. Оқушылардың
қалыптастыру кезеңі.
Жаңа тақырыпты өз бетімен меңгеруге жетілуші тапсырмаларды орындату. Бөлінген
1.Қарамен жазылған сөздердің түбірі мен қосымшасын ажырату арқылы зат
2.Зат есімге жалғанған қосымша арқылы заттың біреуге тән екендігін
А)Менің қаламым .
Сенің қаламың
Сіздің қаламыңыз. Сіздердің
Оның қаламы.
ә) Сөздерді берілген үлгі бойынша өзгертіп жазу.
Б) Сұрақ қою арқылы тәуелдеулі сөздерді табу.
3. Бекіту, қорытындылау.
А) Зат есімнің тәуелденуі дегеніміз не?
Ә) Дәптер сөзін тәуелдеу.
3- кезең. Оқушылармен кері байланыс жасау.
Деңгейлік тапсырмалар .
1-деңгей. (5- ұпай).
Жаңа тақырыпта кездескен негізгі ұғымдар үлгі бойынша берілген тапсырмаларды
1.Зат есімнің тәуелденуі не?
2. Кітап сөзін тәуелдеу.
3. Өлеңді мәнерлеп оқып , тәуелді сөздерді табу
2- деңгей. (10 ұпай).
1- деңгейдегі алған білімдеріне негізделіп құралады. Дұрыс орындай алмаған
-ым , - ім ,
- ың, - ің,
- ы, - і,
2 . Жекеше және көпше түрде тәуелденеді .
3. Зат есімнің жеке қасиеттері.
3-деңгей. (15 ұпай).
Бұл эвристикалық болғандықтан , оқушы тақырып бойынша негізгі
1.Сөз таптарының қай түрі тәуелденеді?
2.Бір сөзді қосымшалар арқылы тәуелдеп зат есімге айналдыру.
4- деңгей.
1.Зат есімнің тәуелденуін басқаша тұрғыда өзгерте алуы.
2. «Болашақ заманға саяхат» тақырыбына ой қозғау.
Сабақтың соңында әр оқушының жинаған ұпайлары есептеледі. Үйде әркім
Төртінші шығармашылық деңгейдің тапсырмалары негізінен мемлекеттік стандарттық міндетті деңгейінен
.
2.2.Бастауыш мектептегі қазақ тілі сабағын деңгейлеп
оқыту технологиясына сүйене
Оқушылардың жаңа тақырыпты өз беттерімен меңгерілуі үшін қолайлы әдіс
Бірінші , оқулық деңгейдегі тапсырмалар :
-жаттап алуға лайықты болу керек ;
-жаңа тақырыпта меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап ,
-тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті және өмірмен байланысты
Екінші , алгоритмдік деңгейдегі тапсырмалар :
Өтіп кеткен материалды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар .
Үшінші , эвристикалық деңегйдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылардың
Төртінші шығармашылық деңгей тапсырмалары: берілген тақырыпта өз бетімен баяндама
Сонымен қорыта айтқанда , бірінші деңгей үшін – игерілгенді
Зат есім тақырыбына байланысты берілген тапсырмалар:
I-деңгей тапсырмасы .
1.Зат есім дегеніміз не?
2.Зат есім түрлерін ата.
3. Негізгі зат есім дегеніміз не?
4.Туынды зат есім дегеніміз не?
II- деңгей тапсырмасы .
1.Зат есімнің жалпы және жалқы есім түрлері бар. Мысал
2. 1.Мәтінді түсініп оқы .
2.Зат есімнің астын сыз.
Қайсысы жалпы есім, қайсысы жалқы есім екенін айт.
Ауылдағы үлгілі отбасының бірі – Омаровтар әулеті. Өйткені
3.Ребусты шеш.
III- деңгей тапсырмасы .
1. Қала атауы: Алматы, ................, .................,......................., .......................
2.Зат есімді тәуелде .
Мысалы: қарындаш., әке.
IV- деңгей тапсырмасы .
Өз қалаң немесе ауылың туралы эссе жаз
Осы деңгелік тапсырма бойынша үлгі нұсқа.
1- деңгейлік тапсырма .
1. Зат есім дегеніміз заттың атын білдіретін сөздерді айамыз.
2. Зат есім түрлері: негізгі және туынды болып бөлінеді.
3.Негізгі түбірден болған зат есімді негізгі зат есім
Мысалы: ана , жер, көз.
4. Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған зат есімді
II- деңгей тапсырмасы.
1. Кісінің аты – жөні , жер – су
Жалқы есім әр уақытта бас әріппен жазылады: Сәуле, Тараз,
2. Жалқы есімдерден басқа зат есімдерді жалпы есімдер
3. Ребус шешуі: оқулық.
III- деңгей тапсырмасы .
1.Қала атауы: Алматы , Тараз , Астана , Арқалық,
2. Зат есімді тәуелде. Мысалы : қарындаш ,
I. Менің қарындашым, әкем.
II. Сенің қарындашың , әкең.
Сіздің қарындашыңыз, әкеңіз.
III. Оның қарындашы, әкесі.
I. Біздің қарындашымыз, әкеміз.
II. Сендердің қарындаштарың, әкелерің.
Сіздердің қарындаштарыңыз, әкелеріңіз.
Олардың қарындаштары, әкелер.
IV- деңгей тапсырмасы .
Менің туған жерім.
Меің туып өскен жерім Тараз қаласы Байзақ ауданы Абай
Етістік тақырыбына байланысты берілген деңгейлік тапсырма :
деңгей тапсырмасы .
1. Етістік дегеніміз не?
2.Етістік түрлерін ата.
3.Дара , күрделі етістік дегеніміз не?
4.Жұмбақтың шешуін тап.
1.Күн күледі,жер түледі.
2. Қалың киімді ұнатады,
Шешіндірсең жылатады.
II- деңгей тапсырмасы .
1. Берілген сөздерден сөйлем құрап жаз.
а) Жанында , бір мал, қораның, шөп, тұр.
ә)Малдан , шықты, тауық.
б)Ол , салыпты , ұя , маяға.
в)Жүсіп , маяның , шықты , үстіне,
г)Ол, алды, ұядан , жұмыртқа.
2. Көп нүктенің орнына тиісті зат есімдерді қойып, сөйлемді
..............................кісінейді, ....................... мөңірейді, .................... ызыңдайды,
...........................үреді,......................қыңсылдайды,...................шықылықтайды.
3.Тірек сызбаны толтыр.
Ш-деңгей тапсырмасы .
1. Сөзжұмбақты шеш.
1. Ата – анаға қызының баласы кім болады?
2.Апан – апан ,ескі шапан.
Иір қобыз, жарық жұлдыз.
3.Иесі – сәби, өзі әрі төсек, әрі оған үй.
4. Қазақ халқы қыста жейтін етін не деп атайды.
5.Сұйық заттар құятын теріден жасалған ыдыс.
6.Жанұяға жаңадан мүше болып келген адам.
7.Тілі бар, үні жоқ,
Өзін адам түсінген .
Жүрегі бар да қаны жоқ,
Сөйлеп тұрған ішінен .
2. Жұмбақты шешіп , жаттап ал.
Жерде жатып желіндейді,
Күз түскенше желінбейді.
Үндеместен төлдеп жатыр ,
Су беріңдер шөлдеп жатыр.
IV- деңгей тапсырмасы .
Суретке қара. Сурет бойынша сөйлем құрастыр.
«Әжейдің шеберлігі».
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
Сын есім тақырыбына байланысты берілген деңгейлік тапсырма:
деңгей тапсырмасы .
1. Сын есім дегеніміз не?
2.Мысал келтір.
3.Көп нүктенің орнына тиісті сын есімді қойып жаз.
…………… бәтеңке , ……… тон, ……………сай, ………….айран, …….шие,
Керекті сөздер: қалың , жылы, ащы, терең, кең, тәтті.
4. Мақалды жатқа жаз.
1.Жақсы адам – елдің ырысы,
Жақсы жер – жанның тынысы.
2.Адам адамның аты арып , тоны тозбас.
1. Сын есімді тауып , оның қай сөзбен байланысып
II-деңгей тапсырмасы .
1.Бір зат есімге қатысты бірнеше сын есім тауып жаз.
Мысалы : тақтай , көше , жылқы , кесе.
Үлгі : жалпақ
қалың
тегіс
2. 1Жұмбақты оқы , шешуін тап.
2.Сын есімнің астын ирек сызықпен, зат есімді түзу сызық
Үстіне тігін көк шатыр ,
Астында қызғылт дәу жатыр.
3.Сөзжұмбақты шеш.
1.Зат атауы.
2.Кітап қандай?
3.Сенім синонимі.
4………………. ертеңі бітпес.
5.Өзен аты.
6. Бір аптада неше күн бар.
7.Қазақтың қос жұлдызы.
III-деңгей тапсырмасы.
Сын есім
Жазық,арық, биік
Ашық, бойшаң,қысқа ,
Ащы, дәмді, сұр , жуас
Сын есімдерді тиісті зат есімдермен тіркестіріп көшіріп жаз.
2.Жаңылтпашты жатқа жаз.
Үшкір тұмсық ,
Сұр шымшық .
Сордан ұшты,
Құрт шымшып.
1.Сын есімдердің астын ирек сызықпен сыз.
2.Олар заттың қандай белгісін білдіріп тұр?
IV-деңгей тапсырмасы .
Ормандағы жан – жануарлар туралы қысқаша әңгіме жаз.
(олардың түсін , түрін сипатта).
Мысалы мына тақырыпта «Ормандағы айлакер түлкі.»
Сан есім тақырыбына байланысты берілген деңгейлік тапсырмалар:
деңгей тапсырмасы .
1.Сан есім денегіміз не?
2. Мысал келтір.
3. Сөйлемді көшіріп жаз.Сан есімнің астын сыз . Оларға
Біз үшінші сыныпта оқимыз.Сыныпта жиырма бес оқушы бар.
Әр партада екі оқушы отырады. Мен екінші қатарда, бірінші
партада отырамын.
4. Сан есімдерге –ыншы , -інші жұрнағының тиістісін жалға
Үш күн, екі үй, алты бала, жеті ата ,тоғыз
Үлгі :үш күн – үшінші күн.
II-деңгей тапсырмасы .
1. Санды сөзбен жаз.Оларды қатыстырып сөйлем құра.
5 , 6, 7 ,
18, 23, 54, 66, 77.
Үлгі :Мен бесінші сыныпта оқимын .
2.Көп нүктенің орнына тиісті сан есімдерді қойып көшіріп
Асқар ………….. жаста. Ол ……………..сыныпта оқиды.
*Сан есімлерді тап.Олардың астын сыз.
*Шопан, бәйге сөздернің мағынасын түсіндір.
3.Мақалды жатқа жаз.
*Ер бір рет өледі.
Қорқақ мың рет өледі.
1.Сан есімді тап .
2.Мақалдың мағынасын ауызша түсіндір
3. Қыңыр деген сөздің мағынасын түсіндір.
III- деңгейлік тапсырма .
1.Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып, көшіріп жаз.
Неше ? Қанша ?
Бір
...........
Керекті сөздер:
екі , үш, төрт , алты , жеті,
2. Кел ,
Шифр : «е»- екі сөзінің бірінші әрпі
Мысалы : e= 2 -1 (екі)
Тапсырма:
2-2 7-4
9-4 1000-3
2-1 10-2
30-2 5-2
*Ребусты шешсең , мақал сөз шығады.
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
IV-деңгей.
Зат есімдерді қатыстырып «Біздің сынып » тақырыбына эссе
Қазақ тілі . 3 «a»- сынып .
Сабақтың тақырыбы:
Сабақтың мақсаты :
Білімділік :
Етістіктің негізгі лексикалық мағынасы мен қызметі
туралы ұғымдарын кеңейту.
Дамытушылық:
білугі дағдыландыру , ойлау жүйесін дамыту ,
сөздік қорын молайту.
Тәрбиелілік :
ұлттық ойын арқылы адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі :
Сабақтың әдісі :
жазбаша жазу жұмыстары .
Деңгейлеп оқыту технологиясы , «Қыз қуу» ойыны .
Көрнекі құралдар :
ойын , деңгейлік тапсырма , тиым сөздер .
С а б а қ т ы ң
I. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды қазақ тілі сабағына даярлаймын.
Қазақ тілім -өз тілім- ана тілім,
Абай , Мұхтар сөйлеген дана тілім .
Қастерлейді ұл қызың мәңгі сені .
Болашағым , бақытым , дара тілім !
-міне , балалар кемеңгер , ғұлама ақындарымыз
II.Өткенді пысықтау.
а)Үй тапсырмасын тексеру .
ә)Өтілген материалды пысықтау.
-Ал, балалар үйге қандай тапсырма берілді ?
а)Үйге 350 – жаттығу , ереже жаттауға берілді
350 – жаттығу.
/Көп нүктенің орнына асықпа болымсыз етістігін өзгертіп
Мен асықпадым.
Сен ................
Сіз .................
Ол ..................
ә) «Қыз қуу » ойыны .
- Кәне , балалар ойын ойнайық . Ойын
-«Қыз қуу» бұл үлкен тойларда ойналатын
-Ал , енді осы ойынды біз сыныбымызда да ойнап
- Балалар сендер қыздарды қуып жетер ме екенсіңдер
Ойын шарты :
Тақтадағы плакка салынған «Қыз қуу» ойынының суреті .
(атың үстінде қыз бен бала) астында конвертте тапсырмалар.
1- тапсырма .
Жаңылтпашты жатқа айт.
Ұл балаларға:
Біздің ел күрішті ,
Рысты - күрішті
Қыздарға :
Шежіреші кісі шежіре айтты,
Ішіндегі шежіресін шешіле айтты.
2 – тапсырма.
Қыздарға:
Батыр туса ел ырысы,
Жаңбыр жауса жер ырысы.
Ұл балаларға: Қыздарға байланысты 3- мақал айт.
Қыз өссе елдің көркі ,
Гүл өссе жердің көркі.
3- тапсырма.
Қыздарға:
1.Етістік дегініміз не?
2.Зат есім дегеніміз не?
Ұл балаларға:
1.Етістік негізгі және туынды болып бөлінеді
2.Етістік болымды және болымсыз болып бөлінеді Ережесін айт.
Ш.Жаңа сабақ .
- Ал, балалар енді етістік туралы біз қаншалықты
* Кітаппен жұмыс.
354 – жаттығу.
1.Өлеңді мәнерлеп оқы. Етістіктерді тап , олардың болымды ,
екенін айт. Өлеңнің болымсыз етістігі бар
Ойыншықты шашпаймын,
Терезені ашпаймын.
Сыртқа шығып ойнасақ,
Қаздан қорқып қашпаймын.
Өздік жұмыс.
Берілген етістіктерге тиісті жұрнақтарды жалғап болымсыз
Жібер,
*Есіңде болсын! Тиым сөздер.
Көргенді жас , пәк бала,
Дастарханнан аттама!
Жоқ әдетті шығарма.
Түнде көлден су алма.
Мәнді сөзді тыңда
Малдың басын ұрма .
Деңгейлік тапсырма.
1-деңгей.
1.Етістік дегеніміз не?
2.Етістік түрлерін ата.
3.Негізгі және туынды етістік дегеніміз не?
4.Болымды және болымсыз етістік дегеніміз не ?
2-деңгей.
1.Сөйлемді көшіріп жаз. Етістік пен зат есімнің астын сыз.
Үйректер көлге қонды.
Олар жүзіп жүр. Болат үйректерге жақын келді.Үйректер оны
2. Көп нүктенің орына ы, і
Көтеріліп тең ..зден,
Аспанға бес...к барам... н.
Би... ктеп қайта түскенде,
Өң... к...рер далан ...
3. Болымды етістіктен , болымсыз етістік жаса.
Жаз – жазба
Ойна- ....................
Күл -........................
3- деңгей.
1. Берілген сөздерден 4- сөйлем құрап жаз.
Адамға , шыдамды , шөлге , түйе , өте,
2. Ребусты шеш.
4- деңгей.
Берілген сурет бойынша әңгіме құра., тақырып қой.
IV. Сабақты бекіту .
Сөзжұмбақ шешіп көрейік
1. 9 –мамыр қандай күн.
2.Біреуді қарату мағынасында айтылған сөз.
3. Сөздің одан әрі бөлінбейтін бөлігі .
4.Бастауыш та, баяндауышта зат есімнен болса не қойылады?
5.Кім ? не? Деген сұраққа жауап беретін сөйлем мүшесі.
6.Зат есім түрі.
7.Дина Нұрпейісова кім?
V.Сабақты қорыту .
Оқушылардың білімін бағалау.
VI. Үйге тапсырма .
360- жаттығу. 124- бет.
362 жаттығу.125- бет.
2.3. Деңгейлеп – саралап оқыту технологиясының тиімділігін анықтау
бойынша эксперимент нәтижесі.
Бастауыш мектеп пәндерінде деңгейлеп оқыту технологиясының мүмкіндіктеріне сүйену
Зертттеу кезеңінің бірінші кезеңінде ең алдымен сыныптағы оқушылардың
1.Партада кіммен отырғың келеді? Тапсырмасы арқылы оқушылар өз деңгейіне
2.Қазақ тілі сабағын алдымен стандартты бағамен жүргіздік.
3.Осы пәндерден алған білімдерінің көрсеткіш үлгерім сапасын анықтап алдық.
25 оқушыға жүргізген тест жауаптарын талдай келе оқушыларды міндетті
Эксперимент жүргізудің екінші кезеңінде білім берудегі инновациялық
-Бастауыш мектеп оқушыларына сабақ беру процесінде деңгейлеп оқыту технологиясын
-Арнайы тест, сауалнама жүргізу арқылы білім мониторингін базалау, реттік
-Әрине, оқушыда алгоритмдік , эвристикалық және шығармашылық деңгейдің
- Әрбір деңгей тапсырмасын оқушы үшін бір мәселе
-Әрбір сабақта түрлі тәсілдерді ұйымдастырдық;
Біріншіден сұрақ қою арқылы ,екінші арнайы даярланған
(кесте )
Топтар Экспери
менттік
топ жоғары Бақы
лау тобы
жоғары Экспери
менттік
орта Бақы
лау тобы
орта Экспе
римент
тік топ
төмен Бақы
лау тобы
төмен
Бастапқы
(эксперименке
дейінгі )
кезең. 25,6% 25,2% 30,8% 30,5% 43,6% 44,3%
Экспери
менттен
кейінгі кезең 38,8% 28,1% 48,5% 32,6% 12,7% 39,3%
Бастауыш мектептің қазақ тілі сабағында деңгейлеп
оқыту технологиясын қолданудың тиімділігі ( эксперимент топ)
Экспериментке дейінгі кезең
Эксперименттен кейінгі кезең:
Алынған нәтиже бойынша бастауыш мектептің барлық пәндерінде деңгейлеп оқыту
1.Оқушының танымын , қызығушылығын, ойлау қ
абілетін ояту.
2.Өз бетінше жұмыс істеуге жол берді.
3.Оқушылардың тақырыпты түсінуге құлшынысының пайда болуы .
4.Оқушының жеке дара қасиетін дамытады.
5.Психологиялық процестердің барлық түрін дамытады.
6. Өздіндік жұмыс жасауға әсер етеді.
7.Мәтінді түсінуге , естуге , көруге оқушыларды дамытады.
Сондықтан , мұндай сабақ моделін оқушының білімдерін дамытады
Қорытынды.
Қазіргі заманғы техникалық тізбекті технологияның үздіксіз өзгерістеріне бейімделе
Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі қалыптасуда.Бұл
Қазақстанның қоғамдағы түбірлі өзгерістеріне сай үздіксіз
Білім беру дамыта отырып , деңгейін анықтау және оны
Қазіргі Қазақстан бастауыш мектептері жаңа өзгерістерді әлемдік білім
Білім берудің жаңа мазмұнын оқу үрдісіне енгізуде Қазақстандық ғалым
Қорытындысы тест – оқушылар білімінің бақылау түрі болды. Тест
Қорыта келе жаңа оқыту технологиясы материал сипаттамалы түрде
Әрбір сабақ тақырыбын меңгерту барысында жеке тұлғаның қабілеті
Оқушының ой - өрісі мен дүниетанымын кеңейтіп ,
Педагогика ғылымының докторы , профессор Ж.Қараевтың әдістемесі негізінде
Қорыта айтқанда, деңгейлеп оқыту технологиясының тиімділігі осы
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. // Қ.М,
2. Қазақстан Республикасы «Білім» мемлекеттік бағдарламасы .
// Қ.М,28 қазан , 2000ж.
3. Қазақстан Республикасының 20158 жылға дейінгі білім беруді
тұжырымдамасы. //Қ.М, №1, 2004 ж.
4. Беспалько В.П. Слагаемые педагогической технологий. –
М.: «Педагогика»,1989ж. 21-38 бет.
5. Жанпейісова М.М. Технология модульного обучения. –
Ақтөбе : РИПК:СО, 1999ж.
6. Таубаева Ш. Т. , Лактмонова С.Н. ,
теория и практика нововедений в
и перспективы развитие . /Книга 1/-
издательский центр «Ғылым » 2001.
7. Мұхамбетов С.Қ. Педагогика .Ақтөбе, 2001.
8. Педогогика . Дәріс құралы . Алматы: «Нұрлы
атындағы қазақ ұлттық Педагогикалық Университеті/ .
9.Әбиев Ж . , Бабаев с. , Құдиярова А.
10. Қоянбаев Ж. Б. , Қоянбаев Р. М.
11.Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология . Тараз : ТарМу
12. Ахметова А. К. Принципы технологий и содержание образовательной
программы . – Алматы , 1995.
13. Инновационное обучение : Стартегия и практика . /
В.Я. Ляудие. – М. , 1994.
14. Керимбаева М. Р. Инновационные процесс в школе
перспективы , поиск, - Алматы, 1995.
15.Сабыров Т.А Оқушылардың өз белсенділіктерін арттыру жолдары.
Алматы «Мектеп»,1978ж. 110-бет.
16. В.А.Рахматшаева . Психология взаимоотношений .
Алматы,Оқу әдебиеті.1996ж.
17.Шаталов В.Ф. Эксперимент продалжается. М «Педагогика » 1989.
18.Лысенко. С.Н. Методика дифференцированного обучения .
М, «Просвещения»,1988.
19.Қараев Ж.А. Педогогическая технология дифференцированного
обучения.Алматы, 1999.5-17 бет , 17-21 бет.
20.Кларин М.В. Технология обучения :идеал и реальность.
Рига, Эксперимент , 1999,180-бет.
21. Кобдикова Ж.У. Педагогическое технология уровневой дифференциаций обучения в
22.Пидкасистый П.И. Самостоятельная дейтельность школьника в обучении. М, 1980.
23.Кобдикова Ж.У.Оқыту процесін технологияландыру .Алматы, 2000,11-15б
24.Мейірманқұлова Т. Білім берудегі инновациялық технологиялар – Алматы, «Үш
25.Баймаханова С. Деңгейлеп саралап оқыту. //Қазақстан мектебі.
№10, 2004, 63-67 бет.
26. Кемелжанова М. Деңгейлеп оқыту . //Бастауыш мектеп .
№9 , 2005, 45-46 бет.
27.Мұханмедина Ж. Деңгейлеп саралап оқыту .(тест) //Қазақстан мектебі.
№9 ,2005, 70-бет.
28.Мұхитанова С. Деңгейлеп оқыту тәсілімен // Қазақстан мектебі .
№ 12, 2004 ,51-52 бет.
29. Ахметова Г. Мониторинг және бағалау. // Қазақстан мектебі.
№ 2 ,2005 ,38-45 бет.
30. Дьяченко В.К. Новая педагогической технологии.М : Педагогика .-1989.
31.Әбдіғалиева Қ. Осы заманғы педагогикалық технология.
//Қазақстан мектебі – 2001 №2 8-13 бет.
32.Фирсов В.В Дифференциация обучения на основе обязательных результатов обучения.-М:
33. Таубаева Ш.Т. Барсай.Б.Т. Оқытудың қазіргі технологиялары . //Бастауыш
34. Оқытудың жаңа технологиялары.//Халық тәлімі арнайы басылым.
№1 2002 , 3-7 бет.
35.Кобдикова Ж.У . Оқытудың жаңа технологиясы .
//Бастауыш мектеп №3 2000 , 25-30 бет.
36. Амоношвили Ш.А. Воспитательная и образовательная функция
37.Уәйісова Г.И.; Балақаева М.Б.; Жұмабаева Ә.Е.; Қазақ тілі :
Қосымша .
№1. Білім берудегі инновациялық технологиялар.
№2.
.
№3 Ж. Қараевтың деңгейлеп оқыту технологиясы бойыша
№4. Деңгейлеп оқыту технологиясында рейтингтік жүйемен мониторинг бойынша оқушылар
Білім рейтингісі
№ сұрақ ұпай барлығы
I 4 2 8
II 3 3 9
III 2 5 10
IV 1 10 10
Баға мониторингі
№ Ұпай бағалау
I 2-8 3- қанағат
II 8-15 4-жақсы
III 15-25 5- өте жақсы
IV 25-35 5- өте жақсы
Пән : қазақ тілі.
Сынып: 3 «А»
Сабақтың тақырыбы: ЕТІСТІК. (қайталау
С а б а қ т ы ң
Білімділік:
Дамытушылық: ол заттың әр алуан іс-әрекетін
қимылын білдіретін сөз екендігін,
оған қойылатын сұрақтар, етістіктің зат
есіммен байланысы жөнінде берілген
түсініктерді кеңейту.
Тәрбиелілік:
барысында оқушыларға сұрақ қою арқылы
жаңа тақырыпты саналы түрде ұғындыру.
Еңбек қорлыққа , тазалыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: кітап, сурет, ереже.
Сабақтың барысы:
1.Үйымдастыру кезеңі.
2.Үй тапсырмасын тексеру .
3..Жаңа сабақ.
4.Сабақты бекіту.
5.Сабақты бағалау.
Үйге тапсырма «Зат есімді » жазып жекеше, көпше түрде
1.Сөйлем дегеніміз не?
Белгілі ойды білдіретін сөздердің жиынтығын сөйлем дейміз.
2.Сөйлем неден құралады?
Сөйлем сөзден құралады.
3.Сөйлем мүшелері дегеніміз не?
Сөйлем құрамында нақты сұраққа жауап беріп тұрған , толық
4.Қандай сөйлем мүшелерін білесіңдер ?
Бастауыш, баяндауыш.
1.Бастауыш дегеніміз не?
Кім ? Не? Кімдер ? Нелер? деген сұраққа жауап
2.Баяндауыш дегеніміз не?
Бастауыштың ісін – қимылын білдіретін сөздерді баяндауыш дейміз.Баяндауышқа не
3.Қандай жағдайда бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылады?
Бастауыш та , баяндауыш та зат есімнен жасалса ,
4.Бастауыш пен баяндауыш қандай сөйлемнің қандай мүшелері?
Бастауыш пен баяндауыш сөйлемнің тұраулы мүшелері.
5.Тұрлаусыз мүшелер дегеніміз не?
Сөйлемдегі бастауыш баяндауыштан басқа сөйлем мүшелер дейміз. Оларға қандай?
6.Сөйлем мүшесінің байланысы дегеніміз не?
Сөйлем мүшелері мағынасына қарай өзара байланысын айтамыз. Олардың байланысын
7.Жай сөйлем қандай болып бөлінеді?
Жай сөйлем жалаң жайылма болып екіге бөлінеді.
8.Қаратпа сөз дегеніміз не?
Тілде біреудің назарын аудару үшін қолданылатын сөздерді қаратпа сөз
9. Сөз дегеніміз не?
Сөз затың ,сапаның , қимылдың атауы.
10. Сөз құрамы дегеніміз не?
Сөз құрамын сөздің түбірін жұрнағын , жалғауын ажырату арқылы
11.Түбір сөз және туынды сөз дегеніміз не?
Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сөзді туынды сөз
12.Сөз таптары дегеніміз не?
Сөз мағынасына қарай бірнеше сөз таптарына бөлінеді:
Зат есім
Сын есім.
Сан есім .
Етістік.
Зат есім дегеніміз не?
Заттың атын білдіретін сөздерді зат есім дейміз.Зат есімдерге кім?
2.Зат есім нешеге бөлінеді?
Зат есім негізгі және туынды болып бөлінеді.
1.Негізгі түбірден болған зат есімді негізгі зат есім дейміз.
(ана, жер, көз).
2.Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған зат есімді туынды
Зат есімнің тәуелденуі дегеніміз не?
Заттың біреуге тән екенін білдіретін қосымшаларды тәуелдік жалғаулары дейміз.Тәуелдік
Зат есімнің тәуелденуі.
I – жақ -ж
II- жақ -ж, - ң, -ың,
-ңыз,- ңіз
III-жақ -ж, -сы, -сі,-ы, -і
Балалар бәріңнің де өткен сабақты жақсы түсініп, меңгергендерің көрініп
Енді балалар жұмысты оқулықпен жүргіземіз.
Оқулықтағы 326 – жаттығуға қарайық.
Өлеңді оқытып, ауызша талдатамын.
Отынды да жарамын,
Дүкенге де барамын.
Үлкендерге ослай
Мен қолғанат боламын.
Ә.Асылбеков.
Қарамен жазылған сөздерге сұрақ қойғызып, олардың қай сөз табы
327- жаттығу.
Сөйлемді көшіріп жазғызамын.Астын сыздырамын.
Мал өрістен келді . Апам биелерді сауды. Ол биелердің
-Қымыздың денсаулығы жоқ кісілерге емдік қасиеті бар. Біз оны
-Осы қымыз қайда ашытылып , қайдан алынып келінеді?
-Ауылдан.
-Ал маған кім айтады 2003-2005 жылы Қазақстан Республикасында қандай
-2003-2005 жылдар ауыл жылы болып жарияланды.
-Ауылға байланысты қандай тақпақтар білесіңдер?
1.Шұғылалы таңымыз
Ауыл жері – бағымыз
Қайнарына мөп- мөлдір,
Сусындайды жанымыз.
3.Жүрегімнің лүпілі
Сағындырды ауылды
Ауылдағы қарттарым
Түзетер біздің қауымды
328 – жаттығу .
Өлеңді мәнерлеп оқытамын.
Төскейден жел еседі,
Төменнен бұлт көшді,
Туған жерім мен үшін
Көк майсасын төседі.
1.Өлеңді жатқа дәптерге жаздырамын.
2.Етістікті тапқызып олардың қай сөзбен байланысып тұрғанын айтқызамын.
Олардың байланысын не қою арқылы білеміз?
Не арқылы көрсетеміз? Сызба арқылы.
Сабақты бекіту.
-Төскей деген сөзді кім қалай түсінеді?
Оқушылардың жауаптары тыңдалады. (дәптерге жазылады).
Төскей – таудың беткей төсі . Әдемі гүлдер өсетін
Балалар мәтіннің не себебті «Мейірімді қыз қыз»
1.Мейірімді –деген сөз біреуге жаны ашыған үлкендердің тілін алғыш
Мейірді сөзіне қарама қарсы сөз қандай сөз.(Мейірімсіз).
Мейірімсіз адам деп қандай адамды айтамыз?
Ешкімге жаны ашымайтын үлкенің тілін алмайтын қатігез адамды айтамыз.
1.Мәтін дегеніміз не?
-мәтін мағынасы жағынан өзара байланысты екі не одан да
2.Мәтін неше бөліктен тұрады?
Басы. 2.Негізгі бөлім. 3.Соңы .Қорытынды бөлім.
3.Мәтіннің қандай түрлері бар?
1.Сипаттау 2.әңгімелеу 3. пайымдау.
Сабақта етістік сөзін сөзжұмбақтан тапқызып ережесімен таныстыру арқылы аяқтаймын.
Сабақты қорыту.
Білімдерін бағалау.
Үйге тапсырма.
329- жаттығуды жазып етістіктерді тауып келу.
Аты – жөні ..........................................................................................................
Тест.
1-нұсқа.
1.Етістікті көрсет.
а) ораза , айт.
ә)сөз , тіл.
б) айт, сөйле .
в) айтпа
2.Туынды сын есімді көрсет.
а)білгіш, айтқыш, байқағыш.
ә)өнерлі, таза , әдемі.
б) үлкендеу , ақыл , айна .
в)көркем ,сұлу
3.Сан есімнің сұрақтарын көрсет.
а) Қанша? Қайда? Неше?
ә) Қанша? Неше? Нешінші ?
б)Неше? Нешінші? Қанша? Қашан?
в) Нешеу?
4.Сан есімді көрсет.
а)бес , сана ,ұйқы.
ә)елу бес , жас, кәрі.
б)қырық , елу , екі жүз.
в)есік екеу.
5.Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді, қандай
А)туынды .
ә)негізгі
б)қосымша
в)жұрнақ
6.Реттік сан есім қатарын белгіле.
а) екі , үшеу, үшінші .
ә) үшінші , төртінші,бесінші.
б)бесінші ,алтыншы , бесеу.
в) атау , жетеу.
7.Берілген етістіктен болымсыз етістік жаса
а)жой
ә)үрле
б)тарт
в)сұра
9.Туынды етістік қатарын белгіле.
а)оқы , шегеле, отыр.
ә)тағала, шегеле, жырла.
б)отыр, тұр , жүр.
в) таға , шеге.
10.Туынды сын есім қатарын белгіле.
а)көк , ақылды , жасыл.
ә)тәртіпті , аппақ , қызғылт.
б) өнерлі , саналы, таулы .
в) өнер, сана.
11.Зат есім дегеніміз не?
а) заттың иесін білдіреді.
ә )заттың сынын білдіреді.
б )заттың атын білдіреді.
в )заттың санын білдіреді.
12.Түбір сөзді тап.
а)өнерпаз
ә)шалғы
б)сушы
в)жұмыс
13.Мына сөздер қай сөз табына жатады?Сөздерді әр сөз
а)зат есім
ә)етістік
б)сан есім
в)сын есім
14.Етістіктің сұрағын көрсет?
а)кім? не?
ә)не істеді? не қылды?
б)кімді? нені?
в)барлығы дұрыс.
15.Қай сызбада зат есім мен сын есім дұрыс байланысып
а)
асыл
қымбат
ә)
қысқа
келген
б)
биік
тау
в) барлығы дұрыс.
Аты – жөні........................................................................................................................................
Тест.
2-нұсқа.
1.Сан есімнің түрлерін тап.
а)болымды , болымсыз.
ә)есептілік, реттілік.
б)жалқы, жалпы.
в)жалаң, жайылма.
2.Күрделі зат есімді белгіле?
а)шаңғышы
ә)Абай Құнанбаев
б)бапкер
в)әнші
3.Дара етістікті тап.
а)Айбар оқып отыр.
ә)Айбар оқыды.
б)Айбарда оқығалы отыр .
в)Айбар оқып болды.
4.Сөйлем неден құралады?
а)дыбыс
ә)сөз
б)буын
в)түбір
5.Дұрысын тап.
а) Жалқы есім бас әріппен жазылады.
ә)Жалпы есім бас әріппен жазылады.
б)Сөздер бас әріппен жазылады.
в)Жер, су , аттары бас әріппен жазылады.
6.Туынды сын есім қатарын көрсет?
а)тау, дала , гүл.
ә)сулы , өнегелі, әсерлі.
б)біл, жүз, тап.
в)оқы , тұр, ойна .
7.Берілген етістіктен болымсыз етістік жаса
а)би
ә)ойна
б)жай
в)тұр
8.Туынды етістікті тап.
а)оқы
ә)жазба
б)жаз
в)шегеле.
9..Мына сын есімнің қайсысына алма сөзімен тіркестіріп айтуға
а)ұзын , биік.
ә)қызыл , дәмдә.
б)үлкен, кең.
в)сары, тор.
10.Реттік сан есім қатарын белгіле.
а)екі , үшеу, үшінші.
ә)үшінші , төртінші , бесінші.
б)бесінші , алтыншы , бесеу.
в)бесеу, алтау, он шақты.
11.Сын есім қатарын белгіле.
а)киім
ә)түймедей
б)сексен
в)отыр
12.Жіктелген тәуелді зат есім қатарын табыңдар.
а)дәрігерімсің
ә)көмекші
б)шөптің
в)айна
13.Күрделенген сын есімді көрсет.
а) ақша бұлт
ә)көк ала доп
б)төрт, бес алма
в)алама қызыл
14.Туынды зат есім қалай жасалады?
а)жалғау жалғану арқылы
ә)жұрнақ жалғану арқылы
б)туынды зат есім болмайды.
в)дұрыс жауабы жоқ.
15.Қай сызбада зат есім мен сын есім дұрыс байланысып
а)
жасыл
қымбат
ә)
ұзын
келген
б)
қыз
сұлу
в) барлығы дұрыс
№ 1- нұсқа 2-нұсқа
1 б ә
2 а ә
3 ә а
4 ә ә
5 б а
6 б ә
7 ә в,а,б,ә
8 ә В
9 ә ә
10 б ә
11 б ә
12 б а
13 в,а,әб. ә
14 ә ә
15 б б
«Деңгейлеп оқыту технологиясының тиімділігі мен мазмұндылығы» тақырыбына орындаған
ТҮЙІН.
Бастауыш сынып пәндеріндегі деңгейлеп оқыту технологиясының принциптеріне сүйеніп ,
Зерттеудің пәні : Бастауыш сыныптың қазақ тілі
Зерттеудің мақсаты: Жаңаша педагогикалық технологияны сабақ өту барысында
Диплом жұмысының құрылымы : Диплом жұмысы кіріспеден , екі
Аннотация.
На дипломную работу выполненную на тему :«Возжожности и
Предмет исследования- предмет казахской язык
Цель исследования – определить возможности разнятия на новый качественный
Структуре дипломной работы- дипломная работа состоит из введения
The Summary.
On degree work On a theme :
The prupose of the studu – define the way
«Деңгейлеп оқыту технологиясының тиімділігі мен мазмұндылығы»
тақырыбына орындаған дипломдық жұмысына
П І К І Р
Жаңа ғасыр қоғамымыздың білім беру жүйесінде жаңа педагогикалық
Диплом жұмыс кіріспеден , екі тараудан , қорытындыдан
Бірінші тарауда білім берудегі деңгейлеп оқыту технологиясының тоериялық
Екінші тарауда деңгейлеп оқыту технологиясының әдістемелік сипаттарын ендіру
Қосымшада қазақ тілі сабағында деңгейлік технологияны жүргізуге арналған деңгейлік
Педагогикалық экспериментте сандық –сапалық талдау жасалынып, нәтижесін пайыздық талдаумен
Дипломдық жұмыс деңгейлік оқыту технологиясының мәселелерін терең ашып,
Ғылыми жетекші
63
Педагогикалық жүйеде
Әдістемелік жүйе
Педагогикалық жүйе
Педагогикалық технология
Дпр
Оқушы
Нәтиже
Неше?
Қандай?
Гүл
Не?
Реферат, баяндама , тезис , конспект.
Ұғым, түсінік , қиялын
Тәжірибеде қолдану
Эвристикалық
Шығармашылық
Жаңа өтілген тақырыпты
қайталап, пысықтау
Мазмұны
Диограмма , тірек сызбалар , сызу , ой қорыту
Сөзжұмбақтар,
сөз өрім (кросворд),
тумасөз (метограмма)
өзгерпе сөз (анаграмма)
Ойлау қабілетін жетілдіру
Танымдық іздену.
(эвристикалық)
Тақырыптың өмірмен байланыстылығы
Ұғым, түсінік, қиял ой еңбегіне негізделген өзіндік жұмыс
Танымдық қабілетін дамытатын ойын элементтері
Тұлғаның ойлау қабілетін дамытатын танымдық ойындар
Меңгерілген білімді
қайталау , пысықтау
, өзгертпе сөз ()
Не істеді?
Құралы
Әдісі мен формасы
Технология
Педагог
Алгоритмдік
«Міндетті», «Оқушылық»
Ж.А.Қараев
Деңгейлік
тапсырмаларға
қойылатын талаптар
В.П. Беспалько
Деңгейлеп оқыту технологиясы