МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.......................................................................................................3
1 бейнелеу өнерін оқытудың негізі
1.1 Кескіндеме өнерін оқытудың жас ерекшелігі..............................6
1.2 Бейнелеу өнері саласындағы
даму тарихы...................................................................................13
1.3 Әр түрлі ағаштардың сабақтары мен жапырақтарының
түрлі – түсті жобасы. ..............................................................................18
2 бейнелеу өнері сабақтарында және
2. 1 Бейнелеу өнері
даму тарихы.....................................................................................23
2. 2 Табиғат
Жыл мезгілін, уақыт көрінісін, көңіл-күйді беру....................................34
Қортынды.............................................................................................................42
Пайдаланылған әдебиеттер...............................................................................44
Кіріспе
Оқушыларға эстетиалық тәрбие мен көркемдік білім беру процесінде пән
Тәрбие берудің жалпы мақсаттарына сәйкес мектепте бейнелеу өнерін
Қоғамның жан-жақты дамыған белсенді мүшесін дайындау. Орта мектепте бейнелеу
Оқушылардың дүние танымын қалыптастыру негізінде эстетика және көркемдік тәрбие
Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру, олардың көркемдік білімге дейін көтеру
Өнер мектеп өмiрiнiң алғашқы күнiнен бастап-ақ баланың әлемге көзқарасын
Аңдау, аңғару түріндегі ойлау машығына жақындау көркемдік таным әрекетінің
Бейнелеу өнерін оқытудағы осындай жетіспеушіліктер пәннің мазмұнын қайта қарап,
Дипломдық жұмыстың нысаны Кескіндеме оқыту әдістемесінің үрдісі.
Дипломдық жұмыстың пәнi: Үйірме жұмыстарында кескіндеме оқыту әдістемесі
Дипломдық жұмыстың мiндеттерi: Үйірме жұмыстарында кескіндеме арқылы оқытудың
Дипломдық жұмыстың жаңалығы: - мектепте бейнелеу өнерінің үйірме жұмыстарында
Дипломдық жұмыстың құрылымы: кiрiспеден, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер
1 бейнелеу өнерін оқытудың негізі
1.1 Кескіндеме өнерін оқытудың жас ерекшелігі
Ғылыми тұрғыдан тану дегеніміз – жер-жаћан шындығын, күш
Деректердің молдығы, оларды қорытып, топшалау арқылы жинақталған
Танитын адамның танылатын дүние болмысына қатынасы бір-бірінен алшақ
Жұмыр жерге табанын тіреген әр адам көзімен көріп көкірегімен
Ою-өрнек, бояуы түрлі–түсті, тұңғиығы тере, дамып, құбылып, бірте –бірте
“Дүниенің көрінген Һәм көрінбеген сырын түгелдеп, ең
Бүгінгі әдеби өнер туындысының көпшілігіне енді әлем
Көркемдік таным үлгісінде әлемшегі тек көрнекті жер
Көркемдік таным табиғатын, өзіндік
Суреткер фантастсист бірін-бірі толықтыратын ғылым мен көркемөнердің тоғысқан тобында
Тұңғыш ғарышкер – суретші Леоновтың
Ақын жазушылар, суретшілер, ғалымдар дүние
Дүние тану үрдісінің қарышты қадамы,
Бұл тарапта кеңес суретшілері өзге
Әлем өрісінің, заман құбылысының әлі
Бояу ашықтығы, бейнелеу ізденістеріндегі тапқырлық, жазу мәдинеті, өмір өрісін,
Бірақ соған қарамастан, қалай дегенмен, “Әлем
Көркемдік таным қашанда өз заманының ғылыми табыстармен сабақтас дамыған.
Табиғат құбылыстарын бағалап, сыр-сипатын саралап жете сезіну жолында жаратылыс
Шын суреткер маңдайына, міне, осының
Замандастары “орыс өнертану ғылымының қадірлі
Табиғат көркі бұлардың қай – қайсысынанда
Көркем өнерді ғылымиландыру ұранын біздің
Бұл – бізге мейілінше кереғар көзқарас.
Абстракционистер жаратылыс мағынасын тек ғалым
Бордың сөзімен айтқанда, ғылыми қисынды
Ғалам көрінісінің ғажайып жұмбақ сырларын,
Көркемдік тұрғысынан дүние сырын игеру –
Табиғат бейнесінен біте қайнасып, бауырласып
Пейзаж тек тес бейнесі ата қонысымен бауырласып, біте қайнасқан
“Сұлулық дегеніміз – адам жанымен танылып ,
Өйткені табиғатқа тән ақиқаттық қасиеттерсіз,
1.2 Бейнелеу өнері саласындағы
даму тарихы.
Кескіндеме өнер әлеміндегі орасан зор, өзіне еліктіріп әкететін, сиқырлы
Басқа өнерлердің арасында кескіндеме суретшінің қырағы көзі шалғанның бәрін
Батырлардың сауыттарының жылтырын, жібек маталардың асқан әдемілерін, көз жанарының
Ал ең ғажабы бұл емес! Бар ықыласымен берілген суретші
Кескіндеменің ұлылығы менімше мынада - ол сансыз жүректерді бір
Аса көрнекті Кеңес кескіншілерінің бірі - А.Пластов кескіндеме туралы
Кескіндеме - бұл майлы бояулармен жасалған және пакет рамаға
Мұның бәрі станоктік, яғни станок та (мольбертте ) жасалатын
Кескіндеме шығармаларын орындаудың алуан түрлі техникаларын қарастыруға көшпестен бұрын
Кескіндеменің түсі. Гравюраға арналған өткен тарауда біз түс, бояулар
айқындайды, мұнда ол жетекші орынға ие болады және
Түс - кескіндеменің жаны. Шынында да реалистік кескіндеменің көркемдік
Біз шөптің жасыл, гүлдің қызыл, ал қардың ақ екенін
В. Суриковтың «Бояр әйел Морозова» атты картинасында қардың суреті
Егер заттардың «дәл өзіндей» түстерді көшірмесек, табиғаттың түстік сан
Сөйтіп суретші заттардың түсін емес, олардың түстік өзара байланысын
Нақ осы түстік қатынастарды дұрыс алу реалистік кескіндеменің негізіне
Біздің түстерді қабылдауымызға, әдемі «сабақтас» түстің пайда болуына жарық,
«Кескіндеменің бүкіл құпиясы», - дейді Б.Иогансон, көлеңкелер мен
Жарықтан басқа, түстерді қабылдауға қашықтық ауа қабаты әсер етеді.
1.3 Әр түрлі ағаштардың сабақтары мен жапырақтарының түрлі
Ағаш сабақтары мен жапырақтарды бейнелеу тапсырмасы көркем – графика
Жапырақтарды бейнелеу аса көп уақыт талап етпейді, ал пайдасы
Тапсырманың қарапайымдылығына қарамай, біз бұл жаттығуларды жұмыстың методикалық ізділігін
Жұмыста батылдық пен дағды пайда болған соң, ағаш сабақтары
Ашық ауадағы құралған натюрморт: балкондағы, ауладағы, және
Бұл тапсырманы орындауға бақшада орналасқан жайылған стол бұрышын алуға
Бұл этюдтерді салу бірнеше сеанстарға берілген. Күңгірттеу құбылмалы күнде,
Кескіндемедегі ең қиын тапсырмалардың бірі, ол ашық күнде күннің
Бұл тапсырмада студенттердің қысқа мерзімде тез әрі жылдам ірі
Қаламмен орындалған суретке қарағанда қылқаламмен салынатын наброскілер акварельдің түрлілігін
Интерьер наброскілерін тез салу әдісінің мәні үлкен бір мағынаны
Еңбек, тұрмыс заттары, архитектуралық интерьерлер салғанда, композициялық шешімді дұрыс
Негізгі жұмысты бастар алдында кішкене акварельмен салынған эскиз жазып
Сурет салатын әрбір студент қойылған нұсқадан белгілі қашықтықта отыру
Композициялық шешімнің тәуелділігі, берілетін контрастілермен әртүрлі қолданады. Бұл жерде
2 бейнелеу өнері сабақтарында және
2. 1 Бейнелеу өнері саласындағы
даму тарихы.
“Басқа өнерлердің арасында кескіндеме суретшінің
Рыцарь сауыттарының жылтырын, жібек маталардың
Ал ең ғажабы бұл емес!
Кескіндеменің ұлы мәні мынада- ол
Аса көрнекті Сонет кескіншілерінің бірі
Мұның бәрі станоктік, яғни станокта
Кескіндеме шығармаларын орындаудың алуан түрлі
Кескіндеменің түсі. Гравюраға арналған өткен
Түс – кескіндеменің жаны. Шынында да
Біз шөптің жасыл, гүлдің қызыл,
В. Суриковтың “Бояр әйел Морозова“
Егер заттардың “дәл өзіндей“ түстерді
Сөйтіп суретші заттардың түсін емес,
Нақ осы түстік қатынастар дұрыс
Біздің түстерді қабылдауымызға, әдемі “сабақтас“
“Кескіндеменің бүкіл құпиясы”, - дейді Б.Иогансон,
Жарықтан басқа, түстерді қабылдауға қашықтық
Жылы және суық түстерді
Өнердегі басты саланың бірі – пейзаж. Пейзаж
Алғашқы қауымдық құрылыс кезіне, яғни неолит дәуірінің
Сонымен қатар бұл бейнелер тек жартасқа бейнеленіп қана қоймаған,
Бұл пейзаж жанрының алғашқы жазбалары ежелгі шығыста Крит жерінде,
Бұл аталған табиғат суреттерінің барлығы тек нобай немесе жоба
Жалпы орта ғасырлар Европа өнерінде, ежелгі Икон жазуы
ХХІ – ХХІІ ғ.ғ. пейзаж Европа өнерінде белгілі
Алғашқы пейзаждардың қалыптасуы, яғни белгі бере бастауы ХІ ғасырда
Жалпы өнерде пейзаждың өз алдында «жанр» болып Европадағы
Енді суретшілер картина жазғанда бір нәрседен қарап жазуға, сол
ХХ ғасырдың бірінші жартысында-ақ швецар суретшісі К.Вицаның «Ғажайып аулау»
Одан кейінгі суретшілердің кіші өлшемдегі картиналарында нидерландық И.Потини-рада, неміс
Итальян суретшілері Тициан, Франческо, А.Матеньи, Джорджоне картиналарында табиғат адамға
ХХІ ғасырдың ортасында П.Бейгеля табиғатпен адамзатпен бөлінбес, ажыратқысыз
Оған мысал, суретшінің «Жыл мезгілдері», «Қар бетіндегі аңшы» (1565-
ХХІ ғасырда табиғат салу нақты орнығып болып, пейзажды идеалды
Бұл ғасырда, яғни жаңа ағым класицизм қалыптасты.
Пейзаж шеберлері енді табиғатқа жаңа көзқараспен қарап, басты мақсатты
Ал француз суретшісі И. Пуссенің картиналарында мифологиялық кейіпкерлер және
Д. Веласкестің күн сәулесінің өзгеруіне байланысты ауа
Кескіндеме өнер әлеміндегі орасан зор, өзіне еліктіріп әкететін, сиқырлы
Басқа өнерлердің арасында кескіндеме суретшінің қырағы көзі шалғанның бәрін
Батырлардың сауыттарының жылтырын, жібек маталардың асқан әдемілерін, көз жанарының
Ал ең ғажабы бұл емес! Бар ықыласымен берілген суретші
Кескіндеменің ұлылығы менімше мынада - ол сансыз жүректерді бір
Аса көрнекті Кеңес кескіншілерінің бірі - А.Пластов кескіндеме туралы
Кескіндеме - бұл майлы бояулармен жасалған және пакет рамаға
Мұның бәрі станоктік, яғни станок та (мольбертте ) жасалатын
Кескіндеме шығармаларын орындаудың алуан түрлі техникаларын қарастыруға көшпестен бұрын
Кескіндеменің түсі. Гравюраға арналған өткен тарауда біз түс, бояулар
Түс - кескіндеменің жаны. Шынында да реалистік кескіндеменің көркемдік
Біз шөптің жасыл, гүлдің қызыл, ал қардың ақ екенін
В. Суриковтың «Бояр әйел Морозова» атты картинасында қардың суреті
Егер заттардың «дәл өзіндей» түстерді көшірмесек, табиғаттың түстік сан
Сөйтіп суретші заттардың түсін емес, олардың түстік өзара байланысын
Нақ осы түстік қатынастарды дұрыс алу реалистік кескіндеменің негізіне
Біздің түстерді қабылдауымызға, әдемі «сабақтас» түстің пайда болуына жарық,
«Кескіндеменің бүкіл құпиясы», - дейді Б.Иогансон, көлеңкелер мен
Жарықтан басқа, түстерді қабылдауға қашықтық ауа қабаты әсер етеді.
Жылы және
2.2 Табиғат көріністерінің түрлі-түсті бояудағы композициясы.
Жыл мезгілін, уақыт көрінісін, көңіл-күйді беру.
Табиғат көріністерінің түрлі-түсті композициясы. Жыл мезгілін, уақыт көрінісін, көңіл-күйді
Үлгі ретінде қысқы қарлы ашық табиғат көріністерін алайық. Композициялық
Табиғат көрінісінде тақырыптық байланыс табиғатпен бірге адамды да жиі
Тапсырманы орындауда студеттерге уақыттың күні мен жыл мезгілін, жарық-көлеңке,
Таң атқандағы және күн батқандағы күннің шуағындағы қарама қырсы
Таңғы немесе кешкі күннің шуағына бөленген ағаштар жасыл түсті
Картиналарға нұсқаларды орындай отырып,идеялық ой басшылыққа алынады. Осыған сәйкес
Нұсқаларды орындау үстінде кеңістіктің түсі мен мәнерінің көкжиекке жақын
Күн сәулесі түскен жеңіл қаңғыған бұлттар ашық аспанның
Үйлер, мұнаралар, ормандар т.с.с. көрініп тұрған жазғы нұсқадағы жердің
Жарықтың заңдылықтарын есепке ала отырып рефлекстер әрекетін, түстік- мәнерлі
Заттың өзінен түрлі-түсті түстердің қатынасын көре білу керек. Әртүрлі
Ауылдың немесе қаланың табиғи көріністерін орындай отырып, студент әртүрлі
Нұсқаны орындай отырып затардың түстік қатынастарымен бейнелеу керек, бояу
Бейнелеу өнері ағымында түстік рефлекстерді бақылауға алу керек және
Табиғаттың нұсқасын аспанмен жерді (жалпылама) түстік және мәнерлі қатынастарды
Табиғат аясында жұмыс істеу барысында суретті бәрінен бұрын ұсақ-түйек
Табиғат көрінісінің картинасын жасап шығару барысында суретші негізгі көңілін
Картинаны құрастыруда көкжиек деңгейін дұрыс анықтауға аса көңіл аудару
Сюжетті орталықты айқындау мақсатында идеялық ойды кеңірек көрсетуге кедергілер
Жарық түс және мәнері де комозициялық орталықты анықтаудың құралы
Керекті жағдайларда композицияның көзге аз түсетін жанама бөлшектерін көлеңкелі
Шығармашылық жұмыста көлемі, қарама қарсы түстер арқылы бейнелерді орындауды,
Табиғи кескіндемеде түсімен колоридіне қияли және эмоциялық көркемдік құралы
Табиғи көрініс туындысының архитектоникасын және көркемдік ерекшелігін сақтау
Қорытынды.
Өнер – халықтың салт – санасын, мәдениетін, адамзаттың эстетикалық
Көркемдік, әдемілік ұғымының өн бойына осы екі қасиеттің екеуі
Өнер үлгілері эстетикалық ғажайып мұралар сыйлай отырып, өмірде
Халқымыздың сонау арғы кезеңдегі мәдени өміріне көз жүгіртіп қарасақ,
Демек, өнер әр уақытта өз қоғамының мұң – мұқтажын
Қарап отырсаңыз, табиғатқа қатынас мұрағияты өте ұзақ тарихи даму
Табиғатқа мәңгілік бақыт дамыту, жасартып, жаңартып жасаған ие –
Қолданылған әдебиеттер.
«Изобразительное искусство Казахстана» изд АК Каз ССР им.
Балтабаева Ж.К. « Бейнелеу өнері» Алматы «Мектеп» 1987.
Беде Г.В. Сұңғат Москва 1988.
Болдырев Н.И. « Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы 101-104 бет
Ғалымбаева А. « Өнер» алматы 1981.
Ералин К.Е. Бейнелеу өнерінің сабақтары Шымкент, ШПИ, 1992-
Ералин К.Е. Қазақ совет бейнелеу өнері эстетикалық тәрбие беру
Ералин К.Е. Қазақстан бейнелеу өнері шеберлері Алматы, М
Ильина Т.А. « Педагогика» 429 – 431 бет.
Кенбаев М.С. Камаков А.О. « Бейнелеу өнері» Алматы
Крупская Н.К. « Таңдамалы педагогикалық шығармалары» 574 – 578
Қазақ Совет Энциклопедиясы, Бас ред. М.К.Каратаев Алматы 1975
Қазақстан акварелі «Өнер» Алматы 1989 5 -20 бет.
Очерк изобразительного искусства Казахстана Отэмсона Б.В.
Левитан И. И. изд. «Советский художник» Москва 1963
Советтік Қазақстанның бейнелеу өнері « Өнер» 1990.
Харламов И. Ф. Педагогика Москва Высшая школа 1990.
Шишкин изд. «Аврора» Ленинград 7-14стр.
Щипанов А.С. «Әуесқой жас суретшілер мен мүсіншілерге» Алматы «Мектеп»
3