Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі
Диплом жұмысы
Тақырыбы “КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ
ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ”
Ғылыми жетекші:
доцент, экономика
ғылымдарының
кандинаты
Қорғауға жіберілді :
Экономика
меңгерушісі: кандидаты
Экономика кафедрасының
меңгерушісі:
Жоспар:
Тақырыбы: КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ.
Кіріспе:
І-тарау Қаржылық талдауда есеп берудің жасалуы
Қаржылық талдауды есеп берудің сипаттамасы мен маңызы
Қаржылық есеп берудің элементтері
ІI-тарау Кәсіпорындарды басқаруда қаржы талдауының ролі.
Қаржы тұрақтылығы – қаржылық жағдайды бағалайтын көрсеткіштері ретінде.
Тұрақтылықтың қаржылық коэффициентерін есептеу және бағалау.
Кәсіпорынның төлем қабілеттілік және несие қабілеттілік сипаттамасы.
Баланс өтімділігіне талдау жасалынады.
IІI – тарау. Көрсеткіштерді талдау және “ЖШС Бағара” өндірістік
3.1 Баланс активтері мен пассивтері құрамы мен құрылым динамикасы
3.2 Кәсіпорынның төлем қабілеті мен несие қабілетіне талдау
3.3. Баланс өтімділігі дәрежесін анықтау және оның көрсеткіштеріне талдау
Қорытынды.
Пайдаланаған әдебиеттердің тізімі.
Қосымшалар.
МАЗМҰНЫ.
Тақырыбы: Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын талдау.
Кіріспе
І-тарау Қаржылық талдауда есеп берудің жасалуы
Қаржылық талдауды есеп берудің сипаттамасы мен маңызы
Қаржылық есеп берудің элементтері
ІI-тарау Кәсіпорындарды басқаруда қаржы талдауының ролі.
2.1 Қаржы тұрақтылығы – қаржылық жағдайды бағалайтын көрсеткіштері
2.2 Тұрақтылықтың қаржылық коэффициентерін есептеу
2.3 Кәсіпорынның төлем қабілеттілік және несие қабілеттілік сипаттамасы__________________________________________
2.4 Баланс өтімділігіне талдау жасалынуы______________
IІI – тарау. Көрсеткіштерге талдау жасау және “ЖШС БАҒАРА”
3.1 Баланс активтері мен пассивтері
3.2 Кәсіпорынның төлем
3.3 Баланс өтімділігі дәцрежесін
Қорытынды______________________________________________
Пайдаланағн әдебиеттердің тізімі___________________________
Қосымшалар_____________________________________________
Кіріспе.
Еліміздіњ нарыќтыќ экономикалыќ ќатынастарѓа µту жаѓдайында кєсіпорындардыњ ќарсылыќ жаѓдайына
Б±л жаѓдай єсіресе кєсіпорындардыњ µз дербестігіне ие болѓаннан бері
¤ндірістіњ ќарсылыќ жаѓдайын оны, т‰рлі жаќтарын білдіретін єрт‰рлі кµрсеткіштердіњ
Кейбір мамандар былай дейді: «кєсіпорынныњ ќаржылыќ т±раќтылыѓы дегеніміз б±л
Кєсіпорынныњ ќаржы ќызметініњ нормал єрекеті деп - µнімдердіњ ‰здіксіз
Ж±мыстыњ предметі – ќаржы т±раќтылыѓы аспектісінде кєсіпорынныњ ќаржы жаѓдайы.
Зерттеу нысаны – “ЖШС БАҒАРА” µндірістік кәсіпорыны.
Ж±мыстыњ маќсаты – меншікті ќаржылардыњ ќайнар кµзініњ запастарын табу,
Ж±мыстыњ негізгі маќсаты: ќаражы коэффицентерініњ кµмегі арќылы кєсіпорыныњ ќаржы
“АШМ орталыќ сервис” µндірістік кооперативі ќаржылыќ т±раќтылыќты баѓалау кєсіпорынныњ
Ќаржы жаѓдайына талдау жасау ќаржы т±раќтылыѓын талдау жасаудан басталады,
- Кєсіпорынныњ актив баланысыныњ ќ±рамы мен ќ±рылымыныњ ќозѓалысына талдау
- актив баланысыныњ ќалыптасу кµздерініњ ќ±рамы
- кєсіпорынныњ ќаржы т±раќтылыѓыныњ абсолют
- баланс µтімділігіне талдау
- кєсіпорынныњ тµлемќабілеті мен
Қәзіргі экорномикалық жақдайда шаруашылық жүргізуші суьбектінің қызметі айналадағы нарықтың
Қаржылық талдау жасау төмендегідей жолдарға баға беруге мүмкіндік береді.
Кәсчіпорынның мүліктік хәлі.
Кәсіпкерлік тәуекел дәрежесі, үшінші тұлға алдында міндеттемелерді жою мүмкіндігі.
Ағымдағы қызмет пен ұзақ мерзімді инвестициялар үшін капиталдың жеткіліктілігі.
Қаржыландырудың қосымша қайнар көздеріне қажеттілік пен талаптың болуы.
Капиталды көбейтудегі қабілеттілік.
Қарыз қаржыларды тартудағы тиімділік.
Пайданы бөлу мен пайдаланудағы саясаттың негізделгендігі.
Инвестиция мен тағы басқаларды таңдаудағы мақсаттың болуы
Қаржы талдау қаржы менеджмент пен аудиттің ең маңызды элементі
Сонымен ќаржылыќ талдаудыњ негізгі маќсаты: кєсіпорыныњ ќаржылыќ жаѓыдайыныњ обьективтік
Талдаудыњ маќсаты µзара бір – бірімен байланыста жиналѓан,
Сонымен ќаржы ќызыметі талдауына негізделген жаќсы ±йымдастырылѓан ќаржы жоспарлауы
Ќаржылыќ жаѓдай – кєсіпорынныњ экономикалыќ ќызыметініњ ењ мањызды сипаттамасы.
Инвесторларѓа тєуелділік дєрежесімен байланысты болады. Б±дан басќа кєсіпорынныњ ќаржылыќ
Ќаржылыќ жаѓдайды баѓалау бес негізгі баѓыттар бойынша µткізіледі.
М‰ліктік жаѓдай
¤тімділік
Ќаржылыќ т±раќтылыќ
Ж±мыс- іс белсенділігі
Рентабельділік
Ќаржылыќ жаѓдай сыртќы пайдаланушылар ‰шін екі баѓыт бойынша µткізіледі.
Есептелінген баѓаланѓан коэффициенттерді нормативтік белгілерімен салыстыру.
Кµрсеткіштердіњ µзгеруі динамикасына талдау жасау.
Ќаржылыќ т±раќтылыќ б±л кєсіпорынныњ нарыќтыќ экономикалыќ жаѓдайда ќаржылыќ –
І-тарау Қаржылық талдауда есеп берудің жасалуы
Қаржылық талдауда есеп берудің сипаттамасы мен маңызы
Есеп беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық- шаруашылық
қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз. Есеп
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық
Қаржылық есеп беру басқарушы органдардың жұмысын және субъектің ресурстарын,
Есеп беру мәліметтерін кәсіпорынның тиімділігін бағалау үшін, сондай- ақ
Осымен қоса, есеп беру кәсіпорынның шаруышылық қызметін жедел басқару
Егер беруге қойылатын негізгі талаптар: кәсіпорын қызметінің нәтижесін анық
Бұрмаланған есеп бергені үшін кәсіпорынның басшысы мен бас бухгалтері
Қаржылық есеп берудің негізгі қағидалары болып:
Есептеу. Қаржылық есеп беру есептеу қағидасының негізінде жасалады, соған
Толассыздық. Субъекте өз қызметін жақын арада тоқтатпауды топшалайды және
Түсініктілік. Қаржылық есеп беруде берілген ақпарат пайдаланушыларға түсінікті болуы
Маңыздылық. Қаржылық есеп беруді пайдаланушылар ондағы мәліметтерге қанағаттануы тиіс:
Мәнділік. Қаржылық есеп беру негізінде қабылданған экономикалық шешімдер олардың
Дұрыстық. Есеп беру негізінен анық мәліметтердің көрсеткіштерінен құралады, егер
Шындық және алалықсыз ұсыну. Қаржылық есеп беру субъекттің ақша
Бейтараптылық. Қаржылық есеп беруде берілген ақпараттар күні бұрын ойластырылған
Сақтық. Кез- келген шешімді қабылдаған кезде сақтық деңгейін сақтаған
Аяқтау және салыстыру. Қаржылық есеп берудегі ақпараттардың анықтылығын қамтамасыз
Жүйелік. Пайдаланушы субъекттің қаржылық есеп беруін, оның әртүрлі есептік
Есеп беруге қойылатын ең басты талап оның тазалығы (ашықтығы)
Балансты және басқа да берілетін есептерді уақытында, әрі сапалы
Бухгалтерлік есептің ақпараттары балансқа дейін қажет өңдеулерден өтеді. Бұл
Бірінші кезең. Әр түрлі шаруашылық фактілері құжатталады (іскерлік мәміле
Екінші кезең. Есеп мәліметтері есеп талабына байланысты жіктеледі, содан
Үшінші кезең. Есеп жиынтығы есеп беру нысандарына көшіріледі (баланс,
Төртінші кезең. ШС- нің қаржылық- шаруашылық қызметі талданады.
Есеп беру жөніндегі жұмыстарды мүлтіксіз ұйымдастыру ісінде есепші қызметкерлердің
Жасалған баланстық және басқа берілетін есептердің көрсеткіштерінің дәлдігін қамтамасыз
№ 2 “Бухгалтерлік баланс және қаржылық есептің негізгі көрсеткіштерін
Жылдық есептің меншік иелерінде (қатысушыларында, құрылтайшыларында) немесе құрылтай құжаттарында
Тараптары бар кәсіпорындар өздерінің бухгалтерлік есептерін берумен қатар, жалпы
Кәсіпорындар (бұған шетелдіктердің қатысы бар кәсіпорындар да енгізіледі), егер
Бухгалтерлік есеп беру күні болып бір қаладағы кәсіпорындар үшін
Берілген бухгалтерлік есепке кәсіпорын басшысы мен бас бухгалтер қол
Кәсіпорындардың шаруашылық қызметінің нәтижелерін, мүлік пен қаржы жағдайы туралы
Бухгалтерлік есепте жазбаларға өзгеріс енгізу жағдайы туындаса, осы жылға
1.2. Қаржылық есеп берудің элементтері.
Жоғарыда айтқанымыздай, қаржылық есеп берудің құрамына бухгалтерлік баланс, құлшылық-
Қаржылық есеп берудің мақсаты пайдаланушыларды есептік кезеңдеі қызметінің нәтижесі
Бірақ қаржылық ақпараттарды пайдаланушылар кәсіпорынның қызметі тағы әрқилы мәліметтерді
инвесторлар- жасаған инвестициясының тәуекелділік дәрежесі олардың алатын табысына қаншалықты
кредитор- алған қарызын және төленетін пайызын өтеу қабілеттілігін (мүмкіндігін)
жабдықтаушылар- кредиторлық қарызды дер кезінде өтей алатын қабілетін көтеру
қызметкерлер- кәсіпорынның тұрақты және рентабельді болғанына мүдделі, өйткені олар,
Мемлекеттік органдар- кәсіпорынның тұрақты әрі рентабельді жұмыс деңгейіне мүдделі,
Жұртшылық- жұмыс орнын табу мақсатында қажетті ақпараттарды елді- мекенді,
Қаржылық есеп беру қорының инвестициялық саясатын жасауға, несиелеу жасап
Кәсіпорынның қаржылық есеп беруін әрқилы пайдаланушылардың әр түрлі құқы
Бұл ереже барлық пайдаланушылардың мүддесіне ортақ әрі сай келетін
Есеп берудің мәліметтері Пайдалылығы
Экономикалық ресурстары
(активтер құрылымы) Кәсіпорынның табыс алу қабілетін бағалау және болашақта
Қаржылық құрылымы (кәсіпорынның қарызы мен меншік капиталының ара қатынасы)
Өтемділік пен төлем қабілеттігінің коэффициенті Өз міндеттемесіне жауап беретін
Рентабельділік пен іскерлік белсенділігінің коэффициенті Кәсіпорынның ресурстарды пайдалану тімділігін
Қажылық жағдайының өзгеруі Қаржылық инвестициялық, оперативтік қызметінің нәтижесінде, кәсіпорынның
Қаржылық есеп беру өзара байланысты, өйткені ондағы шаруашылықтың бір
Қажылық есеп пайдаланушылар үшін айқын, түсінікті болуы және барлық
Қаржылық есеп беруде заңды тұлғалардың атауы, тұрған жері, есеп
Қаржылық есеп беру өткен кезеңдердің мәліметтерімен салыстырылады. Есеп беру
Қаржылық есеп берудің элементтері. Қаржылық есеп беру мәміленің және
Актив- бұл құндық бағасы бар субъекттің құқығы мен жеке
Активтер болашақта жүзеге асатын экономикалық олжа ретінде көрсетіледі. Ол
Активтердің физикалық нысаны да бар болуы мүмкін (ғимараттар, қондырғылар,
Шаруашылық жүргізуші субъекттің активтерге меншік құқығы болуы да және
Міндеттемелер- бұл өткен мәміленің нәтижесі, ол жүзеге асқандықтан қарызданушының
Меншік капиталы- бұл субъекттің міндеттемесі шегерілген активі. Бухгалтерлік есепте
Қаржылық нәтижесі- бұл есепті жылдағы кәсіпорынның қаржылық- шаруышылық қызметінің
Табыс- бұл есепті кезеңдегі активтердің өсуі, не міндеттемелердің азаюы;
Қаржылық есеп беруде шаруашылық жүргізуші субъект қызмет түріне (өндірісіне)
Табыстар- бұл субъекттің негізгі және негізгі емес қызметінің нәтижесі.
Шығыстар- өнімді өндірумен, жұмысты атқарумен, қызметті көрсетумен байланысты шығындар,
Қаржылық есеп берудің элементтерін тану- бұл бухгалтерлік балансқа
кез- келген болашақтағы олжаның осы баптарда көрініс табу ықтималдығы
баптың құны бар, ол үлкен дәлдікпен өлшенуі мүмкін.
Қаржылық есеп берудің элементтерін бағалау. Бағалаудың көмегімен олардың құны
бастапқы құны- активтер тараптардың келісімі бойынша белгіленген және олардың
ағымдағы құны- активтер есеп берудегі ақшалай сомасы бойынша көрініс
сату құны- активтер өзінің сатылған құны (ақша қаражатының сомасы)
дисконтталған құны- активтер келешекте келіп түсетін ақша қаражатының дисконтталған
баланстық құны- актив пен міндеттеме баланстық есеп берілген күніндегі
Субъект қаржылық есеп беруді жасау кезінде активтер мен міндеттемелерді
Кәсіпорын балансы
1 қаңтар 2006 ж.
кодтары
Ұйымның атауы АШМ “Сервис орталығы”
Мекен- жайы
Өндіріс ұйымының қызмет ету түрі
Шаруашылық нысаны
Мемлекеттік мүлікті басқару органы
Өлшем бірлігі
Берілу мерзімі
Нақты берілген мерзімі
Активтер
Баб кодтары
Жыл басындағы кезеңге
Жыл соңындағы кезеңге
І Бөлім. Ұзақ мерзімді активтер:
Материалдық емес активтер
Бастапқы құны (10)
Жинақталған амортизация (11)
Қалдық құны (010- 011)
Негізгі құралдар
Бастапқы құны (121- 125 пюттар)
Жер (121)
Ғимараттар мен қондырғылар (122)
Машиналар мен құрал- жабдықтар (123)
Басқа да негізгі құралдар (124- 125)
Жинақталған амортизация (13)
Қалдық құны (020- 021)
Аяқталмаған құрылыс (126)
Инвестиция (14)
Бас (еншілес) серіктестік
Тәуелді серіктестік
Ұзақ мерзімді дабиторлық қарыздар
Жиыны
ІІ Бөлім. Ағымдағы активтер
Материалдар (20)
Аяқталмаған өндіріс (21)
Тараулар (22)
Дайын өнім (221)
Басқа ТМҚ (223)
Дебиторлық қарыздар:
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қарызы (борышы) (30)
Бас (еншілес) және тәуелді серіктестіктердің дебиторлық
Басқа да дебиторлық қарыздар (33)
Оның ішінде ҚҚС (331)
Болашақ кезеңнің шығыстары (34)
Берілген аванстар (35)
Қаржы инвестициясы (40)
Ақша қаражаттары (41, 42, 43, 44, 45)
оның ішінде есеп айырысу
аударылған ақша қаражатының жолдағысы (41)
Валюталық плюттағы ақша қаражаты (43)
Басқа да ағымдағы активтер
Жиыны
Барлығы
Пассивтер
Баб кодтары
Жыл басындағы кезеңге
Жыл соңындағы кезеңге
І Бөлім. Меншік капитлы
Қосымша төленген капитал
Қосымша төленбеген капитал
Резервтік капитал
Таратылмаған табыс (жабылмаған зиян)
өткен жылдардағы
Есептік жылдағы
Негізгі құралдар, орталықтандырылған күрделі салымдардың есебінен пайдалануға берілген және
Жиыны
ІІ Бөлім. Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Ұзақ мерзімді несиелер
Ұзақ мерзімді кредиторлық қарыздар
Кейінге қалдырылған салықтар
Жиыны
ІІІ Бөлім. Ағымдағы міндеттемелер
Қысқа мерзімді несиелер
Кредиторлық қарыздар
Бюджетпен есеп айырысу
соның ішінде
Кейінге қалдырылған салықтар
Еншілес (тәуелді) серіктестердің кредиторлық қарызы
Бюджеттен тыс төлемдер бойынша есеп айырысу
Алынған аванстар
Жабдықтаушылармен және мердігерлер мен есеп айырысу
Еңбек ақы бойынша персоналдармен есеп айырысу
Еңбеккерлердің демалысы бойынша қарыздарын есептеу
Басқа да кредиторлық қарыздар
Басқалары
Жиыны
Барлығы
Басшы_____________________________________
Бас бухгалтер_______________________________
ІІ –тарау. Кєсіпорындарды басќаруда ќаржы талдауы мен ролі.
Ќаржы т±раќтылыѓы – ќаржы жаѓдайды баѓалайтын
кµрсеткіштері ретінде.
Єдетте кєсіпорынныњ ќаржы т±раќтылыѓы ќаржы есеп беру активтерініњ ќ±ралы
Активтерді талдау жасау кезінде ќаржылыќ есеп беру негізгі элемент
Баланс активтерініњ єсері шаруашылыќ ж‰ргізуші ењбекшілердіњ ќарамаѓындаѓы м‰ліктердіњ
Кєсіпорынныњ µндірістік потенциалы екі єдіспен белгіленеді. Бірінші єдіс
Екінші єдіс – б±л жаѓдайда кєсіпорынныњ µндірістік потенциалына аяќталмаѓан
Кєсіпорынныњ µндірістік потенциалы тµмендегідей кµрсеткіштермен аныќталады.
Кµрсеткіш. Өндірістік маќсаттаѓы м‰ліктер коэффициенті. Ол тµмендегідей формуламен жазылады.
Кn = _¤ндірістік заттар + НЌ + аяќталмаѓан
Активтердіњ ќ±ны
Б±л жаѓдайды б±л кµрсеткіштегі нормал шек ќою: Кn( 0.5:
2-Кµрсеткіш. Шаруашылыќ субъект активтерін ж±мылдыру (мобильность) коэффициенті. Б±л коэффициент
Ќаржылыќ кµзќарас жаѓынан ќараѓанда кооффициентіњ жоѓарылауы баланс активініњ ќ±рылымында
Активтердіњ тиімді дєрежеде орналасќандыѓын білдіретін кµрсеткіш б±л: ќаржылардыњ ж±мылдырылѓан
Кәсіпорынның мүліктік жағдайының сапалы өзгерісі өндірістік потенциалдың негізгі элементі
Ағымдағы активтердің құрамы мен құрылымына талдау жасағанда материалдық құндылықтардың
Кәсіпорында қиын өтейтін товарлы – материалдық құндылықтардың болуы, үлкен
Экономикалық әдебиеттерде қаржы тұрақтылығына талдау жасағанда қаржы ситуация типінің
Меншікті айналмалы қаржылардың болуы мынадай формуламен белгіленеді: СОС=CC-BA-У
Б±нда: СОС – меншікті айнымалы ќаржылар;
СС – меншікті капитал кµзініњ кµлем;
ВА – айналмалыдан тыс активтердіњ кµлемі;
У – зиян.
2 Кµптеген мамандар меншікті айналмалы ќаржыларды есептегенде меншікті ќарыз
ПК = (CC+ДЗС) – ВА – (У).
Б±нда: ПК - µзгермелі капитал
ДЗС - ±заќ мерзімді ќаржы ќарыздары.
3. Запастармен шыѓындары ќалыптастырудыњ негізгі ќайнар кµзініњ жалпы мµлшері
ВИ =(CC+ ДЗС +КЗС)-ВА – У.
Б±нда: ВИ- барша ќаржы кµздері:
КЗС – ќысќа мерзімді ќарыз ќаржылары.
Авторлардыњ айтуынша ќысќа мерзімді несиелер мен ќарыз ќаржыларына ссудалар
Ќаржы кµздері ќалыптасуыныњ ‰ш кµрсеткішіне сєйкес запастар мен шыѓындары
Артыќ немесе кем меншікті айналмалы ќаржылар.
ФСОС =COC –33
Б±нда: ФСОС = артыќ немесе кем меншікті айнымалы ќаржылар.
Артыќ немесе кем µзгермелі ФПК=ПК-33. Б±нда ФПК – артыќ
Артыќ немесе кем барша ќаржы ќайнар кµздері
ФВИ=ВИ-33. Б±нда: ФВИ – артыќ немесе кем жалпы, осы
2.2. Т±раќтылыќтыњ ќаржылыќ коэффицентерін есептеу жєне
Халыќаралыќ тєжірбиеде жєне прогрессивтік фирмаларда негізгі кезењде ќаржы т±раќтылыѓы
Ќаржы т±раќтылыѓы тµмендегідей єдіспен сипатталынады.
Меншікті жєне ќарыз ќаржыларыныњ араќатынасы арқылы.
Меншікті ќаржы кµздерініњ ќорландыру ќарќыны (темпі) арќылы.
¦заќмерзімді жєне ќысќа мерзімді міндеттемелердіњ араќатынастары арќылы.
Материалдыќ айнымалы ќаржыларды меншікті ќаржы кµздермен ќамтамасыз ету арќылы
Баланс кµздерініњ ќалыптастыру кµздеріне талдау жасаѓанда шаруашылыќ субьектілері м‰ліктерініњ
КН= СК:ОК
Бұнда КН – тәуелсіздік коэффициенті.
СК – меншікті капитал
ОК – жалпы, жиынтық капитал (баланс валютасы)
Шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін рыноктар қатынастар жағдайында инвесторлармен
Тәуелсіздік коэффициенттің өсуі субъектілердің қаржылық тәуелсіздігінің артқандығын білдіреді.
Қаржы көздерінің құрылымын үйрену және оны бағалау қажет, себебі
Қаржылық тұрақтылықты сипаттайтын тағы бір көрсеткіш – бұл қаржыландыру
Ол төмендігідей формуламен жазылады:
Кф=Ск: 3к. Бұнда Кф- қаржыландыру коэффициенті. Ск –
3к –қарыз капиталды қаржыландыру коэффициенті жоғары болған сайын банкирлер
Егер жалпы көлемде меншікті капиталдың үлесі жартысынан төмен болса,
Қаржыландыру коэффициентінің теріс көрсеткіші бұл қарыз және тартылған қаржылардың
К3/С=3K:CK: Бұл меншікті қаржы активіне салынған бір тенгеге субъект
Шаруашылық субъектінің тәуелсіздігін білдіретін тағы бір көрсеткіш, бұл –
Ол мынандай формуламен белгіленеді.
Кфу = :
Б±нда: Кфу- ќаржы т±раќтылыѓы коэффиценті.
До - ±заќ мерзімді міндеттемелер (±заќ мерзімді несиелер мен
Ок – жалпы капитал.
Ск – меншікті капитал.
Атаулы оныњ маѓынасы 0,9-ѓа тењ болады. ¤те ќиын жаѓыдайы
Кд/о= :
Б±нда: Кд/о-ќарыз ќаржыларын ±заќ мерзімге тарту коэффиценті; Ск- меншікті
Б±л кµрсеткіш арќылы ќаржылыќ есеп беру негізінде активтерді ќалыптастыру
Капаитал ќ±рлымындаѓы ќалыптасудыњ ±ѓымдылыѓын аныќтау ‰шін инвестициялау коэффицентін пайдалану
Меншікті капиталды зерттеуде кєсіпорынныњ меншікті айнымалы ќаржыларындаѓы µзгерістерге єсер
Меншікті айналмалы ќаржылардыњ кµлемін аныќтау ‰шін меншікті капитал жиынтыѓынан
Тєжірбиеде ірі капитал салымдарды ќаржыландыру ‰шін жєне негізгі ќ±ралдарды
Ск – меншікті капитал:
Б±л кµрсеткіш кєсіпорынныњ қаржылық т±раќтылыќтың м‰лде мањызды сипаттамасы болып
¦заќ мерзімді ќарыз ќаржылары негізгі ќ±ралдар сатып алуѓа баѓытталады
Жұмылдыру коэффициентінің көтерілуі және жоғары дәрежеде болуы субъектінің қаржылық
Сондықтан КМ-ның өсуі белгілі бір шекте ғана болғаны көңілге
Егер “КМ” негізгі құралдар құнының кемею есебінен болмай өзінің
“КМ” –ның сапалы ұтымды дәрежесі ≥ 0,5 көлемде болуы
“КМ” дәрежесі субъект қызметінің сипатына байланысты болады. Қорлары көбірек
Қаржылардың тұрақтылығын әсер ететін тағы бір көрсеткіш ол- ТМЗ-ны
КО/З = СОК
ТМЗ
СОК –меншікті айналмалы капитал; ТМЗ – тауарлы материалдық
Бұл коэффициент ТМЗ –ның қанша дәрежесі меншікті қаржылар есебінен
КО/З ≥ 0,6 : 0,8; Бұл
Дебиторлық пен кредиторлыќ ќарыздар арасындаѓы араќатынас шамамен 2:1 дєрежеде
ТМЗ – ны ќалыптастырудаѓы ќайнар кµзін сипаттайтын ‰ш негізгі
Меншікті айналмалы капиталдыњ болуы. (Сок) Бұл көрсеткіш меншікті капитал
Меншікті айнымалы капитал былай жазылады.
Сок =Ск- Да. Б±нда Ск – меншікті капитал; Да
Сок – кµрсеткіші – ењ мањызды талдау жасайтын коэффициенттерді
ТМЗ – да меншікті айналмалы ќаржылардыњ ‰лесі. (б±л кµрсеткіш
2. ТМЗ –ның қалыптастырудың меншікті және ұзақ мерзімді қарыз
СОК/Д= СОК+ДО
Бұнда ДО ұзақ мерзімді міндеттемелер .
3. ТМЗ – ды қалыптастыруда негізгі қайнар көздерінің жалпы
OИ= СОК/Д+ KK
Бұнда: OИ – негізгі қайнар көздері: KK – қысқа
ТМЗ – ны қалыптастырудың қайнар көздері болып үш көрсеткіштеріне
Меншік айналмалы капиталдың артық (+) немесе кем (-) болуы.
Меншікті және ұзақ мерзімді қайнар көздері арқылы ТМЗ –
( СОК/д = СОК/д-ТМЗ
Негізгі қайнар көздерінің жалпы мөлшері арқылы ТМЗ-ны қалыптастырудың артық
( OИ= OИ-ТМЗ
Осы жоғарыда көрсетілген ТМЗ –ны қайнар көздермен қалыптастырудың үш
Ќаржы жаѓыдайыныњ абсалюттік т±раќтылыѓы.
Ќаржы жаѓыдайыныњ нормал т±раќтылыѓы.
Ќаржы жаѓыдайыныњ т±раќсыздыѓы.
Ќаржы жаѓыдайыныњ даѓдарысќа ±шырауы.
Бірінші:
Ќаржы жаѓыдайыныњ абсалюттік т±раќтылыѓы ситуатция тењсіздікпен сипатталынады. Ол былай
Сок > ТМЗ.
Б±л көрініс тµмендегідей жаѓыдайда салыстырылды. ТМЗ- негізінен меншікті айналмалы
Екінші:
Ќаржы жаѓыдайыныњ нормал т±раќтылыѓы төмендегідей тењсіздікпен сипатталынады: Ол былай
Сок/д ТМЗОИ
Дағдарысқа ұшыраған қаржы жағдайы бұл алдындағы теңсіздікке субьектінің несиесі
ЖШС “Бағара” өндірістік кәсіпорында бұл жағдай төмендегідей ситуацияда көрінеді.
Жыл басында абсолют тұрақтылық.
Жыл соңында нормал тұрақтылық
Кєсіпорынныњ тµлем ќабілеті мен несие ќабілетіне
талдау жасау.
1. Кєсіпорынныњ тµлем ќабілеті тµлем ќабілеті коэффициентімен аныќталынады.
КПЛСП=
КПЛС1= тµлем ќабілеті емес.
КПЛС2= тµлем ќабілеті бар.
2. ¤тімділіктіњ көрсеткішімен анықталынады өтімділіктің динамикалық кµрсеткіші= ;
Өтімділіктіњ динамикалыќ кµрсеткіші кєсіпорында тµмендегідей жаѓдайда.
¤тім.дин.кµрс.=
Орташа аѓымдаѓы міндеттемелер =
3. Абсалюттік µтімділік коэффиценті.
Б±л аќшалай ќаржылар жєне жылдам реализация етілетін ќ±нды ќаѓаздардыњ
Кабс 1 =
Оныњ нормал маѓынасы: Кабс ≥ 0,2 ÷ 0,5
4. Аралық орнын толтыру коэффициенті =
КПРОМ.ПОК1= ;
Нормал жағдай бағасы Кnm(1.
Ағымдағы өтімділік коэффициенті
=
Кmл1=
Бұл көрсеткіштің нормал мағынасы ; Кmл(2 немесе 1< Кmл П3: 0 А3: 25899
А4: 117817 < П4: 149168 А4: 109077