Жоспар.
Кіріспе
1. Жұмыссыздық мәні, себептері, түрлері және салдары.
1.1. Жұмыссыздың мәні мен себептері.
1.2. Жұмыссыздың түрлері.
1.3. Жұмыссыздықтың әлеуметтік – экономикалық салдары.
2. ҚР – дағы жұмысcыздың жағдайы және шешу
2.1. Жұмыссыздық жағдайын талдау
2.2. ҚР-ң Үкіметінің жұмыспен қамту саясаты.
3. Жұмыссыздарды жұмыспен қамту шаралары.
3.1. Жұмыссыздықпен күресу бағдарламасы.
3.2. Жұмыссыздарды еңбекпен қамту.
Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе.
Қазақстан Республикасының Перзиденті Н.Назарбаевтың халыққа ұсынған биылғы
Казіргі жағдайда халықтың жұмысбастылығы, жұмыссыздық, халықтың және еңбек
2007-2009 жылдары жұмыссыздықты азайту үшін тиімді жұмыспен қамтуды
Халықтың тұрмыс деңгейін арттыру, өнімді жұмыспен қамтуға жәрдемдесу
Жұмыссыздарды жұмысқа орналастыру мақсатында жыл сайын бос орындар
Осы орайда курстық жұмыстың мақсаты- казіргі уақыттағы жұмыссыздықтың
Қойылған мақсат курстық жұмыстың келесі міндеттердің бірін
- нарықтық экономика жағдайында жұмыспен қамтылу мәселелеріне мемлекет
I . Жұмыссыздың мәні, себептері, түрлері және салдары.
1.1. Жұмыссыздың мәні мен себептері.
Жұмыссыздық – бұл жұмыс істегісі келетін еңбекке жарамды
Жұмыс қабілеті бар, бірақ жұмыс күшіне қосылмайтын жандар
Адам мына төмендегі төрт түрлі себептің біріне байланысты
Ол жұмыс күші қатарына жаңадан қосылуы мүмкін, яғни
Бұл адам басқа жұмыс орнын іздеп жұмыстан босанады,
Адамды жұмытан босатып жіберуі мүмкін. Сөйтіп жұмыстан босатылғаны
Жұмысшы фирманың жабылуына байланысты жұмыссыз қалуы мүмкін. Ең
Жұмыссыздық - еңбекшілердің бір бөлігінің жұмыс таппай,
Өзгермелі капиталдың бір шама тез азаюы, көбінесе өндрістегі
Жұмыссыздық – капиталистік экономиканың ажырамас серігі. Экономика жағынан
1.2. Жұмыссыздық түрлері.
Қазақстан Республикасының еңбек нарығын зерттеу барысында төрт бірдей
• Жұмыссыздық деңгейі әр алуан топқа қатысты және
• Еңбек нарығында тауар айналымы жоғары болады. Жұмыспен
• Тауар айналымның қажетті бөлігі циклды: жұмыстан босату
• Белгілі бір айда жұмыссыз қалған ер адам
Жұмысшы жұмыссыз қалған кездегі уақыттың орташа саны, әрбір
Келесі фактор еңбеккердің жұмыс күшіне ену деңгейі, жұмыс
Енді жұмыспен толық қамтылғанда пайда болған жұмыссыздықты
Ал циклдық жұмыссыздық – құрылымдық жұмыссыздықтан жоғары. Ол
Ымыраға келмеушілік – еңбек нарығының әрдайым өзгерістерге болуынан
Адамға жұмыс табу үшін уақыт қажет.
Фрикциондық жұмыссыздық дегеніміз - жұмысшының жаңа жұмыс
Жұмыс күшін немесе экономикадағы жалпы еңбек ресурстарының жұмыс
Фрикциондық жұмыссыздық – бұл жұмыс күшінің объективті қажетті
Екіншіден, өндірістегі технологиялық өзгерістер жұмысшы күшінің сұранысына құрылымдық
Адам өзіне қолайлы жұмыс орнын іздеу үшін жұмыстан
Жұмыстан босатылған жұмысшы өзінің бастапқы жұмысына қайта оралып,
1.3. Жұмыссыздықтың әлеуметтік – экономикалық салдары.
2008 жылы жаһандық қаржы дағдарысы әлемдік экономиканың өсу
Әлемдік қаржы және тауар рыноктарындағы тұрақсыздық Қазақстанның экономикалық
2009-2010 жылдары әлемдік рыноктардағы жағдай күрделене түсуі мүмкін
Осындай жағдайларда 2009 жылы экономикалық саясат елдегі әлеуметтік-экономикалық
Үкімет пен Ұлттық Банк саясатының басты мақсаты әлеуметтік
2009 жылы ЖІӨ-нің нақты өсуі бағалау бойынша шамамен
Қазақстан Республикасы Үкіметі, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі және
Бірлескен іс-қимыл жоспары шеңберінде қаржы секторын тұрақтандыру, шағын
Үкімет, Ұлттық Банк пен ҚНРА отандық қаржы жүйесінің
Үкімет баға құрайтын екінші деңгейдегі банктерді қосымша капиталдандыруды
Көрсетілген инфляция деңгейіне қол жеткізу және елдің қаржы
Қысқа мерзімді өтімділікті реттеу және оны барабар деңгейде
Ұлттық Банк екінші деңгейдегі банктердің әр түрлі кредиторлар
Қысқа мерзімді өтімділіктің және Ұлттық Банк беретін банкаралық
Өз кезегінде ҚНРА отандық қаржы секторын реттеуді күшейтеді.
ҚНРА акционерлердің жауапкершілігін арттыру қағидаттарын ескере отырып жинақтаушы
Ұлттық Банк пен Үкімет экономиканың активтері мен міндеттемелерінің
Осыған байланысты Ұлттық Банктің іс-қимылы ұлттық валютаның тұрақтылығын
Тұтастай алғанда, Үкіметтің қызметі экономиканы сауықтыруға және орнықты
Тұрақтандыру шараларын іске асырумен қатар қолайлы инвестициялық ахуалды
Үкімет ауқымды инфрақұрылымдық жобаларды іске асыруды бастауды, агроөнеркәсіптік
Экономикалық белсенділікті ынталандыру жөніндегі шаралар шағын және орта
Жылжымайтын мүлік рыногын тұрақтандыру үшін Үкімет 2009 жылы
2009 жылы Үкімет қызметіндегі негізгі басымдық жұмыспен қамтуды
Үкімет жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, өндіріс көлемінің азаюы
Жұмыс орындарын құру, оның ішінде қоғамдық жұмыстар, инфрақұрылымдық
Барлық әлеуметтік міндеттемелер, оның ішінде Мемлекет басшысының 2009-2011
Салық-бюджет саясатының шаралары экономикаға салық жүктемесін азайту арқылы
Жаңа Салық кодексінің нормаларын іске асыру, атап айтқанда
Ағымдағы экономикалық жағдайды ескере отырып, экономикаға мультипликативтік әсер
Бюджет тапшылығының, мемлекеттік кепілдіктердің және мемлекет кепілгерліктерінің мөлшері
Үкімет “Самұрық-Қазына” ұлттық әл-ауқат қоры” акционерлік қоғамымен бірлесіп,
Айтылған шараларды, оның ішінде Бірлескен іс-қимыл жоспарын тиімді
2. ҚР – дағы жұмыссыздың жағдайы және оны
2.1. Жұмыссыздық жағдайын талдау
Экономикалық саясат үшін шешуші сұрақ – экономика жұмыспен
Халықтың тұрмыс дәрежесінің төмен не жоғары болуының
1999 жылы экономикалық белсенді халықтың саны 12.225,8 мың
Қазіргі кезде үкімет кедейлікпен күрес бағдарламасын жасап, жұмыссыздардың
2005 жылдың 1 қаңтарында ресми тіркелген жұмыссыздық деңгейі
Қазақстан Республикасы статистика жөніндегі агенттігінің сараптамалық бағалауы бойынша
Жұмыссыздықтың деңгейін анықтаудың негізгі факторы ретінде (Халықаралық еңбек
2006 жылы 1 қаңтарға жұмыспен қамту орталықтарына өтінішпен
Жасалған талдау көрстекендей, жоғарыдағы аймақтарда жұмыспен қамту органдарына
Кедейлікпен және жұмыссыздықпен күрес бағдарламасының орындалуы үшін 2005
2006 жылдың 1 қаңтарына республика бойынша тұтас алғанда
Сондай-ақ жұмыспен қамту бағдарламасын қаржыландырудың 80 пайыздан жоғары
Алайда қорыта келгенде, жұмысқа орналастыру жөніндегі органдарға
2.2. ҚР-ң Үкіметінің жұмыспен қамту саясаты.
“Еңбек рыногы және жұмыспен қамту саясаты” деген проблеманыың
Мен ең алдымен талқылауға жиналып отырған тәжірибелік жобаны
Біріншіден, тәжірибелік жобамен мұқият танысқан соң жобаның кейбір
Жұмыссыздық және кедейлік – бұлар экономикалық және
Біздер жұмыссыздық пен кедейлік жөнінде материал жинағанда үкіметтің
Бүгінгі күні экономикамыз біраз көтерілген тұста жұмыссыздық онша
Осыларға сәйкес кейбір мәселелерді сіздермен талқылағым келеді. Біріншіден,
Қазақстанда шағын, ұсақ өндіріс күшті дамығаны белгілі. Қазір
Жұмыссыздық сияқты әлеуметтік құбылыстың пайда болуы Қазақстан үшін
Республика бойынша 2000 жылғы желтоқсанның аяғында бір бос
Жеке аймақтар бойынша алып қарағанда Қарағанды облысында бағдарлама
Жұмыссыздарды еңбекпен қамтудың төменгі көрсеткіштері бұрынғысынша Жамбыл облысында,
Еңбекпен қамту жәрдемдесудің бір түрі – бос жұмыс
Германияның ғылыми-техникалық қоғамының бірлесіп атқарып жатқан “Еңбек базарының
жұмыссыздар үшін бірнеше қлғамдық жұмысты ұйымдастырып дамытуға жәрдемдесу;
жұмыспен қамту жөніндегі органдардың жәрдемімен жұмыссыздардың еңбек базасында
жастардың, әйелдердің, ауыл тұрғындарының және сондай-ақ, экологиялық апат
шағын несие жүйесін енгізу есебінен республикада кәсіпкерлік
Осыларды ескере келіп айтарым: талқыланып жатқан салық кодексінде
Түркияда және басқа елдерде де осылай
Тағы бір көңіл беретін жәйт,ол – бюджетте жұмыспен
Бұлардан басқа шағын несие беру, импорттың орнын басу
Жаңа жылдың алдында 100 миллион доллар қарыз алдық
Қоғамдық жұмыстар.
Бағдарлама бойынша 2000 жылы 146,2 мың жұмыс орнын
Ең көп орын (83,3 мың)шағын бизнес саласында, өнеркәсіпте
Бағдарламада қараған жоспарлы тапсырма тек үш облыста –
Бағдарламадағы жұмыс орнын құру жөніндегі жоспарлы тапсырманы орындау
Бұл көрсеткіштер қаржы жұмсау мүкіндігінің және тұтас алғанда,
Жұмыс іздеп арыз берген 4,3 мың оралманның тек
Бағдарламаны орындау мақсатында еңбек және халықты әлеуметтік қорғау
2001 жылдың 1 қаңтарына қоғамдық жұмыстарға 116,3 мың
Орындалатын қоғамдық жұмыстар үшін ақы төлеуге барлығы
Қазақстан Республикасының “Халықты жұмыспен қамту туралы” заңына сеәкес
Қазақстан Республикасының “салықтар және бюджетке басқадай төлемдер туралы”
3. Жұмыссыздарды жұмыспен қамту шаралары.
3.1. Жұмыссыздықпен күресу бағдарламасы.
Бағдарлама Қазақстандағы әр отбасының кемінде бір мүшесін жұмыспен
Аталған мақсаттарға байланысты экономикалық өсу негізінде, әлеуметтік салада
Республика бойынша және оның жеке аймақтары бойынша да
Қазіргі кезде адамдардағы нақты біліктілік пен қажет етілетін,
Осының бәрін ұйымдастырған кездің өзінде де, жұмысқа қолы
Сондай-ақ шетел инвесторлары келген кезде, шетелдік мамандар мен
Бағдарламада халықтың еңбекке жарамайтын топтарына әлеуметтік көмек жасау
Бағдарламада жетім балалардың, панасыз балалардың жағдайына көңіл бөліп,
Бағдарламада жаңа жұмыс орындарын өнеркәсіпте қаншалықты көбейтуге болаты,
Қазіргі кезде атаулы көмек көрсету жөнінде заң жобасын
Бағдарламаның жүзеге асуын қадағалап, отыру үшін оның
Ал дұрысы - әр адам қазірден бастап өзінің
Жұмыссыздықпен, кедейлікпен күрес – экономикалық тәсіл арқылы
3.2. Жұмыссыздарды жұмыспен қамту.
Республика бойынша тұтас алғанда 127,7 мың адам жұмысқа
Республика бойынша 2006 жылғы желтоқсанның аяғында бір бос
Жеке аймақтар бойынша алып қарағанда Қарағанда облысында
Жұмыссыздарды еңбекпен қамтудың төменгі көрсеткіштері бұрынғысынша Жамбыл облысында,
Еңбекпен қамтуға жәрдемдесудің бір пошымы – бос жұмыс
Германияның ғылыми-техникалық қоғамымен бірлесіп атқарып жатқан «Еңбек базарының
жұмыссыздар үшін қоғамдық жұмысты ұйымдастырып дамытуға жәрдемдесу ;
жұмыспен қамту жөніндегі органдардың жәрдемімен жұмыссыздардың еңбек базарында
жастардың , әйелдердің , ауыл тұрғындарының және сондай-ақ
шағын несие жүйесін енгізу есебінен республикада кәсіпкерлікті және
Жаңа жұмыс орның құру бағдарламасы бойынша 2000 жылы
Ең көп жұмыс орны (83,3 мың) шағын бизнес
Бағдарламада қаралған жоспарлы тапсырма тек үш облысты –
Бағдарламадығы жұмыс орнын құру жөніндегі жоспарлы тапсырманы орындау
Бұл көрсеткіштер қаржы жұмсау мүмкіндігінің және тұтас алғанда
Жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша әлеуметтік қорғауға аса
Алайда , әлеуметтік қолдауға аса зәру азаматтарды жұмысқа
Сонымен бірге , Қазақстан Республикасының жаңадан қабылданған «Халықты
2006 жылдың 1 каңтарына қоғамдық жұмыстарға 116,3 мың
Орындалатын қоғамдық жұмыстар үшін ақы төлеуі барлығы
Қазақстан Республикасының «Халықты жұмыспен қамту туралы» заңына сәкес
Республиканың «Халықты жұмыспен қамту туралы» жаңа заңында қоғамдық
Жалпы экономикалық ахуалды ескере отырып , (ал оның
Бағдарлама бойынша 2005 жылы республикада 13638 жұмыссыз адамды
Бағдарлама бойынша жұмыссыздарды оқыту жөніндегі тапсырманы қамтамасыз етпегендер
Қаржыландырудың жеткіліксіздігі жұмыссыздарды кәсіптік оқуға жіберуді қиындатты ,
Бизнес –инкубаторлар
Бизнес-инкубаторлар 9 облысты және 2 қалада құрылған .
Бизнес-инкубаторлар аумағында өндірістің әртүрлі салалары бойынша 202 кәсіпорын
Бизне-инкубаторларды ұйымдастырумен олардың қызмет істеуі үшін жуапкершілік қалалар
Кәсіпкерлікті колдаудың Батыс Қазақстан қоғамдық қоры негізінде жалпы
Шағын несие беру
Шағын несие беру адамдардың өзін өзі жұмыспен қамтуына
Қазіргі кезде 2006 жылы беріліп , мерзімі өткен
Қорытынды
Кедейлік, жұмыссыздық – бір қасірет. Жұмыссыздық – бүкілдүниежүзілік
Республика бойынша және оның жеке аймақтары бойынша
Біздің болашағымыз - жасөспірімдер. Жұмыссыз жасөспірімдердің көбі
Жастардың жұмыс күші қатарына қосылып және одан шығуының
Жұмыссыздықты тереңірек болдырмау үшін, біздер белгілі бір шараларды
Мемлекет жаңа жұмыс орындарын ашу керек.
Жаңа жұмыс орындарын аша отырып, бірте-бірте жалақыны өсіру.
Адамдарды қоғамдық жұмыстарға тартумен қатар, өз ісімен, өз
Шетелдік инвесторлар келген кезде, шетелдік мамандар мен жұмыскелер
Сонымен, жұмыссызыдық деңгейін төмендету шараларын асыруға қажетпіз. Біз
Қолданылған әдебиеттер:
Назарбаев Н.Ә. – «Қазақстан 2030» халқына жолдауы
«Қазақстан Республикасы Конституциясы» – Алматы, Казақстан 2000
Осипова Г. – «Экономикалық теория негіздері», Алматы 2002
Сахариев С.С. – «Жаңа экономкалық теория», Алматы 2002
Мендешев Б. – «Нарықтық экономика теорияларына кіріспе», Алматы
Журнал “Хабаршы” 2004-2006 жылдар
Экономикалық теория негіздері: оқулық. – Алматы, «Санат»,
«Егемен Қазақстан» газеті
Қазақстан және оның аймақтары. 2002 ж. № 1.
Қазақстан және оның аймақтары. 2003 ж. № 4.
Кривогузова Н.А. «Экономикалық талдау»
Галерея экономистов(www.economica.ru)
Халықаралық Қазақстан сайты (www.kazakh.ru )
Халықаралық Қазақтан сайты: "Қазақстан Бүгін"
28