Кіріспе...........................................................................................
1.тарау. Өтпелі кезең жағдайында шағын және орта бизнесті
1.1 Шағын және орта бизнес түсінігі........................................
1.2 Қазақстан экономикасындағы шағын және орта бизнестің рөлі ............................................................................
1.3 Шағын және орта бизнесті дамытудағы нарықтық экономикалы елдердің
2. тарау. ҚР шағын және орта
2.1.ҚР – дағы шағын және орта
2.2. «Сұлтан» ЖШС – тің қазіргі жағдайы
3.тарау. ҚР – дағы шағын және орта
3.1. «Сұлтан» ЖШС мысалдағы дағдарысқа қарсы басқару...........................................................................................
3.2.ҚР – дағы шағын және орта
Қорытынды....................................................................................
Қолданылған әдебиеттер.............................................................
К і р і с п е
Бітіру жұмысы тақырыбының өзектілігі. Соңғы
Бәрімізге мәлім кәсіпкерлік секторы экономиканың
Сондықтан осы ғылыми жұмыстың
Сонымен қатар шағын жәнеи орта
Халықаралық сыртқы ортаға қатысты бүкіл
Бітіру жұмысының мақсаты. Шағын және
Зерттеу жұмысының мәні. Бұл ғылыми
Бітіру жұмысының міндеттері:
Шағын және орта бизнестің экономикалық
Шағын және орта бизнес субъектілерінің
Терең талдау негізіндегі проблемаларды шешу
Бітіру жұмысының маңыздылығы. Бұл ғылыми
Сонымен бірге 2.2. сұрағындағы «Сұлтан» серіктестігінің қаржылық
1. Тарау. Өтпелі кезең жағдайында шағын және орта бизнсті
1.1 Шағын және орта бизнес түсінігі.
Шағын және орта бизнес түсінігінің мәнін ашпас бұрын, алдымен
Кейбіреулері болса, шағын бизнес барлық ежелгі мәдениетте дамыған деп
Сонымен, қазіргі ұрпақ теоретиктеріне кәсіпкерліктің алғашқы пайда болу төңірегіндегі
Кәсіпкерліктің анықтамасынан тоқталмас бұрын кәсіпкерлікті қандай категорияға жатқызу керек
Одақтық Республикалардың тәжірибесінде экономиканы құрамдас элементтерге шартты бөлудің дәстүрлі
Қазіргі уақытта нарықтық қатынастар жүйесінде кәсіпорындар келесідей айрықша ерекшеліктерімен
Сонымен кәсіпорындардың үш түрін бөліп көрсетуге болады: ірі, орта
Ірі кәсіпорындар – нарыққа негізгі өнім шығарушылар болып табылады.
Шағын және орта кәсіпорындар, үнемі жаңарып тұратын номенклатурасымен және
Сондай-ақ шағын бизнес сферасына өздерінің тәуелсіз меншігі бар, шаруашылық
Қазақстанда шағын және орта бизнеске бірнеше инвесторлармен құрылатын, географиялық
Нарықтық экономиканың шаруашылық жүргізуші субъектілерде «кәсіпкерлік» және «бизнес»
Бірақ «кәсіпкерлік» және «бизнес» түсініктері экономикалық тұрғыдан қарастырғанда
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне сәйкес ( жалпы бөлім ):
Соған қарамастан, тәжірбиеде « кәсіпкерлік » пен « бизнес
Шағын және орта бизнестің артықшылықтары мен ерекшеліктері.
Көптеген адамдардың ойы бойынша, нарыққа тек ірі капиталы бар
Шағын және орта бизнестің жаңа жұмыс орындарын қамтамасыз етуі
Шағын бизнестің артықшылықтары көрініп отыр. Бұл, шағын және орта
Шағын және орта бизнестің ерекшелігі қызмет ету сферасы болып
Шағын және орта бизнестің келесі бір тиімді ерекшелігі коллективті
1.2 ҚР экономикасындағы шағын және орта бизнестің рөлі.
Әлемдік тәжірибе шағын және орта бизнестіңэкономикадағы рөлі бағалауға клмейтіндей
-қоғамның және халықтың қажеттіліктерін жақсы қанағаттандыруға мүмкіндік береті, өркениетті
-ассортименттің кеңеюі мен тауарлар мен қызметтердің сапасының артуы. Тұтынушылардың
-тауарлар мен қызметтердің нақты бір тұтынушыларға жақындауы;
-экономиканың құрылымдық өзгеруіне әсер ету. Шағын кәсіпкерлік экономикаға өтімділік,
-өндірісті дамытуға халықтың өз ақшаларын тартуы. Шағын кәсіпорын иегерлері
-қосымша жұмыс орындарының ашылуы, жұмыссыздық деңгейінің қысқаруы;
-адамдардың шығармашылық мүмкіндіктерін тиімді пайдалануға, дарындарының ашылуына, әр түрлі
-еңбек қызметіне ірі кәсіпорындар белгілі – бір шектеу қоятын
-меншік иелері, кәсіпкерлер, басқарушылардың әлеуметтік қатарларының қалыптасуы;
-ғылыми-техникалық дамуды жандандыру;
-жергілікті шикізат қайнары ірі кәсіпорындар қалдықтары қолдану және игеру;
- ірі кәсіпорындарға комплетелетін бұйымдарды дайындау және жеткізу жолымен,
- арендаға алу немесе сатып алу арқылы төмен рентабельді
осы барлық аталған және басқа да шағын және орта
Біріншіден, Қазақстан Республикасындағы күрделі экономикалық жағдай (инфляция, өндірістің құлдырауы,
Екіншіден, кәсіптіліктің төменгі деңгейі, кәсіпкерлердің өз өздерін теңгеруі.
Үшіншіден, халықтың кәсіпкерлерге толық сенімнің болмауы.
Төртіншіден, шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдаудың әлсіздігі, тіпті,
Бесіншіден, қазіргі заманға сай ақпаратардың жеткізілуі, құрал – жабдық,
Сонымен кәсіпкерліктің одан ары кеңеюі мемлекеттік маңызды мәселелерінің бірі
Қазіргі уақытта қалыптасқан экономикалық жағдайда мемлекеттік тікелей немес жанама
Соңғы жылдары шағын және орта бизнесті дамыту мен кәсіпкерлік
1992 – 96 жылдары кезеңінде кәсіпкерлікті қолдау және дамыту,
Сонымен, көріп отырғанымыздай, ойланып ұйымдастырылған шағын және орта бизнес
Кез келген процесс сияқты шағын және орта бизнестің дамуы
жоспарлау (стратегиялық менеджмент, маркетинг стратегиясын әзірлеу, бизнес жоспарды әзірлеу);
ұйымдастыру (барлық деңгейде кәсіпкерлікті сәйкес басқару құрылымын құру);
мотивация (кәсіпкерлік белсенділікті ынталандыратын механизмді қалыптастыру);
бақылау (жоспарланған істерден ауытқуды анықтау және сәйкес түзетулер енгізу);
Осы орайда ұсынғым келіп отырғаны мәні – шағын кәсіпкерліктің
1.3. Нарықтық экономикасы бар елдердің шағын және орта бизнесті
Көптеген шетел мемлекттерінің тәжірибесі көрсетіп отырғандай, шағын бизнеске байланысты
кесте №1
№ Дамыған мемлекеттер тәжірибесі ҚР деңгейін бағалау
1 Мемлекттік саясат мақсаттарын анықтайтын кәсіпкерлік қызметті қолдау сұрақтарын
2 Мемлекеттік қаржылық, технологиялық, ақпараттық, кеңістік және кадрлық мемлекеттік
3 Шағын кәсіпкерлікті қолдаудың тікелей және жанама шараларының байланысы
4 Әр түрлі деңгейдегі бюджеттерден шағын кәсіпкерлікті қолдау жобаларын
5 Шағын бизнес саласындағы барлық міндеттерді міндеттерді реттейтін
6 Орталық, аймақтық және жергілікті билік органдарының функцияларын өзара
7 Мемлекеттік билік органдарының шағын бизнес мүдделерін қорғайтын ұйымдармен
8 Шағын бизнес саласындағы мемлекеттік саясатты өзара қарым –
Үлестерден көріп отырғанымыздай шағын бизнесті дамыту үшін Қазақстан шағын
Бизнестің ішкі және сыртқы ортасын сараптаудан екі факторды есепке
1 – сурет. Ортаның бизнеске макроықпалы
Экономикалық
факторлар
Бизнесті мемлекеттік реттеу
Ортаның бизнеске макро ықпалы
Әлеуметтік факторлар
факторлар
Ресурстық факторлар
Ішкі немесе бақыланатын факторларға кәсіпорын қызметіне байланысты факторларды жатқызады.
АҚШ – ғы шағын бизнес .
Әдетте америкалық фирмалардың көлемі жұмысшылардың санымен бағаланады: өте ұсақ
2 – сурет. АҚШ-ғы әртүрлі деңгейдегі фирмалардың саны
Фирма көлемі Фирма саны
Ірі 1000
Орташа 134000
Шағын 2000000
Шағын кеңселер 3000000
АҚШ тәжірибесі көрсетіп отырғандай, шағын бизнес ортаның өзгерісіне тез
Қазіргі уақытта АҚШ халқының 53 % шағын және орта
Енді АҚШ-та шағын кәсіпорындарға мемлекет тарапынан көмекке келейік. Шағын
Америкалық тәжірибе көрсетіп отырғанындай кәсіпкерлік еркіндігін шектейтін кез келген
Бұдан басқа, 1976 ж. арнайы шағын бизнес мүдделер қорғайтын
мемлекеттік заңдардың, жобалардың, ережелер мен салықтардың шағын бизнестің дамуына
Шағын бизнеске әсер ететін факторларға экономикалық және статистикалық зерттеулер
Қазақстандық тәжірибеде шағын бизнеске көмектесудің «инкубаторлық» жобасын қолданған жөн.
Әдетте бизнес - инкубаторлар бірнеше жаңа бастаушы орналасқан арнайы
Бизнес – инкубатордың негізгі ресурстарына келесілер жатады:
а) бизнес- инкубаторлар персоналы, соның ішінде кеңес берушілер;
б) құрал – жабдықтар, соның ішінде ұйымдастыру техникалары (көшірме
в) бір жылға жалданатын ғимарттар мен жиһаздар;
Бизнес – инкубатордың басындағы тұлға – директор немесе атқарушы
Америка Құрама Штаттарындағы бизнес – инкубаторлардың 90% жуығы –
Ұлыбританиядағы шағын бизнес.
Ұлыбритания тәжірибес көрсетіп отырғандай, шағын бизнес, өндіріс көлемін ұлғайтуда,
Ұлыбританияда шағын кәсіпкерліктің дамуының үш үлгісі бар: қызмет масштабын
Үкімет шағын бизнес саласына жалпы кәсіпкерлік қызметтің әлеуметтік –
Франциядағы шағын бизнес.
Кәсіпорындарды шағын фирмалар категориясына жатқызудың кең таралған қағидаларының бірі
Шағын және орташа кәсіпорындағы жұмысшылардың жалпы саны 16 500
- «Франциядағы ұсақ және орташа кәсіпорындары» және «шағын және
Құжаттардың атының өзі мемлекеттің шағын бизнестің дамуына қандай маңыз
1. Кәсіпорын территориялық құрылымның жоспарына айрықша зонада орналақан болса
2. Кәсіпорынның қалпына келу жөніндегі құрылған жұмыс орындарының саны
Жобаны қолдауда DATAR дотацияларға үштен бірін жобаның басында ұсынады,
Израильдегі шағын бизнес.
60 ж. бастап Израилде экономикаға үлкен ықпалды акционерлік қоғамдар
1. Технопарктердің қызмет ету қағидалары бойынша технологиялық «жылы жайларды»
2. Бизнес «жылы жайларды» құру. Олар өз басқару органдары,
3. Ғылыми зерттеулерді сонымен бірге өнеркәсіпте дайын өнім өндіруді
4. Шағын кәсіпорындар қорының сауда және өнеркәсіп министрлігінің жанынан
5. Көптеген Израилдік банктерге шағын бизнеске қолдау арнайы бөлімшелер
6. Шағын және орта бизнесті қолдаудың маңызды бағыттарының бірі
- сүт шаруашылығы (30 сиырға дейін, орташа көлемі) бір
- егістік (негізінен көкөніс және техникалық дақылдар) бір жанұяға
Қысқаша, басқа мемлекеттік тәжірибесін қарастырайық. Мысалы, Кореяда субконтрактілік кеңінен
Енді Литвадағы шағын кәсіпкерлікті қарастырайық. Қазіргі уақытта бұл сектор
- бірінші екі жылдай пайдаға салық тарифі 70 %
Байқап отырғанымыздай, дамыған мемлекеттер тәжірибесі кәсіпкерлерге жағдай жасауда үкімет
Олардың басшылыққа алған негізгі қағидалары келесілер:
1. Құқықтық және әкімшілік құрылымдарға негізделген нарықтық экономикалық саясат.
2. Жаңадан бастап келе жатқан кәсіпкерлерді оқыту жобалары.
3. Кіші жаңа кәсіпорындар үшін капиталға қол жеткізуді қамтамасыз
Жоғарғы үш шартта өте маңызды. Мысалы, тек ғана оқытып
Мұның барлығы шағын және орта бизнестің әсер ететін дамыған
Қазіргі уақытта шағын және орта бизнестің дамыту процесі Еуропаның
Осылайша, шағын бизнестің болашағы өте жарқын, бастысы – оны
2. Тарау. ҚР – дағы шағын және
даму тенденциялары.
2.1. ҚР – дағы шағын және
Бұл сұрақта Қазақстандық кіші және
Дамыған индустриалды мемлекеттерде шағын бизнестің
Бірақ шағын бизнес субъектілерінің елеулігі
Мұндай жағдайдың қалыптасуын ең алдымен осы
Шағын және орта кәсіпкерлік
Қазақстандық экономиканың соңғы бес жылдағы
Статистика бойынша ҚР – сы агенттігінің
Жоғарыда келтіріліп кеткен статистикалық мәлеметтерден
Одан ары біз Қазақстанда әрекет
2.1. кесте. Салалар бойынша кіші бизнес
Қызмет ету сферасы Үлесі, % Орташа
Сауда 28,9 94300
Аптекалар, формакология 2,5 90100
Ойын - сауық индустриясы 4,2 527500
Қоғамдық тағамдану 11,3 240800
Өндіріс 23,1 418300
Ауыл шаруашылығы 10,0 222100
Сервис сферасы 19,5 428050
Барлығы 100 288736
Келесі статистикалық мәліметтерде біз шағын бизнестің
2.1.2 кесте. Шағын бизнестің сфералары бойынша инвесторлардың артықшылық
Қызмет ету сферасы Үлесі, %
Сауда 17,6
Аптекалар, формакология 8,8
Ойын – сауық индустриясы 5,9
Қоғамдық тағамдандыру 17,6
Өндіріс 29,4
Ауыл шаруашылығы 10,0
Сервис сферасы 20,6
Барлығы 100
Көріп отырғанымыздай кіші бизнес субъектілерінің ұсынысындағы
Сапалар бойынша инвесторлардыуң артықшылық беруіне келетін болсақ, инвесторлар қазіргі
_______________________________________________
14,15 Панорама № 14, 9.апреля, 2004 год
себепті бірінші орында болып келген сауда секторына
кезде төмендеп, шағын бизнестегі инвестиция тарту бойынша
2006 ж. 1 қаңтарындағы мәліметтер бойынша тіркелген шағын бизнес
Сондай-ақ шағын кәсіпорындардың тіркелуінің көптігі Астанада, Оңтүстік Қазақстан облысында,
Ал өткен жыл бойынша шығыс кәсіпорындарында ең аз тіркелуі
№
Барлық тіркелген
қожалықтар Олардан әрекет етушілердің саны
барлығы
бірлік Бар/на % бірлік үлесі бірлік үлесі
1 Республика бойынша 132308 100,0 94696 100,00 46745 100,00
2 Ақмола облысы 4365 3,3 3523 3,7 2174 4,7
3 Ақтөбе облысы 4921 3,7 3787 4,0 1520 3,3
4 Алматы облысы 5844 4,4 4673 4,9 3181 6,8
5 Атырау облысы 3385 2,6 2911 3,1
6 Шығыс Қазақстан 8971 6,8 6282 6,6 3674 7,9
7 Жамбыл облысы 4027 3,0 2817 3,0 1131 2,4
8 Батыс Қазақстан облысы 2848 2,2 2389 2,5 1296
9 Қарағанды облысы 8590 6,5 6585 7,0 2849 6,1
10 Қостанай облысы 5336 4,0 4038 4,3 1981 4,2
11 Қызылорда облысы 2593 2,0 2157 2,3 1269 2,7
12 Маңғыстау облысы 3639 2,8 2922 3,1 1270 2,7
13 Павлодар облысы 6549 4,9 5009 5,3 2832 6,1
14 Сол.т Қазақстан облысы 3055 2,3 2470 2,6 1238
15 Оңт.т Қазақстан облысы 11971 9,0 7737 8,2 3180
16 Астана қаласы 10082 7,6 8646 9,1 4582 9,8
17 Алматы қаласы 46132 34,9 28750 30,3 13524 28,9
Статистикалық тіркегіш деректерінде республика бойынша 2005 ж. Ақпан айының
Өткен жылдың оны кезеңмен салыстырғанда, Алматы (34, 3%), Оңтүстік
Республиканың шағын бизнес кәсіпорындар 2004ж. 1 ақпанға есептелген дерек
Ауылшаруашылық саласында шағын бизнес жағдайы шаруа қожалықтарының өркендеуімен сипатталады.
Жалпы тіркелген шаруа қожалықтары мен оларда жұмыс істемейтін адамдардың
Шаруа қожалықтары мен олардағы жұмыс бастылар.
№
Барлық тіркелген
қожалықтар Олардан әрекет етушілердің саны Әрекет ететін
қожалықтарда жұмбастылар
бірлік Барлығына % - да бірлік үлесі Адам
1 Республика бойынша 149830 100,00 121730 100,00 371890 100,00
2 Ақмола облысы 4455 2,97 2805 2,30 10540 2,83
3 Ақтөбе облысы 4587 3,06 3273 2,69 9179 2,47
4 Алматы облысы 39195 26,16 31744 20,08 96800 26,03
5 Атырау облысы 1466 0,98 1039 0,85
6 Шығыс Қазақстан 13029 8,70 12218 10,04 35338 9,50
7 Жамбыл облысы 10641 7,10 8009 6,58 26700 7,18
8 Батыс Қазақстан облысы 3748 2,50 2799 2,30 9557
9 Қарағанды облысы 5540 3,70 4690 3,85 18350 4,93
10 Қостанай облысы 7887 5,26 4170 3,43 10250 2,76
11 Қызылорда облысы 1792 1,20 728 0,60 3334 0,90
12 Маңғыстау облысы 727 0,48 345 0,28 660 0,18
13 Павлодар облысы 3526 2,35 2294 1,88 7850 2,11
14 Сол.т Қазақстан облысы 6050 4,04 4630 3,80 13000
15 Оңт.т Қазақстан облысы 47115 31,45 42974 35,30 128025
16 Астана қаласы 25 0,02 3 0,00 4 0,00
17 Алматы қаласы 52 0,03 9 0,01 42 0,01
Қазақстандағы қазіргі таңда кіші және орта бизнестің жағдайы
Қазіргі таңда шағын кәсіпкерлік жаңа даму сатысында. Осы секторларға
Сондай-ақ біздің еліміздегі кіші және орта кәсіпкерлік секторында инновациялық
Жоғарыда жасалған талдау келесі тендецияларды көрсетеді:
Белсене жұмыс істейтін кәсәпорындардың аз үлесі кезінде шағын кәсіпкерлік
Сауда мен қызмет көрсету сферасында шағын кәсіпкерлік объектілерінің шоғырлануы;
Мемлекеттік органдармен өзара әрекеттесу мен салық салуды, несиелеудің шешілмеген
Үлкен қаржылық мүмкіндіктері бар адамдардың осы секторға инвестициялауды жүзеге
Шағын бизнеспен орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолданудың тиімсіздігі /5/
«Сұлтан» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 1995 жылы 13-ші наурызда Алматы
1998 жылы 28-ші ақпанда «Сұлтан» жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып
«Сұлтан» ЖШС-ның қызметінің пәні және мақсаттары .
«Сұлтан» ЖШС-ның негізгі мақсаты бәсекеге қабілеті жоғары сапалы, халық
Бұл негізгі мақсатқа жету үшін серіктестік келесідей
Ауыл шаруашылығы өнімдерін шығару, өндіру;
Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу;
Ауыл шаруашылығы өнімдерін дайындау;
Ауыл шаруашылығы өнімдерін өткізу;
Наубайханалық өндіріс;
Ет – сүт және май өнімдерін өндіру мен өңдеу;
Қоғамдық тамақтану, қонақүй пунктерін ұйымдастыру және тағы да басқа
Бұл қызметтер арқылы серіктесттік халықтың, аймақтық мекемелер мен ұйымдардың
Жалпы өазіргі күнде «Сұлтан» ЖШС-ның негізгі қызметі ауыл шаруашылығы
2005 жылдан бастап «Сұлтан» ЖШС-ның өз қызметін жетілдіруге тырысуда.
Жалпы серіктестіктің қызметін ұйымдастыру келесі кестеде көрсетілген 2.1.5 кесте:
Қызмет түрлері Қызмет түсімдері (мың. т г) Үлесі
1 тоқсан 2 тоқсан 3 тоқсан барлығы
Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру
Барлығы: 3660669 1434272 1091755 618696 100
Соның ішінде:
Өсімдік шаруашылығы 1496390 556089 639702 444223 62
Мал шаруашылығы 2164279 878183 452053 1742473 38
Құқықтық статусы «Сұлтан» ЖШС-гі Қ.Р-ның заңдарына сәйкес заңды тұлға
Серіктестік өзіне тиесілі мүлікпен барлық міндеттемелермен жуапты болады.
«Сұлтан» ЖШС-ның шаруашылық қызметі.
«Сұлтан» ЖШС-сы ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруге негізделген серіктестік. Оның,
Серіктестіктің шаруашылық қызметін жүргізуіндегі ең негізгі қызмет шикізатты
Жерді өңдеудегі көмекші өндіріс құралдарына трактор, комбайын, машина- техникалық
Қазіргі күнде шаруашылық қызметті серіктестік жетілдіре түсуде. Бұған бидайды
2.1.6. кесте. Шаруашылық қызметін талдау.
Атауы 2004 ж 2005ж 2006 ж
өнімнің шығуы өнімнің шығуы өнімнің шығуы
Бидай өсірудің барлығы
Оның ішінде:
Күздік бидайы
Яров. бидайы
Яров. сұлысы
Люцерн арпасы
Сенаж
Қант қызылшасы 1077 тонна
413 тонна
529 тонна
135 тонна
306 тонна
820 тонна
1100 тонна 1120 тонна
600 тонна
390 тонна
120 тонна
320 тонна
550 тонна
15000 тонна 1379 тонна
620 тонна
591 тонна
168 тонна
382 тонна
558 тонна
2500 тонна
Мал шаруашылығы:
КРС барлығы
Соның ішінде сиыр
Қойдың барлығы
Соның ішінде қойлар
Тоқтылар
Таналар
122 бас
56 бас
277 бас
100 бас
80 бас
45 бас
150 бас
70 бас
300 бас
130 бас
120 бас
60 бас
150 бас
54 бас
380 бас
150 бас
200 бас
70 бас
Бұл кестеден көргеніміздей өнімді өндіру жыл сайын артып отыр.
Бұнымен серіктестік сүт өнімдері, нан өнімдері, жүн, тері сияқты
«Сұлтан» ЖШС-ның негізгі шаруашылық қызметі ауыл шаруашылығын жүргізу және
Серіктестің даму тенденциясы ретінде ауыл шаруашылығы өнімдерін дайындаудағы жоғары
«Сұлтан» ЖШС-ның басқару құрылымы.
2.1. сурет
Серіктестіктің басқарудың жоғары органы – серіктістіктің
қатысушыларының жалпы жиналысы. Қатысушылардың жалпы жиналысы серіктестіктегі ғалымдық
«Сұлтан» ЖШС – індегі ынталандыру шаралары. «Сұлтан» ЖШС
Әрбір кәсіпорын немесе ұйым өз
Серіктестік персонал мәселесінде ұйымдастырудың формасы
Жұмысшыларда әлеуметтік жағынан қорғау
Бұл шаралар еңбек өнімділігінің артуына, жұмысшылардың
«Сұлтан» ЖШС – ның қаржылық жағдайын талдау.
Енді бұны графикте көрсетейік.
І - өзіндік капитал
2.1.1 сурет. Өзіндік құралдар мен таза
Қазіргі күнде «Сұлтан» ЖШС – інің қаржылық
Осы жағдайды келесі кестеден көруге
2.1.6. кесте. «Сұлтан» ЖШС – ның 5 жылдық
Атауы 2002ж 2003ж 2004ж 2005ж 2006ж
Өлшем бірлігі Өнімнің шығуы Өлшем бірлігі
Бидай, барлығы 951га 1355тг 865га 1137тг 813га 1077тг 800га
Соның ішінде қыстық бидай 565 га 872тг 450га
Яров бидайы 121 га 172тг 280га 306тг 358га
Ячмень бидайы 265 га 311тг 135га 163тг 130га
Люцерн арнасы 187 га 183тг 187га 191тг 147га
Сенаж - 282тг - 510тг - 820тг - 550тг
Қант қызылшасы 30 га 609тг 16га 185тг 40га
Нан бөлке өнімі Бөлке 86000 Бөлке 91000 Бөлке 100315
Мал шаруашылығы - - - - - - -
Сиыр, барлығы Бас 59 Бас 76 Бас 122
Соның ішінде сиыр Бас 8 Бас 28 Бас
Таналар Бас 12 Бас 26 Бас 41 Бас 60
Сүт Тонна 24 Тонна 39 Тонна 69 Тонна 80
Қой, барлығы Бас 152 Бас 214 Бас 277 Бас
Соның ішінде тоқты Бас 100 Бас 100 Бас 100
Қой - - Бас 75 Бас
Жалақы Мың тг 19920,0 Мың тг 1888,0 Мың тг
Өткізу Мың тг 10217,0 Мың тг 17300,0 Мың тг
Пайда Мың тг 110,0 Мың тг 228,0 Мың
Бюджетке төленер Мың тг 330,0 Мың тг 610,0
_________________________________
17Серіктестіктің мәліметтері бойынша
Негізгі көрсеткіштер кестеден көргеніміздей
Серіктестіктің таза табысы келесі қорларды
резевтік (сақтандыру)
өндірісті дамыту;
әлеуметтік дамытуға;
тұтынуға;
премиялар төлеуге.
Және басқа да қорлар құрылтайшылардың
2.1.7. кесте. Жалпы капитал мен айналым құралының
Көрсеткіштер атауы Көрсеткіштер мәні (мың
Жарғылық қор 10 000 000
Резервтік капитал 35 936
Қосымша капитал 331 610
Бөлінбеген таза пайда 636 552
Капиталдың жалпы саласы 10 436 198
Айналым құралдары өзіндік жеке көздерден
Серіктестіктің шығыс пен табыс көздері 2005 жылы
Жалпы бұл көрсеткіш келесі кестеде
2.1.8. кесте. Серіктестіктің шығыс пен табыс
Көрсеткіштер атауы Көрсеткіштер мәні
Табыс, мың теңге 4802769
Жалпы пайда (мың теңге) 17011
Таза пайда(бөлінбеген пайда)(мың тг) 1746
Активтердің рентабельділігі% 0,01
Өзіндік капиталдық рентабель – гі % 0,08
Өнімнің рентабельділігі (сату) % 22,6
Өткізілім қоры % 1617
2005 жылы ауыл шаруашылығы өнімдерін өткізу
2005жылы «Сұлтан» серіктестігі үшін дамуында табысты
Ал шығын бөлігі келесі кестеде
2.1.9. кесте. «Сұлтан» ЖШС – ның 2004жылғы шығындар
жалақы ГСМ З/ч Э/энер тұқым аморт Басқа да су
меген өнімнің шығуы цент/мен Көлемі физ/зач сомасы Нәтиже өзіндік
Қыстық бидай 587482 495212 272574 43150 750110 73962
5545398
Қысқы бидай қап 7900
7230
767,08
Яровтік бидай 522367 440322 242363 38377 665970 65769 783965
2797226
Яров бидайы 4590
4270
655,03
Сұлы 204027 171982 68762 14988 260506 - -
743106
Сұлы 1440
1250
594,0
Соя 115481 97578 53709 8485 147805 14575 158384 4000
600017
Соя 370
220
2728
Егін б/шабар/ғы 1429357 1205094 637408 1050000 1824391 154312 4269867
9686000
Барлығы - 10073 387,0
-
Тұқым 3196
-
198,68
Жем 372625 436981 227870 27248 - 110000 - 25276
1200000
Сенаж 3860
- 123,0 133,42
Барлығы - 1077,0 -
-
Қант қызыл/сы 459437 524643 - - 220000 170000 1334970
2749030
Қант қызылш 12478 3183,0 434,0
220,30
Өсім.б/ша бар/ғы 2261419 2166718 865278 132248 2045391 430000 5604837
13635050 1500000 Қант 79573 - -
-
Барлығы - - -
-
Мал шаруаш/ғы 877616 394041 259410 44000
30740 136594
1486010 3228408
Мал өнім шығ - 2192,0 -
-
Мехтоп 747427 794547 596005 95991
120000 96904
2450874
Қызмет - 2326,0 -
-
Дока 340200 300176 - 290000
30000
1595475
Нан бөлке өнімі 9904 2090,2 96,0
18,0
АЗС 276000 242403 - 84000
38822
745531
барлығы
«Сұлтан» ЖШС б/ша барлығы 4502662 3897885 1720693 6462 2045391
2004 жыл бойынша шығын көлемі
Жалпы 2004 жылғы шығын құрылымына
2.1.10. кесте. Шаруашылық қызметтер бойынша шығындар.
Көрсеткіштер атауы Шығындар Өнімді шығару Нәтиже
+ -
Егіншілік 16768000 18681000 1913000 -
Мал шаруашылығы 3503435 2105435 - 1398397
Дока нан 1979172 2293491 314319
М/ теп 6333264 6708051 374787
Қант қызылшасы 5573000 6720000 1147000
Басқа да 6240000 6384100 144000
3893,0-1398,0
= 2495,0
Жалпы бұл кестеде серіктестіктің 2004 жылға
Серіктестік қызметінде қаржылық экономикалық ахуал
Серіктестіктің экономикалық шаруашылығы қызметін келесі
2.1.1. сурет. Серіктестіктің экономикалық шаруашылық
Осы диаграммадан көріп отырғанымыздай
Жалпы «Сұлтан» ЖШС – сы егінді 800га
«Сұлтан»ЖШС – інің негізгі қызметінің жартысынан астамын
2.1.3. сурет. Егін шаруашылығынан түскен түсімдердің
Ал серіктестіктің өзге қызмет түрлерінен
2.1.4. сурет. Негізгі қызмет түрлерінен түсетін
Ауыл шаруашылығы саласындағы «Сұлтан»
І – залал
2.1.5. сурет. Пайда мен залал динамикасы
Серіктестік қазіргі күнде табысты жұмыс
Бұны «Сұлтан» ЖШС – інің 2004жыл және
2.1.11 кесте. «Сұлтан» ЖШС – ның 2005 жылғы
Өнім түрлері Өлшем бірлігі Көлемі Өнімділік
Егін шаруашылығы
Қыстық бидай га 506 15 7085 800 5668000
Яров бидайы га 350 12 3500 800 3360000
Сұлы га 100 12 1000 700 700000
Қант қызылшасы га 70 200 14000 200 2800000
Көпжылдық шөптер га 147 - 3000 120 360000
Соя га 35 12 420 100 420000
Сенаж -
5000 60 300000
Солома -
500 40 20000
Басқалары -
-
100000
13350000
Мал шаруашылығы
КРС приплоды бас 45
45 3000 135000
Сүт ц 800
750 15 1200000
Салмақты КРС ц 30,0
30 - 225000
Приплод қой бас 90
90 2000 180000
Жүн кг 400
400 70 28000
Салмақты қойлар ц 30,0
30
165000
Басқалары -
770000
2703000
Басқалары -
100000
Жалпы бұл 2004 жылмен салыстырғанда 2480000 теңгеге
Мал шаруашылығында сомасы 2703000 мың теңгені құраса,
«Сұлтан» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қазіргі
«Сұлтан» ЖШС – інің болашақтағы жоспары. «Сұлтан»
Қазіргі күннің өзінде шетел фирмаларымен
Сонымен қатар мал басын көбейтіп, жүнді
Жалпы бұл жоспарлардан қанша пайда
2.1.12.кесте. Соңғы бес жылға инвестициялық
Жылдар Инвестиция көлемі (млн тг)
1999 364476
2000 953666
2001 672182
2002 4135061
2003 2930591
Инвестициялық қызметті табысты жүргізудің арқасында табыс
2.1.13.кете. 2005 жылға болжанған ақшалай түсімдер.
Кезең Ақшалай түсімдер (АҚШ доллары мың)
1 тоқсан 2005 8,024
2 тоқсан 2005 11,704
3 тоқсан 2005 4,554
4 тоқсан 2005 17,094
Ақшалай түсімдердің негізгі көзі ауыл
Серіктестіктің тұтынуына әсер етуші ақшалай
болжаланбаған ірі көлемді төлеңдер(шаруашылық қызметіне
инвестицияның мақсатты жұмсалуы
акция құралдарының өзін алудың мүмкіндігі
құралдарға салынған инвестициядан түскен түсімдер.
Банктен несие алу мүмкіндігі
Сонымен серіктестіктің үнемі дамып
2.2. «Сұлтан» ЖШС – тің қазіргі жағдайы
«Сұлтан» ЖШС ауыл шаруашылық саласындағы
Енді бұл шаруашылық субъектінің көрсеткіштерін
Бұл көрсеткіштерді келесі кестелерден көруге
2.2.1. кесте 2002 – 2005жж «Сұлтан» ЖШС – інің
Көрсеткіштер 2002 2003 2004 2005
Өткізу көлемі 10217,0 17300,0 20136,0 22000,0
Пайда 110,0 228,0 350,0 650,0
Бұл өткізу көлемдері бойынша және
2.2.2. кетсе. Өткізу көлемдері мен пайда динамикаларының
Көрсеткіштер 2000 2001 2002
өсу өсім өсу өсім өсу өсім
Өткізу көлемі 169,33 69,33 116,39 16,39 109,26 9,26
пайда 207,27 107,27 153,51 53,51 185,71 85,71
- өткізу көлемінің өсу қарқындары
2.2. сурет. Өткізу және пайда көлемдерінің
Бұл иллюстрациялардан көріп отырғанымыздай өткізу
Келесі талдайтынымз бұл 2005және 2006 жж
Ол бойынша көрсеткіштерді келесі кестеден
2.2.3.кесте. 2005 – 2006 жж. баланс.
Баланстың баптары Жылдың соңына (мың тг) өсімі% (трендер)
2005 2006
І бөлім. Ұзақ мерзімді активтер 7101 12722 79,16
ІІ бөлім. Тауарлық – материалдық запастар 11530 12047
ІІІ бөлім. Ақша қаражаттары 3099 174 -94,39
ІV бөлім. Дебиторлық берешектер 2286 21508 840,86
(активтер) барлығы (І+ІІ+ІІІ+ІV) 24016 46451 93,41
І бөлім. Меншікті капитал 21741 38249 75,93
ІІ бөлім. Ұзақ мерзіімді міндеттемелер - -
ІІІ бөлім. Ағымдық міндеттемелер - - -
ІV бөлім. Салықтық берешек 957 420 -56,11
V бөлім. Алынған аванстары бойынша есеп
VІ бөлім. Болашақтағы периадтар бойынша табыстар -
VІІ бөлім. Несиелік бюджет 1318 7782 490,44
Барлығы (пассевтер)(І+ІІ+ІІІ+ІV+V+VI+VII) 24016 46451 93,41
Осы баланстан көріп отырғанымыздай сыртқы
Бұл екі жылдық баланс бойынша
Ал активтер ішінен ең төмен
Пассивтерге келетін болсақ, ең жоғары
Ал ең төмен өсім қарқыны пассивтер
Енді бұл көрсеткіштерден коэффициенттік қаржылық
Коэффициенттік талдаудың бірінші қадамында. Біз
Серіктестіктің таза рентабельділік нормасының 1999
Меншікті капиталдың табыстылығы (ROE).
Активтердің табыстылығы.
Таза рентабельділік нормасы таза пайданың
, (1)
мұндағы, Нт.р.- таза (нетто) рентабельділіктің нормасы;
ТП- таза пайданың сомасы;
ӨК - өткізу көлемі.
Осы формуланы қолдану арқылы 2.2.1.
1999 жылдың нәтижелері бойынша «»Сұлтан
, яғни 1,08 %
2000 жылдың нәтижелері бойынша «Сұлтан» серіктестігінің таза
, яғни 1,32 %.
2001 жылдың қорытындыларына сәйкес осы
, яғни 2,70%
Ал 2002 жылғы мәліметтер бойынша «Сұлтан»
, яғни 2,96 %
Ал өткен жылы Нт.р= 5.42% -
«Сұлтан» серіктестігінің нетто рентабельділігі коэффициенттік
Бұл тенденцияны графикалық түрде көрсетуге
2.2.1. сурет. «Сұлтан» ЖШС – тің нетто
Келесі талдайтын көрсеткішіміз – бұл «Сұлтан» кәсіпорынының
, (2)
Жарғылық (нетто) капиталдың табыстылығы
Мұндағы, ТП – таза пайда;
ROE – меншікті капитал табыстылығы;
НК – нетто(немесе жарғылық) капитал;
2002 жылдың қорытындыларына сәйкес «Сұлтан» серіктестігінің меншікті
, яғни 2,99%
Жарғылық капиталдың рентабельділігі ,
2003 жылдың нәтижелері бойынша бұл шаруашылық
, яғни 4,97%
Жарғылық капиталдың табыстылығы , яғни
Бұл талдау нәтижелері көрсетіп отырғандай
Сонымен , «Сұлтан» серіктестігінің капиталды «соның ішінде брутто
2.2.2. сурет. «Сұлтан» ЖШС – інің капиталды
Коэффициенттік талдаудың екінші қадамында біз іскерлік
, (4)
мұндағы, IAK –іскерлік ауыртпалықтың коэффициенті;
М – міндеттемелер;
А – активтер.
2002 жылдағы «Сұлтан» серіктестігінің мәліметтеріне сәйкес
__________________________
*ROE – таза пайда сомасының брутто
, яғни 9,5%
2003 жылдың мәліметтері арқылы шығарылған бұл
, яғни 17,66%
Осы коэффициенттік талдаудан көріп
Қаржылық – экономикалық талдаудың үшінші қадамында
ағымдық, төлемпаздық көрсеткіші;
тез төменпаздық көрсеткіші
Бірінші индекатор кәсіпорынның ағымдағы кезеңдегі
Екіншісі болса, шаруашылық субъектінің дәл
, (5)
мұндағы, АӨК
АҒМ – ағымдық міндеттемелер;
АА – ағымдық активтер .
2002 жылы «Сұлтан» серіктестігінің қысқа мерзімді
, яғни 744 %
Ал 2002 жылы «Сұлтан» жауапкершілігі шектеулі
, яғни, 411%
Көріп отырғанымыздай «Сұлтан» серіктестігінің ағымдық
Жоғарыдағы себептерге байланысты «Сұлтан» ЖШС – інің
Өткен 2006 жылға келетін болсақ, бұл
Жалпы ағымдық өтемпаздықты талдау бойынша келесі
«Сұлтан» ЖШС – інің қысқа мерзімді несиелік
Өтемпаздық бойынша келесі талдайтын көрсеткішіміз – бұл
2005 жылғы «Сұлтан» ЖШС – інің тез
, яғни 136 %
Ал 2005 жылғы «Сұлтан» серіктестігіне тез
, яғни 2,12%
2005 жылы «Сұлтан» кәсіпорынының (ТӨК) тез өтемпаздығының жоғары
Көріп отырғанымыздай 2006 жыл «Сұлтан» ЖШС – інің
Қаржылық – экономикалық сараптаманың 4 – ші
активтердің айналмалылық коэффициенті;
меншікті айналмалылық коэффициенті;
дебиторлық берешектің айналмалылық коэффициенті;
тауарлық материалдық запстрдың айналмалылық коэффициенті.
Активтердің айналмалылығы – сату көлемі сомасының активтер
, (7)
мұндағы, ААК – активтер айналмалылығының коэффициенті;
ӨК –(сату) өткізу көлемі;
А – активтер.
2005жылғы «Сұлтан» ЖШС – інің активтері жылына
рет
Ал өткен 2006 жылғы «Сұлтан» ЖШС –
0,75 рет
Бұл жерде осы көрсеткіштің 2006жылғы мәнін
Меншікті капиталдың айналмалылығы - өткізу көлемі
, (8)
мұндағы, МКАК – меншікті капиталдың айналмалылық
ӨК - өткізу көлемі;
МК – меншікті капитал.
2005жылғы «Сұлтан» серіктестігінің меншікті (брутто) капиталдың жылына
рет
Ал 2006жылғы «Сұлтан» ЖШС – ігінің брутто
рет
Бұл жерде осы көрсеткіштің 2006
Дебиторлық берешектің айналмалылығы - өткізу көлемі сомасының
, (9)
Мұндағы, ДБАК – дебиторлық берешектің айналмалылық
ДБ – дебиторлық берешек сомасы.
2005жылғы «Сұлтан» серіктестігінің дебиторлық берешегінің
Көріп отырғандай 2006 ж. дебиторлық берешектің
Тауарлық – материалдық запастардың айналмалылық коэффициенті -
, (10)
Мұндағы, ТМЗАК – тауарлық - материалдық
ТМЗ – тауарлық – материалдық запастра.
2005жылғы «Сұлтан» ЖШС – інің тауарлық – материалдық
Ал 2006 жылғы «Сұлтан» ЖШС – інің ТМЗ –
Бұл жерде осы көрсеткіштің 2006жылғы
Сөйтіп, капитал мен активтер бойынша айналмалылық «Сұлтан»
Сонымен тауардағы қаржылық – экономикалық талдау «Сұлтан»
«Сұлтан» ЖШС – інің бітіру
3 тарау. Қ.Р. шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту проблемалары.
3.1.“Сұлтан ”ЖСШ мысалындағы дағқарысқа қарсы басқару.
Дағдарыстар мен күзелістерді спонтанды түрде пайда болған жағдай мен
Кәсіпорынның нормалды дамуы түрлі ауытқуларға ие болып, оның өсуіндегі
Дағдарыстың процесі байланыстар - қатынастар бар құрылымын бұзатын немесе
Кәсіпорынның дағдарысы әдетте уақыты жағынан шектелген болады. Күйзелістен процесінің
Кәсіпорынның дағдарысын сипаттайтын түрлі динамикалық түрдегі қойымдылары мен көз
Мюллер өзінің зерттеулерінде стратегиялық дағдарыстар, нәтижелердің дағдарысы және өтемпазықтық
Дағдарыстың мұндай турлерінің туындау процесі келесіні білдіреді: Мюллер б/ша
(3.1сурет)/6/.Мюллер бойынша дағдарыстың процесі.
Бұл сурет бойынша ерекше момент – бұл дағдарыста айқындаудың
Дағдарыстық процесті түрлі сатыларға бөлудің қажеттілігі ең алдымен, дағдарысқа
Крисиек бйынша дағдарыстың процестің сатыларын дағдарыстан өтупотенцияның, мүмкіндігі және
3.1.2. сурет. Дағдарыстық процестің сатылары.
Кристек бойынша дағдарыстық процестің сатыларын келесідей түрде сипаттауға болады:
Саты: потенциялды дағдарыс. Мұндай дағдарыс- тізбекті процес секілді
Саты: латехтті/ көрінбейтін дағдарыс. Дағдарыстық бұл фазасы енді басталып
Саты:өткір өтуге болатын дағдарыс. Бұл сатыда кәсіпорын дағдарыстың негативті
Саты: өткір өтуге болмайтын дағдарыс. Егер дағдарыс локализациялау жүзеге
Дағдарыстық жәйттардың жіктемесі. Батыс экономистері дағдарыстық жәйттің дамуының 3
Аралық саты болса (тараулыматериалдық запастарды қысқарту арқылы ақша
Дағдарыстың соңғы кезеңдерінде компания хаостық жағдайға душар болады.осы кезең
Осыдан келесі қорытынды жасауға болады:критерийлерге сүйену арқылы біз қазақстандық
Сонымен біз дағдарыстық жәйт түсінігін кеңейтуді ж/едағдарыс пен банкроттық
кәсіпорын иелері үшін дағдарыс;
несие берушілер үшін дағдарыс ;
несие берушілердің мудделеріне сәйкес заң нашалық реттеу :
«Кәсіпорын иелері үшін дағдарыс» - несие берушілермен есеп айырысу
Егер альтернативті инвестициялық жұмсалымның құны меншікті капиталдық ағымдық нарықтық
«Несие берушілер үшін дағдарыс» сатысы несие
Жалпы осыған орай несие берушілер
«Заңнамалық реттеу» сатысында кәсіпорынның иелері тарапынан
Дағдарысқа қарсы басқарудың әдістері мен инструментарилері. Батыстық
Сондай – ақ дағдарысқа қарсы менеджмент
Бұл бітіру жұмысында «Дағдарысқа қарсы
Өтімділік, табыс немесе айналым сияқты айнымалы
Ал «Дағдарыстан өту тұжырымдамасы » түсінігінің мағынасы
Реактивті;
Антицепативті.
Дағдарыстын өту бойынша тұжырымдаманы әзірлеуге
сақтауға бағдарлама бағытталған – дағдарысқа қатынас.
Жаңағы бағдарлама – дағдарысқа қатынас. Бұл
Дағдарыстық жайтта кәсіпорынның тек оның төлем
Меншікті капиталға инвестициялық жұмысалымын, тиімділігін
Реструктуризацияларының тұжырымдамаларын таңдауда олардың тәуекелділігі
Нарықтық экономика жағдайында жалпы
Реструктуризациялау мақсаттары мен оларға жету
Кәсіпорынның қызмет етуі бойынша тиімділігінің маңызды
Кәсіпорынның құны бизнесті бағалау арқылы
Фирманың құны көрсетіші – кәсіпорынның тұрақтану
Ақшалай ағымдар қарыздық міндеттемелерді, меншікті айналмалы
Ақшалай ағымдардың дисконтталған әдістері арқылы алынған
Реструктуризациялаудың тұжырымдамасы. Реструктуризацияның дәстүрлі міндеті – бизнестің
Опперациялық (өндірістік) факторлар шендерінде шығарылатын
Инвестициялық факторларға қатысты құнның
Қаржылық факторларға келетін болса, меншікті
Әзірленген шаралар тексеру ақшалай ағындардың дисконтталған модельдері көмегімен
минималды (тип) капитал жұмсалымы мен минималды сыртқы қаржылық
уақыт және кәсіпорынның потенциалын ескертетін басқа белгілер;
Алайда көптеген жағдайларда кәсіпорын несие берушілердің талаптарын қанағаттандыру
Дағдарыстық жағдайларда кәсіпорындарды реструктуризациялау стратегияларының варианттары (альтернативалары). Кәсіпорынның ауыр
Жоғарыдағы альтернатива ретінде біз несие берушілердің мүдделерін қанағаттандыратын
Ұсынылған реструктуризациялау тұжырымнамалары бизнестің құнын максимализациялауды кздеуді бейнелейтін стратегиялардың
Кәсіпорынның дағдарыстық жағдайы экспресталдау үшін қолданылатын көрсеткіштер: Стратегиялық
Ағымдық өтімділік коэфициенті;
Менникті құралдармен қамтамасыз етілу коэфициенті;
Автономия коэфициенті;
Абсолютті өтімділік коэфициенті;
Таза түсім коэфициенті;
Зияндардың бар болуы;
Жалпы рентабельділік көрсеткіші;
Негізгі құралдардың айналмалылығының индикаторы;
Өткізу мөлшерінің төмендеуі;
Формадағы дағдарыстың жоқтығын алдын – ала констатациялау;
3.2.3. сурет. Дағдарыстық жәйтті экспресс – талдау
Стратегиялық дағдарыс Нәтижелер дағдарысы Өтімділік дағдарысы Банкроттық
Ағымдық өтімділік коэффициенті
Негізгі құралдар мен қамтылу коэффициенті
Автономия коэффициенті
Абсолютті өтімділік коэффициенті
Таза түсім коэффициенті
Несиелік берешектің өсуі
Жалпы рентабельділік көрсеткіші
Негізгі құралдардың айналмалық көрсеткіші
Өткізу көлемінің төмендеуі
Кәсіпорындағы жоқтығын алдын – ала констатациялау
Дағдарыстан шығу формалары:
3.1.4. сурет. Дағдарыстан реактивті шығу.
сурет. Дағдарыстан шығудың антиципотивті формасы.
3.1. сұрағында біз «Сұлтан» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің 2005ж.
Осыған орай «Сұлтан» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің дебиторлық берешектің
Біздің пікіріміз бойынша дебиторлық берешекке қатысты проблемаларды «Сұлтан» жауапкершілігі
Сонымен қатар, «Сұлтан» серіктестігінің тауарлық – материалдық запастары
Сол себепті, яғни өнімді өткізудің дұрыс ұйымдастырылмағандығынан, «Сұлтан» жауапкершілігі
Тауарлық-материалдық запастардың жоғарыда көрсетілген үлкен үлесте болуы «Сұлтан» шағын
3.1.6.сурет. «Сұлтан » серіктестігінің модификацияланған басқару құрылымы.
Біз ұсынған басқару құрылымына осы
запастарды басқару;
өнімді өткізу каналдарын диверсификациялау;
несиеге өткізілген тауарлар мен өнімдер
өнімді өткізу бойынша бизнес процестерді
ҚОРТЫНДЫ.
1. Кәзіргі уақытта нарықтық қатынастар жүйесінде кәсіпорындар келесідей айрықша
Сонымен кәсіпорындардың 3 түрін бөліп көрметуге болады: ірі,
Ірі кәсіпорындар-нарыққа негізгі өнім шығарушылар болып табылады. Ірі кәсіпорындар-экономика
Шағын және орта кәсіпорындар, үнемі жаңарып тұратын номенклатурасымен және
Сондай-ақ шағын бизнес сферасына өздерінің тәуелсіз меншігі бар, шаруашылық
Қазақстанда шағын және орта бизнеске бірнеше инвесторлармен құрылатын, географиялық
Шағын және орта бизнестің ерекшелігі қызмет ету сферасы болып
Шағын және орта бизнестің келесі бір тиімді ерекшелігі калликтивті
2. Соңғы жылдары шағын және орта бизнесті дамыту мен
1992-96 жылдары кезеңінде кәсіпкерлікті қолдау және дамыту, екі мемлекеттік
Сонымен, көріп отырғанымыздай, ойланып ұйымдастырылған шағын және орта бизнес
3. АҚШ тәжрибесі көрсетіп отырғандай, шағын бизнес ортаның өзгерісіне
Кәзіргі уқытта АҚШ халқының 53% шағын және орта бизнес
Бұдан басқа, 1976 ж. арнайы шағын бизнес мүдделер қорғайтын
мемлекеттік заңдардың, жобалардың, ережелер мен салықтардың шағын бизнестің дамуына
Шағын бизнеске әсер ететін факторларға экономикалық және статистикалық зерттеулер
Қазақстандық тәжрибеде шағын бизнеске көмектесудің «инкубаторлық» жобасын қолдаған жөн.
Ұлыбритания тәжрибесі көрсетіп отырғандай, шағын бизнес, өндіріс көлемін ұлғайтуда,
Кәсіпорындарды шағын фирмалар категориясына жатқызудың кең таралған қағидаларының бір-ондағы
60 ж. бастап Израилде экономикаға үлкен ықполды акционерлік қоғамдар
4. Бұл сұрақта Қазақстандық кіші және орта кәсіпкерліктің кәзіргі
Дамыған индустриялды мемлекеттерде шағын бизнестің өзі ғана жалпы ішкі
Бірақ шағын бизнес субъектілерінің елеулігі бөлшек сауда саласында
Мұдай жағдайдың қалыптасуы ең алдымен осы сектордың бәсекелестік еместік
Шағын және орта кәсіпкерлік секторындағы қалыптасып отырған жағдайдың қандай
Қазақстандық экономиканың соңғы 5 жылдағы қарқынды өсуі өзінің бастауын
5. «Сұлтан» ЖШС ауыл шаруашылық саладағы кәсіпкерлік субъект болып
Көріп отырғанымыздай бұл серіктестіктің операциялық қызметі әртараптанғандығымен және нарықтың
6. «Сұтан» ЖШС-нің бітіру жұмысының осы сұрағындағы қаржылық
Дағдарыстың процесі байланыстар-қатынастар бар құрылымын бұзатын немесе оны қайтадан
Кәсіпорынның дағдарысы әдетте уақыты жағынан шектелген болады. Ол басқарылатын
3.1. сұрағында біз «Сұтан» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің 2005ж. және
Осыған орай «Сұлтан» жуапкершілігі шектеулі серіктестігінің дебиторлық берешектің 10есеге
Біздің пікіріміз бойынша дебиторлық берешекке қатысты проблемаларды «Сұльан» жауапткершілігі
7. Соңғы жылдардағы шағын кәсіпкерлік бұл сектордағы тіркелген кәсіпорындардың
Мұндай салдардың себептеріне тек қадағалаушы органдардың қысым жасауы, салық
Несие алудағы проблемаларды шешу үшін көптеген тараптар жағынан шаралардың
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1. Малый бизнес № 23 – 24. Декабрь. 1998г
2. А. Н. Токсанова. Развитие малого предпринимательства: концептуальный подход.
3. Феномен предпринимательсва в преходных общестах:состояния, проблемы, перспективы. \\
4. Николас К. Сирополис управление малым бизнесом. Москва,
5. Гражданский кодекс Республики Казакстан.
6. Аль – пари. Август – октябрь, 1997 г.
7. Статистический сборник Казакстана за 1998 и1999 г.\\
8. Аль – пари № 2, 1998 г.
9. Гончаров Б.М. Руководство для высшегоуправленческого персонала. Москва, 1998
10. Малый бизнес: правовые и экономические аспекты. г. Астана,
1996 г.
11.Винс Р. Математика управления капиталом. Методы анализа риска для
12. Лян Е. Е., «Республика Казахстан – Европейский союз:
13.Молчанов И.Н., Герасимова И.А. Компьютерный практикум по начальному курсу
14.Кремер Н.Ш., Путков Б.А. Эконометрика: Учебник для вузов /
Құрылтайшылар кеңесі
Директор
Бухгалтер
Бас агроном
Бас миханик
1107568
67938
1435038
357480
1397025
355507
1395126
395275
7%
20%
17%
56%
1200000
1400000
2000000
1600000
1400000
1850000
137112
275389
42665
794047
1632737
3215000
2514484
59,09
9,26
16,39
69,33
85,71
53,51
107,27
5,92
2,96
2,70
1,32
1,08
- нетто капиталдың табыстылығы
- ROE
2,99
4,97
19
6,5
Старатегиялық дағдарыс
Нәтижелердің дағдарысы
Өнешпаздық дағдарысы
Банкроттық
Кәсіпорынның дамуының әлеуетіне қауіп
Мақсаттарға, қызметінің нәтижелеріне қауіп өтемпаздықты
Өтемпаздықты жоғалту қадіпі /немесе
Өтімділікке қатысты қабілетсіздік немесе кәсіпорын бюджеттерінің тапшылығы
І саты потенциалды дағдарыс
ІV саты өткір өте алмайтын
ІІІ саты өткір өтуге болатын
ІІ саты латент
Аман қалу ықтималдығы
басы
соңы
соңы
Сыну нүктесі
t
Дағдарыстан антиципативтен өту.
Тәуекел саясаты
Икемділік саясаты
Анықталмағандықты айқындап өңдеу, бағалау, оны жою мен төмендету
Бейімделуге қабілеттілікті жоғарлату арқылы қауіпсіздікті
Құрылтайшылар жиналысы
Директор
Бухгалтер
Өнімді өткізу бойынша менеджер- логист
Бас аграном
Бас механик