Мазмұны
Кіріспе 2
1 - тарау. Холдингті компаниялардың және олардың
1.1.Холдинг – компанияларының экономикалық ролі 4
2.1.Холдинг және еншілес компания 5
1.2.Компаниялар топтарының құру механизмі 7
1.3.Қаржылық - өнеркәсіптік топтардың ұйымдасуының холдингтік
2 - Тарау. Холдингтің құрылу тәсілі 9
2.1. Қаржылық және аралас холдингттер 11
2.2.Бағынышты және тәуелді компаниялар 17
3-тарау. Нарықтық орнату жағдайындағы холдингтің стартегиялық менеджменті 19
3.1.Холдингтік компаниядағы стратегиялық менеджменттің концепциясы 19
3.2 Холдингтің іскерлік саясатының стратегиялық анализі 20
3.3.Холдингтік компаниядағы өндірістік диверсификациясы 23
3.4.Ресейдегі холдингтерді нормотивті – заңдармен реттеу 26
3.5.“Самұрық” мемлекеттік холдингі 28
Қорытынды 30
Пайдаланған әдебиеттер 32
Кіріспе..........................................................................................................3
1 - Тарау.Холдингті компаниялардың және олардың қатысуымен
1.1.Холдинг – компанияларының экономикалық ролі.......................... 4
1.2.Компаниялар топтарының құру механизмі......................................7
1.3.Қаржылық - өнеркәсіптік топтардың ұйымдасуының холдингтік
2 - Тарау. Холдингтің құрылу тәсілі.......................................................8
2.1. Қаржылық және аралас холдингттер...............................................10
2.2.Бағынышты және тәуелді компаниялар...........................................16
3-Тарау.Нарықтық орнату жағдайындағы холдингтің стартегиялық менеджменті..................................................................................................18
3. 1.Холдингтік компаниядағы стратегиялық менеджменттің
концепциясы.................................................................................................18
3.2. Холдингтің іскерлік саясатының стратегиялық анализі....................19
3.3.Холдингтік компаниядағы өндірістік диверсификациясы.................22
3.4.Ресейдегі холдингтерді нормотивті –заңдармен реттеу....................25
3.5.“Самұрық” мемлекеттік холдингі.........................................................27
Қорытынды......................................................................................30
Пайдаланған әдебиеттер...........................................................................32
Кіріспе
Менің курстық жұмысымның тақырыбы “Холдингтік компания”. Ең алдымен
1-тарау Холдингтік компаниялардың және олардың қатысуымен компаниялардың бірігуі.
2-тарау Холдингтің құрылу тәсілі.
3-тарау Нарықтық орнату жағдайындағы холдингтің стратегиялық менеджменті
Холдингттік компаниялардың екі негізгі түрі кең тараған: қаржылық
Аралас холдингтен диверсификацияның жоғары дәрежесі мен және топ
Мұндай холдингтар қаржылық ұйымдар бола отырып басқа қаржылық
Компаниялар топтарын ұйымдастыру процесі “төменнен” немесе “жоғардан”
Ең көп таралған түрі, тандалған елде еншілес компанияны
Еуропа мен Солтүстік Американың дамыған елдерінің көпұлтты компаниялардың
1 - тарау. Холдингті компаниялардың және олардың
1.1.Холдинг – компанияларының экономикалық ролі
Әр түрлі елдердің заңында “холдинг” түсінік арқылы
- ЖАҚ және ОАО – Р.Ф. заңына
- PLC,LLC,LTD – Ұлабритания заңына сәкес;
- Inc, Corp, LLC – АҚШ заңына
- AG, GmbH – Германия заңына сәйкес.
Холдингтік тіркеуші ел әрбір нақтылы жағдайда салық төлеу
Концерн – бұл заңды жеке фирма мен олардың
2.1.Холдинг және еншілес компания
Бірекен бизнес
Компания тобы
кооперация
Концерн = Холдинг + Еншілес компания 1 +
2.2. сурет. Холдинг - концерні
Т1 Т1 Т2 Т3
Т2
кооперация
Концерн = Холдинг 1+ Еншілес компания1
+ Холдинг2 + Еншілес компания 3 + Еншілес
Холдинг – негізгі басқарушы
Холдинг 1және 2 -
2.3. сурет Негізгі және
Американдық концерндерге негізінен 100 пайыз филиалдардың иелігінде,
Холдингті кешенді стратегиялық жоспарлаудың жүйесі.
Холдингтің стратегиялық менеджменттің келесі деңгейін қарастырамыз . Ол
перспективасы, стратегиялық жақсы ойлайтын барлық деңгейдегі басшыларды сый
әр түрлі жағдайда қабылданған ұжымдық құрылымдарды нақтылы
келесі бақылауға холдингтің қызмет көрсеткіштерін орнықтыруды жүргезе етеді;
коорпорация басшылығынан өз шаруасы туралы есеп беруді
компанияны шұғыл өзгерістерге дайын болуға дайындайды;
холдингті әртүрлі деңгедегі қызметкерлер арасындағы байланыстың күшеюін
Қалаған нәтижелерге жету үшін нақтылы экономикалық әсер ету
Холдинг – компаниялар қазіргі КҰК – дың басында
Бөлшектелген топтың құрылымдарда жеке кәсіпорындарға қарағанда, көптеген артықшылықтар
Бір орталық барлық топ шегінде стратегиялық менеджментті жүзеге
Біртұтас қаржы және салық саясаты акция ресурстарымен, инвестициялармен
Активтердің географиялық және салалық диверсификациялауды ортақ тәуекелділікті азайтады.
Тік біріктіру және тұйық технологиялық тізбектерін құру өнеркәсіп
Горизанталды интеграцияда біртұтас инфрақұрылымды (банктік, телекоммуникациялық, өткізу, транспорттық)
Кадрларды дайындауға, қайта дайындатуға, квалификациясын жоғарлату үшін, деңгейдің
1.2.Компаниялар топтарының құру механизмі
Компаниялар топтарын ұйымдастыру процесі “төменнен” немесе “жоғардан”
Ең көп таралған түрі, тандалған елде еншілес компанияны
1.3.Қаржылық - өнеркәсіптік топтардың ұйымдасуының холдингтік
Еуропа мен Солтүстік Американың дамыған елдерінің көпұлтты компаниялардың
2 - Тарау. Холдингтің құрылу тәсілі
Холдингтік құрылу тәсілінің мынадай үлгілерін атап көрсетуге болады:
1.негіздеме үлгісі-қимылдаушы компаниядағы кейінгі сатып алу бөлігінің үлесі
2.қосылыс үлгісі- елеулі компаниядағы қолда бар акция үлесін
3.бөлу үлгісі- компанияның толық құрылыстық бірліктерін бөлу;
Негіздеме үлгісі
Негіздеме үлгісі холдингті құрудағы ең қарапайым ұйымдық –
Негіздеме үлгісі мұнай өнеркәсібінде жеткілікті жиі қолданылады:
1) саланың пайда болуында ( әсіресе ХХ ғ.
2) жекешелендіруді жүргізуде
3) елеулі компанияның жаңа географиялық нарыққа шығу жағдайында
Қосылыс үлгісі
Қосылыс үлгісінде холдингті құрудағы қимылдаушы компанияларға акционерлер
Қосылыс үлгісі мұнай бизнесіндегі компанияның қайта ұйымдастыру және
нақты артықшылық құруда
көлденең және тікелей біріктіруде
диферсификацияда
жаңа нарыққа шығуда
Кезең 1
Кезең 2
енгізу
енгізу
Кезң 3
3.1. сурет.Негіздем үлгіс
Бөліну тәсілі
Бөліну тәсілі материндік немесе дочерлік компанияның құрылымдық бірлектері
Материндік компанияның құрылымын қайта құрудан кейінгі холдингтік компанияға
Холдингтік компанияның құрылымын қайта құрудан кейін.
Осы модель бойынша дочерлік компания немесе құрылымдық бірліктер
Осыған дейінгі үлес иеленушілердің шеңбері бөліну моделінде өзгеріссіз
Бөліну нәтижесінде басқарудың децентрализациясы өтеді, яғни дочерлік компаниялар
Бөліну моделі мұнай газ бизнеснен айналысатын компаниясының қайта
Бөлу тәсілі
Дочерлік компаниядағы бөлу моделі децентрализация, басқарудағы жетістіктер мен
жаңа өндіріс өсті мен оның әрі қарай өсудің
жаңа инновациялық жобаға сыртқыц қаржыландырылуы керек және оны
Жаңа бизнестің материндік компанияның негізгі спецализациялық сфера мен
Дочерлік компанияны бөлу әкелетін артықшылықтар мынада;
Жаңа өндірісті игере және жобаның іске аспай қалу
Бөлінген компаниялар материндік компанияларға қарағанда көлемі шағын болғандықтан
Бөлінген компанияның қызметкерлердің жауапкершілігінің өсуі олардың инициативасын
Мұнай газ бизнесінде бұл модель компанияның вертикальді
2.1. Қаржылық және аралас холдингттер
Жеке оперативтік қызмет жүргізбейтін холдинг компаниясы “таза” холдинг
Ұлтық - холдинг
Бірінші жағы
Бірінші жағы Екінші жағы
2.4. сурет. Ұлттық және транснационалдық холдин
Т1
Т2
кооперация Бірекен бизнес
Холдинг – “Таза” Холдинг “ Аралас”
2.5. “Таза” және “аралас” холдингтер
Материндік компаниялары бар концерндер – бұл материндік компания
50 % кіші
Т3
Т1 Бірекен бизнес
Т2
кооперация
Катериндік компаниядан концерн = Материндік компания +
+ Дочерлік компания1 +
+ Дочерлік компания 2
2.6. сурет.Материндік компаниядан концерн
Компаниялар тобы – бұл концерн құрамына кіретін дочерной
Тік интеграциялы концерде дочерной компаниялар технологиялық
прцестің тізбектілуі бизнес концернің негізгі
Құрастырушыларына жауап беретін дочерной компаниялары арасында тараған.
Т1 Т2
Бірекен бизнес
2.7.Вертикальді интеграция концерні
Горизонтальді интеграциялы концернде дочерной компаниялар технологиялық біртекті өнім
Бірекен
бизнес
Т1 Т2
Т2
Т1
Горизантальді интеграция концерн Холдинг +
+ Дочерлік компания1 +
+ Дочерлік компания 2 +
+ Дочерлік компания 3
2.8.сурет. Горизантальді интеграция концерні
Бизнес1 Бизнес2
Холдинг 1+
Концерн1 = + Дочерлік компания1 +
+ Дочерлік компания 2
Конгломерат = Холдинг + Концерн1 + Концерн
2.9.сурет. Конгломерат
Концернен конгглометраттың еректесігіхолдингтік дочерной компаниялары әр түрлі бір
Конглометраттар сәйкесінше бірнеше бизнеске өз акцияларын сала
Басқару конглократтары қаржы конглактарына тән қасиеттерге ие, бірақ
Басқару
100%
Т1
Т2
Бірекен
бизнес
Кооперация
2.10. сурет. Басқару компаниясы
Бірекен бизнес
2.11.Сурет. Дивизионы
Дочерной компанияларды басқару функцияларын холдинг басқару компанияларын пайда
Басқару компаниялары холдингпен жасалған шарттар негізінде жұмыс істейді.
Холдинг немесе материндік компанияның шаруашылық бірлігі цех, бөлім,
Компанияны ұйымдастыру, пайда етуі басқа елге тасымалдауды
Мысалы АҚШ көптеген штататарының заңында бір компанияны
2.2.Бағынышты және тәуелді компаниялар
Холдингтік компания болып табылатын инвестордың басқа фирманың
Тәжірибеде дауыс беруші акциялардың аз үлесін иелену кейде
Кәсіпорынды бақылауды жүзеге асыру тәсілдерінің басқа түрлеріне бас
Сонымен қатар 50 %-дан астам акциялар пакетін иелену
Егер бағынышты компания бір немесе бірнеше фирмаларға
3-тарау. Нарықтық орнату жағдайындағы холдингтің стартегиялық менеджменті
3.1.Холдингтік компаниядағы стратегиялық менеджменттің концепциясы
Қазіргі фирма деңгейіндегі экономикалық теория - ғылыми
Холдингтік стратегиялық менеджменттің негізгі міндетті – компанияның ұзақ
Көп түрлі информацияларды өңдеу үшін холдингтік компаниялардың басқару
Қатысу үлесі жүйесі негізінде жасақталған холдингтің стратегиялық менеджмент
Холдингтік компаниялардың стратегиялық дамуындағы теоретика – жүйелік
Сонымен холдингті стратегиялық менеджменті негізгі үш фазаны қамтиды
Қызметтік саясат басқару иерархиясының жоғарғы сатысында іске асырылады
Тағы бір айтып кетерлік жайт, холдингтік компаниялардың ұзақ
басқару, бақылау және жоспарлау жүйесі;
құжаттар мен стратегиялық ақппараттарды қамтамасыз ету жүйесі;
басқару кадрларды дайындау, стратегиялық ойлауды үйрету жүйесі;
санкциялар мен стимулдар жүйесі.
Сонымен тиімді және жүйелінген холдингттік компаниялардың стратегиялық менеджментінің
3.2 Холдингтің іскерлік саясатының стратегиялық анализі
Стратегиялық анализ холдинг компаниясының стратегиялық менеджменттінің бірден, маңыздыфазасы
9 суретте холдинг компаниясының стратегиялық анализінің зерттеу облыстары
холдингтің іскерлік саясатының жағдайы мен перспективасының анализі;
холдингтің шаруашылық қызметінің оның күшті және әлсіз жақтарының
холдингтің сыртқы ортасындағы экономикалық, саясаты құқықтық демографиялық және
олардың экономикалық жайына ықпалының дәріжесі.
Стратегиялық анализдің фазаларын іске асыру арнайы әдістерді қолдануды
Іскерлік саясатының анализі
9. сурет.Холдинг компаниясының стратегиялық анализ зерттеулерінің облысы.
Холдинг компаниясының стратегиялық анализі
Дамудың жеткен нәтижелері мен перспективаларының анализі
Бұқаралық ортагың анализі Тікелей ортаның анализі
-Жаңа технологиялар
-макро экономикалық тенденциялар
-құқықтық және саяси орта
-әлеуметті мәдени орта - нарық
- сала
-тұтынушылар
-бәсекелетер
Компаниия
“философия-
сының” анализі Іскерлік саясатының анализі
-бірлескен міндет
-басшылықтың бағалылық ориентациялары
-қоғамдағы негізгі тенденциялар -мақсат иерархиясы
- негізгі стратегиялар
- негізгі қызығулар
Экономикалық
анализі Әлеуметтік
анализі Операционды
анализі
- пайда құрылымы
- инвестиция құрылымы
- портфель құрылымы
- өнім және баға құрылымы
-қызметшілер құрылымы
- қызметшілердің
құрылымы
- басшылық жүйесі
-стратегиялық бағдарлау
- жоспарлау және басқару жүйесі
- ұйымдық құрылымы
Холдинг нарық субъектісі ретінде тегіне портфельді көрсетеді.Яғни компания,
Холдингтің портфельді стратегиясы келесі кезеңдерімен байланысты;
жаңа салаларда кәсіпорындарды иемдену;
жаңаларды иемденумен бар құрылымдық бөлімшілерді нығайту;
жағымсыз салардан біртендеп шығу;
бөлімшенің жеткліксіз пайдалы акциялары сату;
капитал және шығын түрінде инвестициялық ресурстарды орналастыру;
портфельді бар кәсіпорындар арасындағы синергизм тиімділігінің артықшылығын қолдану.
Портфельді анализдің қарапайым ырақ аса көрнекті үлгілер матрицалы
Тауар нарық бойынша мүмкіндік матрицасы корпарация жалпы өткізу
Тауар
Тауар өндеру Диверсификация
Нарыққа кіру Нарықтың
дамуы
Жаңа
Ескі
Ескі Жаңа
10 – сурет .Тауар / нарық бойынша мүмкіндік
Тауарды өндіру стратегиясы компания жетісті сауда маркасы бар
3.3.Холдингтік компаниядағы өндірістік диверсификациясы
Диверсификация стратегиясы холдинг құрылымын бір кәсіпорын қызметті нәтижесіне
“Жұлдыз” дамушы салады көшбасшылыққа орын алады. Негізгі мақсаты
“Сауын сиыры” саланың толуына (бәсең өсеуі) қатысында нарықта
“ Жабайы мысық” дамып келе жатқан салада нарыққа
“Ит” – бәсең өсумен саладағы шектелген өткізу көлемімен
Нарықтың
қатысты үлгісі
“Сауын сиыры”
“Жұлдыз”
“Ит”
“ Жабайы мысық”
жоғары
Төмен
нарықтың кеңею деңгейі
Төмен жоғары
- ликвидттеліктің қозғалысы
- рентабльділік
11 сурет. Бостандық кеңеа тобының портфельді матрицасы
Осы жай матрицалық үлгілерден басқа пайдаға нарық стратегиясының
Осы үлгелерлдің негізгі құндылығы жеңілдігі мен көрнекелігі бір
Кез – келген стратегия өзінен ресурсты координациялау және
Ұйымның негізгі жалпы мақсаты бірлескен міндет болып келеді.
Холдингтік құрылымын жеткілікті ірі , бастысы – көп
Дегенмен біріккен міндеттің мәні өте үлкен себебі ол
Холдингтік құрылымның даму процесінде ыреркен міндеттің ойнайтын ролі
- Біріккен міндетті құруға әкелетін процес, төмен иерархиялық
Біріккен міндетті түсіну басқарушылық – қызметкерлер мен барлық
Біріккен міндет ұйымдық құрылымдардың түрлі деңгейлері, сонымен қатар–акционерлер,
Осылай міндет холдинг компаниясының статусын нақтылайды және түрлі
Холдинг компаниясының стратегиялық мақсатын өңдеу процесінде біріккен миссиядан
3.4.Ресейдегі холдингтерді нормативті – заңдармен реттеу
Қазіргі кезде Ресейдені холдинг туралы заң жоқ.
Холдингтер туралы уақытша ережелер алты бөлімнен тұрады:
жалпы ережелер
холдинг компанияларын пайда етуге шектеу
қаржылық холдинг компаниялары
холдинг компанияларының оқу орындары
мекемелерді жұту, қосу және т.б.
қортынды ережелер.
(1.2) ережесінде көрсетілгендей, аталмыш құжаттың талабы барлық
Холдинг компаниялары өздерінің дочерной өндірістерімен бірігіп ашық түрдегі
Екінші бөлімде холдинг компаниясын құруды шектеуге байланысты сұрақтарды
24 % көрсетілгендей компаниясын келесідей қызмет түлерінде құруға
материалды – техникалық мақсаттағы тауарлар ментұтынушы тауарларды
ауыл шаруашылығында , ауыл шаруашылық өнімдерін өңдеуге және
транспортта халықаралық тасымал жасайтын басқасында темір жол, құбыр
Аталым шектеулер ешқандай да таңғалдырмайды. Бәріне белгісі холдинг
Тағы сұрақ пайда болады: Холдингтің бір дочерной компаниясы
Үшінші бөлім - қаржылық холдинг сұрақтарын қарастырады.
Төртінші бөлім - мемлекеттік мекемелер есебінен жайда болған
Бесінші бөлім - өнеркәсіптің қосылуы, ығысу және жұтылуын
Қортындысында ережеде көрсетілгені холдинг компаниялары әрбір квартал сайын
Сараптауымызды аяқтай келе, айтатын нәрсе, уақытша ережелер, холдинг
Ережеде көрсетілгендей, мемлекет қаржылық - өндірістік топтардың қалыптасуын
3.5.“Самұрық” мемлекеттік холдингі
Жақында мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтің арнайы тапсырмасының “
“Самұрық” ұлтқа қызмет ету керек.
“Самұрықтық” стратегиялық маңызы бар компаниялардың барлығының басын біріктіріп,
Иә, бұл жерде қайсысы ұлттық компанияға жатады, ал
Мәселе,қай компания мемлекетке қандай пайда әкелді деген тұрғыдан
3.Әрине, үкіметің алдында есеп беруі керек. Ал үкімет
Шетелдік маман келуі керек дегенге мен қарсымын. Олар
Қорытынды
Қортындылай келе, ережеде көрсетілгені холдинг компаниялары әрбір квартал
Сараптауымызды аяқтай келе, айтатын нәрсе, уақытша ережелер, холдинг
Ережеде көрсетілгендей, мемлекет қаржылық - өндірістік топтардың қалыптасуын
Холдинг – компаниялар қазіргі КҰК – дың басында
Холдинг – компаниялардың қызметі жергілікті корпоративті және монополияға
Банктік холдингтік компаниялардың жеке жеке банктермен салыстырғандағы артықшылықтары:
Егер бағынышты компания бір немесе бірнеше фирмаларға
Көптеген халықаралық банктік топтардың маңызды құрушы элементті банктік
Пайдаланған әдебиеттер
1. Жас қазақ газеті 2006
2. Егемен Қазақстан 2000ж қараша №7
Жас алаш газеті 04.қараша айы №3
4. Гарбунов Холдинговые предприятия и дочерные
Аль-Пари журнал 2005г.№3
Внешная деятельност журнал 03.№ 5
32
Холдинг
Дочерлік компания 2
Дочерлік компания 3
Дочерлік компания 1
Холдинг
Дочерлік компания3
Дочерлік компания2
Дочерлік компания1
Холдинг
Холдинг
Кәсіпкерлік
Дочерлік компания2
Дочерлік компания2
Мтериндік компания
Өнеркәсіп
Дочерлік компания 2
Дочерлік компания1
Холдинг
Дочерлік компания 2
Дочерлік компания1
Сатып алушы
Дочерлік компания 3
Холдинг
Дочерлік компания3
Дочерлік компания 2
Дочерлік компания 1
Сатып алушы 1
Сатып алушы 2
Сатып алушы 3
Холдинг
Холдинг 1
Холдинг 2
Дочерлік компания 1
Дочерлік компания 1
Дочерлік компания 1
Дочерлік компания 1
Холдинг
Дочерлік басқару компаниясы
Дочерлік кәсіпкерлік компания 1
Дочерлік кәсіпкерлік компания 2
Холдинг
Дочерлік компания 2
Дочерлік компания 1
Цех бөлім
Цех бөлім
Дивизон 2
(филиал, бөлімше)
Дивизон 1
(филиал, бөлімше)
Дочерлік компания 1
Дочерлік компания 1
Қаржылық компания
Холдинг
Нарық капиталы
Қаржылық компания
Акционерлер
Акционерлер
Сыртқы орта динамикасының
анализі
Холдинг
Дочерлік компания 1
Дочерлік компания 2
Холдинг
Т1
Т2
Еншілес компания 2
Еншілес компания1
Холдинг
Холдинг
Холдинг
Еншілес компания3
Еншілес компания4
Еншілес компания1
Еншілес компания2