ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ш.ЕСЕНОВ атындағы КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ
«Экономика және құқық» институты
Тақырыбы: Операциялық ортадағы криптографиялық функциялардың қазіргі
Орындаған: УА-09-1 тобының 1-курс
студенті Мауытбай К.
Тексерген: оқытушы Көшерова Б.
Ақтау, 2010ж.
ЖОСПАР:
Кіріспе
Негізгі бөлім:
1. Криптографиялық жүйе
2. Симметриялы және ассиметриялы криптографиялық алгоритм
3. Шифрлеудің түрлері
4. Криптографиялық протоколдар
5. Криптографияның қазіргі кездегі қолданылуы
Қорытынды
Кіріспе
Ежелден бері құпия сақтау тәсілі болып
Homo Sapiens тарихының соңғы отыз жылға
Басқаны былай қойғанда компьютермен жұмыс істеп
Олай болса өзектілігі күн өткен сайын
Криптография дегеніміз ежелгі гректердің Kryptos –
Криптография жөнінде алғашқы кітап жазған Германияда
Криптографияға қатысты радикалды үрдітер мен өзгерістер
1. Криптографиялық жүйе
Ақпараттарды түрлендіру жолымен қорғау проблемасымен криптология
Криптология 2 бағытқа бөлінеді - криптография
Криптография ақпаратты түрлендірудің математикалық әдістерін іздеу
Криптоанализ ортасы – ақпаратты кілтсіз шешу
Криптографиялық әдістер ақпаратты қорғаудағы ең тиімді
Мәліметтердің криптографиялық өзгерту әдістері:
Шифрлеу.
Кодтау.
Басқа түрлері.
Сонымен, криптография ақпаратты оқу тек кілтін
Ақпаратты шифрлау және қайта шифрлау кезінде
Алфавит – ақпараттарлы кодтауда пайдаланылатын белгілердің
Мәтін - алфавит элементтерінің реттелген жиыны.
Қазіргі заманғы ақпараттық жүйелерде пайдаланылатын алфавиттердің
орыс алфавитінің 32 әрпі мен бос
ASCII және КОU-8 стандартты кодына кіретін
Бинарлық алфавит;
Сегіз ретті немесе он алты ретті
Шифрлау - түрлендіру процесі: бастапқы мәтін
Қайта шифрлау - шифрлауға кері процесс.
Кілт-мәтіндерді шифрлауға және қайта шифрлауға қажетті
Критографиялық жүйе түрлендірілген ашық мәтін Т
Қазіргі уақытта симметриялық және симметриялық емес
Симметриялы криптожүйелерде шифрлағанда да, қайта шифрлағанда
Ашық кілтті жүйелерде 2 кілт пайдаланылады-
Қазіргі заманғы ақпаратты қорғаудың криптографиялық жүйесі
шифрланған мәтін қолға түскенде тек қана
шифрлануда қолданылатын кілттің операциялық саны
қайта шифрлауға қажетті ақпараттың операция саны
шифрлау алгоритмін білу қорғау тиімділігіне әсер
кілтті азғантай өзгерту шифрланған хабарлама түрін
шифрлау алгоритмінің құрама элементтері өзгермейтіндей болуы
кілттер арасында шифрлау кезінде жүйелі түрде
шифрланған мәтін ұзындығы берілген мәтін ұзындығынан
алгоритм программалық та, сонымен қатар ақпараттық
Тізбектің қауіпсіздігі ең әлсіз буыннан құралады:
Сонымен қатар, тәжірибе жүзінде ақпараттық қауіпсіздікті
2. Симметриялы және ассиметриялы криптографиялық алгоритм
Симметриялық криптоалгоритмдер: бұл жерде жіберушінің шифрлеуінде
Симметриялық емес криптоалгоритмдер қолдану кезінде алушы
Сондықтан шифрлеу кілтін асимметриялық жүйелерде «ашық
1.2 сурет. Ашық кілтті шифрлау прцедурасын
Асимметриялық шифрлеудің ең таралған алгоритмі RSA
RSA төзімділігі үлкен тұтас сандардың күрделілігіне
Қандай алгоритм жақсы - симметриялы немесе
Бірақ, ашық кілтті криптожүйелердің ойлап тапқандардың
Бірақ, криптографияда құпиялы кілтті алгоритм
3. Шифрлеудің түрлері
Бір қарағанда файлдар шифрлауды хабарламаларды шифрлауға
Криптография үлкен құпияны кішкентай құпяға айналдыруға
Ең тиімдісі, әобір файлға жеке кілттер
Барлық бар криптографиялық әдістерді мынандай түрлендіру
сурет .Симметриялы криптожүйелердің түрлендіру кластары.
Көп алфавитті ауыстыру - бастапқы мәтіннің
Орын ауыстыру - критографиялық түрлендірудің аса
Гаммерлеу - бұл әдіс кілт негізінде
Шифрлар блогы - шифрланатын мәтіннің блогына
Цезарьдің орын ауыстыру әдісі
Цезарьдің орын ауыстыру әдісі орын ауыстырудың
Бұл әдіс рим императоры Гай Юлий
Мысалы, Мен программа жасадым сөйлемі С3
А→г
Б→д
В→е
Г→ж
Д→з
Е→и
Ж→й
З→к
И→л
1 таблица. Цезарь орын ауыстыруын қолдану
Өзінің қарапайымдылығына сай жүйе әлсіз. Егер
шифрланған немесе сәйкес келетін бастапқы мәтін
қаскүнеммен таңдап алынған бастапқы мәтіннің
Хилл және Плэйфер шифрлары Цезарь орын
Вижинердің шифрлау жүйесі
К= (k0, k1, k2…, kn-1)
Пайдаланушы кілті деп аталатын кілт тізбегінің
K= ( k0, k1…,kn-1 ), kj=
Мысалы, егер r= ∞ болса және
15 8 2 10 11 4
Гаммерлеу
Гаммерлеу кең қолдануға ие болған криптографиялық
Гаммерлеу арқылы шифрлау принципі шифр гаммаларын
Мәліметтерді қайта шифрлау процесі кілт белгілі
Егер шифр гаммасы қайталанатын бетті тізбектен
Егер қаскүнемге бастапқы мәтіннің фрагменті және
Криптографиялық протоколдар
Мысалға сіздің алдыңызда электрондық құпия дауыс
Сайлауға тек дауыс беруге құқығы бар
әр сайлаушы бір рет қана дауыс
Сайлаушының қалай дауыс бергенін ешкім анықтай
Сайлаушының бюллетенінің көшірмесін ешкім жасай алмайды.
Сайлаушының дауыс бергендігі нәтижесін ешкім өзгерте
Әр сайлаушы берген дауысының есептелгеніне көз
Енді сайлаудың орындалуының ережелерін анықтайық:
Сайлаушы бюллетенінің Орталық Сайлау Комиссиясының (ОСК)
Сайлаушы бюллетенінің ОСК-ға жібереді.
ОСК бюллетендерді дешифрлап, сайлау нәтижесін жариялайды.
Алдыңғы үш қадам протокол болып табылады.
Жоғарыдағы мысалға қайта оралсақ, оның әбден
Тағы да бір протокол келтірейік:
Сайлаушы бюллетеніне өзінің жабық кілтімен қол
Сайлаушы бюллетенін ОСК-ның ашық кілтімен шифрлайды.
Сайлаушы бюллетенін ОСК-ға жібереді.
ОСК бюллетендерді дешифрлап, қол қою шынайылығын
Нәтижені жариялайды.
Енді дауысты тек құқығы бар адамдар
Кемшілікті жою үшін сайлауға екі комиссия
Сайлаушы тіркеу нөмірін сұрап, ОТК-ға хат
ОСК сайлаушыға кездейсоқ тіркеу нөмірін жіберіп,
ОТК тіркеу нөмірлерін ОСК-ға жібереді.
Сайлаушы кездейсоқ идентификациялық нөмір таңдайды. Ол
ОСК тіркеу нөмірін ОТК жіберген құжаттағы
ОСК сайлау нәтижесін идентификациялық нөмірімен қоса
Протокол орындалу кезінде барлық хабарлар шифрланған
Протоколдан кемшілігі ОТК және ОСК бірігіп
5. Криптографияның қазіргі кездегі қолданылуы
Бөтен адамдарға оқуға мүмкіндік бермейтіндей түрлендіру
Жазу-сызудың кең таралуына байланысты криптография жеке
Криптографиялық жүйе бірінші және екінші дүниежүзілік
Мәліметтерді қорғаудың криптографиялық әдістері автоматтандырылған жүйелерде
Қандай себептен ақпараттық жүйелерде криптографиялық әдістерді
Бір жағынан, компьютерлік жүйелерді, соның ішінде
Екінші жағынан, жаңа қуатты компьютерлердің жүйелі
Криптографиялық әдістерді пайдаланудың негізгі бағыттары -
Бүгінгі таңда ақпараттық технологияның жетілуіне байланысты
Конфиденциалдық.
Аутентификация (шынайылықты тексеру). Хабарды алушы хабарды
Бүтіндік немесе түгелдік. Хабар алушы қолына
Авторлықтан тайынбау. Хабарды жіберуші кейіннен жасаған
Анонимдікті сақтау. Хабар жіберуші немесе алушы
Қорытынды
Қазір есептеуіш машиналарының кеңінен қолданылуы адамның
Жалпы криптография «төңірегіндегі» терминологияға қатысты пікірлер
Криптология – криптография мен криптоанализ сияқты
Криптография – мәліметті заңсыз қолданушылардан қорғау
Криптоанализ – шифрды ашу (яки шешу)
Криптографиямен криптоанализдің тығыз байланысы ешбір күмән
Бүгінде компьютердің, компьютерлік жүйенің аса кең
Қорыта айтқанда, криптография дегеніміз – алдымен
P.S. Криптографияның әлемдік деңгейдегі беделінің өскендігі
Пайдаланылған әюебиеттер:
Ш.Ж.Мүсірәлиева «Қолданбалы криптография». Алматы 2004.
Байсалов Е.Р. «Криптографияның математикалық негіздері». Алматы
Романец Ю.В., Тимофеев П.А., Шаньгин В.Ф.
Защита программного обеспечения: Пер. с англ./Д.Гроувер,
Дж. Л. Месси. Введение в современную
Хофман Л.Дж. Современные методы защиты информации.
Интернет желісінен алынған ақпараттар.
кілт
Бастапқы
мәтін
Криптографиялық
жүйе
Шифрланған
мәтін
Блокты
шифрлар
гаммерлеу
Орын
ауыстыру
Орнына қою
Жабық
кілт
Ашық
кілт
Бастап-
қы
мәтін
Ашық
кілтті
жүйе
шифр-ланған
мәтін
Ашық
кілтті
жүйе
Бастап-
қы
мәтін
адресат
жіберуші