Қазақстан Республикасының білім және ғылым
Психология кафедрасы
Магистранттың өздік жұмысы
Тақырыбы: Студенттерде ғылыми дүниетаным қалыптастыру
Орындаған: Муратбаев Д.М.
І курс магистранты
Тексерген: Сатиева Ш.С.
Психология ғылымдарының
кандидаты, доцент
Семей 2008
Жоспары
1. Жалпы адамзаттық құндылықтар мен құндылықты
2. Тұлғаның базалық мəдениетін қалыптастыру
1. Жалпы адамзаттық құндылықтар мен құндылықты
Тұлға мəдениетінің негізі оның жалпы адамзаттық
Сонымен, заттай жəне субъективті құндылықтар адамның
Əрбір тарихи нақты қоғамдық құрылым (формация)
Қоғам өмірінің кезеңдерінде құндылықтар жүйесі өзгеріске
Қоғамдағы құндылықты қатынастардың аса маңызды элементтерінің
Құндылықты бағыт-бағдар – бұл стратегиялық өмір
Қалыптасқан, тұрақты құндылықтар бағыттарының жиынтығы тұлға
Құндылықты бағдардың дамуы –тұлға кемелінің белгісі,
Құндылықты бағыттар арасындағы қайшылықтар əрекет-қылық пен
Бүгінгі күнде əлем елдерінде əрқилы құндылықтар
Адам құқы жəне еркі – жалпы
Бүгінгі Қазақстандық қоғамда құндылықты бағыттар қатарында
Жалпы адамзаттық құндылықтар арасында ұлттық құндылықтар
Қоғамдағы азаматтық, гуманистік құндылықтардың бекуі, өз
Жалпы адамзаттық құндылықтарды түсіне танудың негізі
Жалпы адамзаттық құндылықтарға бағыт-бағдар тəрбие мазмұнының
2. Тұлғаның базалық мəдениетін қалыптастыру
Соңғы педагогикалық зерттеулерде «тұлғаның базалық мəдениеті»
Тəрбие тұлғаның аталған мəдениетін дамытушы əрі
- табиғатқа бағытталған құндылықтар (адамгершілік тəрбиесі,
- өмір, тіршілікке бағытталған құндылықтар (адам
- қоғамға бағытталған құндылықтар (қоғамның құқықтық
- еңбекке бағытталған құндылықтар (еңбектік дағдыларға
Дəстүрлі педагогикада тұлғаның базалық мəдениетін қалыптастыруға
- ғылыми дүниетаным қалыптастыру;
- азаматтық тəрбие;
- еңбек тəрбиесі;
- адамгершілік тəрбиесі;
- эстетикалық тəрбие;
- дене тəрбиесі.
Тəрбиелік істердің кейбір жетекші бағыттарының мазмұнын
Ғылыми дүниетаным тəрбиесі. Дүниетаным негізі –
Дүниетаным наным, сеніммен байланысты. Дүниетаным көзқарастары
Дүниетанымның қалыптасуы кездейсоқ жəй, тұрмыстық тəжірибеден
Адам дүниетанымында əрқашан белгілі уақыт, заман
Ғылыми дүниетаным қалыптастырудағы басты мақсат –мына
Азаматтық тəрбие мəні – кемелденудегі ұрпақты
Азаматтық тəрбие мақсаты – əр адамда
Азаматтық тəрбиеге байланысты іс-əрекеттер мазмұны: əрекет-
Азаматтық тəрбие тиімділігін көтерудің арқасында төмендегідей
- азаматшылдық идеяларын қабылдаудың психологиялық кейіп
- азаматтар өз араларындағы міндеттерді мойындайтын
- бірлікті өмір сүруге дағдыланады;
- өз талаптарында , əрекет-қылықтарында ,
- басқалар мүддесін де ескерудің қажеттігін
- қоғамдағы бейбітшілік, өзара түсіністік, ымырашылдық
Отаншылдық тəрбиесі. Бұл тəрбиенің мақсаты –
Отаншылдық тəрбиесінің мазмұны:
- Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рəміздерін (Ел
- отаншылдық (өз Отаныңа болған сүйіспеншілік)
- туған өлке табиғаты мен тарихын
- елімізбен байланысқан өзге мемлекеттер тілін,
- халқымыздың жауынгерлік даңқы мен қаhармандығына
Құқықтық тəрбие. Құқықтық тəрбие мақсаты –
Құқықтық норма адамның қоғамдағы талапқа сай
Құқықтық тəрбиеге байланысты іс-əрекеттер мазмұны- құқық
Адамгершілік тəрбиесі. Бұл қоғамдық талаптар жəне
Мəдениет тарихында адамгершілік тəрбиесі мəнін түсінудің
- патерналистік (патер-лат. «əке», үлкендерге құрмет
- діни-дəстүрлік (діни наным сенімдер мəртебесін
- ағартушылық (ғылыми білімдер игерудің нəтижесі
- коммунитаторлық (коммуна-лат. «қауым», «бірлестік»; ұжымшылдық
Адамгершілік тəрбиесінің мақсаты- өз іс-əрекетіне жауапкершілікті,
Алайда адамгершілік тек сырттай форма ретінде
Адамгершілік тəрбиесі негізінде қалыптасушы сапа-қасиеттер түрі
Адамгершілік тəрбиесіне орай іс-əрекеттер мазмұны:
- ұжымдық оқу жəне қоғамдық пайдалы
- қайырымдылық пен жауыздық проблемаларын талдай
- шынайы жəне бейнақты гуманизмді айыра
- əлеуметтік əділдік пен əділетсіздік мəнін
- гуманизм идеялары мен олардың жалпы
Экологиялық тəрбие. Бұл тəрбиенің мақсаттары- тəрбиеленушілерде
Экологиялық тəрбиеге байланысты іс-əрекеттер мазмұны:
- тəрбиеленушілердің қоршаған табиғатты зерттеп, тануы;
- табиғаттың экологиялық қалпына талдау жүргізу;
- əлем, ел, оқушы жасап жатқан
- адам əрекет-қылығын зерттеп, нақты аймақ
Эстетикалық тəрбие. Бұл тұлғаның эстетикалық көңіл-күй
Бұл тəрбие түрі тұлғаның өзіндік білім
Эстетикалық тəрбие жəне білім алудағы мақсаттар:
Эстетикалық тəрбие тұлғаның əсемдікті тануға орайласқан
Қазіргі заман жағдайларына орай аса маңыздылары
Əсемдікке тəрбиелеудің нəтижелік көрсеткіштері: тəрбиеленушілердің эстетикалық
Эстетикалық тəрбие бойынша қызметтер мазмұны: мұражайлар
Дене тəрбиесі – тəн - денелік
Дене тəрбиесінің негізгі құрал-жабдықтары – дене
Дене тəрбиесіне орай іс əрекеттер мазмұны
Еңбек тəрбиесі. Бұл тəрбие түрінің мақсаты-
Еңбек тəрбиесінің мазмұндық негізін оқу еңбегі
Экономикалық тəрбие тəрбиеленушілердің мүмкіндіктеріне орай өндіріс,
Экономикалық тəрбиенің негізгі мақсаты- нарықтық заман
Бұл мақсаттың жүзеге келуі ұланғайыр міндеттер
- тəрбиеленушілерде экономикалық білімдер мен экономикалық
- негізгі экономикалық ұғымдарды, категорияларды ,
- табыскерлікті , жауапкершілікті, өзіндік дербестікті
- табыскерлік іс-əрекетке қажет дағдыларды игеру;
- мүмкін болар қиыншылықтарға психологиялық дайындық
Экономикалық тəрбие мазмұны тəрбиеленушілердің экономикалық білімдерді
Кəсіби бағдарлау – отбасы, оқу орны,
Кəсіби бағдарлау жүйесі өз аймағында келесідей
- ағарту – тəрбиеленушілерді əрқандай кəсіптердің
- диагностикалау – кəсіп таңдауға байланысты
- кеңес беру – кəсіпке қойылатын
- кəсіптік іріктеу – адамды қызметке
- бейімделу – адамның кəсібі іс-əрекетке
Пайдаланылған әдебиеттер:
Психологияны мектепте және ЖОО-да оқыту 2006,
ҚРбілім беру заңы. Қазақстан мұғалімі 1998,
Подласый И.П. “Педагогика” М., -1996ж.
Ш. Құрманалина, Б.ж. Мұқанова, Ә.У. Ғалымжанова,