КІРІСПЕ
'' Таза күйінде мүлдем реттелмейтін
нарық ешбір елде жоқ және нақтылы
айтқанда, ешқашан болған емес''
Класс Эклунд
Экономиканың әртүрлі даму кезеңдерінде мемлекет белгілі бір рөл
Мемлекеттің пайда болуының алғашқы кезеңдерінен-ақ оның рөлі тек
Тиімді экономиканың шведтік моделін жасаушы және де көрнекті
Кеңес өкіметі ыдырағаннан кейінгі азғана уақыт ішінде экономиканы
Барлық экономикалық жүйелерде мемлекет экономиканы реттеп отырады.
Еліміздің және басқа да посткеңестік мемлекеттердің нарықтық қатнастарға
Курстық жұмысымның мазмұндық құрылымы экономиканың дамуында мемлекеттің рөлін,
1 МЕМЛЕКЕТТІҢ РӨЛІ МЕН ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1 ЭКОНОМИКАДА МЕМЛЕКЕТТІҢ РӨЛІ ТУРАЛЫ ҚАЛЫПТАСҚАН ОЙ-ПІКІРЛЕР
Нарықтық экономикаға мемлекеттің араласуына деген көзқарас оның қалыптасуы
Меркантилистердің ғылыми көзқарастарының негізгі принциптері жақсы белгілі: елге
Шынында меркантилистердің көпшілігі ұлттар мүддесі бір-біріне өзара карама-қайшы
Нарықтық экономикаға қатысты экономикалық либерализм идеяларын бірінші рет
А.Смиттің ізбасарларын Д.Рикардо, Ж.Сэя, Д.Миль, А.Маршалл аттарымен байланысты
Бұл алдымен қоғамдық тауарлар деп аталатындарға қатысты болды,
Нарықтық экономикадағы мемлекеттің рөлі теориялық түсінудегі маңызды кезең
Кейнсиандық 30-жылдардың дағдарыс қезеңінде туындады. Дж.М.Кейнстің "Общая теория
Келесі бір бағыт неолиберализм—халықты әлеуметтік қорғау саясатын негізге
80-жылдардан бастап мемлекеттік реттеуді күшейтуге ұмтылу нарықтың (ортодоксальдық)
70-жылдардың 2-жартысында батыс экономикалық ойынның жетекші ағыны болған
Монетаристер "шағын үкіметті", яғни олар шағын бюджетті, үкімет
Монетаризм өз инфляция теориясын жасады.
Экономикада мемлекеттік әсер етудің зор мәнін белгілі американдық
Өзінің, "Экономика" еңбегінде П.Самуэльсон мемлекеттің келесідей қажетті қызметтерін
1) Тікелей бақылау. 2) Қоғамдық тұтынуды қамтамасыз ету.
Қажетті ақша-несие және қаржы аспаптары арқылы практикада жиынтық
70-жылдардың екінші жартысынан бастап осы саясаттың өндіріс пен
Өтпелі кезең елдері үшін, біздің ойымызша, әлеуметтік бағыттағы
Сонымен мемлекеттің экономикалық өмірдегі рөлі туралы эволюциялық түсініктерді
Бірақ осы әр түрлі бағытты қолдаушылар арасындағы идеялық
1.2 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ
Мемлекет пен нарықтың өзара қатынасы нарыктық коғамда маңызды
Кез келген елдің экономикалық жүйесіндегі мемлекеттің рөлі оның
біріншіден, нарық жағдайында мемлекет мына қызметтерді өз мойынына
екіншіден, мемлекет иығына мемлекеттік кәсіпкерлік қызметі жатады. Ол
үшіншіден, нарықтык жүйе қалыпты қызметін камтамасыз ету. Сатып
төртіншіден, мемлекет дағдарысқа карсы саясатты жасау мен өткеру
бесіншіден, мемлекет тұрғындарды әлеуметтік қорғау жұмыстарын өзіне алады.
1.3 НАРЫҚТЫ РЕТТЕУ ТӘСІЛДЕРІ
Нарықты реттеу тәсілдері — бұл мемлекет пен мекемелердің
Салғырттықтың методологиясына негізден шаруашылық жүйесінен бұрынғы Одақтың бас
Демек, реттеуші субъектілеріне байланысты реттеу тәсілін шартты түрде
Реттеудің тікелей тәсілі экономикалық процестің өзіне және оның
Нарықты тікелей реттеу тәсіліне жиынтық сұраным төлем қабілеттілігінің
Реттеудің жанама тәсілі негізінен адрессіз болғанмен, бірақ барлық
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекеттік реттеудің шаралар жүйесі мен
2 ЭКОНМИКАНЫ ДАМЫТУДАҒЫ МЕМЛЕКЕТ ҚЫЗМЕТТЕРІН ТАЛДАУ
2.1 МЕМЛЕКЕТТІҢ ФИСКАЛДЫҚ ЖӘНЕ НЕСИЕ-АҚША САЯСАТЫ
1. Фискалдық саясат. Ол мемлекеттік бюджетпен байланысты, каржыны
Фискалдық саясаттың ең манызды бөлігі салықты реттеу болып
а) кейбір экономикалык процестерді ынталандыру мен шектеу мақсатында
Кәсіпорынның қызметі ең маңызды мәселені шешуге арналса, жергілікті
ә) ставканы өзгертпеуді сақтай отырып, салық төлемі ережесін
б) салық жеңілдіктерін алып тастау немесе ендіру. Сала
Салықты реттеудің тиімділігі қайшылықты теңденция мен шектеледі. Егер
2. Несие-ақша саясаты. Бұл тәсілде халық шаруашылығы мәселелерін
а) экономикалық банктің есептеу ставкасының өзгеруі. Есептеу (дисконттық)
ә) эмиссиондық банктегі міндетті минимальды салымның көтерілуі. Коммерциялық
б) «ашық нарықтағы операция». Мемлекет бар пәрменімен облигацияны
Сондай-ақ банк-несие мекемелері қызметтерін реттеудің әр түрлі басқада
2.2 ЖҰМЫСПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ
Еңбек нарығы және халықты жұмыспен қамту саласындағы үрдістер
2.3 МЕМЛЕКЕТТІҢ АЙМАҚТЫҚ САЯСАТЫ
Қазақстанның әлеуметтік-эконмикалық дамуы, келешек өрлеуі көбінесе оның аймақтарының,
Бұл - экономикалық бостандықтың белгісі.
Әлеуметтік-эконмикалық дамуда аймақтардың рөлі ерекше орын алады, себебі
Қазіргі кезеңде негізгі шаруашылық қызметтің аймақтарда жүзеге асырылатынын
Елдің әлеуметтік экономикалық дамуының ұзақ мерзімге арнарған стратегиясы
Қазіргі уақытта республика кеңістігінде әлеуметтік экономикалық даму жағдайларының
Мемлекет нарықтық қатынастардың дамуы барысында кәсіпорындарға толықтай дербестік
Демек, аймақтардың дамуын мемлекеттік реттеу-бұл олардың дамуының қажетті
3 МЕМЛЕКЕТТІҢ ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДАҒЫ НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ
3.1 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕМДЕГІ БӘСЕКЕГЕ БАРЫНША ҚАБІЛЕТТІ 50 ЕЛДІҢ
Ел Президенті Н.Ә.Назарбаев биылғы Жолдауында айтарлықтай қысқа уақыт
Биылғы Жолдау Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның әлемнің
Сонымен биылғы Жолдауда белгіленген маңызды басымдықтардың саны жетеу.
Бірінші, Қазақстанның әлемдік экономикаға ойдағыдай кірігу басымдығы он
Экономикалық өрлеудің іргетасы деп аталған екінші басымдықта, қаржы-кредиттік
Үшінші басымдық бойынша мемлекет алдағы уақытта халықтың неғұрлым
Барша қазақстандықтардың әл-ауқаты деңгейін көтеруге бағытталған шаралар Президент
Осыған байланысты халықтың материалдық жағдайын жақсарту жөнінде бірқатар
3.2 ҚР ҮКІМЕТІНІҢ 2006-2008 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН
Ақша-кредит саясаты және каржы секторын дамыту
Мақсаттары:
Инфляцияны тежеу, экономиканың "қызып кетуінің" теріс салдарын болдырмау,
Шешу жолдары:
Баға тұрақтылығын қамтамасыз етуге Үкімет пен Ұлттық Банктің
Бұдан басқа, Ұлттық Банк инфляциялық таргеттеу қағидаттарына көшу,
Экономиканың "қызып кетуінің" теріс салдарын болдырмау үшін мұнай
2006 жылғы 1 шілдеден бастап Ұлттық қордың жаңа
Инфляцияның өсуінің теріс салдарын төмендету және экономикалық өсуді
Қаржы нарығының тұрақтылығын қамтамасыз ету саласындағы шаралар мынадай
банк секторының сырттан қарыз алуын реттеудің жанама әдістерін
қаржы секторындағы, әсіресе банк секторындағы одан әрі ырықгандыру
Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығын кұруды қоса алғанда,
Инфляцияға қарсы шаралар кешенін іске асыру нәтижесінде инфляцияны
Фискалдық тәртіпті арттыруға бағытталған және экономиканың тұрақты өсуін
Мақсаттары:
Экономиканың шикізат емес салаларын әртараптандыруды және дамытуды ынталандыру,
Шешу жоллары:
Экономиканың жаңа салаларын әртараптандыруды ынталандыру және дамыту,
2007 жылдан бастап қосылған құн салығының ставкасын 1%-ға,
2007 жылдан бастап 10% мөлшерінде жеке табыс салығының
жылдан бастап шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін салық салудың
жылдан бастап әлеуметтік салықты орташа есеппен 30%-ға
Салық ставкаларын ұлғайтпай мемлекеттік бюджетке түсетін түсімдерді барынша
Бюджеттің тұрақтылығын қамтамассыз етуге, мемлекеттік шығыстарды шектеуге қатаң
Ұлттық қор қаражатын қалыптастыру мен пайдаланудың жаңа тұжырымдамасына
Бірыңғай бюджет сыныптамасының функционалдық шығыстар деңгейінде үш жылдық
бюджеттің атқарылу процесінің бюджеттік бағдарламалардың тиімділігі мен нәтижелілігіне
бюджет ақшасын (қолма-қол ақшаны) басқару сапасын арттыру;
бюджеттік бағдарламалар әкімшілері мен олардың мемлекеттік мекемелерінің бюджет
Мемлекеттік және жалпы сыртқы борышты белгілі бір мөлшерде
Бюджетаралық қатынастарды одан әрі жетілдіру үшін Үкімет субвенциялар
Жоспарланатын шараларды іске асыру нәтижесінде мемлекеттік бюджетке түсетін
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен жалпы қорыта келгенде курстық жұмысымның барысында мемлекеттің
Дегенмен қазіргі таңда жалпы экономикалық теорияда мемлекеттің экономикадағы
Біздің ойымызша, қазіргі жағдайда мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық процестерге араласпауы
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
В.А.Волконский, Т.И.Корягина. Роль государства в современной экономике.// Банковское
Мулюкова.А.И. Государственное регулирование экономики. Усть-Каменогорск,изд-во ВКГУ,1999.-79с
М.Қайлолдина, М.Дүйсебаева. Қазақстан Республикасының Құқықтық саясат тұжырымдамасы. Алматы,Жеті
К.Б.Бердалиев. Қазақстан экономикасын басқару негіздері. Алматы,Экономика.2001.-129 б
Р.Е.Елемесов.Методологические аспекты роли государства в экономике.// ҚазҰУ хабаршы.экон.сер,№2(42),2004
Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері. Оқулық /құраст.
Ихданов Ж.О, Орманов Ә.О. Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті
Сақтағанова З.С. Қазақстан экономикасының дамуы.// Қазақ тарихы,2003,№4, 46-51
А.А.Алимбаев. Государственное регулирование экономики: Учебное пособие.Алматы,1999.-320 с
Ибришева Н.Н. Мемлекеттің қаржы саясатының әлеуметтік жағдайға әсері//
А.С Серикбаева. Роль и функции государства в развитии
ҚР Үкіметінің 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы.//Егемен Қазақстан, 2006ж,1
«Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында» Президенттің
28