Меншікті капитал

 Жоспар
Кіріспе 4
I. Бухгалтерлік баланстың түсінігі және маңыздылығы 6
1.1 Бухгалтерлік баланс туралы түсінік 6
1.1 Бухгалтерлік баланстың түрлері 15
II. Бухгалтерлік баланстың кәсіпорында қолдану ерекшеліктері 17
2.1 Кәсіпорынның шаруашылық операцияларын жүзеге асыру кезіндегі баланста
2.2 Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау
2.3 Баланс активінің құрастырылу көздерінің құрамы мен құрылымының
2.4 Баланс өтімділігін талдау 29
Қорытынды 31
Пайдаланылған әдебиеттер 33
Кіріспе
Қандай ғылымның болмасын пайда болу тарихы, маңызы мен
Сыртқы түрі бойынша бухгалтерлік баланс кесте болып көрінеді
Актив пен пассив жиынтықтарының арасында теңдік болуы тиіс.
Баланс бөлімдерінің өзара қарым- қатынасы, ал дәлірек айтқанда
Егер айтарлық, тауарлық қорлар болса, онда шаруашылық жүргізуші
Алайда, баланс субъекті қызметі жөнінде жетерліктей кең мағлұмат
Қаржылық есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді, талдау
Кәсіпорынның қаржылық қызметінің қалыпты болуы әсіресе өз кезегіндегі
Менің ойымша, қаржылық жағдайды талдауды қаржылық тұрақтылықтан бастаған
кәсіпорын активтерінің құрылымдық және құрамдық динамикасын талдау;
кәсіпорын активтерінің қалыптасу көздерінің құрамдық және құрылымының динамикасын
баланс өтімділігін талдау.
I. Бухгалтерлік баланстың түсінігі және маңыздылығы
1.1 Бухгалтерлік баланс туралы түсінік
Кәсіпорынның іс- әрекетін оперативті басқаруды қамтамасыз ету үшін
Ақпараттарды баланстық жинақтау есепте, қаржы- шаруашылық қызметті талдауда,
Баланстың негізінде кәсіпорында бар қорлар, олардың жағдайы туралы,
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 3.03.94 ж. № 10-4/1143
Сырт көзбен қарағанда кәсіпорынның бухгалтерлік балансы актив және
актив = меншікті капитал + міндеттеме
Бұл теңдікті кейбір шет елдерде келесі түрде көрсетеді:
актив - міндеттеме = меншікті капитал
Әдетте кәсіпорынның бухгалтерлік балансы есеп беретін уақытқа қарай
Баланстық бап бухгалтерлік баланстың негізгі элементі болып табылады.
Баланс бөлімдері өз кезегінде 9 баптар тобына
материалдық емес активтер;
негізгі құралдар;
инвестициялар;
тауарлық – материалдық қорлар;
дебиторлық берешек (ағымдағы актив құрамында)
ақша қаражаты;
меншікті капитал;
несиелер;
кредиторлық берешек.
Баптардың ерекшеліктері:
активтік баптар шаруашылық қорларын құрамы, орналасу және пайдаланылуы
активтік баптар барлық материалдық құндылықтарды, ақша ресурстарын, берешектерді,
Баланс-брутто және баланс-нетто деген бар. Қазіргі кезде халықаралық
Баланс-брутто түрлі ғылыми зерттеулер үшін пайдаланылады.
Бухгалтерлік баланс-неттоның активінде екі бөлім, пассивінде үш бөлім
АКТИВ:
Шаруашылық субъектісінің немесе кәсіпорынның өз іс-әрекетінің, қызметін жүзеге
I. Ұзақ мерзімді активтер
II. Қысқа мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді активтердің қатарына кәсіпорынның материалдық емес активтері,
Материалдық емес активтер − белгілі бір нақтылы табиғи
Кәсіпорында материалдық емес активтердің қатарына Бағдарламаны қамтамасыз етуді,
Негізгі құралдар − өндіріс үдерісінде ұзақ уақыт бойы
Мұнда мынадай баптар ашылуы тиіс:
а) жер;
ә) үйлер мен ғимараттар;
б) машиналар мен жабдықтар;
в) өлшеуіш және реттеуіш аспаптары мен құралдары;
г) жүктемесіне сәйкес негізгі құралдардың басқа да түрлері;
ғ) жинақталған тозу;
д) аяқталмаған күрделі құрылыс.
Ұзақ мерзімді инвестициялар − шаруашылық субъектісі немесе кәсіпорын
Инвестициялар ақшалай, мүліктей және қолма қолсыз ақшалай түрінде
Инвестиция шаруашылықта пайдалануына байланысты келесідей түрлерге бөлінеді:
Кәсіпорындардың және басқа да шаруашылық жүргізуші субъектілерінің инвесициялары;
Тәуелді ұйымдардың инвестициялары;
Жылжымайтын мүліктей салынатын инвестициялар.
Ұзақ мерзімді дебиторлық борыштар − сатып алушылар мен
Дебиторлық борыштар келесідей түрлерге жіктелінеді:
сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің борыштары;
жеке, заңды және жұмыскерлердің, қызметкерлердің борыштары;
еншілес ұйымдардың борыштары;
жал (аренда) бойынша берешектер;
өткізген өнімдер, көрсетілген қызметтер үшін берілегн аванстар;
тауарлы- материалдың құндылықтар үшін берілген аванстар;
тәуелді ұйымдардың берешектері;
қосылған құн салық сомасы бойынша берешек;
сыйақылы.
Қысқа мерзімді активтер
Қысқа мерзімді активтердің қатарына тауарлы-материалдық құндылықтар, ақша қаражаттары,
Тауарлы- материалдық құндылықтар − өнім өндіру процесінде өзінің
Тауарлы- материалдық құндылықтар өндіріске қатысуына байланысты келесідей түрлерге
материалдар мен шикізаттар;
жартылай фабрикаттар;
отындар;
ыдыс және ыдыстық заттар;
қосалқы бөлшектер;
басқа шаруашылық субъектілеріне өндіруге берілетін материалдар;
құрылыс материалдар;
басқа да материалдар.
Ақша қаражаттар − айырбас құрал, жеке және заңды
Келесідей түрлерге жіктелінеді:
кассадағы ақша қаражаттары;
есеп айырысу шотындағы ақша қаражаттары
чек кітапшаларындағы ақша қаражаттары;
аккредитив шотындағы ақша қаражаттары;
валюталық шотындағы ақша қаражаттары;
аударылған жолдағы ақша қаражаттары.
Қысқа мерзімді дебиторлық борыштар − бір жылдан аз
Қысқа мерзімді инвестициялар − бір жылдан аз ақшалай,
ПАССИВ:
Қорлану көздері немесе пассив шоттар шаруашылықта пайдалануына байланысты
I. меншікті капитал
II. міндеттемелер
I. Меншікті капитал − шаруашылық субъектісінде немесе кәсіпорында
Меншікті капитал шаруашылықта пайдалануына байланысты келесідей түрлерге бөлінеді:
жарғылық капитал
резервтік капитал
төленбеген капитал
қайтарылып алынған капитал
төленген капитал
бөлінбеген табыс
негізгі құралдардан қайта бағалаудан алынған төленбеген капитал
жиынтық табыс
II. Міндеттемелер − шаруашылық субъектісінің немесе кәсіпорынның басқа
Міндеттермелер шаруашылықта пайдалануына байланысты екіге бөлінеді:
ұзақ мерзімді міндеттемелер
Ұзақ мерзіміді міндеттемелерді ашып көрсеткен кезде, бір жылдың
а) қамтамасыз етілген несиелер;
ә) қамтамасыз етілмеген несиелер;
б) еншілес серіктестіктер ұсынған несиелер;
в) төлемі кейінге қалдырылған салықтар.
Түсіндірме жазбада проценттік ставканы, несиені өтеудің, мерзімін өтеудің
қысқа мерзімді немесе ағымдағы міндеттемелер
Ағымдағы міндеттемелерді ашып көрсеткен кезде, кредиторлардың талабы бойынша
а) қысқа мерзімді несиелер немесе овердрафт;
ә) ұзақ мерзімді несиелердің ағымдағы бөлігі;
б) салықтар бойынша берешек;
в) төленуге арналған дивидендтер;
г) еншілес серіктестіктерге берешек;
ғ) акционерлік қоғамның лауазымды тұлғаларына берешек;
д) өзге кредиторлық берешек.
Егер заңды тұлға міндеттемені ұзақ мерзімді негізде қайта
Жоғарыда айтқандарымыз түсінірек болу үшін үлгі ретінде «СӘТТІ»
«СӘТТІ» фирмасының 2007 жылғы 1 қаңтарына
бухгалтерлік балансы (өлшем бірлігі мың теңге)
Активтері Сомасы Пассивтері Сомасы
1 2 3 4
Ұзақ мерзімді активтер:
Меншікті капитал:
Материалдық емес активтер 2000, Жарғылық қор 50000,0
Негізгі құралдар 27000,0 Резервтік қор 5500,0
Ұзақ мерзімді инвестиция 3000,0 Бөлінбеген пайда немесе зиян
Ұзақ мерзімді дебиторлық борыш 4500,0 Жиыны 59000,0
Жиыны 36500,0
Ағымдағы активтер
Ұзақ мерзімді
міндеттемелер:
Материалдық қор 3500,0 Ұзақ мерзімді несие 9000,0
Дайын өнім 7000 Ұзақ мерзімді қарыз 2000,0
Тауарлар 2500,0 Жиыны 11000,0
Аяқталмаған өндіріс 10000,0 Қысқа мерзімді міндеттемелер:
Ағымдағы дебиторлық борыш 6500,0 Бюджетпен есеп айырысу 2500,0
Ағымдағы инвестиция 5000,0 Бюджеттен тыс төлемдермен есеп айырысу
Алдағы уақыт шығындары 1000,0 Жабдықтаушылармен есеп айырысу
Берілген аванс 1500,0 Жұмысшылармен еңбекақы бойынша есеп айырысу
Ақша қаражаттары 9500,0 Жиыны 13000,0
Жиыны 46500,0 Барлығы 93000,0
Барлығы 83000,0
Осы жоғарыда көрсетілген «СӘТТІ» фирмасының бухгалтерлік балансынан көретініміз
актив = меншікті капитал + міндеттеме
83000,0 = 59000,0 + 24000,0
Біз бұл мысалымызда, яғни жоғарыда берілген бухгалтерлік баланста
Мысалы, кейбір елдерде ағымдағы активтер баланстың актив бөлімінің
актив – міндеттеме = меншікті капитал
83000,0 – 24000,0 = 59000,0
Бұл теңдік бухгалтерлік баланста ұйым иесінің меншігін көрсетуге
1.1 Бухгалтерлік баланстың түрлері
Бухгалтерлік баланс өзінің жасалу уақытына (мерзіміне) және қолдану
актив = меншікті капитал
Бұл теңдік егер кәсіпорын құрылуы барысында ешқандай жеке
Ұйымның бухгалтерлік балансы ілгеріде айтылғандай белгілі бір уақытқа,
Кәсіпорынның жойылу балансы осы ұйым өз қызметін тоқтатар
II. Бухгалтерлік баланстың кәсіпорында қолдану ерекшеліктері
2.1 Кәсіпорынның шаруашылық операцияларын жүзеге асыру кезіндегі баланста
Бухгалтерлік баланс белгілі бір уақытта жасалып, қаражаттың жағдайы
Баланстағы өзгеріс құрылымы бойынша шаруашылық операциялары 4 типке
1-тип кәсіпорын құралдары құрамында өзгерістер туғызады және тек
451 «Кассадағы қолма-қол ұлттық ақша» шот дебеті
441 «Ағымдық шоттағы ақша» шот кредиті
Актив Сома,
теңге МКМ Сома,
теңге
Кезең басындағы жиынтық сома
Кассадағы қолма-қол ақша
Ағымдық шоттағы ақша 300,0
+150,0
-150,0 Кезең басындағы жиынтық сома 300,0
Кезең соңындағы жиынтық сома 300,0 Кезең соңындағы жиынтық
А – А : баланс сомасы өзгермейді; А=МКМ
2-тип тек қаражат көздері құрамында ғана өзгерістер туғызады.
671 «Төлемге арналған шоттар» шот дебеті
601 «Банктің қысқа мерзімдік қарызы» шот кредиті
Актив Сома,
теңге МКМ Сома,
теңге
Кезең басындағы жиынтық сома
300,0
Кезең басындағы жиынтық сома
Қысқа мерзімдік қарыз
Жабдықтаушылармен есеп айырысулар 300,0
+200,0
-200,0
Кезең соңындағы жиынтық сома 300,0 Жиыны 300,0
П – П : баланс сомасы өзгермейді; А=МКМ
3-тип шаруашылық құрамдарын және олардың шығу көздерін теңбе
201 «Шикізат пен материалдар» шот дебеті
671 «Төлеуге арналған шоттар» шот кредиті
Актив Сома,
теңге МКМ Сома,
теңге
Кезең басындағы жиынтық сома
Материалдар 300,0
+250,0
Кезең басындағы жиынтық сома
Жабдықтаушылармен есеп айырысулар 300,0
+250,0
Кезең соңындағы жиынтық сома 550,0 Кезең соңындағы жиынтық
А + П: баланс сомасы көбейтіледі; А=МКМ
4-тип қаражаттың және олардың шығу көздерінің бірдей сомаға
681 «Қызметкерлермен еңбекті өтеу бойынша есеп айырысу» шот
451 «Кассадағы қолма- қол ұлттық валюта» шот кредиті
Актив Сома,
теңге МКМ Сома,
теңге
Кезең басындағы жиынтық сома 300,0
-120,0 Кзең басындағы жиынтық сома
Қызметкерлермен еңбекті өтеу бойынша есеп айырысулар 300,0
120,0
Кезең соңындағы жиынтық сома 180,0 Кезең соңындағы жиынтық
А−П: баланс сомасы кемиді; А − МКМ
Мысалы:
Шот № Атауы Сома,
теңге
122
201
203
503
601
211
221
681
671
639
687
441
451
333
334 Ғимараттар мен үйлер
Шикізат пен материалдар
Отын
Жарғы капиталына салымдар мен пайлар
Банк қарыздары
Бітпеген негізгі өндіріс
Дайын өнім
Қызметкерлермен еңбекті өтеу бойынша есеп айырысулар
Төленетін шоттар
Басқа салықтар, алымдар
Басқа да кредиторлық берешек
Ағымдағы шоттағы ақша
Кассадағы қолма- қол ұлттық валюта
Қызметкерлердің және тағы басқа тұлғалардың берешегі (есеп берілетін
Басқа да дебиторлық берешек 676 600
171 000
40 000
960 000
80 000
60 000
55 000
21 000
19 700
3 000
4 000
77 000
200
118
7 782
Берілген мәліметтер негізінде кіріспе баланс жасайық:
Актив Сома,
теңге МКМ Сома,
теңге
122 «Ғимараттар мен үйлер»
201 «Шикізат пен материалдар»
203 «Отын»
211 «Бітпеген өндіріс»
221 «Дайын өнім»
441 «Ағымдағы шоттағы ақша»
451 «Кассадағы қолма- қол ақша»
333 «Қызметкерлердің берешегі»
334 «Басқа да дебиторлық берешек» 676 600
171 000
40 000
60 000
55 000
77 000
200
118
7 782 503 «Салымдар мен пайлар»
601 «Банк қарыздары»
681 «Қызметкерлермен еңбекті өтеу бойынша есеп айырысулар»
671 «Төленетін шоттар»
639 «Басқа салықтар, алымдар»
687 «Басқа да кредиторлық берешек»
960 000
80 000
21 000
19 700
3 000
4 000
Жиыны 1 087 700 Жиыны 1 087 700
Міне, осы жоғарыда қарастырылған мысалдардан көріп отырғанымыздай кәсіпорындағы
Әрбір шаруашылық операциясын баланстық өзінде көрсету өте ауқымды
2.2 Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау
Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасының талдау −
Активтердің өсуі кәсіпорынның болашақтағы дамуын көрсететін болғандықтан, ол
Баланс мәліметтері бойынша активтердің құрамы мен олардың таратылуына
2006 жылдың басы мен соңындағы “АЗ Үлгі”
АҚ- дағы баланс активтерінің құрамы мен құрылуы
№
Көрсеткіштер
Жыл басында
Жыл соңында Жыл бойында-ғы өзгеріс (+,-) Құры-лымы-ның өзгеруі
(4гр.-2гр.)
сомасы, мың тг. Үлес салма-ғы, % сомасы, мың
(3гр-1гр.) %
(5гр.:
1гр.*100
1. Активтер құны, барлығы соның ішінде:
1.1.Ұзақ мерзімді активтер:
а) негізгі құралдар;
ә) қаржылық салымдар;
1.2. Ағымдағы активтер:
а)өндірістік қорлар;
ә)дайын өнім. 32551
18770
18642
128
13781
1501
7652 100
57,66
57,27
0,39
42,34
4,61
23,51 41957
2001
19497
504
21956
1358
14538 100
47,67
46,47
1,20
52,33
3,24
34,65 +9406
+1231
+855
+376
+8175
-143
+6886 +28,9
+6,56
+4,59
+293,75
+59,32
-9,53
+90,0 Х
-9,99
-10,80
+0,81
+9,99
-1,37
-11,14
2. Кәсіпорынның өндірістік потенциа-лының құны
20143
61,88
20855
49,71
+712
+3,53
-12,17
Кесте мәліметтерінен активтердің нақты құнын көрсететін баланс валютасының
Әдістеме бойынша анықталған өндірістік потенциал құны біз талдау
Кәсіпорын активтерін таратудың тиімділігін сипаттайтын келесі көрсеткіш –
Ағымдағы активтер құнының кәсіпорынның барлық мүлкінің құнына қатынасымен
Талданып отырған кәсіпорында бұл көрсеткіш деңгейі жыл басында
Бұл жағдайдан байқағанда, коэффициентінің деңгейі жыл басында 0,42
Бұл кәсіпорынның материалды-техникалық базасын құрайтын және негізгі қорлары
Кәсіпорын мүліктерінің жалпы құнындағы негізгі құралдардың нақты құнының
Менің мысалым бойынша баланс валютасындағы негізгі құралдардың қалдық
Ал негігі құралдардың техникалық жағдайын сипаттайтын негігі көрсеткіш
2.3 Баланс активінің құрастырылу көздерінің құрамы мен құрылымының
Талдау жүргізушінің келесі әректі баланс активінің құрылу көздерін
Активтердің қорлану көздерін талдау кезінде меншікті және қарастырылған
Меншікті капиталдың көлемін анықтап қана қоймай, сонымен бірге
Ктс =Мк /Ак
Мұндағы: Ктс – тәуелсіздік коэффициенті;
Мк – меншікті капитал;
Ак – авансталған капитал.
Бұл коэффициенттің өсу кәсіпорынның қаржылық тәуелсіздігі жоғары екендігін
Тәуелсіздік коэффициентіне кері көрсеткіш болып табылатын қарастырылған капиталдың
Кт = Қк /Ак немесе Кт
Мұндағы: Кт − тәуелділік коэффициенті;
Қк − қатыстырылған капитал;
Ак − авансталған капитал;
Ктс – тәуелсіздік коэффициенті.
Бұл коэффициент авансталған капиталдың жалпы сомасындағы қарыздың үлесін
Бұнымен қатар, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын сипаттайтын меншікті капиталдың
Кқ = Мк / Қк
Мұндағы: Кқ– қаржыландыру коэффициенті;
Мк – меншікті капитал;
Қк – қарастырылған капитал.
Бұл коэффициент жоғары болған сайын, соғұрлым банктер мен
Кәсіпорынның тәуелсіздік дәрежесін сипаттайтын ең бір маңызды көрсеткіштердің
Кқт =  (Мм +Ұк ) /Ам
Мұндағы: Кқт – қаржылық тұрақтылық коэффициенті;
Ұк – ұзақ мерзімід міндеттемелер;
Ам – авансталған капитал;
Мм – меншікті капитал.
Бұл формуладан дербестік коэффициентімен салыстырғанда неғұрлым жұмсақ көрсеткіш
Сонымен қатар ұзақ мерзімді міндеттемелер меншікті капитал мен
Кұ/м =Ұм / (Мк + Ұм)
Мұндағы: Кұ/м – қарыз қаражаттарын ұзақ мерзіміді тарту
Ұм – ұзақ мерзімді міндеттемелер;
Мк – меншікті капитал,
ұзақ мерзіміді несиелер мен қарыздардың үлесін көреміз және
Меншікті капиталды талдау. Меншікті капиталды зерттегенде өзіндік айналым
Талдау кезінде меншікті айналым капиталының абсолюттік мөлшерін анықтаумен
Ол кәсіпорынның меншікті қаражаттарының қандай бөлігі, осы қаражаттарды
Кж = Ма.к / Мк
Мұндағы: Кж – жұмсау коэффициенті;
Ма.к – меншікті айналым капиталы;
Мк – меншікті капитал.
Кәсіпорынның таурлы- материалдық қорлары мен шығындарының қалыптасу көздерімен
Кк/қ = Мак /Қтм
Мұндағы: Кк/қ – тауарлы материалдық қорлардың қамтамасыз етілу
Мак – меншікті айналым капиталы;
Қтм – тауарлы- материалдық қор.
Қорыта келгенде, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының тек қана қаражат
Қатыстырылған капиталды талдау. Талдау жүргізу үшін қарыз қаражаттарының
Талдаушының келесі маңызды жұмысы – кәсіпорынның қаржылық жағдайын,
Қаржылық тұрақтылықтың абсолютті көрсеткіштері тауарлы- материалдық қорлардың, олардың
Тауарлы материалдық- қорлардың қалыптасу көздерін сипаттайтын үш негізгі
Меншікті айналым капиталының бар болуы. Бұл көрсеткіш меншікті
Ма.к = Мк – Ұа = Іб П
Мұндағы: Іб П – баланс пассивінің І бөлімі;
Мк – меншікті капитал;
Іб А – баланс активінің І бөлімі;
Ұа – ұзақ мерзімді актив.
Тауарлы- материалдық қорлардың меншікті және ұзақ мерзімді қарыздың
Ма.к/ұз = Мак + Ұам = Мак +
Мұндағы: Ұам – ұзақ мерзімді міндеттемелер;
Мак – меншікті айналым капиталы;
ІІб П – баланс пассивінің ІІ бөлімі.
3. Тауарлы- материалдық қорлардың
НК = Ма.к/ұз + Қнқ
Мұндағы: НК – негізгі көздер;
Қнқ – қысқа мерзімді несиелер мен қарыздар.
Ішкі талдау кезінде кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына төлеу қабілетсіздігі
Төлемеушіліктің жалпы мөлшері:
банктің қарызы бойынша уақыты өтіп кеткен борыштары;
жабдықтаушылардың есеп айырысу құжаттары бойынша өтіп кеткен борыш;
бюджетке салықты толық төлемеу;
басқа да төлемеу, соның ішінде еңбекақы да.
Төлемеушіліктің себептері:
меншікті айналым қаражатының жетіспеушілігі;
тауарлы- материалдық құндылықтардың жоспардан тыс қорлары;
сатып алушылар уақытнда төлемеген, тиеліп жіберілген тауарлар;
акцептен бас тарту себепті сатып алушылардың жауапты сақтауындағы
айналым қаражатын күрделі құрылысқа, жұмысшылардың алған қарыздары бойынша
Қаржылық шиеленісті азайту көздері:
уақытша бос меншікті қаражаттар;
қатыстырылған қаражатттар (қалыпты кредиторлық борыштың дебиторлық борыштан асып
айналым қаражатын уақытша толтыруға алынған банк несиелері және
Қаржылық шиеленісті азайтатын төлемейшілік пен қаржы көздерінің жалпы
2.4 Баланс өтімділігін талдау
Баланс өтімділігін талдау мәселесін қарастырар алдында, жалпы активтердің,
Өтімділіктің екі тұжырымдамасы белгілі. Бірінші тұжырымдама бойынша өтімділік:
Баланс өтімділігінің талдаудың мәні – активтегі өтімділік дәрежесі
Өтімділік дәрежесіне, яғни ақша қаражаттарына айналу жылдамдығына байланысты
А1. Ең өтімді активтер. Әлемдік тәжірибеде бұларға кәсіпорынның
А2. Тез өткізілетін активтер. Бұларға қысқа мерзімді дебиторлық
А3. Баяу өткізілетін активтер. Баланс активінің II бөлімінің
А4. Қиын өткізілетін активтер – баланс активінің I
П1. Неғұрлым тезірек төленуге тиісті міндеттемелер – бұларға
П2. Қысқа мерзімді міндеттемелер – қысқа мерзімді несиелер
П3. Ұзақ мерзімді міндеттемелер – ұзақ мерзімді несиелер
П4. Тұрақты міндеттемелер – пассивтің I бөлімінің “Меншікті
Қорытынды
Сонымен, Кәсіпорынның іс- әрекетін оперативті басқаруды қамтамасыз ету
Баланс – бухгалтерлік баланстың екі бөлімінен тұратын тәсілдегі
Актив:
Ұзақ мерзімді активтер
Қысқа мерзімді активтер
Пассив:
Меншікті капитал
Міндеттемелер
Бухгалтерлік баланс белгілі бір уақытта жасалып, қаражаттың жағдайы
Сонымен қатар баланс негізінде ұйымның қаржылық жағдайы, яғни
Шаруашылықты жүргізуші субьектілердің қызметінің жетістіктері басқару деңгейіне, қабылданған
Кәсіпорынның қаржы тұрақтылығын бағалау, объективті, ғылыми негізделген және
Кәсіпкердің мәселелері жобаны жасау мен оның тиімділігін талдаумен
Пайдаланылған әдебиеттер
Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Ө.Т., Жұмағалиева Ж.Т. «Кәсіпорынның қаржылық
Баймұханова С.Б., Балапанова Ә.Ж. «Бухгалтерлік есеп»
Назарова В.Л. «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп» Алматы
Құнтөлеуов А. «Бухгалтерлік есеп негіздері» Ақтөбе – 2002
Кеулімжаев Қ.К., Құдайбергенов Н.А. «Бухгалтерлік есеп теориясы және
Міржақыпова С.Т. «Банктегі бухгалтерлік есеп» Алматы – 2004
10