Мазмұны
Кіріспе 2
І. Құқықтық мемлекет 4
1.1 Құқықтық мемлекеттің пайда болуы 4
1.2 Құқықтық мемлекеттің негізгі сипаттаммасы 9
ІІ. Азаматтық қоғам 17
2.1 Азаматтық қоғамның тарихи-құқықтық ғылыми ойлардағы түсінігі 17
2.2. Азаматтық қоғам туралы түсініктің мазмұны 18
Қорытынды 24
Пайдаланылған әдебиеттер 26
Кіріспе
Қазақстандық жалпыұлттық идеяның негізгі астарында «Қазақстан кімнің мемлекеті:
Азаматтық қоғамның, құқықты мемлекеттің қайнар көзінде де осы
Азаматтық қоғамның даму тарихы Ежелгі Греция мен Римнен,
Азаматтық қоғамның бастапқы идеясы – адамдардың қоғамда бірлесе
І. Құқықтық мемлекет
1.1 Құқықтық мемлекеттің пайда болуы
Мемлекеттің өз жұмысын заң негізінде іске асыратын ұйым
Мемлекеттік билік құқықты мойындайды және бір мезгілде құқықпен
Мемлекеттің мақсаты, заттарды ерікті пайдалануға мүмкіндік жасап әр
Буржуазиялық революциялардың кезеңінде құқықтық мемлекет концепциясының дайындалуына прогрессивті
Спиноза демократиялық мемлекеттің теориялық негіздемесін жасауға қатысқан. Оның
Локк – құқықтық мемлекеттің жағдайындағы адам бостандығы, Локктың
Монтескье – құқықтық мемлекеттің құрылуын азаматтық қоғамдағы саяси
Кант – құқықтық мемлекет теориясының философиялық негізін жан-жақты
Құқықтық мемлекетте, заңды бұлжытпай орындау жолында күштеуге де
Канттың құқықтық мемлекет туралы концепциясы, саяси-құқықтық ойдың әрі
Құқықтық мемлекет идеялары орыстың саяси-құқықтық ойларында да кең
Құқықтық мемлекет орыс концепциясының бекігендігін қазан революциясына дейінгі
Шершеневич құқықтық мемлекет негізгі өлшемдерімен мынадай құрылу жолдарының
Бассыздықты көрсетеді, біреулерінің мүддесі екіншісінен бөлінеді және мемлекет
Егер жеке адамның инициативасы (ынтасы) кеңдікті тілесе, мемлекетке
Өкімет органдарының өз қимылдарымен жаңа тәртіптілік бұзылмау үшін,
а) жеке адамның бөлінбейтін құқығы;
ә) өкіметті бөлу принципі;
б) өкіметтің өзін-өзі құқықтық тежеулігі;
в) мемлекеттің өз үстінде тұрған құқыққа бағынушылығы.
Гессен құқықтық мемлекетті шығыстың саяси-құқықтық орнықты көзқарасына сүйеніп
Сонымен бірге Гессен құқықтық мемлекеттің мазмұндық жағына белгілі
Котляровский Канттың қарым-қатынастың және мемлекетпен жеке адамның бір-бірінің
Құқықтық мемлекеттің көп ғасырлық тәжірибесін, теориясы мен жұмысын,
1.2 Құқықтық мемлекеттің негізгі сипаттаммасы
Құқықтық мемлекет – көп өлшемді даму үстіндегі құбылыс.
Құқықтық мемлекет – бұл мемлекеттік билік қызметінің ұйымдасу
Құқықтық мемлекеттің экономикалық негізіне әртүрлі меншік формаларына, көп
Мемлекеттіліктің құқықтық бастамасы, тек өзін-өзі билегенінде, меншіктік бостандығында.
Құқықтық мемлекеттің әлеуметтік негізін құраушы өзін-өзі реттейтін азаматтық
Құқықтық мемлекет – бұл тәуелсіз мемлекет, ол өз
Мұндай мемлекет үстемдікті, бәріне бірдейлікті, биліктің толықтығын, ерекшелігін
Мемлекеттің саяси табиғаты оның тәуелсіздігінен анық көрінеді. Қоғамның
Енді құқықтық мемлекеттің негізгі белгілеріне көшейік:
Барлық, қоғам өмірінің аясындағы заң деңгейінің жоғарылығы. Құқық
Құқықтық мемлекеттің негізі – конституциясы. Онда мемлекеттік және
Жеке адамның құқығының шындығы, оның еркін дамуын қамтамасыз
Қазіргі демократиялық мемлекетте объективті құқық бостандығы, өзінің әр
3. Мемлекет пен адамның арасындағы жауапкершілік. Саяси өкіметті
Құқықтық мемлекеттің құрылуы мен қызметінің негізгі принциптеріне
Құқықтық мемлекеттің негізгі сипаттамасы осында. Онда мемлекеттік қоғамның
Құқықтық мемлекет – саяси ұйымның билігі, адамның, азаматтың
Құқықтық мемлекеттің негізгі екі принципі бар:
Адамның және азаматтың құқығын, бостандығын толық түрде қамтамасыз
Құқықтың көмегімен, мемлекеттік билікті біртіндеп байланыстыру, мемлекеттік бөлімдер
Бірінші принцип – Қазақстан Республикасы Конституциясының 1- бабында
Құқықтық ғылымға, қазіргі кезде, табиғи түрінде мойындалатыны азаматтық
Екінші негізгі принциптің – жүзеге асырылуы мынадай жолдарды
билікті заң шығару, атқару және сот органдарына бөлу,
Федерализм, көлденең бөлінген билікті, тағы да жоғарыдан төмен
Заңның үстемдігі (барлық конституциялық талаптарды қатаң сақтау арқылы
Мемлекет пен жеке адамның екі жаққа бірдей жауапкершілігі.
Жоғарыдағы көрсетілгеннен басқа, әртүрлі деңгейде оларға жағдайлар жасайтын
ІІ. Азаматтық қоғам
2.1 Азаматтық қоғамның тарихи-құқықтық ғылыми ойлардағы түсінігі
«Азаматтық қоғам» деген атауды, түсінікті Аристотель айтқан. Аристотель
Азаматтық қоғамның көне модельге қайтып оралуы, жаңа уақытта
«Азаматтық қоғамның түсінігі тек индивидтердің жиынтығы және олардың
«Құқықтық философиясы» еңбегінде ол, азаматтық қоғамның тарихы келісімділігін
Гегель азаматтық қоғамының еркіндігін мемлекетке қарсы қойып «саяси
Азаматтық қоғамның мемлекетпен қатынасындағы еркіндігін мойындамау, оның әлеуметтік
2.2. Азаматтық қоғам туралы түсініктің мазмұны
Адам баласы қоғамында, әртүрлі мүдделермен өмір сүретін орталар
Азаматтық қоғам – жеке адамдардың сұранымдары мен мүдделерінің
Көптеген институттар бір мезгілде, азаматтық қоғамның және мемлекеттің
Саяси партиялар жекелеген азаматтардың, әлеуметтік топтардың көп салалы
Азаматтық қоғамның сипаты даму деңгейі және нысаны, мемлекеттің
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев өзінің «Қазақстанның болашағы –
Азаматтық қоғамның басты қозғаушы күші, субъектісі өзіне тән
Тарихи тұрғыдан алғанда азаматтық қоғам – мемлекеттен әлдеқайда
Демократиялық қоғамда азаматтық қоғам мен мемлекет бірін-бірі қуаттайды,
Азаматтық қоғамның өмір сүруінің негізгі шарттары:
оның мүшелерінің нақты меншік иесі болуы, ол меншікті
Қоғамда көп түрлі әлеуметтік құрылымның және соған сәйкес
Адамдардың әлеуметтік зерделік даму дәрежесінің жоғарылылығы.
Азаматтық қоғамның негізгі функциялары:
Азаматтардың мүдделері мен игілік-қазыналарының қорғалуын қамтамасыз ету, олардың
Қоғамдағы мүсәпірлер мен кембағалдардың күнкөрісіне азды-көпті қамқорлық жасау.
Түрлі партиялар мен қозғалыстар, ұйымдар арқылы мемлекет саясатына
Азаматтық қоғамның құрылымы (дәстүрлік жағдайда құрылған) адамға жақын
Азаматтық қоғам – адам тіршілік болмыстағы жағдайларын, тұлғалар
Азаматтық қоғамның негіздері:
Экономикалық:
- көп укладты құрылымды экономика;
- меншіктің сан алуан түрлері;
- реттелінетін нарықтық қатынастар;
Саяси:
- билік өкілеттіктерін орталықтандырмау;
- биліктің бөлінісі;
- саяси плюрализм;
- азаматтардың мемлекет және қоғам істеріне еркін араласуы;
- заңның басымдылығы және оның алдында бәрінің тең
Рухани:
- бір идеология мен дүниетаным монополиясының болмауы, ар-ождан
- өркениеттілік, шарықтаған, руханилық пен ізгілік.
Азаматтық қоғамның тәндік белгілері:
- қоғамдық өндіріс құралдарына ерікті түрде қожалық етушілердің
- демократияның өркендеп жетілгендігі, кеңінен таралғандығы;
- азаматтардың құқықтық қорғалуы;
- азаматтардың мәдениеті белгілі деңгейге жетуі.
Жалпы айтқанда, азаматтық қоғам, иституттарын бөліп алып жеке
Азаматтық қоғамның негізгі бағалылығы, айтылып өткендей – адам
Қорытынды
Саяси өмірде азаматтық қоғам барлық азаматтарға мемлекеттік және
- Ұлттық-этникалық, саяси, діни, жастық, жыныстық белгілері бойынша
- Жеке адам азаматтың абыройы болып саналатын пәтер-үйі
- Адам өз көзқарасы мен рухани мүдделерін өзі
- Азаматтық құқықтар сот органдары мен қоғамдық ұйымдар
Азаматтық қоғам материалдық, мәдени жоғары дамыған шақта құқықтық
Құқықтық мемлекет жоғары өкіметтің қаулы-қарарларымен кіргізілмейді. Ол үшін
Пайдаланылған әдебиеттер
Нормативті-құқықтық актілер.
Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995ж. толықтырулар мен өзгерістер енгізілген
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі 01.07.1999ж. А., «Жеті жарғы»
Қазақстан Республикасының Азаматтық Процестік Кодексі 13.07.1999ж. А., «Юрист»
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Процестік Кодексі 13.12.97ж. №206-1 (өзгерістер
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. (Қазақстан Республикасының заңдарына №
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне түсініктеме. Баспа «Жеті жарғы»
Арнайы әдебиеттер:
Т.Ағдарбеков Құқық және мемлекет теориясы. – Қарағанды. Болашақ-баспа,
Основы государства и права. Под ред. Сапаргалиева Г.А.,
Комаров С.А., Малько А.В. Теория государства и права.
Козлихин И.Ю. Идея правового государства: история и современность.
Малько А.В. Правовое государство. //Правоведение. 1997. № 3
Мартышин О.В. Несколько тезисов о перспективах правового государства
Нерсесянц В.С. Общая теория права и государства. –
Маркс.К., Энгельс Ф. Сочинения.
Локк Д. Избр. Философские произведения. Т.2 М., 1960.
Монтескье Ш. Избр. Произведения М.,. 1955. С.289.
Кант И. ТА. Ч.П. С.233
Гегель. Философия права. М., 1990. С.95.
27