ЕКІБАСТҰЗ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ЖЫЛУ ЭЛЕКТР
ОРТАЛЫҒЫНЫҢ 500 МВТ БЛОКТАРЫН ЖОБАЛАУ.
КІРІСПЕ....................................................................................................................3
1.ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1.Зерттеу объектісі ретіндегі кәсіпорын сипаттамасы......................................6
1.2.ҚС-ҚҚ-50 қазандық агрегатының құрылымын сипаттау............................10
1.3.Қазандық-Е-50/14 қазандық агрегатының құрылымын сипаттау...............15
2. ТЕХНИКА ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯ
2.1. Қазандық агрегатын пайдаланғандағы техника қауіпсіздігін қамтамасыз ету............................................................................................................................20
2.2.Қазандық агрегатының жануы.......................................................................23
2.3.Қазандық агрегатының тоқтауы.....................................................................25
2.4.Шаң дайындау жүйесінің жұмысына сипаттама..........................................26
2.5.Өрт қауіпсіздігінің нұсқауламасы.................................................................29
2.6.Еңбекті қорғау..................................................................................................35
2.7.Су қоймасының қалпы және гидравликалық пен гидротехникалық сипаттамасы...........................................................................................................38
2.8. Атмосфераға шығарылатын зиянды заттар.................................................43
3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ.
КІРІСПЕ
Қазіргі уақытта Қазақстан өнеркәсібінің қарқынының дамуына байланысты электр энергиясы
Премьер-министр Д. Ахметовтың қолдауымен Қазақстан Республикасыда жаңа Екібастуз ауданындағы
Қазіргі кезде Екібастуз ауданында жалпы қуаттары сәйкес 4000МВт, 1000МВт
Берілген дипломдық жобаның мақсаты – Екібастұз қаласындағы электр энергиясының
1. ТехнологиЯЛЫҚ БӨЛІМ.
1.1.Зерттеу объектісі ретіндегі кәсіпорын сипаттамасы.
Өскемен ЖЭО Ертіс және Үлбі өзендерінің оң жағалауында қаланың
«Казцинк» АҚ Ертіс өзенінің оң жағалауында орналасқан қаланың тұрғын
Кәсіпорын қуаттылығы:
-электрлік – 241,5 МВт;
-жылу – 1050,9 Гкал/сағ.
Өскемен «Казцинк» АҚ график бойынша жұмыс істейді. Максималды жүктеме
1.2. ҚС-ҚҚ-50 қазандық агрегатының құрылымын сипаттау.
Су қыздырғыш тура ағынды қазандықтың ҚС-ҚҚ-50 түрі, жылу өнімділігі
Бұл қазандықтың жылу өнімділігі – 50 ГКал/сағ.
1.Қысымы – 10 - 25кг*с/см².
2.Судың қазандыққа кіргендегі температурасы – 70ºС.
3.Судың қазандықтан шыққандағы температурасы – 150ºС.
4. Су шығыны – 625 м³/сағ.
5. Гидравликалық кедергі – 7 кг*с/сағ.
6. Отынның есептік шығыны – 8,8 т/сағ.
7. Қажетті газдың температурасы – 90 – 170ºС.
8. Пайдалы әсер коэффициенті – 85,2 %.
Қазандықтың оттық камерасы-Г - тәрізді экранды блоктан құралған горизонтальды,
Көмір кесегінің көлемі 50мм - ден аспау қажет. Оттық
Оттық рамасы көлденең балкаға жалғанған және шинаның тығыздалған шекарасына
Ошақтың жоғарғы бөлігінде орналасқан әуе торабы пневматикалық шашыратқышқа ауаны
ПШ – 600 техникалық сипаттамасы.
1. Жұмысшының ені – 600мм.
2. Көмір өнімділігі – 5200 кг/сағ.
3. Ротордың айналымы – 470, 660, 910 айн/мин.
4. Қоректендіргіштің жылдамдығын реттейтін сатылар саны – 20.
5. Электр қозғалтқыш – ЧАХ – 8086 түрі.
6. Қуаты – 1,1 кВт.
7. Айналым саны – 930 айн/мин.
Оттық жетек доңғалақ төсем жетегіне арналған.
ОЖ – 3000 - ның негізгі техникалық мәліметтері.
1. Біліктен шыққандағы номиналы.
2.1 жылдамдығының берілу саны - 18400.
2 жылдамдығының берілу саны – 7530.
3. Электр қозғалтқыш – 152/12 – 8 – 6
Қуаты – 1, 2,5, 3, 4 кВт.
Айналым саны – 460, 700, 920, 1420 айн/мин.
4. Жетектің салмағы – 930 кг.
Газ арнасынан өту екі Г – тәрізді панельден және
Рамада механикалық оттық және оттық камерада экранды панель орналасқан.
Жүйесі келесі жағдайда қызмет етеді: оттықтан шыққан тозаң ауақыздырғышпен
Тартымды үрлеу құрылғысының сипаттамасы:
ДН – 24 үрлеу сорғышы:
1. Өнімділігі – 210/168 мың. м / сағ;
2. 100 С газ температрурасы жалпы қысымы түтін
3. Жоғарғы пайдалы әсер коэффициенті – 82 %;
4. Тұтынылатын қуат – 270/138 кВт;
5. Айналым саны – 750/600 айналым/ минут;
6. Қажетті ең жоғары айналым саны -
7. Қажетті ең жоғары газдың температурасы – 200
8. Қозғалтқыштың айналу бағыты оң жақтан солға;
9. Электр қозғалтқыштың түрі – ДАЗО 2 - 16
3. Негізгі техникалық сипаттамасы және мәлімет.
Түтін сорғыш Өлшем
бірлігі ТС - 24 ТС – 15,5
Қазандық
Өнімділігі
Жалпы қысымы
Айналым саны
Электр қозғалтқыш
Кернеуі
Тоқ күші
Қуаты
Айналым саны
Үрлеу желдеткіші
Қазандық
Өнімділігі
Жалпы қысымы
Айналым саны
Электр қозғалтқыш
Кернеуі
Тоқ күші
Қуаты
Айналым саны
Параметрлер
Қазандық
Өнімділігі
Жалпы қысымы
Айналым саны
Электр қозғалтқыш
Кернеуі
Тоқ күші
Қуаты
Айналым саны
Балғалы диірмен.
Түрі ММТ – 1000/950/980.
Өнімділігі – 6,6 т/ сағат.
Диаметрі – 1000 мм.
Сыртқы ұзындығы – 950 мм.
Айналым саны - 980 айналым / минут.
Мөлшері – 32 дана.
Электр қозғалтқыш түрі – АО – 3 – 315
Айналым саны – 1000 айналым / минут.
Қуаты – 110 кВт.
Кернеуі -380 В.
Бағыттағыш аппараттар (БА) - түтін сорғыштың өнімділігін реттейтін
Тартымды үрлеу қазандық машинасы ҚС – ҚҚ – 50
а) Қазандық агрегатына ауаны беретін үрлеу желдеткішті сорғыш ҮЖС
б) Температурасы 200 С дейінгі қазандық агрегатынан газдың
в) Газдың түтінін қосымша тазалайтын түтін сорғыштың рециркуляциясы ТС
Артқа қайырылған қалақшадан бір жақты сорудан тұратын білікті тартым
- Жұмысшы доңғалағы балқытып біріктіру арқылы машинамен жұмыс істейді;
- Бағыттағыш аппараттар қораптан, бұралатын сақинадан, ағыстатқыштан, қалақшадан,
- Майлық қораптың екі жарты бөлігінен, қақпақтың екі жарты
- Муфтаны қоршауы машинаның айналу бөліктерін қоршауға арналған беттен
1.3.Қазандық-Е-50/14 қазандық агрегатының құрылымын сипаттау.
“Энергомаш” Белгород заводының номиналды өнімділігі 50 т/сағ бу реттегіш
П-тәрізді қазандық агрегаты екі барабанды, табиғи айналымды және екі
Алғышепті, артқы экрандар құбырының төменгі жағында май құйғыш орналасқан.
Төрт тозаң көмірлі турбулентті жанарғы көмегімен отын оттыққа
Түтін сорғыш рециркуляциясы.
Түрі-ДН-10.
Өнімділігі -19,6 мың. м³/сағ.
Минутына айналу саны -1500 айн/мин.
Арыны - 221кг*с/см²
Тұтынылатын қуаты -14,4кВт.
Электр қозғалтқыш түрі -4А-18 Ом-4.
Үрлеу желдеткіші.
Түрі-ВДН-17.
Минутына айналу саны-1000 айн/мин.
Өнімділігі – 73 мың. м³/сағ.
Арыны - 450кг*с/см²
Тұтынылатын қуаты-108кВт.
Жұмысшы доңғалақтың диаметрі-1700мм.
Ауаның рұқсат етілетін жоғары температурасы-30 ºС.
Электр қозғалтқыш түрі-АОЗ-355-6/3.
Электр қозғалтқыш қуаты-160кВт.
Кернеуі-380В.
Түтін сорғыш.
Түрі-Д-15,5.
Минутына айналу саны-970 айн/мин.
Өнімділігі – 90 мың. м³/сағ.
Арыны – 410 кг*с/см²
Тұтынылатын қуаты-159 кВт.
Электр қозғалтқыш түрі-АОЗ-355-6У3.
Кернеуі-380В.
Көмір шикізатымен қоректендіргіш-қазандық №2, №3 КШҚ №1
Қазандық №2, №3 КШҚ №2 КЦ2-500-180-41-У2 түрі
Қазандық №4 КШҚ №1 және қазандық №5
ҚШҚ қозғалтқышта келесі электрқозғалтқыш түрлері орналасқан:
Қазандық №2 КШҚ №1,2 және қазандық №3
Қуаты -1,2 кВт.
Минутына айналу саны – 500-1500 айн/мин.
Кернеуі -220 В.
Тоғы – 6,7 А.
Қазандық №3 КШҚ №2 және ПБ-52-92 түрі редуктормен жабдықталған.
Қуаты -2,4 кВт.
Минутына айналу саны – 500-1500 айн/мин.
Кернеуі -220 В.
Тоғы – 13,2 А.
Қазандық №4 КШҚ №1,2 және П-4 ОМ түрі редуктормен
Қуаты -6,1 кВт.
Минутына айналу саны – 500-1500 айн/мин.
Кернеуі -220 В.
Тоғы – 35 А.
Қазандық №5 КШҚ №1,2 2ПБ-132 М түрі редуктормен
Қуаты -2,4 кВт.
Минутына айналу саны – 500-1500 айн/мин.
Кернеуі -220 В.
Тоғы – 13,2 А.
Қоректендіргіш электрсорғышы.
Түрі – ЦНСГ – 60-231.
Өнімділігі – 60 мың. м³/сағ.
Арыны - 231кг*с/см²
Айналым жылдамдығы – 2950 айн/мин.
Тұтынылатын қуаты – 75 кВт.
Электр қозғалтқыш түрі – А2 -82 – 2 -
Кернеуі -220/380 В.
Оттық камерасының блоктары.
Қазандықтың оттық камерасы төрт бурыштың және еш жазықтық блоктардан
Үзіліссіз жэне айналмалы үрлеу.
Қазандық 12 буландырғыш айналым контуры: үш алғышепті, үш артқы,
Барабан жүйесіне барабаннан тұратын құралымы, екі жылжымалы тірегі және
Қазандық шоқтары.
Қазандық шоғы ішкі диаметрі 792мм және қабырға қалыңдығы 20мм
Су экономайзері ауаны қыздыратын екі сатыдан тұрады. Бірінші сатысы
Қазандықтағы түтікті ауа қыздырғыш негізгі бөлікті алады. Екі сатылы
Қазандық агрегаты төрт турбулентті жанарғы құрылғылармен жабдықталған, ол оттықтың
Жалғауыш құбырлар-диаметрі 102мм болатын су бергіш және бу бөлгіш
Оттықтың жоғарғы бөлігінде үш жарылғыш клапандары орналасқан. Біреуі қабырғаның
Қазандықтың қаптамасы монолитті, каркасты, үш қабатты.
Бірінші қабаты-шамотобетон-60мм.
Екінші қабаты-диатомобетон-50мм.
Үшінші қабаты-минералмақталы бұйымды.
Қазандық қаптамасының сыртқы сеткасының қалыңдығы 20мм болатын шкатуркаланған. Қаптама
Қазандық-Е-50/14 қазандық агрегатының құрылымы төмендегідей:
-Таза өнімділігі 50т/сағ;
-Будың абсолютті қысымы 14кг*с/см²;
-Қаныққан будың температурасы 194ºС;
-Қоректік судың температурасы 104 ºС;
-Шыққан газдың температурасы 127 ºС;
-Экранның қыздыру бетінің ауданы 894м²;
-Қазандықтағы судың көлемі 22м²;
-Қазандықтағы будың көлемі 8м²;
-Отынның шығыны Qн=5230-6002кг;
-Қазандықтың брутто пайдалы әсер коэффициенті 99.96 пайыз;
-Қажетті ең төменгі бу өнімділігі 35т/сағ;
-Оттықтың ені 5600мм,
-Оттықтың тереңдігі 5000мм;
-Бірінші сатыда қазандықтағы судың қажетті ең жоғарғы тұз мөлшері
-Екінші сатыда қазандық буының ең жоғарғы тұз мөлшері 10000мг/кг;
-Үзіліссіз үрлеудің қажетті ең төменгі өлшемі 2 пайыз;
-Оттықтан шыққан газдың температурасы 970 ºС;
-Қазандық шоғырынан шыққан газдың температурасы 8м².
2.2Экономайзердің екінші сатысы.
2.2.1 Қыздыру бетінің ауданы-112м².
2.2.2 Эокономайзерге кіргендегі қоректік судың температурасы 133 ºС.
2.2.3Эокономайзерден шыққан қоректік судың температурасы 183 ºС.
2.2.4 Кірген газдың температурасы 642 ºС.
2.2.5 Шыққан газдың температурасы 472 ºС.
2.3Ауа қыздырғыштың екінші сатысы.
2.3.1 Қыздыру бетінің ауданы-950м².
2.3.2 Кірген ауаның температурасы 172 ºС.
2.3.3 Шыққан ауаның температурасы 334 ºС.
2.3.4 Кірген газдың температурасы 472 ºС.
2.3.5 Шыққан газдың температурасы 349 ºС.
2.4 Экономайзердің бірінші сатысы.
2.4.1 Қыздыру бетінің ауданы-378м².
2.4.2 Эокономайзерге кіргендегі қоректік судың температурасы 104 ºС.
2.4.3 Эокономайзерден шыққан қоректік судың температурасы 134 ºС.
2.4.4 Кірген газдың температурасы 349 ºС.
2.2.5 Шыққан газдың температурасы 235 ºС.
2.5 Ауа қыздырғыштың екінші сатысы.
2.5.1 Қыздыру бетінің ауданы-1632м².
2.5.2 Кірген ауаның температурасы 30 ºС.
2.5.3 Шыққан ауаның температурасы 172 ºС.
2.5.4 Кірген газдың температурасы 235 ºС.
2.5.5 Шыққан газдың температурасы 127 ºС.
2.6 Отын.
2.6.1 Кузнец бассейнінің көмір маркасы ДСШ және ГСШ жобада
2.6.2. Жылу шығару қабілеті – 4650 ккал / кг.
2.6.3. Ұшу шығыны – 44 %.
2.6.4. Көміртегі мөлшері – С = 70,4 %.
2.6.5. Оттегі мөлшері – О2 = 22,03 %.
2.6.6. Суттегі мөлшері – НО =5,7 %.
2.6.7. Күкірттегі мөлшері – S = 0,25 - 03
2.6.8. Азот мөлшері – Н = 1,41 %.
2.6.9. Ылғал мөлшері – W = 14-18 %.
2.6.10. Күл мөлшері – А = 22 %.
2. ТЕХНИКА ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯ
2.1. Жалпы қауіпсіздік ережелері.
Осы мамандықтағы жұмысқа 18 толған , медициналық тексеруден өткен,
Жұмысқа қабылдау алдында жұмысшы келесі рәсімді өтеді:
- техника қауіпсіздік координатормен өткізілетін кіріспе деректемесін;
- бөлімше бастығымен өткізілетін жұмыс орында бастапқы деректемесін.
Жұмыс орынында оқыту және жұмысшының уақытша ауыстыру үшін бұйрық
Электр тогынан сақтану үшін үзілген сымға, электрі күшті қондырғыға
- айналатын және қозғалатын машиналар мен механизмдер;
- жұмыс орнында ауа шаңдылығы жоғары болғанда;
- жұмыс орнында ауаның температурасы жоғары немесе төмен болғанда;
- қазандық оттығының қызмет етуі кезінде көп мөлшерде сәуле
- жұмыс орнында шу деңгейінің жоғарылауында пайда болады.
Осы қауіпті және зиянды фактордан қорғану үшін келесілерді орындау
- айналатын механизммен жұмыс жасағанда арнайы киімнің артық бөлігінің
- ауа температурасы 33ºС жоғары болатын жұмыс орнында ауаны
- шу деңгейі жоғары болса, қарсы қорғану шараларын орындау;
- ауасы шаң жерде жұмыс жасағанда шаңды жоятын рестератормен
Сәуленің жылу шығаруы жоғарғы жерде арнайы қорғағыш жабық көзілдірікпен,
Жоғары машинистке арнайы қорғағыш киімдер беріледі:
- костюм (12 айға);
- қолғап (1 айға);
- көзілдірік;
- қорғағыш дулыға (2 жылға).
Қондырғыны тексергеннен кейін жөндеу персоналының жұмыс жасауына рұқсат етіледі.
Тексеру уақытында төмендегілерді орындау қажет:
- тек қана электр цехтің персоналы шамды ауыстыру және
- суды құйғанда арнайы диэлектрлі қолғаппен реттеу.
Қондырғының апаттық тоқтатылуы өшіп тұрғанда қорғағыш құрылғысы өшіп тұрғанда
Мазут сымын, трассаның сыртын тексергенде жоғары машинисттің міндеті:
- арнайы жолдың оң жағымен жүруі;
- транспорт сигналына мән беру және жол тәртібін сақтау;
- қозғалып келе жатқан транспорт алдымен жолдан жүгірмеу;
- жолға тұрмау;
- қауіпті шекараға кірмеуі қажет.
Қазандықты іске қоспас бұрын жақсылап тексерілуі қажет. Тексеру уақытында
Тексеру жүргізу:
а) Оттықты, газ арнасын, барлық қыздыру беттерін тексеру, жұмыс
б) Қазандық агрегатының изоляциясы мен қаптамасын тексеру;
в) Жарылғыш клапандардың тығыздалып жабылуын тексеру;
г) Лазды жабар алдында оттықта, газ арнасында адамның болмауына
д) Реттеуіш арматуралардың барлық бітеуіш арматуралардың оңай жабылуын
е) Қазандық жұмысының жағдайының және қосымша қондырғыларын жұмысқа дайындау;
ж) Қазандық агрегаты механизмінің электр сұлбалары жинап, іске қосып,
Құрғатқыш және үрлеуіш желісіндегі барлық шұраларды жабу, қазандық барабанындағы
Экономайзер барабанының рециркуляциялау линиясы қазандыққа су енгізу уақытында жабық
2.2.Қазандық агрегатының жануы.
Қазандықтың жануы алдында түтін сорғыш пен үрлеу реттеуішін қосып,
Бүріккіш алдында будың қысымы мазуттың қысымынан 2-3кг/см² жоғары болады.
Қазандықты құрғату алдында барабан қабырғасының температурасын өлшейтін құралдарды іске
Қазандықтағы бу магистраліне қосқаннан кейін жұмысқа дайындауда, сонымен қатар
Жұмыс уақытында қазандық агрегатының міндеті:
1. Қазандық барабанындағы судың деңгейін бақылау.
Автоматты қоректендіргіштің санына қарамай, бірінші ауысымда 3 рет құралдың
2. Будың қысымын қадағалау:
Бірінші ауысымдағы персонал екінші ауысымдағы персоналмен ауысқанда монометр көрсеткішін
3. Ыстық ауаның температурасын, газдың температурасын, диірмендер мен жанарғылар
Оттықтың тәртібі бойынша екі шаңсорғыш жүйесін іске қосу арқылы
4. Тартымды үрлеу машиналарының және ұсақтағышының жұмысын тексеру, электр
2.3.Қазандық агрегатының тоқтауы.
1.Қазандық агрегатын ұзақ уақытқа тоқтатуда алдымен көмір шикізаты бункеріндегі
2. Тоқтату алдында 1-2 мазутты бүріккішті қосып, көмірді өндіргеннен
3. 10 сағаттан кейін қазандық барабанындағы қысым төмендегенде қазандық
4. Су қазандықта 90ºС төмен температурада және тоқтатылғаннан 24
Қыс мезгіліндегі қазандықтың жұмыс жасау ерекшеліктері.
Қыста қондырғының жұмыс жасауы ерекше сипаттамада болады және дұрыс
а) екінші ауысым қызметкерімен ауысқанда қызмет ететін ортаның температурасы
б) жылыту қондырғысының жұмысын тексеру.
в) егер терезе шынысы сынып немесе түсіп қалса, тез
г) температурасын бақылау және қатпау үшін қажетті шараларды орындау.
Сыртқы ауа температурасын өлшеуде -33ºС төмен болса:
а) қазандық желісінде құрғатқыш, импульсті жылытқыш орналастыру.
б) қондырғыдағы салқындатылған су шығынын тексеру және жоғарылату.
в) апаттық жағдайда ғана жылыту жүйесін өшіру
Іске қосуға және жұмысқа дайындау.
1. Бөліктерінде басқа заттың болмауына көз жеткізу.
2. Тексеру а) Қатты жалғанған түтін сорғыштың сыртқы жағдайын;
б) Қораптағы майдың деңгейін;
в) Жыланды арқылы судың циркуляциясын.
3. «Жабық» түрдегі бағытталған аппаратты орналастыру.
4.Нұсқауға сәйкес электр қозғалтқышты іске қосу.
5. Түтін сорғыш жұмысының қалыпты жағдайына көз жеткізу.
6.Келесілерге тиым салынады:
а) 30ºС төмен температурамен түтін сорғышты іске қосу.
б) Түтін сорғышты бағыттайтын аппараттың ашық күйінде іске қосу;
в) Көрсетілген майдың деңгейінен төменгі маймен түтін сорғыштың жұмыс
Түтін сорғышты тоқтату:
1. Жабық күйдегі бағыттайтын аппаратты орналастыру.
2. Түтін сорғыштың электр қозғалтқышын тоқтату.
3. Түтін сорғыштың сулы салқындатуын тоқтату.
2.4.Шаң дайындау жүйесінің жұмысына сипаттама.
Шаң дайындау қондырғысын іске қоспас бұрын:
- Шаң дайындау жүйесін тексеру;
- Диірменнің қорабында және көмір шикізатымен қоректендіргіштегі
тығыз жабылуын тексеру.
Шаң дайындау қондырғысын іске қосар алдында жөндеуден өтсе немесе
Шаң дайындау жүйесін іске қосу.
Ұнтақтағыш пен диірмен қорабындағы жану көзіне және шаңның шөгуіне
- Диірменге су беру.
- Диірменге су беруді тоқтату.
Диірменді іске қосу, амперметр көрсеткіші бойынша қалыпты жұмысын бақылау.
Шаң дайындау жүйесіне ыстық ауаны беру.
Шаң дайындау жүйесін 110-115ºС дейін қыздыру.
Көмір шикізатымен қоректендіргішті іске қосу, диірмендегі қозғалтқыш ампері жоғарлауын,
Ауадағы шаң қоспасының қазандық оттығында қалыпты тұтану мен жануына
Жұмыс уақытындағы бақылау.
Шаң дайындау қондырғысын пайдалануда келесілерді бақылау қажет:
а) диірменге отынның үзіліссіз берілуін;
ә) диірменен шыққан ауаның температурасының 130ºС жоғарламауын;
б) қондырғының барлық элементтері тығыздығының және оқшауламасының жағдайын;
в) шаң дайындау жүйесінде жану көзінің болмауын;
г) қыздыру дәрежесін;
д) көмір шикізатымен қоректендіргіштегі майдың деңгейінің жоғарламауын қадағалау.
Қазандық агрегатын жөндеуде немесе уақытша тоқтатылу алдында ішіндегі көмір
Шаң дайындау жүйесінің тоқтатылу жоспары.
Шаң дайындау жүйесін жөндеуде немесе ұзақ уақытқа тоқтату үшін
а) отын бункеріндегі көмір толығымен қалдықсыз жанып, толықтай шығарылуы
ә) көмір шикізатымен қоректендіргішті ажырату;
б) диірменге су берілу;
в) көмір шикізатымен қоректендіргіш алдындағы көмір шикізаты бункерінің
г) диірмен арқылы өтетін ыстық ауаның шығынын 20 пайызға
д) шаң дайындау жүйесіне ауа мен су берілуін тоқтату;
ж) диірменнің электр қозғалтқышын өшіру;
з) қазандық оттығынан ажыратып, шаң дайындау жүйесін өшіру;
Шаң дайындау жүйесінің аппаттық тоқтатылуы.
Диірменді және көмір шикізатымен қоректендіргішті тоқтату.
Диірменге ауаның берілуін тоқтату.
Диірменде және ұнтақтағышта қалған отты сумен өшіру.желісін тазалықта ұстау
Шаң дайындау жүйесінің кез – келген жерінен ауа шығып
Барлық қазандық жабдықтарын іске қосу талаптары:
*Машинада басқа заттың болмауын, май көрсеткішіне май деңгейінің сәйкестігін,
*жүріс бөлігіне термометрді орнату;
*білікті бағыттайтын аппарат тұрғанда жыланды құбырында судың берілуін қадағалап
* бағыттайтын аппарат өшіп тұрғанда электр қозғалтқышын іске қосу;
* Қосымша тағы да іске қосу жағдайда 5 минуттан
* Машинаны қосарда дыбыс пен вибрация болмауына көз жеткізу,
Машина арқылы өтетін газдың температурасын бақылау.
Аппаттық жағдайдағы тоқтату.
Келесі жағдайда қондырғыны тоқтату қажет:
- қондырғыда дыбыс пайда болған жағдайда;
- температура тез жоғарылағанда;
- электр қозғалтқышта түтін немесе өрт пайда болған кезде.
3) қондырғыны пайдалануының нұсқауын білуі қажет.
2.5.Өрт қауіпсіздігінің нұсқауламасы.
Өнеркәсіп орындарын, ұйымдарын өрт жағдайындағы қауіпсіздікпен қамтамасыз ету өнеркәсіп
Өнеркәсіп жетекшісінің міндеті:
а) инженер – техник жұмысшымен басқа саладағы жұмысшымен жалпы
б) өнеркәсіпте өртке қарсы нұсқаулама өткізуді ұйымдастыру (айына 1
в) өнеркәсіп орындарында, қосымша өндіріс орындарда қатаң өртке қарсы
Жұмыс біткеннен кейін әрбір жұмысшы өз жұмыс орнын тексерумен
Жұмысшылар мен жұмыскер өнеркәсіп орынның қауіпсіздік ережесін білу мақсатында
Әрбір қызметкер ғимаратта электрды пайдалану жағдайына жауап беретін
- Электр қыздырғыш қондырғыны кіре беріске қарама – қарсы
- Құрылыс құралым, жиһаздар және жанғыш материалдар мен электр
- Ашық қыздырғыш элементті берілген қондырғыда қолдануға болмайды;
- Елу адам сиятын мәжіліс залда, айналасындағы басқа
Жанғыш материалдарды архивті ғимараттың, кітапхананың және басқа да ғимараттың
Электр қозғалтқыш, басқару аппараттары іске қосуын реттеу, тексеру, өлшеуші
Тоқ өткізілетін бөліктер, тарату құрылғылары, өлшейтін құралдар, сақтандырғыш қондырғылар,
Электр қондырғыны пайдалануда төмендегілерге тиым салынады:
- өнеркәсіп нұсқауына сәйкес келмейтін құралдар мен электр аппараттарын
- бүлінген шаппа қосқыштарды, басқа да электр қондырғының бұйымын
- электр лампаларын және жарық шамдарды қағазбен, шүберекпен және
- жанбайтын материалдардан жасалған төсемсіз электр плиткасын, электр шәйнегін
- техникалық нұсқаудағы құралдан басқа радиондық теледидардың және электр
Өрт пайда болған кезде цехтың әкімшілігі мен ерікті өрт
Өрт және қондырғының жанып жатқанын байқағанда әрбір қызмет ететін
- Тез арада мемлекеттік өрт сөндіру қызметіне телефон шалып,
- Адам қауіпсіздігін сақтап қалу, өртті сөндіру және бағалы
Сол кездегі өнекәсіп жетекшісінің міндеті:
- Жоғары басшылыққа, диспетчерге, кезекші жауапты қызметкерге хабарлау;
- Адам өміріне қауіп – қатер төнсе, барлық күшімен
- Өрттен қорғаудың автоматты жүйесінің жұмысын іске қосылуын тексеру;
- Өрттен қорғау жүйесінен басқа электр энергиясын қажет болғандаөшіру,
- Ғимараттың апаттық желдеткішін тоқтату;
- Өрт сөндіру кезінде бағалы материалды қорғауды да ұйымдастыру.
Ерікті өрт қауіпсіздігінің бірлестігінің басшысының міндеттері:
а) Өрт пайда болғанда көмекке шақырылуын тексеру.
б) Өнеркәсіп басшылығына өртті хабарлау.
в) Өртті сөндіру автоматтық жүйенің жұмысының іске қосылуын тексеру.
г) Өрт сөндіруге қатыспайтын жұмысшы мен қызметкерді бөлмеден шығару.
Обьектінің құрылымына, шамасына және жергілікті ерекшелігіне байланысты ерікті өрт
Ерікті өрт сөндіру бірлестігінің басшысы және олардың орынбасарлары мен
Ерікті өрт сөндіру бірлестігіне келесі міндеттер жүктеледі:
- обьектінің өртке қарама – қарсы жұмыс тәртібінің сақталуы
- өрт пайда болған кезде тез арада өрт сөндіру
- өрт сөндіру құрамының жағдайын және жұмысқа дайындығын қадағалау.
- Обьектінің, цехтың, күзет шекарасының өртті сөндіруге дайындықтырын үнемі
- Ерікті өрт сөндіру бірлестігінің мүшелерін оқыту, табельдегі міндеттері
- Барлық өртке қарсы жұмыс тәртібінің бұзылуын үнемі өнеркәсіптің
- Жұмыс орынының өртке қарсы жұмыс тәртібінің нұсқауы, нормасы
- Табельдегі міндеттерді білу және қатаң түрде орындау, өрт
- Ерікті өрт сөндіру бірлестігінің мүшесіне жүктелетін міндеттерін, басшының
Тозаң дайындағышты және қазандық қондырғысын пайдаланатын, жөндеу жұмыстарын жүргізетін
Көмір шаң тозаң дайындағыштың өз бетімен жануының қауіптілігі оның
Өлшенген көмірдің тозаңы ауада жарылу қауіптілігі бар қоспа болып
Шаңды дайындаудағы инертті газ бен ауадағы бу оттегі көлемін
Шаңның құрамында оттегі көлемі 3 пайыздан көп болса,
Диірменге көп мөлшерде отынның берілуі мен шаң тозаң жүйесін
Оттық қондырғыда кез – келген отынның жануы, шаң тозаңның
Ғимарат тек жанбайтын материалдан құралуы қажет.
Қазандықтағы газды шығару үшін және жарылыс қысымын төмендету үшін
Терезенің жүктеуі металдан жасалуы қажет. Терезенің алды 60 пайыз
Қазандықтың алаң дайындау бөлмесінде «Өндіріс өнеркәсіп орын жобасының санитарлық
Шаң – тозаң сымдары.
Шаңды бөліп шығаратын мүмкіндігі болатындай етіп жасалу қажет.Қыздырылған ауадан
Шаң сымдары аз мөлшерде балқытылып жасалуы қажет. Барлық шаң
Ауамен кептіруде ауаның температурасы ұнтақтағыштан шыққан кезде
Қазандық реттегіш щитінде орналасқан құралдарын шаң дайындау қондырғысы жабдықталуы
- Диірменнің алдында, ауаның температурасы және дйірменнен кейінгі ауадағы
- Өлшеу құрылғысындағы ауа қысымының төмендеуін немесе дйірмен алдындағы
- Электр қозғалтқышпен дйірмен мен отынмен қоректендіргіштің тоғын өлшеу.
Шаң дайындау қондырғысы отынды ұнтақтауда келесілермен жабдықталады:
- Диірменнен кейінгі ауаның температурасын реттеушілер.
- Диірменнен шыққан ауа температурасының жоғарылауынан қорғайтын қондырғылар.
- Қазандық агрегатында механизмді блоктау жүйесі болуы қажет.
Түзу үрлеу жүйесінде:
Түтін сорғышты апаттық тоқтатуда жұмыс істеп тұрған үрлеу желдеткішті
Бу мен суды диірменге беретін құбыр желісіндегі клапанмен бірге
2.6.Еңбекті қорғау.
Қазақстан Республикасында еңбекті қорғау және жұмысшының денсаулығын сақтау қауіпсіздікпен
Жұмысшының қауіпсіздік пен еңбекті қорғаудағы құқықтары.
Жұмысшының құқығы:
1) қауіпсіздік пен еңбекті қорғауға;
2) өндіріс шекарасының және жұмыс орнының қауыпсіздігі мен еңбекті
3) жұмыс орнының өндірістік зиянды факторлардан сақтандырылуына көз жеткізу;
4) Қазақстан Республикасы қауыпсіздік пен еңбекті қорғау заңының талаптарына
5) қауыпсіздік және еңбекті қорғау мәселелерін қарастырғанда, тексеру өткізгенде
6) өзінің өміріне және денсаулығына зиян келетін жағдай туған
7) қауыпсіздік пен еңбекті қорғау талаптарын сақтамаған жағдайда, өндіріс
Еңбек қауіпсіздігі туралы нұсқаулама уақыт пен сипаттамасына байланысты бөлінеді:
1) кіріспелік нұсқаулама;
2) жұмыс орнындағы бастапқы нұсқаулама;
3) қайталанбалы нұсқаулама;
4) жоспардан тыс нұсқаулама;
5) мақсатты нұсқаулама.
Еңбек қауіпсіздігінің енгізу нұсқауламасы барлық жұмысқа қабылданған жұмысшылардың барлығына
Кіріспелік нұсқауламасы еңбекті қорғау бөлмесінде немесе арнайы қондырғылармен жабдықталған
Енгізу нұсқауламасын ССБТ стандарт талаптарына сәйкес еңбекті қорғау және
- бір өндірістен екінші өндіріске қабылданған барлық жұмысшылармен;
- жаңа жұмыс жасайтын жұмысшылармен, уақытша жұмысшылармен;
- өнеркәсіптегі құрылыммен жұмыс жасайтын жұмысшылармен;
- жаңа мамандыққа оқуға нелген студенттермен.
Сонымен қатар бастапқы нұсқауламаны еңбекті қорғау нормалары, құқықтары, өндірістік
Жекеше жұмысқа білімін тексеруден және жұмыстағы қауіпсіздік шараларын, қабілеттілігін
Жоспардан тыс нұсқауламаның өткізілуі:
1) еңбекті қорғау нұсқауында қабылданған және жаңа стандарт енгізілгенде;
2) еңбек қауыпсіздігіне әсер ететін бұйымдарды, қондырғыларды ауыстыруда және
3) еңбек қауыпсіздігінің шарттарын сақтамаған жұмысшыларға, яғни өрт пен
4) қадағалау органының талаптарына арналған. Жоспардан тыс нұсқаулама жеке
Мақсатты нұсқаулама мамандық міндеттеріне байланысты емес әртүрлі жұмыс атқарған
Қазандықтың сақтандырғыш және жарылғыш клапандарында клапаннан шығарылатын жарылғыш газдар
Қазандық кезекші персонал бұйрығымен жұмыс жасалады. Қазандықтың төменгі нүктелерін
Ғимараттарды және үймереттерді тазалау жұмыстары. Елді жер шекарасында және
Барлық өндіріс ғимаратында жанғыш және өрт қауыптілігінің категориясы электр
Бақылау-өлшеу құралдарымен, өрт тудыратын қондырғылармен жұмыс жасауға тиым салынады.
- төменгі қабатта жарылғыш заттар мен газды баллондардың сақталуына
- бөлмені тазалау және арнайы киімдерді бензин қосып жиі
- терезелерге бітеу торкөз орналастыруға.
Бұл ғимаратта бір ғана эвакуациялық шығу болғандықтан, осы ғимараттағы
2.7.Су қоймасының қалпы және гидравликалық пен гидротехникалық сипаттамасы.
Конденсациялы электр станциясының КЭС – тың техникалық сумен жабдықтаудың
132,5м биіктіктегі салқындатқыш су қоймасының параметрлері:
- жалпы көлемі 259,78 км³;
- терезе ауданы 42,68 км²;
- орташа тереңдігі 6,1м³;
- ең жоғары тереңдігі 12,3м;
- 3,5м тереңдіктегі кішкене су қоймаларының ауданы 18 пайыз.
Балық шаруашылығында КЭС 12 м тереңдіктегі, өте баяу жылдамдықтағы
Күлді және қожды жоятын айналым жүйесі. Осы жүйе жобада
Қоршаған ортаны зиянды заттар, күл мен қожды жоюда бұрыннан
Атмосфера ауасын ластайтын зиянды заттар КЭС- тан газбен бірге
6.1 кесте. Шығарылатын зиянды заттардың қосындысы.
№ Электр станциясының атауы. г/сек SO NO
Күл т/тәул SO NO
Күл
1 КЭС Жаз мезгілде
13378,63
1155,83
34676,64
2 КЭС Қыс мезгілде
15289,94
1320,94
39630,43
Бүкіл әлемде өндірілетін отынның 1/3 бөлігін жылу электр станциясы
Біздің елімізде ЖЭС электрмен жабдықтау және шығатын жылуымен ең
Өнеркәсіптің жоғары қысымды қыздырғыш нормативін бақылауын тексеру . Бекітілген
Бақылау ай сайын жүргізіледі және айлық ең жоғарғы зиянды
- берілген отынның шығыны;
- химиялық зертханада көрсетілген отынның күлділігі, күкірттігі, қуаттылығы;
- қазандықтың және басқа да қондырғылардың орташа айлық пайдалану
- айлық зиянды заттың ең жоғарғы көрсеткішін есептеу үшін
КЭС құбырларынан шыққан, су қоймасын ластайтын зиянды заттардың мөлшерін
- орташа 44,9 пайыздағы көмір үшін;
- күлділігі ең жоғары 51 пайызды көмір үшін.
Атмосфераны ластайтын зиянды заттарды есептегенде көмір партиясының күлділік мәндері
295х1= 295 т/сағ- қыс мезгілінде;
295х1= 295 т/сағ- жаз мезгілінде.
Жылдық шығыны:
295х70000 = 20650000 мың.т/жыл.
КЭС- тағы күлден түтін газын тазалау үшін күлді тұтудың
Конденсациялы Электр Станциясында Вентурри құбыры скрубберінің алдында барлық күлді
2.8. Атмосфераға шығарылатын зиянды заттар.
Атмосфераны ластайтын зиянды заттарға КЭС- тан түтінді газбен шығарылатын
КЭС пен ЖЭО қазандық үшін атмосфера ауасын ластайтын зиянды
ПДК =0,31 мг/ м³ барлық қарастырылған шекараларда:
- Екібастұзда 0,0997 мг/м³;
- аймақтардағы ГРЭС 2, 3 шекарасында 0,0693 мг/м³.
Екібастұз қаласындағы азот пен көп күкірт тотығының ең жоғары
КЭС жобасында Электр Станциядағы күл мен қож қалдығының шаңдылық
КЭС жобасында күлді жойғыш айналасында бөгеттер орналасқан, олар су
Қазандықтан шыққан газдың есептелуі.
6.2 кесте. Қазандықтан шыққан газдың есептелуі.
Көрсеткіштер Өлшем бірліктері Есептеу теңдеулері Шамалары
1.Қазандық х2 түрі Пп-1650-2(П-57)
2.Қазандықтың бу өнімділігі т/сағ Дб
3. Будың қысымы кг*с/см² Рб 255
4. Будың температурасы ºС tб 545
5. Қазандықтың ПӘК-і % ή 91,65
6. Шығатын газдың температурасы ºС tшығ 150
7. Қоректік судың қысымы кг*с/см² Рқ.с 305
8. Қоректік судың температурасы ºС tқ.б 271
9. Екібастұз көмірі
10. Отынның құрамы:
Күлділігі
Дымқылдығы
Көміртегі
Сутегі
Оттегі
Азот
күкірт
%
%
%
%
%
%
%
A p
W p
C p
H p
O p
N p
S p
44,6
7
36,9
2,6
7,3
0,8
0,8
11. Төменгі жану жылуы кДж/кг
14455,5
12. Отынды жағу тәсілі
Шаң түрде
13.Оттықтағы ауаның артықшылық коэффициенті
ά 1,2
14. Қазандықтан шыққан ауаның артықшылық коэффициенті
ά1 1,33
15. Түтін сорғыштан шыққан ауаның артықшылық коэффициенті
ά2 1,38
16. Отынның шығыны т/сағ β 320,7
17. Оттықтан шыққан газдың көлемі Нм³/сағ
18. Екітотықты көміртектің көлемі Нм³/сағ 0,69
19. Екітотықты күкірттің көлемі Нм³/сағ 0,005
20. Қажетті ауаның теориялық көлемі Нм³/сағ
21. Азот көлемі Нм³/сағ 2,9664
22. Сулы будың көлемі Нм³/сағ 0,4358
23. Оттегінің көлемі Нм³/сағ 0,1576
24. Қазандықтан шыққандағы түзетілген газдың көлемі Нм³/сағ
25. Түтін сорғыштан шыққан газдың көлемі Нм³/сағ
26. Қазандықтан шыққан газдың шығыны м³/с
27. Түтін сорғыштан шыққан газдың шығыны м³/с
Түтін құбырының биіктігін есептеу:
Түтін құбырының ең төмен биіктігін келесі түрде анықтаймыз.
Шығатын күлді анықтау (г/с):
Мұндағы Вр – барлық қазандықтағы отынның сағаттық есептелу шығыны,
ήк.т- күлтұтқыштың ПӘК- і, %;
q4- механикалық толық емес жанудағы жылудың жоғалуы.
2. Шығатын екі оксидті күкіртті анықтаймыз (г/с):
,
Мұндағы -отынның жұмыс массасындағы күкірттің мөлшері;
- молекуланың массасы;
-ң S-ке қатынасы.
.
3. Есептелген бойынша шыққан азот оксидін анықтаймыз (г/с):
жанатын отын сапасының әсерін есепке алатын анықталған өлшенбейтін коэффициент,
(сұйық қож шығарудағы Екібастұз көмірі үшін);
жанудағы өнімді рециркуляциялау тиімділігін сипаттайтын коэффициент ;
жанарғы құралымын есептегендегі коэффициент (түзу жанарғылар үшін);
үрленген ауаның пайыздалған шығынының жану өнімін рециркуляциялау дәрежесі
жанған шартты отынның 1 тонна шығатын азот оксидін сипаттайтын
;
4. Түтін құбыр ернеуінің диаметрін анықтаймыз:
;
3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ.
3.1Негізгі анықтамалар.
Техника экономикалық есептеудің мақсаты- жобаның оптималды шешімін таңдау, жобаның
1.Өнеркәсіптік қор.
2. Айналым қоры.
Өнеркәсіптік қор үзіліссіз жұмыс процесімен қамтамасыз етеді, айналым қоры
Негізгі өнеркәсіп қорға жылу қондырғылары, үймереттері, өнеркәсіпті ғимараттар, отынды
1. Бастапқы құны –негізгі қордың жұмыста монтаждау және жеткізу
2. Қалыптасқан құны- қазіргі уақытта қорды құруға жұмсалатын шығындарды
Өнеркәсіптің балансындағы негізгі қордың қалыптасқан құны қор бөлігінің жоғалуы
Амортизация аударылымы –шығарылған өнімдер негізгі қор құнының бірте-бірте ауысу
Жылу энергиясының өнеркәсіптегі ерекшеліктері.
Жылу энергиясының өнеркәсіптегі ерекшеліктеріне ең алдымен:
1. Жылу энергиясын тұтыну және өнеркәсіптік процестің үзіліссіз жүруі.
2. Энергия өндірісі тұтыну көлеміне тәуелді, тұтыну фазасы өндіріс
3. Аяқталмаған өндіріс болмайды.
4. Қоғамдық, әлеуметтік өмірде ең маңызды роль атқарады.
Осы шарттардағы қазандық жұмысын жоспарлаудың негізгі мақсаты қазіпгі
Бу немесе жылудың қажетті мөлшерде өндірудің бір жылдық мерзімдегі
Қор үлесін есептеу.
Қор үлесі туралы шаралар ұйымдастырылады, қор үлесі негізгі қорлардың
Қор үлесіне шаралар жасағандағы құрылымдық және монтаждау жаңа қондырғысын
Кн = Кқ+Кқ.м+Ктр+Кб,
Мұндағы Кқ- негізгі қондырғының құны, тг;
Кқ.м- құрылымдық және монтаждау құны, тг;
Ктр- транспорт шығындары, тг;
Кб- қондырғыны пайдаланудағы басқа шығындар, тг.
Монтаждау құнына қор үлесін анықтайтын қысқаша бағалау жатады, басқа
Кн =1004984300+70347452+251240900+13265520 = 1339838172 теңге.
Жалпы электр торабы құрылымының қор үласін келесі теңдікпен анықтаймыз:
КВ = Кж+Кд+Кл,
Мұндағы Кж – жаңа қондырғыны монтаждау және құрылымды қор
Кд – демонтаждау құны, ол қондырғыны монтаждаудың жврты құны,
Кл – басқа обьекттерде қолданылатын қондырғының демонтаждалу ликвидті құны,
Біздің жағдайда ЖЭС- сында демонтаждау құны болмайды, қолданылатынымыз:
КВ =Кн = 1339838172 теңге.
Электр жүктемесін тасымалдауға станцияның дайындық шаралары.
Жоспарланған жылдағы электр станциясын дайындау, МВт*сағ:
Tк.і - өзгеріссіз және тең Рорн і.
Қалыптасқан электр қуаты кезіндегі календарьдың бөлік уақыты, сағ;
Ржөн і жоспарланған жөпдеуге бөлінетін қуат ұзақтығы, МВт;
49