ЖОСПАР
Қоршаған ортаны қорғау 2
Атмосфераның ластаушы көздері ретінде технологиялық үрдістердің
Топыраққа және жер қойнауына әсер етуі.
Ұйымдастыру шаралары 11
Атмосфераны қорғауды қамтамасыз ету 11
Гидросфералы және литосфераны қорғау 13
Өндірісте газбен жұмыс жасайтын двигательдердің зияндығы
Қоршаған ортаны қорғау
Мұнай өндірудің жылдам өсуі және сәйкесінше
Мұнай және газ өнеркәсібінің ірі кешендері
Өнеркәсіп саласының мұнай және мұнай өңдеуші
Мұхиттарға жылына 4 млн. тоннадай мұнай
Шикі мұнай.
Шикі мұнай буларының адам ағзасына әсері
Бензин адам ағзасына негізінен дем алу
Керосин.
Керосин жалпы әсер етуі бензинге ұқсас.
Көмір тотығы СОтүссіз,дәмсіз және иіссіз газ.
38 0Стемпературада адам қанында бөлініп таралу
Көмір екі тотығы–түссіз, ауыр, аз реакциялы
Ауада бір %-ке дейін болғанда улы
Шекті көмір сутектер.
Органикалық қоспалар ішінде химиялық жағынан анағұрлым
Табиғи газ.
Оның әсері шектік көмірсутектердің әсеріне ұқсас.
Күкіртті қоспалар.
Күкіртті қоспалардың зияндылығы аз күкіртті мұнайлардан,
Меркаптандар.
Жоғары улы органикалық күкіртті газ. Мұнайы
Күкіртті.
1:1000000 елеусіз шоғырлануында сезілетін, ұнамсыз иісті,
Күкіртсутек көп күкіртсутекті мұнайды және газды
Ағзаға күкіртсутек негізінен тыныс алу мүшелері
Күкіртті ангидрит.
Өткір иісті және түссіз газ. Тыныс
Азот тотығы.
Азоттың екі тотығына жылдам тотығатын түссіз
Азот тотығы – қанды у. Ол
Детергенттер (жұғыш заттектер).
Детеркенттер деп–БАЗ, сондай-ақ қосымшалар, активаторлар, толтырғыштар,
БАЗ–ң күшті улы әсері оның судағы
Осылайша мұнай және газ өнеркәсібі қоршаған
Қазіргі уақытта мұнайдың және мұнай өнімдерінің
Мұнаймен ластанудың кейбір экологиялық аспектілерін және
Мұнай–газ өнеркәсібінде қоршаған ортаны ластаудың және
1 кестеде газ желілері объектіндегі қоршаған
1 кесте–Газ желілері объектіндегі қоршаған ортаны
Ластаушы
Объект
Қоршаған ортаны қорғау жағдайын жақсартуға кеңес
1
Көмірсутегі бар табиғи газдар (метан, этан,
Газ айдайтын агрегаттардың шығаратын газдары (СО,
Органикалық және неорганикалық текті улы өнімдермен,
Мұнаймен ластанудың кейбір экологиялық аспектілерін және
Мұнай–газ өнеркәсібінде қоршаған ортаны ластаудың және
Атмосфераның ластаушы көздері ретінде технологиялық үрдістердің
Мұнай өндіру аудандарындағы атмосфера тұрақты қондырғыларда
Мұнай өнімдерін өртеу атмосфераның тозаңмен, көмір
Бөліп шығарылған көмірсутектердің үлкен бөлігі (75%-і)
Сондай-ақ газ және мұнай өңдейтін заводтарда
Көмірсутектер (МГО қуаттылығына байланысты) – 1,5-28%
Күкіртсутектер (өртелетін отын массасына байланысты) –
Күкіртті ангидрит – 200% .
Көміртек тотығы (өртелетін отын массасына байланысты)
Бұл ластаушылардың негізгі көздері: көмірсутегі бар–саңылаусыздырылмаған
Атмосфералық ауаны ластудан сақтау қазіргі кездегі
Топыраққа және жер қойнауына әсер етуі.
Мұнаймен ластанудың өсімдіктер әлеміне және топыраққа
Мұнай–газ кен орындарын игеруде топырақ мұнаймен,
Топыраққа және өсімдіктерге мұнайдың залалды әсері
Құрамында әртүрлі зиянды заттар (газ, мұнай,
Мұнай және газ өндіру аймақтарындағы табиғат
Мұнай кен орындарын игеру мен пайдалануда
Бұрғылау бұралқы суларынан бұрғыланған жыныстарды ажырату
Бұрғылау бұралқы сулары қайта пайдалану есебінен
Мұнай және мұнай өнімдерінен ластанған топырақтарды
Өндірістік және ауылшаруашылық жерлерде көліктердің қатаң
Жер қойнауы. Зерттеулер нәтижесі бойынша мұнай
Ұйымдастыру шаралары
Жобада табиғатты қорғау шараларына жауапты инженер–экологиялық
Атмосфераны қорғауды қамтамасыз ету
Ауа бассейінін қорғау аймағында басты мәселе–түтік
Германияда “Degassa” фирмасы катализаторды қолданумен түтін
Газдарды жалындарда өртегенде шығарылатын күкіртті ангидриттерді
Жалынды газдардың жануы толық және түтінсіз
Мұнай және газ өндіру,тасымалдау және өңдеу
Мұнай газын пайдаға асыруды, газ–мұнай өндіруші
Табиғи жер асты газ қоймаларын пайдалануды;
Бөлшектерді сұйық сүзгілерде және эмульгирленген мұнайды
Газ кәсіпшілігінде конденсаттан табиғи газды анағұрлым
Резервуарлардан зиянды шығарындылардың шамасын азайту үшін
понтондар және жүзбелі шатырлар;
газтеңестіргіш жүйелер;
резервуарларға кіретін ауа ағымдарын қайтаратын–дискілер;
тоңып қатып қалмайтын арматура.
Гидросфералы және литосфераны қорғау
Жер қойнауын және жер асты суларын
Жер асты сулары көздерінің және сулардың
Мұнай өндіру аудандарында қабаттарды суландыруға кәсіпшілік
Көмірсутектердің шығындарын төмендету мақсатымен мұнай, газ
Әрекеттегі жүйелердің (газкомпрессорлы станциялар, әртүрлі технологиялық
Коррозиялық жерлерден жабдықтарды және коммуникацияларды қорғаудың
Мұайдың, мұнай өнімдерінің және газдың құбырмен
Айдау станцияларында және магистралды құбырлар желісінің
Өндірісте газбен жұмыс жасайтын двигательдердің зияндығы
Мұнай кен орындарында кездесетін іштен жандырып
мұнда Ne – двигательдің эффективті күші,
ge – жанармайдың меншікті шығыны, кг/Дж;
=0,85-0,90 – ауаның бүліну коэффиценті;
LO – 1кг жанармайдың жануына керекті
Vr – жұмсалған газдың тығыздығы, кг/м3
1кг жанармай тануына қажет ауаның теориялық
мұнда 0,23 – ауадағы оттегінің бөлігі;
Жанармай түрі Элементтің құрамы, 1кг жанар
С Н
Бензин
Дизельдің жанармайы
Мотор майы
Мазут 0,851
0,860
0,860
0,870 0,148
1,135
0,130
0,115 0,001
0,005
0,110
0,015 0,518
0,506
0,500
0,485 14,98
14,63
14,46
14,03
Жұмсалған газдың азот оксидтерінің және альдегиттердің
MNOx = VCNOx;
Ma=VCа
Мұнда V- жұмсалған газдың көлемі, м3/с;
Cа – азот оксидімен альдегиттің салыстырмалы
Көмірқышқыл газынын, күкірт қышқыл газының, көміртегі
Мысалы: ауаға бөлінетін зиянды заттардың бөлінуінің
Берілгені:
Двигательдің қуаты Ne, кВт . .
Жанармайдың меншікті шығыны ge, кг/Дж .
Ауаның . . . .
Жанармайдың маркасы . . .
Ауадағы бөлінетін жұмсалған газдың көлемі,
Жұмсалған газдың зиянды компонеттердің орташа мінезделуі.
Дизель ауырлығы,%
Номинальды Зиянды заттың меншікті қалдығы, мг/м3
Альдегид Азоттың оксиді
0
25
50
75
100 0,54
0,84
0,84
1,05
2,94 700
1300
2700
3700
3500
Мұнда L0- 1кг жанармайдың қатетті ауаның
Vr – жұмсалған газдың тығыздығы (1
Жұмсалған газдың азод оксидінің бөлінуі
MNOx = VCNox =0,017*3,7=0,063г/с
Жұмсалған газдың альдегитінің бөлінуі
Ma=VCа=0.017*0.001=0.000017 г/с
Бұл заттардың бөлінуін газоранализатор арқылы анықтауға