ЖОСПАР
Кіріспе 2
I. Сыртқы экономикалық қатынастар және валюта-қаржылық
1.1 Сыртқы экономикалық қатынастар қызметі түсінігі
1.2. Валюта-қаржылық жүйе: түсінігі, мазмұны, эволюциясы
1.3. Валюталық қатынастарды реттеу.
Қорытынды 16
Қолданылған әдебиеттер 17
Кіріспе
Валюта дегеніміз – 1- ден сол
Валюта жүйесі дегеніміз ұлттық заңдылықтармен н/е
Дүниежүзілік валюталық жүйелердің дағдарысы тұсында оның
Валюта бағамы – басқа валюталық
Нарықтық экономика жағдайында халықаралық валюталық қатынастарды
нарықтық реттеу
мемлекет тарапынан реттеу
Валюталық нарықта валюталарға деген сұраныс пен
I. Сыртқы экономикалық қатынастар және валюта-қаржылық
1.1 Сыртқы экономикалық қатынастар қызметі түсінігі
Нарыққа көшу өзара байланыста және дүниежүзілік
-аралық экономикалық байланысты кеңейтуді қажет етеді.
Қызметтің сыртқы экономикалық сферасы мемлекеттің, оның
(1.1 сызбаны қараңыз)
Сыртқы сауда Шетелдік инвестициялау Дамуға ресми
ынтымақтастық Елшіліктерді, консульдық-
тарды, өкіл-
діктерді ұстау жөніндегі есеп-қисаптар
Тауарлар мен қызмет-
тердің
экспор- ты Тауар
мен қызмет- тердің импор- ты
Т
Ү
Р
Л
Е
Р
І
Кредиттер, қарыздар, тауарлардың жеткізілімі және қызметтер
Ны-сан да- ры
Жанама
Ақша капита лына
пайыз-
дық мөл- шерле мелер Дүние- жүзілік
Икемді Тіркеоін- ген Ішкі Халықара-
Сыртқы саудаға Валюта опера-цияларына
ә
д
і
с
т
е
р
і
Елдің төлем балансының жай-күйі
Мемлекеттің қаржы-экономикалық тұрақтылығы
әсе-рі
Іс-әрекет етудің айрықша нысаны ретіндегі сыртқы
1.Қаржы көздерін іздестіру және халықаралық ынтымақтастықтың
тарын қаржыландыру үшін қажетті қаржы ресурстарын
2.Халықаралық ықпалдастық процестерді реттеу;
3.Халықаралық қатынастардың әрбір түрін және бұл
Дамудың қазіргі кезеңінде сыртқы экономикалық қатынастарға
1.сыртқы сауда;
2.шетелдік инвестициялау: бірлескен кәсіпкерлік, соның ішінде
3.концессиялар- елдің аумағында шаруашылық және өзге
4.Қазақстан Республикасының халықаралық қаржы-кредит ұйымдарына қатысуы:
ды беру байланысты және халықаралық қаржы
5.ғылым, техника, мәдениет, туризм салаларындағы ынтымақтастық;
6.шет елдерде еншіліктерді, консулдықтарды және қызметкерлерді
Сыртқы экономикалық қызметке, сонымен қатар шетелдік
жылық және материалдық-техникалық ресурстардың жетіспеушілігінен нашар
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу әртүрлі
1.Сыртқы экономикалық қызметті қаржыландыру;
2.Салық салу;
3.Инвестициялау;
4.Сыртқы қарыз алу;
5.Сыртқы берешек;
6.Экспортты қаражаттандыру.
Реттеу әдістері көрсетілген нысандарға сай келеді
Тура әдістерге реттеудің әкімшілік нысандары: лицензиялар
Реттеменің жанама немесе экономикалық әдістері неғұрлым
Валюта бағамы немесе басқа елдің валютасының
Валюта бағамы экспорт пен импорттың көлеміне
Салықтар сыртқы экономикалық қатынастарының маңызды реттегіші
Кеден тарифі ішкі рыноктағы шетелдік бәсекені
-каның кеден аумағына әкелетін және бұл
меттерге салынады.
Валюта қатынастарының жекелеген элементтері ерте Грецияда
1.2. Валюта-қаржылық жүйе: түсінігі, мазмұны, эволюциясы
Валюта (итальян сөзі, сөзбе-сөз – құн)
Шаруашылық жағдайларын интернационалдандыру және әлемдік
сібі салаларының өнімдерін сатудың ұлғаюына байланысты
Халықаралық экономикалық қатынастарда өндіріс пен капиталды
Әлемдік шаруашылық байланыстағы өнеркәсібі дамыған мемлекеттердің
Елдердің әлемдік шаруашылыққа интеграциялануы (экономикалық одаққа
Валюта қатынастары - әлемдік шаруашылықта валюта
Сыртқы экономикалық байланыстарының дамуына қарай валюта
Тарихи үш түрлі: ұлттық, дүниежүзілік және
Ұлттық валюта жүйесі деген қоғамдық ұдайыөндірісті
ұлттық валюта;
ұлттық валютаның шетел валютасына айырбасталу жағдайлары,
валюталық паритеттің бірдейлік ережесі – валюталардың
валюта бағамының тәртібі (белгіленген, белгілі бір
валюталық шектеудің болуы немесе болмауы;
төрт қосындыдан тұратын (елдің ресми алтын
халықаралық несиелік айналым құралдары мен халықаралық
валюта нарығы мен алтын нарығы ережесі;
валюта қатынастарын реттейтін ұлттық органдардың статусы.
Әлемдік шаруашылық қатынастарының дамуына байланысты әр
Дүниежүзілік валюта жүйесі деген халықаралық валюта
Валюта жүйесі әлемдік шаруашылық байланыстарда дербес
Алғашқыда әлемдік ақшаның бірден-бір түрі болып
Ұзақ тарихи дамудың нәтижесінде дүние жүзілік
әлемдік ақшаның міндетті формасы (алтын, резервтік
валюталардың айырбасталу шарттарын белгілеу;
валюталық паритет пен валюта бағамы тәртібін
валюталық шектеу көлемін тәртіптеу;
халықаралық валюта өтімділігінің құрамдас бөліктерін белгілеу;
халықаралық несиелік айналым құралдарын қолдану тәртібін
әлемдік валюта нарығы мен алтын нарығының
мемлекетаралық реттеу институтының статусы – 1944
Аймақтық валюта жүйесі (ЕВЖ)-дүниежүзілік валюта жүйесінің
Дүниежүзілік валюта жүйесінің ерекшеліктері мен тұрақтылығы
Дүниежүзілік валюта жүйесінің даму кезеңдері.
Бірінші дүниежүзілік валюта жүйесі алтын монеталы
Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде және одан
Үшінші дүниежүзілік валюта жүйесі. 1944 жылы
Бреттон-Вудс жүйесінің құрылымдық принциптері төмендегідей:
доллар мен фунт стерлингтің резервтік валюта
ХВҚ-ға мүше елдердің барлығы өз валютасын
шетел орталық банктерінің долларлық резервтері алтынға
алтынның төмендетілген ресми бағасы бекітілді;
мемлекетаралық валюта қатынастарын реттейтін орган –
ХВҚ-ның негізгі қызметі – осы мемлекетаралық
Дегенмен бұл жүйе оған мүше елдердің
Төртінші (қазіргі) дүниежүзілік валюта жүйесі 1976
Ямайка валюта жүйесінің бұрынғы жүйеден айырмашылығы:
алтын өзінің монетарлық қызмет атқаруын тоқтатты,
алтын девизді стандарттың орнына жаңа халықаралық
ХВҚ-ның мүшелері валюталық паритетті қолданбай кез
Бреттон-Вудс жүйесінен ауысқан ХВҚ-ның міндеті –
Қорыта айтқанда, Ямайка валюта жүйесі бұрынғы
1979 ж. Еуропалық экономикалық одақтың (ЕО)
Екі валюта жүйесін салыстырғанда ЕВЖ-ге валюта
Дегнмен, ЕВЖ-ге мүше-елдердің өзара қарама-қайшылығын біраз
ЕВЖ-нің дамуындағы маңызды кезең – саяси,
Екінші кезеңде Еуропа валюталық институты (ЕВЫҚ-ның
Үшінші кезең ЕО-ның бірнеше мемлекеті несие-ақша
1.3. Валюталық қатынастарды реттеу.
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткендей, нарықтық экономика
нарықтық реттеу.
Мемлекет тарапынан реттеу.
Валюталық нарықта валюталарға деген
Бiрақ та мемлекет
Нарықтық және мемлекеттiк
Нарық экономикасын реттеу жүйесiнде валюталық
Валюталық саясат - бұл елдiң ағымдық
Валюталық саясат экономикалық саясаттың ең басты
Тұрақты экономикалық өсудi қамтамасыз етуге,жұмыссыздық пен
Валюталық саясаттың басты бағыттары мен
Заңды түрде валюталық саясат валюталық заңдылықтар,
Валюталық саясатты iске асырудың басты бiр
Тiкелей валюталық реттеу- заңды актiлер және
Мемлекетаралық валюталық реттеу ұйымы
Валюталық саясатөзiнiң мақсаттарына және формаларына
құрылымдық валюталық саясат
ағымдық валюталық саясат
Құрылымдық валюталық саясат – дүниежүзiлiк валюталық
Ол валюталық саясат реформа
Ағымдық валюталық саясат – валюталық бағамды,валюталық
Валюталық саясаттың мынадай
А. валюталық интервенция
Ә. валюталық резервтердi диверсификациялау
Б. валюталық шектеу
В. валюталық бағам режимi
Г. девальвация
Д. ревальвация
Дисконттық (есепке алу) саясаты – бір
Мысалға: пассивтік төлем балансы
Қазіргі жағдайда дисконттық саясаттың тиімділігі
Девиздік саясат - мемлекеттік ұйымдардың
Ұлттық валюталық бағамын көтеру мақсатында орталық
Девиздік саясат көбіне валюталық интервенция формасында
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін,жаңа құбылыс
Валюталық резервтерді диверсификациялау
Бұл саясат қарапайым түрде тұрақсыз валюталарды
Валюталық паритет және валюталық бағам режимі
Девальвация мен ревальвация
Девальвация - ұлттық валютаның
Ревальвация -ұлттық валюта бағамын шетел валюталарына
Девальвация пайызын есептеу
Д = Бе - Бж
мұндағы : Б е
Бж - жаңа бағам.
Ревальвация пайызын есептеу
Р = Бж –
Мысалға: фунт стерлинг бағамы
Д = 2,8
Сол сияқты, фунт стерлингтегі 1
1 фунт ст. =
Х = 1 доллар
Демек, девальвациялауға дейін фунт стерлингі
Р = 0,41 – 0,35 /
Валюталық саясаттың келесі бір формасы ретінде
Валюталық шектеу - резиденттер мен
Валюталық шектеу валюталық бақылаудың құрамдас бөлігі
Валюталық шектеудің мақсаттары
төлем балансын теңестіру.
валюталық бағамды қолдау
ағымдағы және стратегиялық
Қорытынды
Қорыта келгенде, валюта дегеніміз елдің ақша
Өзіміздің төл ақшамыз теңге 1993
1993 ж. Президенттің жарлығымен Ұлттық валютаны
Ұлттық валютаны енгізілгеннен кейінгі алғашқы екі
Ұлттық валютаның тұрақтылығы белгілі бір
Қазіргі кезде валютаның еркін айырбасқа жіберу
Қолданылған әдебиеттер
1. Мақыш С.Б.”Ақша айналысы және несие”
2. Мақыш С.Б.“Коммерциялық банктер операциялары” Алматы
3. Сейітқасымов Ғ.С.“Ақша, несие және банктер”Алматы,
2001
4.Cаниев М.С.“Ақша, несие, банктер”Алматы, 2001
5.Көшенова Б.“Ақша, несие, банктер және валюталық
6.Мамыров Н.Қ.,Мадиярова Д.М.”Халықаралық экономикалық қатынас-тар” Алматы,1998
7.ИльясовҚ.Қ.,Құлыпбаев С. “Қаржы” Алматы 2005
8.Байгісиев М.Ә.”Халықаралық экономикалық қатынастар” Алматы 1998
Банки в Казахстане // 8/2004
9.Егемен Қазақстан// 11қараша, 2005ж
10.Егемен Қазақстан // 15 қараша, 2005ж
11.Егемен Қазақстан// 16 қараша, 2006ж
2