ЖОСПАР
І. КІРІСПЕ--------------------------------------------------------------------------------3-5
ІІ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢ: ЖҮЙЕСІ, ҚҰРЫЛЫМЫ----------------------------6
2.1 Қылмыстық заңның түсінігі және оның мәні-----------------------------6-7
2.2 Қылмыстық заңның құрылымы----------------------------------------------7-9
2.3 Қылмыстық заңның кеңістіктегі күші------------------------------------9-14
ІІІ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢ БОЙЫНША ҚОЛДАНАТЫН ШАРАЛАР----15
Қылмыс жасаған адамдарды ұстап беру--------------------------------15-16
3.2 Қылмыстық заңның мезгілдегі күші------------------------------------17-20
3.3 қылмыстық заңды түсіндіру----------------------------------------------21-23
ІV. ҚОРЫТЫНДЫ------------------------------------------------------------------24-25
V. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР-------------------------------------------26
I. КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Жалпы ғылымы жоқ ел тұл,
Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес біздің мемлекетіміз демоқратиялық, құқықтық,
Заң талаптарың құқық нормаларын құрметтеу және оны бұлжытпай
Құқықтық мемлекеттілікті орнатуда, оның тетіктерін одан әрі жетілдіруде
Қылмыстылықпен күрес, қылмыскердің тұлғасына ғылыми
Қылмыстық құқық теориясында, оқулықтарда қылмыс құрамының жалпы түсініктері
Зерттеу жұмысының мақсаттары мен міндеттері.
қылмыстық құқықтың негізгі бөлімдерінің бірі — қылмыстық заң
қылмыстық заң дегеніміз — Қазақстан Республикасының Парламенті қабылдаған
қылмыстық заңның міндеттері — бейбітшілікті және адамзаттың қауіпсіздігін,
Қылмыстық заң жазалау қатерімен тынып салу арқылы адамның
Қылмыстық заң — қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі.
Қылмыстық заңның ережелері міндетті болып табылады. Оларды орындау
Қылмыстық Заңның Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде қылмыс
Зерттеу жұмысының құрылымы. Берілген «Қылмыстық заң:құрылымы, жүйесі»
IІ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢ: ЖҮЙЕСІ, ҚҰРЫЛЫМЫ
2.1 Қылмыстық заңның түсінігі және оның мәні
Қылмыстық құқықтың негізгі бөлімдерінің бірі — қылмыстық заң
Қылмыстық заң дегеніміз — Қазақстан Республикасының Парламенті қабылдаған
Қылмыстық заң жазалау қатерімен тынып салу арқылы адамның
Қылмыстық заң — қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі.
Қылмыстық заңның ережелері міндетті болып табылады. Оларды орындау
Қазақстан Республикасындағы қылмыстылықпен күрес қылмыстық құқық нормаларына сәйкес
2.2 Қылмыстық заңның құрылымы
Қылмыстық заң белгілі бір техникалық ережелерге негізделген заң
Құқықтық норманың құрылымы мынадай үш түрлі элементтен тұрады:
Гипотеза қылмыстық заңда негізінен жалпы бөлі мге қатысты.
Ерекше бөлім нормаларында баптар, диспозициядан және санкциядан тұрады.
Жай диспозиция қылмыстық іс-әрекеттін атын ғана атап, оның
Сипаттамалы диспозиция деп қылмыстың барлық белгілерін заңның өзінде-ақ,
Бланкеттік диспозиция бойынша бапта көрсетілген нақты қылмыс құрамын
Сілтемелі диспозиция қылмыстың белгілерін қамтымайды, керісіңше қылмыстық заңның
Санкция — ерекше бөлім баптарында белгіленген жазаның түрі
Салыстырмалы айқындалған санкция жазаның түрін және мөлшерін көрсетеді.
Тағайындалған жазаның ең төменгі мөлшері болып жазалаудың ен
Балама санкция Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімінің тиісті баптарындағы
2.3 Қылмыстық заңның кеңістіктегі күші
Қылмыстық заңның күші белгілі бір аумақ бойынша шектелген.
ҚК-тің 6-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында қылмыс жасаған
Казақстан Республикасының 1993 жылғы 13 каңтардағы "Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік шекара былай белгіленеді:
құғақ аумаққа — жер бедерінін сипатты нүктелері және
су аумағына — Қазақстан Республикасының ішкі суларынан басқа,
әуе кеңістігі аумағына — Қазақстан Республикасының құрлық және/немесе
Каспий теңізіндегі ішкі су аумақтарына жататын акватория Қазақстан
Қылмыстық заң Республикамыздың құрлықтық шельфінде және ерекше экономикалық
Шельф — аумаққа тиесілі судың астыңғы (200 м
Қойнау (жер қойнауы) — шаруашылық және басқа да
ҚК-тің 6-бабының үшінші бөлігіне сәйкес Қазақстан Республикасының портына
Дипломатиялық өкілдермен және иммунитетті пайдаланатын өзге де азаматтармен
ҚК-тің 6-бабының төртінші бөлігінде шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдерінің
Шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдері мен қызметкерлеріне берілген құқықтар
Дипломатиялық иммунитет мәселелерін реттейтін халықаралық құқықтың нормалары 1961
Шет мемлекет өкілдерінің иммунитеті — дипломатиялық өкілдердің тұрғын-жайларына
Дипломатиялық және консулдар өкілдіктері туралы ережеге сәйкес жеке
Осы негіздерге сәйкес, сондай-ақ еліміздің азаматы болып танылмайтын
ҚР Президентінің 1995 ж. 19 маусымдағы "Қазақстан Республикасындағы
ҚК-тің 6-бабының екінші бөлігіне сәйкес, Қазақстан Республикасының аумағында
Егер қылмыс істеуге даярланғандық немесе қылмыс істеуге оқталғандық
Қылмыстық занның кеңістіктегі күші аумақтық қағидаттармен ғана шектеліп
Қазақстан Республикасының 1991 жылғы 20 желтоқсандағы "Қазақстан Республикасының
осы Заң күшіне енгізілген күнге дейін Қазақстан Республикасында
осы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтығын алған адамдар
Қылмыстық Заңның Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде қылмыс
Басқа мемлекеттің аумағында қылмыс жасаған адамның соттылығының және
Қазақстан Республикасының одан тыс жерлерде орналасқан әскери бөлімдерінің
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде қылмыс жасаған шетелдіктер
IІІ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢ БОЙЫНША ҚОЛДАНАТЫН ШАРАЛАР
Қылмыс жасаған адамдарды ұстап беру
Қылмыстық кодекстің 8-бабымен қылмыс жасаған адамдарды ұстап беру
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде-қылмыс жасаған және Қазақстан
ТМД бойынша қылмыс жасаған адамды ұстап беру немесе
Егер ұстап беру, үкімді орындауды іске асырумен байланысты
Егер қылмыскер сұрау салынған (сұрату жасалынған) елдің азаматы
1994 жылғы 12 шілдеде Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі
Сұрау салынған жақтың келісуінсіз ұстап берілген адамды ұстап
Қылмыстық заңның мезгілдегі күші
Қылмыстық заңның мезгілдегі күші Қылмыстық кодекстің 4 және
ҚК-тің 4-бабында әрекеттің қылмыстылығы мен жазаланушылығының сол әрекет
Осы ережелерді басшылыққа ала отырып қылмыстық заңның мезгілдегі
Іске асырылудағы, күшіндегі заң деп өзінің күшіне енген
Республиканың заң және езге де нормативтік құқықтық актілерін
Қылмыстық заңды жариялау және күшіне енгізу тәртібі былайша
а) егер заңның күшіне ену мерзімі сол заңның
ә) егер заңда оның күшіне ену мерзімі көрсетілмесе
Мерзімдерді есептеудің жалпы қағидаттарына сәйкес белгіленген мерзімнің соңғы
Қылмыстық занды дәлме-дәл, дұрыс қолдану үшін қылмыстың жасалу
ҚК-тің 4-бабына сәйкес қоғамдық қауіпті іс-әрекет (әрекетсіздік) жасалған
Бұл норма материалдық сондай-ақ формальды қылмыс құрамының жасалу
Қылмыстық заң мынадай әр түрлі негіздерге байланысты өзінің
а) сол заңды басқа жаңа заң алмастыруына байланысты;
ә) заңда көрсетілген мерзімнің өтуіне я болмаса басқа
б) егер қылмыстық заң белгілі бір мерзімге немесе
ҚК-тің 5-бабы қылмыстық заңның кері күшін қолдануға, яғни
ҚК-тің 5-бабының бірінші бөлігіне сәйкес, әрекеттің қылмыстылығын немесе
Жаңа қылмыстық заң мына жағдайларда әр кезде де
1) әрекеттің қылмыстылығын немесе жазаланушылығын жойғанда;
2) жауаптылықты немесе жазаны женілдеткенде;
3) қылмыс жасаған адамның жағдайын өзге де жолдармен
Әрекеттің қылмыстылығын немесе жазаланушылығын жоятын заң болып әрекеттің
Жаңа заңның, ескі заңмен салыстырғандағы жауаптылықты немесе жазаны
Өзгеріске түспеген диспозицияда егер жаңа заң:
1) жазаның бір түрін басқа түрімен — жеңіл
2) жазаның бұрын көзделген бір түрінің орнына (мысалы,
3) көзделген жаза мерзімінің ең жоғарғы жазалау шегін
4) сондай жазаның ең төменгі жазалау шегін азайтса
5) негізгі жазаны өзгертпестен қосымша жазаны алып
6) негізгі жазаны өзгерту мүмкін емес болған жағдайда
7) жаңа заң бойынша жазалауды алдыңғы заңмен салыстырғанда
Бұл орайда алдыңғы заңда белгіленген жазаның ең жоғарғы
Қылмыстық заңның кері күші сотталған және жазасын отеп
Егер жаңа қылмыстық заң адам сол үшін жазасын
ҚК-тің 5-бабының үшінші бөлігіне сәйкес, мына жағдайда қылмыстық
1) егер ол әрекеттің қылмыстылығын немесе жазаланушылығын белгілесе;
2) егер ол жауаптылықты немесе жазаны күшейтсе;
3) егер ол әрекетті жасаған адамның жағдайын өзге
Қылмыстық заңды түсіндіру
Қылмыстық заңды түсіндіру деп, сол заңды дұрыс қолдану
Түсіндірудің қажеттілігі тек кейбір заң мәтіндерінің анық еместігіне
Заңды түсіндіру заңдарды, заңнаманы дұрыс түсінуге, заңдылықты нығайтуға
Қылмыстық заңды түсіндіру әр түрлі негіздерге байланысты бірнеше
а) субъектісіне байланысты, яғни кім түсіндіретіндігіне байланысты:
— аутенпткалык, (түпнұсқалық);
— легальды (заңды, ресми);
— соттық;
— дектриналдық, (ғылыми);
ә) көлеміне байланысты, яғни қылмыстық заңның күші тарайтын
— дәлме-дәл;
— таралған (кең көлемдегі);
— шектелген (тар көлемдегі);
б) әдістеріне байланысты, яғни қалай түсіндірілетіндігіне байланысты:
— грамматикалык, (филологиялық);
— жүйелі;
— тарихи болып бөлінеді.
Аутентикалық түсіндіру — бұл заң шығарушы органның өзінін
Легальды/ресми түсіндіру — заң бойынша арнайы өзіне жүктелген
Соттық түсіндірме деп — соттың нақты бір қылмыстық
Соттық түсіндірменің ерекше түрі болып Қазақстан Республикасы Жоғарғы
Доктриналдық ғылыми түсіндіру — ғылыми мекемелердің, заңгер-ғалымдардың, құқық
Дәлме-дәл түсіндіру деп заңның өз мәтіні мен зан
Таралған (кең көлемдегі) түсіндіру — заңға дәлме-дәл түсіндіруден
Шектелген (тар көлемдегі) түсіндіру — заңға өз мәтініндегі
Грамматикалық (филиологиялық) түсіндіру — заңның мазмұнына грамматикалық анализ
Заңда қолданылатын терминдердің, ұғымдардын түсінігі, қылмыстық заң нормаларының
Заңда қолданылатын сөздердің, ұғымдардың, терминдердің мағынасы мен түсініктері
Жүйелі түсіндіру — қылмыстық заңның мазмұнын, оның. қылмыстық
Тарихи түсіндіру — қылмыстық заңды қабылдауға негіз болған
IV. ҚОРЫТЫНДЫ
«Қылмыстық заң: жүйесі, құрылымы» атты курстық жұмыстың І
Қылмыстық заң — қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі.
Қылмыстық заңның ережелері міндетті болып табылады. Оларды орындау
Қылмыстық заң белгілі бір техникалық ережелерге негізделген заң
Құқықтық норманың құрылымы мынадай үш түрлі элементтен тұрады:
ҚК-тің 6-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында қылмыс жасаған
Казақстан Республикасының 1993 жылғы 13 каңтардағы "Қазақстан Республикасының
ІІ-тарауында: « Қылмыстық заң бойынша қолданатын шаралар» деп
ҚК-тің 4-бабында әрекеттің қылмыстылығы мен жазаланушылығының сол әрекет
Осы ережелерді басшылыққа ала отырып қылмыстық заңның мезгілдегі
Іске асырылудағы, күшіндегі заң деп өзінің күшіне енген
Республиканың заң және езге де нормативтік құқықтық актілерін
V. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Ағыбаев А.Н. /Қылмыстық құқық, жалпы бөлім/ Алматы
Звечаровский И.Э. // Уголовная ответственность. Москва -
Наумов А.В. // Қылмыстық құқығы/ Астана – 2001
Звечаровский И.Э. // Уголовная ответственность. Москва -
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы //Алматы – 2001ж
Лейкина Н.С. // Личность преступника и уголоная ответственность
М. 1995 г
Наумов А.В. //Осы заманғы қылмыстық құқықтың
Нормативтік –құқықтық актілер
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1998
1959 жылы 22 шілдеде қабылданған Қазақ КСР Қылмыстық
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік /А-2001
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы //Алматы – 2001ж
Қазақстан Республикасының қылмыстық – атқару құқығы /Алматы-2002
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1998
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1998
1959 жылы 22 шілдеде қабылданған Қазақ КСР Қылмыстық
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік /Алматы-2001
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік /Алматы-2001
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1998
1959 жылы 22 шілдеде қабылданған Қазақ КСР Қылмыстық
Ағыбаев А.Н. Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі Ерекше
Алауханов Е.Қылмыстық құқық//Ерекше бөлім, Алматы - 2005
Алауханов Е.Қылмыстық құқық//Ерекше бөлім, Алматы - 2005
Наумов А.В. // Қылмыстық құқығы/ Астана – 2001
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының нормативтік қаулылары
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 24 наурыздағы "Нормативтік құқықтық
3