Мазмұны.
Кіріспе...............................................................................3
І бөлім. Коммерциялық банктің теориялық негізі.
1.1.Банктің қалыптасу тарихы..............................................5
1.2.Банк туралы ұғым және жіктелуі.....................................7
1.3.Банкті ашу және оның қызметтері...................................9
ІІ бөлім. Коммерциялық банктің операциялары.
2.1. Банктің пассивтік операциялары..................................15
2.2. Банктің активтік операциялары....................................20
2.3. «ТұранӘлемБанк» АҚ-ның активті және пассивті
ІІІ бөлім. Коммерциялық банк қызметінің қазіргі жағдайы.
3.1.Қазақстан Республикасының банктің қазіргі жағдайы.....34
3.2. Банктік қызметтердің даму перспективалары..................38
Қорытынды......................................................................45
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.....................................47
Кіріспе.
«Коммерциялық банк» термині банк
Коммерциялық банктер – нарық экономикасында
Менің курстық жұмысымның басты мақсаты – Қазақстан Республикасында
Екінші бөлімінде, банктің қызметін басқару стратегиясын
Ал үшінші бөлімінде, Қазақстан Республикасының банктің қазіргі жағдайы
І бөлім. Коммерциялық банктің теориялық негізі.
1.1.Банктің қалыптасу тарихы.
«Банк» сөзі «banko» деген ағылшын тілінен аударғанда «орындық»,
Тарихта банктің ең жай қызметі, мысалы тұқым сатып
Капиталистік банктердің алғашқы ізашарлары Флоренция мен Венецияда 1587
Ал капиталистік банктер, керісінше ұдайы өндірістің, өнеркәсіп және
К.Маркс банктердің пайда болуы туралы былай деген: «Кәсіпкерліктің
1.2. Банк туралы ұғым және жіктелуі.
Коммерциялық банктер – нарықтық несие жүйесінің негізгі буыны.
Қазіргі коммерциялық банктер қаржы делдалы ретінде ақша капиталын
Қазіргі коммерциялық банктер несие жүйесінің басқа буындары сияқты
Коммерциялық банктер мынадай белгілеріне байланысты жіктеледі:
Жарғылық капиталды иелену және оның қалыптастыруына қарай:
Мемлекеттік;
Акционерлік;
Жеке;
Пай қосу арқылы ( ЖШС);
Аралас (шетел капиталының қатысусмен);
Жүргізілетін операцияларына қарай:
Әмбебап, яғни экономикалық барлық салаларына бірдей және кең
Маманданған, яғни бір ғана салаға қызмет көрсететін банктер;
Аумақтық белгісіне қарай:
Халықаралық;
Мемлекетаралық;
Ұлттық;
Аймақтық;
Салалық белгісіне қарай:
өнеркәсіптік банктер;
сауда банктер;
ауыл шаруашылық банктер;
құрылыс банктер;
басқа;
Филиалдар санына қарай:
Филиалсыз;
Көп филиалды; (
1.3.Банкті ашу және оның қызметтері.
Коммерциялық банктер банктік жүйенің екінші деңгейін білдіреді. Олар
1995 жылдың 31 тамызында қабылданған «ҚР-дағы банктер және
Банк ашуға Ұлттық банк рұқсат алу;
Әділет Министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өту;
Банк операцияларын жүргізуге Ұлттық банктен лицензия алу;
Аталған заңға сәйкес банкті заңды және жеке тұлға
Бірінші кезеңде, банк ашушы Ұлттық банкке банк Ашу
Рұқсат алу үшін беретін өтініш;
Құрылтайшылық шарт (түпнұсқа);
Банктің жарғысы (түпнұсқа);
Банк жарғысын қабылдау және банк органын сайлау туралы
Құрылтайшылар туралы мәліметтер (Ұлттық банктің белгілеген тізімі бойынша);
Құрылтайшылардың соңғы екі есептік жылдағы бухгартерлік балансы (заңды
Құрылтайшылардың қаржылық жағдайлары туралы аудиторлық қорытынды;
Егер бір немесе одан да көп құрылтайшылары ҚР-ның
Егер банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
Банк жетекшілік қызметіне тағайындалатын тұлғалар туралы
Жаңадан құрылатын банктің толық ұйымдастырылу құрылымы (банктің өкілетті
Жаңадан құрылатын банктің ішкі аудит қызметі туралы ережесі
Жаңадан құрылатын банктің несиелік комитеті туралы ережесі (банктің
Жаңадан құрылатын банктің бизнес-жоспары, оның ішінде болуы керек,
Тапсырылған бизнес-жоспарына сәйкес дайындық шаралары туралы құрылтайшылардың есебі;
Нотариалдытүрде куәландырылған, құрылтайшылардың атынан өтініш беруге құзыретінің барлығын
Басқа банктің жарғылық капиталына қатысуы туралы мәліметтер;
Банк ашу үшін рұқсат алуға берілген өтініш үш
Ұлттық банк банк ашуға рұқсат алуға берілген өтініштердің
Екінші кезеңде жаңадан құрылатын банк Ұлттық банк рұқсат
Үшінші кезеңде банктік операцияларды жүзеге асыру үшін Ұлттық
ұйымдастырушылық-техникалық шаралар орындау, оның ішінде Ұлттық банктің нормативтік
Лицензия алуға берген өтінішпен бірге жоғарыда аталған талаптарды
Коммерциялық банктердің негізгі атқаратын қызметтері:
ақша қаражатын шоғырландыру және тарту;
несие беру;
шаруашылықтармен есеп
төлем құралдарын шығару;
бағалы қағаздарды шығаруды
сенімхат бойынша клиенттердің мүлкін басқару (яғни траст операциясын
клиенттерге кеңес беру.
Уақытша бос
Коммерциялық банктердің атқаратын келесі қызметі – несие беруде
Ұйымдасқан және жұмысы қалыптасқан есеп айырысу жүйесінсіз тұрақты
Коммерциялық банктердің ерекше кызметі төлем құралдарын шығару
Коммерциялық банктер акция және облигация түріндегі бағалы кағаздарды
Банктер сенімхат бойынша клиенттердің мүлкін басқару қызметін де
ІІ бөлім. Коммерциялық банктің операциялары.
2.1.Банктің пассивтік операциялары.
Пассив операциялары – олар өз қарауына әр
Салым қабылдау (депозиттер);
Клиенттерге шоттар (оның ішінде корреспондент-банктерге) ашу және оларды
өзінің бағалы қағаздарын шығару (облигация, вексель, депозиттік және
банкаралық несие алу, оның ішінде орталықтанған несие ресурстарынан;
репо операциялар;
евровалюталық несие алу;
Банк капиталы өз қаражаты, тартылған қаражат және эмиссияланған
Банктің резерв капиталы ағымдағы пайдадан бөлінген сомадан құралады.
Бөлінбеген пайда шоты деген – ол арадағы транзит
Коммерциялық банктердің өзгешелігі – олардың өзгенің қаражатымен қызмет
Коммерциялық банк кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халықтың және басқа
Басқарылатын ресурстар банкке тартылған мерзімдік депозиттерді және банкаралық
Ағымдағы пассивтер есептесу, ағымдағы және корреспонденттік шоттардағы қалдықтардан
Салым (депозит) – ол белгілі бір шартпен иесінің
Ақша қаражаттарын салымға тарту депозиттік операциялар деп аталады.
Салымдар әр түрлі белгілерге байланысты жіктеледі. Салушысына қарай
Талаппен алынатын салымдарда есептесу, ағымдағы және бюджеттік шоттарда
Мерзімді салымдар – ол салыну мерзімі және проценттік
Мерзімдік салымдардың бір түрі – депозиттік сертификат. Депозиттік
Қазіргі кезде коммерциялық банктер қосымша ақша қаражатын тарту
Коммерциялық банктердің пассив операцияларына олардың орталықтанған несие ресурстарынан
Коммерциялық банктердің қаражат тартуының келесі бір әдісі –
Соңғы жылдары коммерциялық банктердің пассив операцияларының бірі еуровалюталық
2.2. Банктің активтік операциялары.
Банктің жинақтаған ресурстарын табыс табу және өтімділігін қамтамасыз
Актив операциялары 4 топқа бөлінеді:
несие-есептеу операциясы, оның нәтижесінде банктің несиелік портфелі қалыптасады;
инвестициялық операциясы, ол инвестициялық портфельдің негізін құрайды;
кассалық және есептесу операциялары – банктің клиенттерге көрсететін
Басқа операциялар;
Несие-есептесу операциялары – ол банктің несие ресурстарын орналастыру
Коммерциялық банктердің клиенттеріне беретін қарызын біраз белгілерге байланысты
Борышқордың типіне байланысты – кәсіпорынға, үкіметке және жергілікті
Пайдаланатын мерзіміне байланысты – қысқа мерзімді (1 жылға
Қызмет ету ортасына байланысты - өндіріс аясына берілген
Борышқордың қай салаға тиістілігіне қарай - өнеркәсіпке, саудаға,
Қамтамасыз етілуі бойынша – кепілді, қорғаулы, қауіпсіз және
өтеу тәсіліне қарай – бір уақытта және бөлік-бөлікпен
Контокорренттік шот деген несиелік шотпен ағымдағы (есептесу) шоттың
Ал кейбір мемлекеттердің банктері несиені шектеуді овердрафт бойынша
Берілетін несиенің көлемі көптеген мемлекеттерге несие линиясының мөлшерін
Банктердің несие беру операциялары тобына факторинг және лизинг
2.3. «ТұранӘлемБанк» АҚ-ның активті және пассивті операцияларын талдау.
«ТұранӘлемБанктің» шаруашылық қызметінің көрсеткіштеріне
Коммерциялық ссудалардың өсім қарқыны баяулады (2005ж. – 59,7%,
Халықаралық қаржы институттарымен ынтымақтастықтың шеңберінде банктердің және қаржы
2005 жылдың басында банк 2007 жылда өтеу мерзімімен
1-сурет. Жылдар бойынша активтер өсімінің динамикасы (мың. тг.)
Клиенттерге ұсынылған ссуда бойынша сыйақы 2006 жылда банк
Банк стратегиясы өзіне көшбасшы банк позициясын және қаржылық
- Банк өз қызметтерінің ауқымын кеңейтуге көңіл бөледі.
- Ақпараттық басқару жүйесі мен операциялық тиімділікті жақсарту.
Өзіндік және тартылған құралдар банктік құралдардың ресурстарына
Банктің экономикалық қызметі өте кең, сондықтан
Активтерді басқару - өзіндік құралдарды таратудың
- Құралдардың жалпы қордың әдісі;
- Активтерді тарату және құралдарды
- Ғылыми басқару;
Пассивтерді басқару кең мағынада салымшылардың және басқа несие
Несиелік ресурстар нарығында Ұлттық Банк Өкіметке
Сонымен, нарықтық жағдайда банкті тиімді басқару үшін
Талдау қадамдардың ең маңыздысы өтімділікті талдау болып
Енді «ТұранӘлемБанк» АҚ-ның балансын талдауға көшейік. Басқа банктерде
Кө = АӨ / М
1.04.2004 жылға
Кө = 224981 / 1663574000 = 0,9
1.07.2005 жылға
Кө = 320047000 / 166357400 = 0,32
2-сурет. Клиенттер санының динамикасы
«ТұранӘлемБанк» АҚ-да ағымды өтімділікте өтімділі активтердің және
Банктік жағдайды толық бағалау үшін
Каө = Аө / Об. М
Каө = 224981 + 258448 + 497005 /
Каө = 220047 + 661015 + 772768
Осы жердегі мағына мынандай болып отыр:
Бұл ұзақ мерзімді коэфицент жоғары еместігін көрсетеді, яғни
Бұл Қазақстан экономикасының кризистік жағдаймен шартталған;
Осыны қорытындылай келсек коммерциялық банктердің өтімділіктің талдаудың
«ТұранӘлемБанк» АҚ Ұлттық Банкке өзінің қызметі
жаңа жылдың бірінші күніне жылдық баланс;
АҚ «ТұранӘлемБанк» резервтік қор – 6999.
- тәуекелді имитирлеу, бір займшыға
К = 2453193 / 79422596 = 0,38
Валюталық операциялар бойынша есеп
Шығарылған есептеулер бойынша «ТұарнӘлемБанк» АҚ өтімділі болғаны
Өзіндік құралдарды талдаған кезде статистикада
қызметінің масштабтарын кеңейту сияқты сипттауға
3-Сурет. Жарғылық капиталдың динамикасы
У-жарғылық капиталдың өлшемі (мың теңге)
Х-жылдар (кезеңдер)
Берілгендерді талдау капиталдың жылдан жылға өсіп
ІІІ бөлім. Коммерциялық банк қызметінің қазіргі жағдайы.
3.1. Қазақстан Республикасының банктің қазіргі жағдайы.
Банк секторы 2005 жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша
2005 жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша шетелдің қатысуымен
Екінші деңгейдегі 25 банктің филиалдық желісі бар, банк
23 банктің өзі орналасқан жерінен тыс жерде есеп
Республикада резидент емес банктердің 17 өкілдігі қызмет етуде.
Еспеті күнгі жағдай бойынша 27 аудиторлық үйымның және
Электрондық карталар
Банктік қызметтердің
Банктік маркетинг бойынша банктік қызметтердің келесі ерекшеліктері байқалады:
2005 жылдың 1 тамызына банк секторының жиынтық есептік
Ақша -несие саясатының 2004-2006 жылдарға арналған негізгі қаланған
Банкаралық ақша нарығы.
2004 жылы банкаралык ақша нарғында ұлттық валютадағы өтімді
2004 жылы орналастырылған банкаралық теңге депозиттерінің жалпы көлемі
Қаржы секторының тұрақты дамуы және халықтың нақты кірістерінің
Банктердің депозиттері бойынша ставкалар динамикасы мынадай өзгерсімен сипатталады.
Ал несие нарығы қаржы нарғының ең тез дамитын
Банктердін жиынтық активтері 43,1 млрд. теңгеге (1,3%) өсіп.
Банктердің несиелік портфелі ( банкаралык заемдарды ескере отырып)
Банктердік несиелік портфелінің құрылымында 2005жылғы 1 тамыздағы жағдай
Екінші деңгейдегі банктер кірістерінің жиынтық сомасы 2005 жылғы
3.2. Банктік қызметтердің даму перспективалары.
Экономикалық механизмнің дамуы нарыққа өту жағдайында, ақшалай айналым
Бұл банктік қызмет түрлері өздерінің қолдауларын тапты және
Төлемдік карточка - бұл карточканы қолданатын тұлғаға товар
Төлем карточка механикалық және сыртқы жерлерге шыдайтын, арнайы
Штрих- коды бар карточкада жекешелендірілген код ретінде тауарларды
Магниттік сызығы бар карточкалар бүгінгі күнде кең таралған
Лидерлері - Маster Сагсі / Еигорау компаниялары магниттік
Несиелік және дебеттік карточкалар корпоративті де болуы мүмкін.
Компанияның корпоративті карточкалары оның қандай да бір шотымен
Форфейтинг- бұл айналым құжатында, кредиторда айналымсыз негізде көрсетілген
Қазіргі уақытта форфейтингтін
Вексельден басқа форфейтинг аккредитив түріндегі міндеттемелер баса алады.
Ресейде аккредитивтер басқа қалалардағы жеткізіп берушулер мен және
Келісімдерді кұрылымдау банктік кызметтің жаңа түрі, ол бұрын
Банктік қызмет нарығының әрі қарай дамуы қор нарығының
Банктік қызметтердің одан әрі дамуының перспективті бағыты жаңа
Қазақстанда банктік қызметтердің даму перспективасы, келе жатқан банктік
Ұсынылып отырған қызмет саны аз, ал персонал көп
Қазіргі күні Қазақстандық банктік қызмет нарығы үлкен өзгерістерді
Қазақстандағы экономикалық жағдайлардың ерекшеліктеріне байланысты банктер көп жағдайларда
Қазақстанның төлем карточкалар нарығының басқа ерекшелігі бұл біздің
Банктік қызметтердің дамуының басқа маңызды бағыты болып инвестициаларды
Банктік маркетинг бойынша банктік кызметтердің келесі ерекшеліктері байқалады:
Пайдаланған әдебиеттер тізімі.
43
( Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие –
( Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие –
( Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие –
( Мақыш С.Б. – 5 бет
( Көшенова Б. Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары