Экономикалық болжаудың мәні, ғылыми әдістемелік негіздері
Жоспар:
Кіріспе
Негізгі бөлім
Болжау – экономиканы мемлекеттік реттеудің негізгі
Экономикалық болжаудың мәні
Экономикалық болжаудың ғылыми әдістемелік негіздері
Экономикалық жоспарлаудың ел экономикасындағы рөлі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Дамудың ұзақ мерзімді басымдылығын алға жылжытуға
Кез келген қоғам, мейлі оны капиталистік
Өндірісті басқару тек қана тиімді шешімдерді
Сондықтан, қоғамның даму үдерістерін болжау деңгейі
Болжам дегеніміз белгілі бір объектінің болашақтағы
Ол негізінде екі мағынадан тұрады. Біріншісі,
Болжаудың бірнеше анықтамаларына тоқталып кетсек:
Болжау - әлеуметтік-экономикалық үдерістерінің дамуын ғылыми
Болжау – объектінің жағдайының ғылыми негізделген
Болжау – стратегиялық жоспарлаудың ғылыми сатысы,
Ұлттық болжау ұлттық экономиканы дамыту бағыты
Ұлттық болжаудың мақсаты мыналар:
Экономиканың даму үрдісіне ғылыми талдауды қосатын,
Қалыптасқан үрдіс, белгіленген мақсаттар ретінде есептелетін,
Қабылданған шешімдердің мүмкін нәтижелерін бағалау;
Басқару шешімдерін қабылдау үшін әлеуметтік-экономикалық және
Қоғам дамуын болжаудың негізгі бір бағыты
Зерттеу процесін жүргізу амалдарының қолданылуына және
Дегенмен, болжау мен зерттеу объектісінің арасындағы
Сондықтан болжам ықтималдық сипатта болады. Жоспар
Экономикалық болжаулар төмендегі классификацияға сәйкес төрт
Болжау кеңістігіне байланысты: макроэкономикалық (халық шаруашылығының);
Болжау мерзіміне байланысты: оперативті (1 айға
Зерттеу объектісіне байланысты: өндірістік қатынастардың даму
Функционалдық белгісі бойынша: барлау болжамдары; нормативтік
Барлау болжамдары зерттеу объектісінде бұрын және
Нормативтік болжам алдын ала айқындалған мақсаттар
Болжамдар жіктелуі мен болжау әдістері және
Қазіргі кезде, ғалымдардың бағасы бойынша экономикалық
Сыртқы белгісіне сәйкес болжау әдістерін екі
Интуициялық әдістер екі топқа бөлінеді: дербес
Математикалық әдістер де екі топқа бөлінеді:
Экономикалық және әлеуметтік дамудың барлық жақтары,
Экономикалық және әлеуметтік даму процесінің заңдылықтары
Болжам мен жоспардың мақсаты мен міндетін
Адрестік негізде, яғни жоспарлардағы көрсеткіштерді орындаушыны
Кешенді негізде, яғни ұдайы өндіріс пен
Аймақтар мен салалардың ерекшеліктерін ескеріп, көрсетуі
Қоғамдық өндірістің жоғары тиімділігіне және істің
Ақпар мен жоспарды, салалар мен аймақтардың
Жоспар көрсеткіші дегеніміз – Басқару шешімінің
Сандық көрсеткіштер жоспардағы тапсырманың сандық
Сапалық көрсеткіштер өндіріс тиімділігі, экономикалық
Натуралдық көрсеткіштер ұдайы өндіріс процесінің физикалық
Құндық көрсеткіштер экономикалық құбылыстардың натуралдық-заттық құрамынан
Абсолюттік көрсеткіштер өнім, еңбекақы, т.б.
Директивалық көрсеткіштер, жоспардағы негізгі тапсырманы,
Болжаудың негізгі мақсаты экономикалық дамудың балама
Енді жалпымемлекеттік жоспарлаудың ғылыми әдістемелік негіздеріне
Жоспарлау – экономиканың объекивті заңдары мен
Экономикалық пропорциялар дегеніміз өндірістің әр түрлі
Жоспарлау төменде көрсетілген міндеттерді атқарады:
қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының басыңқы бағыттарын анықтау;
жоспарлы кезең экономикасының сандық және сапалық
материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын орынды
жекелеген салалар мен аумақтардың даму қарқыны
Жоспарлаудың ғылыми негіздеріне объективті экономикалық заңдарды
Жоспар жасау логикасы – барлық деңгейде
а) жоспарлау кезеңіндегі экономика дамуының мақсаттарының
ә) базистік кезеңдегі экономика дамуын талдау
б) қоғамның қор көлемі, қаржылық мүмкіндіктерін
в) жоспарлы кезеңдегі қоғамның қажеттіліктерінің көлемі
г) қоғамның қорлары мен қажеттіліктерін үйлестіру
д) жоспар жобасын талқылау және бекіту.
Жоспар жасау логикасы жоспарлау қағидалары деп
Басқарудың ғылыми нақтылы және тиімді болу
Жоспарлаудың үздіксіз болуы. Ұзақ мерзімдік жоспарлар
Жалпы мемлекеттік және жеке мүдделерді үйлестіру
Жетекші салаларды белгілеу арқылы экономикада тиімді
Жалпымемлекеттік жоспарлардың бірлігі мен кешенділігін қамтамасыз
Жоспардың жасалу ерекшеліктеріне, қамтитын ауқымына байланысты
Жоспар жасау ісі, біріншіден, экономика дамуының
Экономика дамуы жоспарының барлық көрсеткіштерін нақтылау
Баланстық әдіс, жоспар көрсеткіштерін тығыз байланыстару
Жоспардың экономикалық тиімділік тұрығысынан оптималды вариантын
Сызықтық программалау әдістерін пайдалану арқылы өндірісті
Жоспарлаудың бағдарламалық-мақсаттық әдісі экономикадағы құбылыстарға, ірі
Бағдарламалық-мақсаттық әдіс мемлекеттік, салааралық және аймақтық
Әлемдік тәжірибенің көрсетуінше, қазіргі кезде жалпымемлекеттік
Индикативтік жоспарлау – жоспарлы кезеңдегі мемлекеттік
Индикативті жоспарлаудың негізгі мақсаты – Ұлттық
а) республика экономикасын мемлекеттік реттеуде қолданылатын
ә) нарық механизмдерінің әрекеті негізінде экономиканың
б) әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылып жүрген
в) аумақтық экономикалық саясаттың тиімділігін қамтамасыз
Индикативті жоспардың негізгі көрсеткіштері индикаторлар және
Әлеуметтік-экономикалық мақсаттарды шешу мерзімінің ұзақтығына байланысты
Республика Президенті Н.Назарбаевтің 1997 жылғы Қазақстан
Стратегиялық жоспарлау – көптеген мемлекеттер, ірі
Стратегиялық жоспарлаудың мәні айқындалған, шекті қор
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалау
саланың ағымдағы қал-күйіне баға беру;
жоспарлы кезеңдегі министрлік жұмысының мақсатын анықтау;
басыңқылар;
SWOT – мақсаттарға қол жеткізу мүмкіндіктерін
мақсаттарға қол жеткізу стратегиясы;
стратегияларды жүзеге асыру кезеңдері, немесе аралық
Қорытынды
Мен, бұл жұмысымда, экономиканы болжау мен
Менің ойымша, экономиканы болжау – бұл
Қолданылған әдебиеттер:
М.Б.Төреғожина «Экономиканы мемлекеттік реттеу»
Ж.О.Ихданов, Ә.О.Орманбеков «Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті
Бейбатырова «Ұлттық экономиканы мемлекеттік реттеу"
«Егемен Қазақстан» газеті, 16.05.1995ж, 8.10.1996ж.
15