МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................3
1 – Тарау. Халықаралық әуе тасымалдарының түсінігі,
Халықаралық әуе тасымалдарын құқықтық реттеуінің
құрамы мен қайнар көздері ..........6
Халықаралық әуе тасымалдарын ұйымдастыру....12
Әуе тасымалдары келісімінің құрамы мен құрылымы..............20
2 – Тарау. Тасымалдау қатынастары аясындағы жауапкершілік және дауларды
Тасымалдаудағы шағым және арыз беру тәртібі....34
Тасымалдау қатынастарына қатысушылардың
жауапкершіліктері ....................40
Халықаралық әуе тасымалын жетілдірудің негізгі
бағыттары.............55
ҚОРЫТЫНДЫ.......................66
БИБЛИОГРАФИЯ.................
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.........................
Кіріспе
ЗЕРТТЕУ ТАҚЫРЫБЫНЫҢ ӨЗЕКТІЛІГІ. Әуе көлігі қазіргі дүниежүзілік экономика мен
Халықаралық азаматтық авиация (ИКАО) халықаралық ұйымының мәліметтері бойынша 2011
Бұл қатынастар халықаралық әуе құқығының, халықаралық әуе құқығының, ұлттық
Халықаралық құқықтық нормалар халықаралық әуе тасымалдарының тәртібін анықтайды. Ұлттық
Қазіргі уақытта Қазақстанда халықаралық әуе тасымалын не іргелі теориялық,
ЖҰМЫСТЫҢ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ Дипломдық жұмысты құрылымдағанда біз Екі
Бірінші тарауда «халықаралық әуе тасымалының түсінгі, құқықтық негіздері, ұйымдастыру
Екінші тарау «Тасымалдау қатынастары аясындагы жауапкершілік пен дауларды шешу;
ЗЕРТТЕУДІҢ ОБЪЕКТІЛЕРІ халықаралық қатынаста жүк пен жолаушыларды әуе көлігімен
ЗЕРТТЕУДІҢ ПӘНІ халықаралық әуе тасымалының әр түрлі аспектілерінің халықаралық
ЗЕРТТЕУДІҢ МАҚСАТТАРЫ әуе көлігімен халықаралық жолаушылар мен жүк тасымалдаудың
ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ЖӘНЕ ТЕОРИЯЛЫҚ негізін халықаралық әуе тасымалдарының әр
Зерттеу объектісінің ерекшелігі әлеуметтік, логико-теориялық, статистикалық, салыстырмалы талдауды қолдануды,
ҒЫЛЫМИ ЖАҢАЛЫҚ Дипломдық жұмыста халықаралық келісімдер ережелерінің тәжірибелік
Халықаралық әуе тасымалының қазіргі құқықтық режимінің мәні, артықшылықтары мен
Осы салада халықаралық құқықтық ынтымақтастықтың қалпы талданады, халықаралық әуе
Халықаралық конвенция ережелерінің мәнмәтінінде әуе тасымалы келісімінің заңды табиғаты,
Келісімнің шарттарын талдау, оны бұзу шарттары, халықаралық әуе тасымалдарында
Осы жауапкершіліктің көлемін, шектеулер мен басталу шарттарын реттейтін нормаларды
Тасымалдаушының жолаушылардың өміріне, денсаулығына тигізген зияны үшін, жүктің сақталмағандығы
Келтірілген зиянды өтеу мүмкіншілігі мен тәртібі туралы сұрақтар бойынша
Халықаралық әуе тасымалын құқықтық реттеуді жетілдіру ұсыныстарын тұжырымауға тырыстық.
ЖҰМЫСТЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕЛІК МӘНІ автордың заң әдебиеттерін талдау,
Дипломдық жұмыс «Халықаралық экономикалық құқық», «Халықаралық сауда құқығы» мен
1 – Тарау. Халықаралық әуе тасымалдарының түсінігі,
1.1 Халықаралық әуе тасымалдарын құқықтық реттеуінің құрамы мен қайнар
«Халықаралық әуе тасымалы» түсінігі. Халықаралық әуе байланыстары эксплуатациядан
Бірінші рет бұл түсінік 1929 ж Варшава конвенциясында халықаралық
1929 ж Варшава конвенциясы отар және жартылай отар елдер
«Халықаралық тасымалдың» өзара бәсекелес екі анықтамасының болуына қарамастан мынадай
Біріншіден, мемлекеттер арасындағы халықаралық әуе тасымалына қатысты туындайтын қатынастар
Екіншіден, бұл қатынастар жария құқықтық сипатқа ие және халықаралық
Үшіншіден, халықаралық тасымалдардың жіберілу жері мен жеткізілу жері әр
Осылайша Варшава мен Монреаль конвенцияларының ықпалына кез келген тасымал
Варшава мен Монреаль конвенциялары жүйелі және жүйесіз халықаралық әуе
ҚР-ң 2010 ж 15 шілдедегі №339-IV «ҚР әуе кеңістігін
Халықаралық әуе тасымалын құқықтық реттеуінің қайнар көздері. Халықаралық әуе
Бір сала мемлекеттер арасындағы әуе кеңістігін қолдану мен әуе
Екінші сала, жолаушылар мен жүк тасымалдауына байланысты авиациялық кәсіпорындар
Әлемнің барлық өлкелеріндегі халықаралық жүк және жолаушылар әуе тасымалдарының
Осылайша, әлемде халықаралық әуе тасымалын құқықтық реттейтін әр түрлі
Варшава конвенциясына өзгерістер енгізудің негізгі себебі, әуе тасымалдаушының жауапкершілігін
Монреаль конвенциясының пайда болуының ең басты себебі, 80 ж
Конвенциялар халықаралық әуе тасымалдарының ережелерін анықтайды, келісімді жасау шарттарын
Халықаралық әуе тасымалының екі түрлі құқықтық режимдерінің болуы, бір
Коллизиялық сұрақтар. Халықаралық конвенциялар тек халықаралық әуе тасымалдарының ерекшелігін
Бұдан басқа, Варшава конвенциясына немесе Гаага хаттамасына қатысушы көптеген
Ақырында, Конвенцияға әр түрлі себептермен мүше емес елдер бар,
Барлық осындай мәселелерде ішкі заңдарға жүгіну керек, осыдан коллизиондық
Варшава және Монреаль конвенциялары мемлекеттердің ішкі заңдарына сілтенген нормалары
Императивтік болып табылатын коллизиондық көлік конвенциясының нормаларына қарағанда, мемлекеттердің
Халықаралық әуе тасымалындағы коллизиондық нормалардың ерекшелігі жалпы және арнайы
Арнайы коллизиондық байламдардың арасында, халықаралық келісімдер мен ішкі заңмен
Осы аталған коллизиондық байламдар, негізгін халықаралық жеке құқықтағы жағдайларға
Басқа елдерде жалпы азаматтық нормативтік актілермен қатар әуе тасымалымен
Көптеген ТМД елдері мен Таяу шетелдерде өткен ғасырдың 90
Көптеген елдерде комплекстік авиациялық заңдар мен қоса, тасымалдау қатынастарын
Ережелер ЕО елдерінің барлық әуежайларынан ұшқан жолауышларға таралады. Демек,
Варшава мен Монреаль конвенциялары мемлекеттердің өз территориясында тасымалдаушының келтірген
1.2. Халықаралық әуе тасымалдарын ұйымдастыру
Халықаралық авиациялық тасымалдау аясында бірқатар, тасымалдарды ұйымдастыру мен құқықтық
Халықаралық азаматтық авиация ұйымы ИКАО (International Civil Aviation Organization,
ИКАО-ның Штаб пәтері Монреалда (Канада) орналасқан. Чикаго конвенциясының негізгі
ИКАО-ның негізгі қызмет бағыттары: аэронавигация; аэронавигациялық жобаларды қаржыландыру; халықаралық
ИКАО-ның құрылымы: Ассамблея, Кеңес; арнайы комитеттер; аймақтық бюролар; секретариат.
Ассамблея барлық мүше мемлекеттерден тұратын, 3 жылда бір реттен
Ассамблея тұрақты қызмет етуші орган – ИКАО
Аэронавигациялық комиссия(Air Navigation Commission);
Әуе көлігінің Комитеті(Air Transport Committee);
Қаржы Комитеті(Finance Committee);
Заң комитеті(Legal Committee);
Аэронавигациялық қызметті бірлескен қолдау Комитеті(Committee of Joint Support
Кадрлар комитеті(Personal Committee);
Халықаралық әуе тасымалдауларына заңсыз араласпауды қадағалау Комитеті(Committee of
Техникалық бірлестік комитеті(Technical Co-operation Committee).
Кеңес пен оның тұрақты және уақытша органдардың, қызықтырған сұрақтар
Азаматтық авиацияның үкіметаралық аймақтық ұйымдар тиісті аймақтардың әуе көлік
( Азаматтық авиацияның Европалық конференциясы ЕКАК (European Civil
( Аэронавигацияның қауіпсіздігі Еуропалық ұйым, Евроконтроль (European Organization for
( Африканың азаматтық авиация комиссиясы (АФКАК). 1969ж құрылды. Оған
( Латынамерикасының азаматтық авиация комиссиясы (ЛАКАК). Оңтүстік және Орталық
( Араб елдерінің азаматтық авиация кеңесі (КАКАС). 1967ж
Халықаралық әуе көлігінің ассоцияциясы (ИАТА) ол тұрақты коммерциялық авиатасымалдарды
ИАТА-ның басты мақсаты экономикалық және тұрақты қауіпсіз әуе байланыстарын
ИАТА-ның жоғары органы Бас ассамблея болып табылады және ол
Атқарушы комитет бес тұрақты комитеттер бағынады: әуе көлігі, қаржы,
ИАТА мүшелігі 2 категорияға бөлінеді: белсенді және ассоцияциялық. Ассоцияциялық
ИАТА конференциялары халықаралық әуе байланыстағы мәселелермен, әсіресе шығындарды талдаумен,
Халықаралық авиация тасымалдар аясында халықаралық ұйымдардың қызметінен басқа осы
Көлік қолдану формасы мен көліктік процесті ұйымдастыруына қарай тұрақты
Алайда, үлкен жолаушылар тобын сезондық тасымалдау, көлік құралын толығымен
Тұрақты желілерде, ИАТА тасымалдау Шартына сәйкес жолаушының әуе кемесіндегі
Брондау орындалғаны туралы ақпарат жазбаша түрде тасымалдаушымен немесе өкілетті
Жүк жөнелтуші тасымал сыйымдылығын брондау кезінде тасымалдаушыға өзі туралы
Жолаушы туралы жеке мәліметтер, жүк жіберуші туралы ақпаратты тасымалдаушы
Тасымалдаушының брондау туралы өтініші жүк жіберушінің өндірістік брондау туралы
Жолаушыларды, жүктерді қайта тиеу бар тасымалды брондау кезінде тасымалдаушы
Ірі жүк иелері жүйелі тасымалдарды іске асыру қажеттілігнде авиациялық
Әуе чартерлерінің тараптары қатынастарын реттейтін халықаралық келісімшарттар жоқ. Ол
Чартер шарттары жүк пен жолаушы қабылдаушы үшін міндетті
Чартер келісімі фрахтаушының (тасымалдаушының) жолаушының өмірі мен денсаулығының, жүктің
Көптеген мемлекеттердің заңдары, сот тәжірибелері бұндай қатынастарды тасымалдар деп
Чартердің заңдық қасиеті жағынан тасымал келісімі еместігін дәлелдейтін тағы
Мынадай сұрақ туады: чартерге, егер қажеттілік жағдайы туса, қай
Фрахтаушы-авиакомпания (тасымалдаушы) тәжірибеде осы қатынастарда өздері үшін жеңілірек шарттарды
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011ж 20 сәуірдегі № 428
Авиатасымалды ұйымдастыру Қызметі өз жұмысында ҚР заңдарын, Халықаралық
Авиатасымалдарды ұйымдастыру Қызметінің басты тапсырмалары: 1) жолаушылар, пошталық жіберулер
Авиатасымалдарды ұйымдастыру Қызметі ұйымы қойылған мақсаттарға жету үшін мына
Авиатасымалдауды ұйымдастыру Қызметі бастығы: 1) жолаушыларға қызмет көрсету, жүктер
1.3. Әуе тасымалы келісімінің құрамы мен ерекшеліктері
Әуе тасымалы келісімінің түсінігі. Монреаль мен Варшава конвенциялары, айтылып
Осының арасында, тасымалдау процессін орындау үшін келісім формасының қажеттілігі
Жолаушылар мен жүктерді жеткізу тәртібі тасымалдаушының белгілеген әуе тасымалы
Осылайша, жолаушылар тасымалы келісімі консенсуалды болып табылады. Ол
Әуе көлігімен жүкті тасымалдау келісімі өтемелі (жүкті тасымалдаушыға бергеннен
Тасымалдау келісімінде бұл тауар жүк ретінде болады, бірақ құқықтар
Варшава мен Монреаль конвенциялары (ст. 15) өз қызметтері аясыннан
Тасымалдау келісімін рәсімдеу мен бекіту тәртібі, көлік құжаттамасының құрамы
Жолаушы билеті тасымалдау келісімі мен оның шарттары жасалғандығын
Тіркелмеген жүк – бұл тасымалдаушыға өткізбей әуе кемесі бортына
Жүк тасымалдау келісімі авиажүктің жүкқұжатын жасауда рәсімделеді (Air waybill)
Жүк жіберуші жүк құжатын 3 шынайы данада жасайды және
Екі Конвенцияларымен жолаушы тасымалы құжатының құрамы, жүкқұжаты мен жүктің
Варшава конвенциясының 2 п. 3 б., 4 п. 4
Варшава жүйесі құжаттарының ережелерін қолдану арқылы көптеген мемлекеттердің сот
Халықаралық әуе тасымалдары кезінде авиакомпаниялармен көлік құжаттарының ИАТА мен
Авиатасымалдардың бұқаралық сипаты, рәсімдеумен байланысты елеулі шығындары, халықаралық альянс
Осылайша, әуе тасымалы келісімін жасау процессін жаңарту мен жеңілдетуіне
Халықаралық әуе көлігіндегі тасымалдауды рәсімдеуге қатысты электрондық құралдарды қолдануды
Осылайша, біздің көзқарасымызша, Монреаль конвенциясымен мына мәселе шешіледі, келісімнің
Жүк пен жолушыларды тасымалдау ережелерінің 12 п. сәйкес, Қазақстан
Тасымал келісімінің құрамы. Варшава мен Монреаль конвенцияларының халықаралық тасымалдарды
Жіберушіге жолда жүкті билеу мүмкіншілігін беретін бірқатар құқықтар ұсынылған(Конвенцияның12
Жіберушінің нұсқауларын орындаламау мүмкін болғанда тасымалдаушы кідірмей мәлімдеу керек.
Маңызды тәжірибелік мәнге жеткізілу пунктінде жүкті беру тәртібі туралы
Қабылдаушы мен жіберуші Конвенцияның 12 және 13б.б. шығатын құқықтарды,
Жүк тасымалдау шарттары толығырақ авиакомпаниялардың тасымал ережелерінде регламенттеледі, олар
Жүк жіберуші жіберілуші жүктің бағалығын жариялауға құқылы. Жария үшін
Егер келісімде оны қабылдаушының мекен жайына жеткізу көрсетілмесе жүк
ИАТА-ның тасымалдау Шарттары жолаушылар мен олардың жүктерін тасымалдау келісімі
Жолаушының билетті жоғалтқан жағдайда тасымалдаушы оның сұрауымен оған жаңа
Тасымалдаушы, егер билет жолаушымен жоғалтылған немесе бұрыс рәсімделген немесе
Сірә, дубликатты рәсімдеу тәртібінің ұзақтығы, тіркеуге билетсіз келген жолаушыға
Жолаушы тасымалдауға, тарифпен орнатылған,тасымалдаушының жауапкершілігімен белгіленген жерге арнайы жүк
ИАТА тасымалы шарттары бойынша тасымалдаушы бір жүк орнының салмағы,
Әуе тасымалы келісімі өтемелі болғандықтан тасымал ақысы оның елеулі
Жүктерді несимен тасымалдау тек ерекше жағдайларда және тасымалдаушының алдын
Жолаушылр мен жүк, пошта тасымалдары үшін төлемақы тасымалдаушымен орнатылады.
ИАТА халықаралық авиа байланыстарындағы Нашар бәсекелтікті жою мақсатында минималды
Тасымал үшін төлем қысқа қашықта орындалытын тасымалдардан алынады, егер
Тұрақты әуе байланысын қамтамасыз етуші тасымалдаушылардың мүдделерін қоғау мақсатында,
Олардың басты бабы болып табылады жанар май шығындары, күту
Чартерлердің стандартты формалары фрахтаушыға (тасымалдаушы) жанармайдың бағасы өсуіне байланысты
Халықаралық конвенциялар жолаушылар мен жүк тасымалын жеткізу мерзімдерінің ұзақтығына
ИАТА тасымалының жалпы шарттары, авиакомпаниялардың тасымал ережелері, сонымен қатар
Клиент мүдделері бірқатар заңды құқықтар берумен, оның арасында демалу
Кез келген өз рейсін тоқтату, ауыстыру, жою, тасымалдаушы жолаушымен
Сонымен бірге жолаушы немесе жүк жіберуші тасымал келісімін бұзуға
Осы шарттар бүкіл әлем мемлекеттерінің тасымалдаушыларына стандартты болып табылады.
Халықаралық конвенциялар халықаралық әуе тасымалы келісімін бұзу ережелерін қарастырмайды.
Тасымалдаушы біржақты тәртіппен тек қатаң жағдайларда ғана жолушы мен
Ең алдымен, бұл бұзу жағдайлар жолаушымен, жүк жіберушімен немесе
Тасымалдаушы, жолаушыда болған заттардың, сонымен қатар жүкте тасымалдауға рұқсат
Тасымалдаушы, егер жолаушы өзімен бірге алып жүрген жүгінің салмағы
ИАТА тасымал шарттары осыған қатысты кейбір қосымша нұсқаулары құрамында
Әдетте, тасыалдаушының келісімнен біржақты бас тартуы жоғарыда айтылып кеткен,
ЕО № 261/2004 ережелеріне сәйкес тасымалдаушының рейсті жою жағдайында
Жолаушы әуе тасымалы келісімін әрекетін де тоқтата алады. Әрі
Жолда жолаушы келісімді бұза алады, билетті қайтарумен, жүрген қашытыққа
Жолаушы тасымалдаушымен келісе отырып аяладама жасалынған әуежайда ары қарай
Жолаушының тасымалдаудан мәжбүрлі түрде бас тартуында оған әуе тасмалына
2 тарау. Тасымалдау қатынастары аясындағы жауапкершілік және дауларды шешу.
2.1. Тасымалдаушыға шағым мен талап арыз беру тәртібі
Монреаль конвенциясы мен Варшава жүйесінің құжаттары, ИАТА тасымалдау Шарттары,
Конвенция талап арыз беруге құқылы тұлғаларды көрсетпеген. Монреаль конвенциясының
Кезекпен тасымалдайтын бірнеше тасымалдаушылармен орындалатын тасымал кезінде, тасымал келісіміндегі
Ал тасымалдаушыға шағым беру, Варшава конвенциясының 26 б. бойынша
Жүкті қабылдаушыға беру мен жолаушыға беру кезінде басқа
Жүктің сақталмағандығын немесе тасымалдаушы жасаған бұзушылықтар табылса, екі Конвенциялар
Тасымалдаушыға шағым жазбаша түрде ұсынылады немесе жіберіледі. Монреаль
Конвенцялар жүктің келмеуі мен оның жоғалу жағдайларында арыз берудің
Біріншіден, Варшава конвенциясының 2 п. 26 б. мен Монреаль
Алайда көп жағдайда жүк жоғалды немесе зақымданғаны туралы анық
Алайда жолаушылар мен жүк иелерінің мүдделері мақсатында, өз жүктеріне
Тасымалдаушыға мерзімі өткеннен кейін арызды қабылдауды қарастыруға ештене
Әдетте, шағым, жұк құжаты немесе жүк квитанциясының түпнұақасы берілгенде
Егер тасымалдаушы арызды толық немесе жартылай өтеуден бас тартса,
Халықаралық әуе тасымалына қатысты арыз мерзімінің өткендігі екі жылды
Конвенцияның орнатылған ережелері қалай жолаушының өмірі мен денсаулығына тиген
1929 ж Варшава дипконференциясының хаттамасына сәйкес оның қатысушылары тасымалдаушының
Конвенциялар альтернативті соттылықты орнатпаған. Арызды талапкер Конвенция мүше елдерінің
Бірінші аталған сот орны егер әуе тасымалдаушы жеке тұлға
Жолаушының келісімінен шыққан арыздарға келсек, оның заңдылығына қарай арызды
Жолаушының жүк алғаннан кейін тасымалдаушыға арыз беру мүмкіндігін шығармай,
Азаматтарға халықаралық әуе тасымалы кезінде өмірі мен денсаулығына келтірілген
Осындай мүмкіншілік тасымалдаушының абсолютті жауапкершілігі тіпкесімен жәбірленушілерге, ең бірінші
Осы соттылықты қолданудың ыңғайсыздығы оның шегінде талаптарды беру мүмкінсіздігі.
Іс жүзіндегі тасымалдаушыға арыз альтернативті соттылық шегінде берілуі мүмкін,
Варшава конвенциясының 32 бабы мен Монреал конвенциясының 34 бабы
Монреаль конвенциясының 4 п. 33 б. мен Варшава конвенциясының
1. АҚШ пен Англия соттары көрсетілген баптардың ережелерінен
Осылайша, дауды қарау мүмкін жер ол тасымалдаушы мен тұтынушыларға
2. АҚШ соттары, Монреаль конвенциясының 4 п. 33
3. Сонымен бірге француз соттарының тәжірибесіндегі тасымалдаушыны іске тартуын
2.2. Тасымалдау қатынастырына қатысушылардың жауапкершіліктері
Жалпы ережелер. Ең алдымен, тасымалдаушының жолаушының өмірі мен денсаулығына
Сондықтан дипломдық жұмыста қарызгерді, тұлға тасымал келісімі бойынша орындамаған
Варшава мен Монреаль конвенцияларында тасымалдаушының жауапкершілігі туралы егжей
Басқа жақтан қарағанда, Варшава мен Монреаль конвенцияларының тасымалдаушының жауапкершілігі
Тараптар тек Варшава конвенциясымен орнатылған тасымалдаушының жауапкершілігін ұлғайтуды, келісімшарт
Авиакөліктік өнеркәсіптің дамуы мен нығаюымен, ұшулардың қауіпсіздігі деңгейі жоғарылауымен
Белгілі болғандай, тасымалдаушының жауапкершілігі туындау үшін негіздер керек. Өтеуді
Жауапкершілік сипаты мен субъектілері. Шығындарды туғызған субъектілерінің жауапкершілігі мен
Халықаралық әуе тасымалын орндауда келтірілген зиян үшін жолаушының,
Жауапкершілік субъектілерінің көптігі, бірнеше кезекпен орындалатын әуе тасымалдарымен іске
Монреал конвенциясының 1 п. 36 б. сәйкес осы
Монреаль конвенциясының 3 п. 36 б. сәйкес жүк тасымалдау
Жолаушының жауапкершілігі туралы, тасымал келісімшарт тарапы ретінде, Варшава мен
Варшава мен Монреаль конвенциялары әуе тасымаллы келісімшарты шегінде авиакомпанияның
Келісімшарттың жоқтығы тасымалдаушының жауапкершіліктен босату Конвенция негізінде, мысалы,
Әуе кемесін қолдану ретінде тасымалдаушыда келтірген зиян үшін бірақ
Француз құқығы, тасымалдаушының жолаушылардың өмірі мен денсаулығына тигізген зиян
Тікелей қарама қарсы тәжірибе Англия мен АҚШ соттарына тән.
Халықаралық әуе тасымалы кезіндегі жолаушының өмірі мен денсаулығына тиген
Халықаралық әуе тасымалы келісімшарты бойынша тасымалдаушының жауапкершілікке тартылады, міндеттердің
Жүктің «жою мен жоғалуына» - «жоғалтып алу» термині тиісті.
«Жеткіліксіздік» тасымалдауға берілген және жолаушыға немесе қабылдаушыға табысталған жүктің
«Зақымдау» түсінігі келген жүктің сапасының сәйкессіздігін білідіреді, және құқықтық
Міндеттерді тасымалдау бойынша бұзу болып оның мерзімін өткізу де
Тасымалдау келісімшартының мәні нүктесінен қарағанда халықаралық келісімшарттар белгілеген терминалогия
Егер жолаушы рейсте орын болмаған себебімен, тіркеуге уақытылы келген
Жоғарыда аталған құқықбұзушылықтардан, тасымалдаушының жауапкершілігін туғызатын басқа халықаралық әуе
Варшава конвенциясының 24 б. мен Монреаль конвенциясының 29
Монреал конвенциясының 29 б. сәйкес халықаралық жолаушылар, жүк тасымалы
Осылайша, Монреаль конвенциясының астындағы тасымалдау кезінде тасымалдаушының кез келген
Монреаль конвенциясымен салыстырғанда ұлттық заңды қолдану үшін Варшава конвенциясының
Варшава мен Монреаль конвенцияларында өтемақы берудің тәртібі туралы ережелері
Монреаль конвенциясының 29 б. сәйкес жауапкершілік туралы кез келген
Екінші маңызды сұрақ, нақты зардап құрамына жолаушының өмірі мен
Тасымалдаушының жауапкершілігі мен фактілік зиянның көлемі қандай болмасын, тиісті
Жауапкершілік шектерінің бар болуы зиян туындаған жағдайда оның суммасын
Варшава конвенциясының 2 пункт 22б. өмір мен денсаулыққа тиген
Варшава конвенциясының 22 б. сәйкес тасымалдаушының жауапкершілігі тіркелген жүк
Монреаль конвенциясының 2 п. 22 б. орнатылған бірыңғай
Екіншіден, жаңалық салмақ бойынша қол жүкті өткізу нормасынан трансатлантикалық
Жаңа жүйені қолдану тәжірибесі авиакомпаниялардың шығындары жоғарығанын көрсетеді, ол
Варшава конвенциясының 22 б. сәйкес тасымалдаушының жауапкершілігі тіркелген жүк
Еуропалық Одақтың N 261/2004ережелеріне сәйкес, егер ЕО мемлекетінің авиакомпаниясы
Тасымалдау барысында, моральдық нұқсанды өтеу қажеттілігі туралы сұрақтар жиі
Алайда, халықаралық жолаушылар тасымалы, әдетте, осы аяда халықаралық келісімшарттармен
Егер қолданыстағы құқық бойынша моральдық нұқсанды өтеу рұқсат етілсе,
Заңды ғылымда жауапкершілік басталуының бір шарты ретінде көптеген
Олардың негізінде тәжірибелік тұжырымдама жасауға болады: өтеуге шығын немесе
Жолаушының өмірі мен денсаулығына зиян тиген жағдайда Варшава конвенциясының
Тіркелген қол жұк немесе жүктің сақталмауы жағдайында тасымалдаушы, егер
Монреаль конвенциясының 2 п. 17 б. сәйкес тіркелген жүктің
Монреаль конвенциясының 3 пен 4 п.п. 18 б. мен
Монреаль конвенциясының 1 п. 17 б. мен Варшава конвенциясының
Осылайша, Монреаль конвенциясы Варшава конвенциясының тасымалдаушының жолаушының өмірі мен
Қол жүк немесе жүкті тасымалдау кезінде басқа жағдай туады.
Варшава конвенциясының 1 п. 20 б. сәйкес тасымалдаушы жауапты
Сонымен бірге, жүк тасымалдау кезінде тасымалдаушы навигациондық қатеге жауапты
Навигациондық қате ережесі Варшава конвенциясына қатсыпайтын мемслекеттер арасындағы тасымалдар
1999 ж Монреаль конвенциясы дегенмен, Варшава конвенциясына 1975 ж.
Монреаль конвенциясының 20 бабы мен Варшава конвенциясының 21 бабы
Тасымалдаушыны жауапкершіліктен босататын басқа негіздерге жол жоқ. Бұл ереже
Егер тасымалдаушының жолаушылар өмірі мен денсаулығына келген зяин, жүк
Варшава конвенциясы, «аралас жауапкершілік» туралы ережені ескере отырып, жәбірленушінің
Монреаль конвенциясы, аралас жауапкершілік ережесін орнатқанда, ең алдымен, ұлттық
Екіншіден, Варшава конвенциясына қарағанда Монреаль конвенциясының 20 б. жәбірленушінің
Үшіншіден, Монреаль конвенциясның 20 б. жәбірленушінің кінәлі әрекеттері түсінігін
Төртіншіден, Монреаль конвенциясының 20 б. ережесі Варшава конвенциясының 21
Бесіншіден, Монреаль конвенциясының 20 б. біршама түсініксіздікті жояды, ол
Кеңес әдебиеттерінде, авиатасымалдаушының мүліктік жауапкершілікті сақтандыру болып жолаушылар мен
Конвенцияның қатысушысы емес тасымалдаушы мемлекеттері үшін көрсетілген міндетті орындау,
Негізінде, Монреаль конвенциясына қатыспайтын мемлекеттер тасымалдаушыға беретін жолаушының өмірі
2.3. Халықаралық әуе тасымалын жетілдірудің негізгі бағыттары
Осы бөлімнің басында біз халықаралық әуе тасымалының қазіргі жағдайы
1960-2005 ж.ж. әлемдегі экономикалық қызмет жиынтығы, барлық ішкі өнімді
5,7 % жоғарылады.
1975-1985, 1985-1995 мен 1995-2005 ж.ж. жолаушылар тасымалы мөлшері жыл
1975-2005 ж.ж арасындағы жүк және жолаушы тасымалына сұраныс мөлшері
1975-2005 ж.ж. ішінде жолаушылар тасымалынан ортаәлемдік кіріс, шынайы сойлемде
Ұзақ тарихи уақытта әуе көлігі аясында үлкен көлем байқалған,
Экономикалық теория мен аналитикалық зерттеулер, авиатасымалдар көлемі сипаты мен
Басқа факторлар, тасымалдау сұранысына ықпал еткен, авиакомпаниялар шығындарында өзгерістер
Он жыл ішінде орын алған әуе тасымалына жалпы сұраныс
2005 ж. әлем авиакомпаниялары 2,0 млрд. жолаушылар мен
Тонно-километрмен орындалған тұрақты халықаралық тасымалдар бойынша аймақ бөлігі өзгеріссіз
Әлемдегі тұрақсыз тасымалдардың даму бейнесінің толық еместігі тұрақыт емес
1960 ж. бастап жолаушылар мен жүк тасымалдауына әуе кемелері
2005-2025 ж.ж. болжамға келсек, әлемдік экономикалық өсу, жылына орташа
Онан арғы әуе тасымалының өсуі баяғыдай негізінде әлем экономикасы
Таяу Шығыс пен Азия/Тынық мұхит аймағындағы авиакомпаниялар 2025 ж.
Әлемдік тұрақты тасымалдар көлемі, «ең ықтимал», жылына орташа шамамен
Әуе кемелерінің қозғалыс көлемі, 2005-2025 ж.ж. ұшулар мен ұшқан
Осылайша, жаһандық кезеңде қаржы дағдарыс кезіндегі халықаралық авиациондық көлік
Егемен Қазақстанның авиациондық көліктің қазіргі жағдайы мен оның даму
Сонымен бірге авиакомпаниялар басшылары ауыса бастады, кадрлардың тұрақтамауы басталды,
1996 жылдың 20 тамызында ҚР үкіметінің №1030 қаулысымен «Қазақстан
Авиакомпанияның құлдырауымен қатарлас лайнерлердің белсенді сатылымы басталды. Бірінші болып
Арасынша авиакомпания қарыздары ұлғая берді. 2001 жылы ҚР Агенттігі
Сонымен бірге, ұшақтарды жөндеу туралы мәселе тіптен қарастырылмайды, және
Әлемдік келісімшартқа сәйкес, ЖАҚ «Эйр Қазақстан Групп», АҚҚ «Казкоммерцбанк»
2002 жылдың 13 қыркүйегінде Қазақстан Республикасының Үкіметі «Эйр Қазақстан»
- «Авиакомпания «Иртыш-Авиа» АҚҚ қосу жолымен «Эйр Казахстан» ЖАҚ
- «Эйр Казахстан» ЖАҚ Жарғылық капиталына Алматы қ. Қалалық
- компанияның «Казаэронавигация» мен «Алматы Әуежайы» алдындағы қарыздарын қайта
2002 жылғы Компанияның өндірістік қызметінің көрсеткіштерінде 2001 жылғысымен
Жоғалған кірістің бөлігін толтыру үшін компания келесі басты бағыттар
Жүргізілген шаралар нәтижесінде:
- тұрақты рейстер бойынша 50% жолаушы ағымы шығыны,
- қону мен ұшулар тұрақты емес рейстер бойынша «Эйр
«Эйр Қазақстан» ЖАҚ өндірітік бағдарламасын іске асыру кезінде, авиакомпанияның
Қаржы аясында өткізілген жалпы шаралар нәтижесінде, «Эйр Қазақстан» ЖАҚ
Егер 2000 жылы Компаниясы небәрі 1 410 млн. тенге
2001 жылдың 1 қаңтарынан 2002 жылдың тамыз айы бойынша
Қабылданған шаралар нақты бір тұрақты жағдайға себепші болды. 2003
«Эйр Қазақстан» ЖАҚ қаржы шаруалық қызметінің оң нәтижелері бойынша
2001 мен 2002 жылдар қорытындысымен қаржы есептілігн жылдық бекіту
2003 ж. ҚР қаржы Министрігінің Салық комитетінің арызы бойынша
Осының бәрі нарық үшін басты авиациондық тасымалдаушының қирауы мен
«Эйр Астана» авиакомпаниясы 2001 жылы тіркелген, ал 2002 ж.
Бірлескен кәсіпорында үкіметтің 51% үлес қатысуымен, АҚ «Самрұқ Қазына»
«Эйр Астана» Қазақстанда жалғыз авиакомпания болып табылады, яғни әуе
Бүгінгі күні «Эйр Астана» авиапаркі батыс өндірісі бойынша 22
Жуырда «Эйр Астана» «Боинг 757-200» пен «Боинг 767-300ER» ұшақтарына
Қазіргі заманғы әуе кемелерін, кең техникалық сервистік инновация желілерінің
Әлемдік көлік жүйесінің бөлігі бола отырып, әлем экономикасы мен
Әлем әуе көлігі жүйесі әлемдік азаматтық авиация мен әлемдік
- трансұлттық корпорациялар қызметімен және аймақтық интеграциондық процесстермен жылдамдатылған
- капитал шоғырлануын нығайту мен сонымен байланысты процесстерді шағын
- әлем бірлестігінің интерұлттық мәдени өмірін белсенді дамыту және
- ғылыми техникалық прогресстің ары қарай дамуы мен оның
- энергетикалық жанармай комплексі мәселелерін әсерлі шешуден қоғамның ары
Соңғы 15-20 жылда әлемдік әуе көлігінің даму темпі әлем
Халықаралық әуе көлігінің негізгі даму үрдістері болып табылады: жолаушы
Азаматтық авиацияның дамуыны маңызды үрдісі болып ғылыми техникалық прогресс
Осыған байланысты айта өтетін қазіргі заманғы әуе көлігіндегі жаңа
Сонымен бірге, мемлекеттің ұлттық жетекші авиакомпаниясы «Эйр Астана», Қазақстан
Жалпы Қазақстан Республикасының авиакөлік саласының дамуы, таяу жылдары әуе
«Эйр Астана» бір уақытта авиакомпания қызметінің тиімділігі мен оның
Халықаралық авиатасымалдар нарығында авиакомпаниялардың қызметін әлемдік реттеу тәжірибесі авиа
Тұрақты дамуға көшу, халықаралық авиа желілерде бәсекелестіктің қатаңдауы мен
ҚОРЫТЫНДЫ
Осы тақырыптың басты сұрақтарын қарастыруда қорыта келе, біздің ойымызша
Әуе көлігі қазіргі дүниежүзілік экономика мен дүниежүзілік бірлестіктерді байланыстыратын
Халықаралық азаматтық авиация (ИКАО) халықаралық ұйымының мәліметтері бойынша 2011
Бұл қатынастар халықаралық әуе құқығының, халықаралық әуе құқығының, ұлттық
Халықаралық құқықтық нормалар халықаралық әуе тасымалдарының тәртібін анықтайды. Ұлттық
Әуе тасымалдары шарттары туралы басты халықаралық келісімшарт, халықаралық әуе
Варшава конвенциясының нормалары кейбір ерекшеліктерді санамағанда императивті болып табылады:
Арнайы әдебиеттерде әуе тасымалдарымен байланысты қатынастардың келісімдік сипаты ерекшеленіп
Тасымал келісімшарты рәсімделеді: жолаушылар тасымалында жүру билетімен (3 б.);
Тасымал құжатының жоғалуы, бұрыстығы немесе жоқ болуы, Варшава конвенциясына
Авиажүктік жүк құжаты жіберушімен толтырылады, ол жүк құжатқа енгізетін
Жіберушіге жүкті жолда билеу құқығы берілген: ол жүкті алып
Жүк жоғалды деп саналады, егер оны тасымалдаушы жарияласа немесе
Авиатасымалдаушы жолаушының денсаулығына, жүк пен қол жүкке келген
Конвенция тасымалдаушының келісімшартты орындауға жатпайтын немесе орындамауы үшін жауапкершілігін
Варшава ковенциясына сәйкес тасымалдаушының жауапкершілігі жолаушыға қатысты 125 мың
Көрсетілген жауапкершілік шектері жеткізу мерзімін өткізгенге де қолданылады. Алайда
Варшава конвенциясының 25 бабына сәйкес тасымалдаушының жауапкершілігі шегі қолданылмайды,
Кейінірек Варшава конвенциясының өзгеріске ұшарағанын айта кету керек. 1966
Жолаушылар алдындағы авиакомпанияның жауапкершілігін ары қарай жоғарылату 1971 ж.
Варшава конвенциясының әуе тасымалдары туралы ережелері халықаралық тасымалдар шарттарында
ИАТА жолаушылар тасымалы шарттарында басты көңіл келесі сұрақтарға бөлінеді:
ИАТА жүк тасымалдау шарттарында: тасымалға жүкті қабылдау тәртібі; өткізу
Жауапкершілік туралы бөлімінде жүкке келтірілген зардапты өтемеу жағдайлары бар.
Жеке жүк пен жүк тасымалындағы даулар қатынасында Варшава конвенциясы
Жолаушыға келтірілген зардап қатынасында міндетті наразылық ескерілмеген, сондықтан оның
Ал даулардың соттылғына келсек, онда Варшава конвенциясының 28 б.
Тиісті заңды қолдануды нұсқайтын жалпы коллизиондық нормалар Варшава конвенциясында
Әлемдік көліктік жүйенің бөлігі бола отырып, әуе көлігі экономикалық,
- аймақтық интергациондық процесстер мен трансұлттық корпорациялар қызметімен жыдамдатылған
- капитал концентрациясын және онымен байланысты ірі фирмалардың бірігу
- әлемдік қоғамның мәдени өмірін интерұлттықтандыруын және онымен байланысты
- ғылыми техникалық өрлеуді ары қарай дамыту мен оның
- жанармай энергетикалық комплекс мәселелелрін шешуден қоғамның ары қарай
Соңғы 15-20 жылда әуе көлігінің дамуы әлемдік экономика дағдарысы
Халықаралық әуе көлігінің жақын арадағы келешегіне негізгі даму үрдістері:
Азаматтық авиацияның ары қарайғы даму үрдісі болып қазіргі кезеңдегі
Сонымен бірге, мемлекеттің ұлттық жетекші авиакомпаниясы «Эйр Астана», Қазақстан
Жалпы Қазақстан Республикасының авиакөлік саласының дамуы, таяу жылдары әуе
БИБЛИОГРАФИЯ
[1] Садиков О.Н. Правовое регулирование международных перевозок. Юрид. литература,
[2]Варшавская конвенция для унификации некоторых правил международных воздушных перевозок
[3] Международное воздушное право. Кн. 2 / Под ред.
[4] ICAO Doc. 9740; DCW Doc. No 57, 28/5/99;
[5]Закон Республики Казахстан от15 июля 2010 года № 339-IV
[6]Чикагская конвенция о международной гражданской авиации 1944г. // Международное
[7] Колосов Ю.М. Ответственность в международном праве. М.: Юрид.
[8]Протокол об изменении Конвенции для унификации некоторых правил международных
[9]Бордунов В.Д. Правовое регулирование международных полетов гражданских воздушных судов.
[10]Волков М.М. Основные принципы правового регулирования деятельности гражданской авиации.
[11]Грязнов В.С., Малеев Ю.Н. Правовые основы международных воздушных сообщений.
[12]Егиазаров В.А. Транспортное законодательство государств - участников СНГ. М.,
[13]Остроумов Н. Правовой режим воздушных перевозок. // Закон. 1997,
[14] Регулирование и организация деятельности авиакомпаний в Европе. /Материалы
[15]Афанасьев В.Г. Организация международных воздушных перевозок. М., 1991, С.18-19.
[16] Верещагин А.Н. Организационно-правовые основы международных воздушных перевозок. М.:
[17]Левицкий С.В. Организация перевозок на международных воздушных линиях. М.,
[18]Остроумов Н.Н. Правовая природа воздушного чартера // Международное воздушное
[19]Вороницына Г.С. Организация перевозок и коммерческая эксплуатация воздушного транспорта.
[20]Крючков А. А. "Грузовые перевозки на воздушном транспорте СССР:
[21]Типовое положение о службе организации авиаперевозок, утверждено Постановлением Правительства
[22]Садиков О.Н. Договор международной воздушной перевозки пассажиров, багажа и
[23]Правила перевозки пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте.
[24]Брагинский М.И., Витрянский В.В. Договорное право. Договоры о перевозке,
[25]Шмиттгофф К. Экспорт: право и практика международной торговли. М.,
[26]Сенчило В.М. Ответственность авиаперевозчика при международных перевозках. Л.: ОЛАГА,
[27]Остроумов Н.Н. Об ответственности воздушного перевозчика за несохранность груза
[28]Безрук Н.А. Договор воздушной перевозки. М., 1977, С.49.
[29]Леонова Б. Г. Правовое регулирование перевозки грузов и торговый
[30]Подшипников В. А., Ткаченко Г. А. Организация коммерческой работы
[31]Залесский В.В. О защите прав пассажира в отношениях с
[32] ICAO. Offcial Journal L 138/1, 30/04/2004.
[33]Грязнов В.С. Международно-правовое регулирование воздушных перевозок. // Закон. 1997,
[34]Дежкин В.Н. Основные проблемы современного международного воздушного права. М.,
[35]Дежкин В.Н. Правовое регулирование международных воздушных сообщений. М., 1987,
[36] Грязнов В.С. Международные авиаперевозки (правовые вопросы). М.: Юрид.
[37]Аксаментов О. И. Некоторые проблемы ответственности перевозчика по договору
[38]Грязнов В.С., Колосов Ю.М. Международно-правовое регулирование ответственности в воздушном
[39]Остроумов Н.Н. Монреальская конвенция об унификации некоторых правил международных
[40]Шиминова М.Я. Компенсация вреда гражданам. Гражданско-правовое регулирование. М.: Наука,
[41]Брагинский М.И., Витрянский В.В. Договорное право. Книга первая: Общие
[42]Советское воздушное право / Под ред. Н.Н. Остроумова. М.,
[43] Остроумов Н.Н. Ответственность за просрочку исполнения обязательства по
[44] ICAO Doc. 6024-LC/121. P. 239.
[45]Андронов А. М. "Прогнозирование перевозок пассажиров на воздушном транспорте".
[46]Артамонов Б. В. "Основные направления НТР мирового воздушного транспорта",
[47]Артамонов Б. В. "Конъюнктура мирового рынка воздушных перевозок", М.
[48]Зубков В. Д. Обновление парка воздушных судов и инвестирование
[49] Прогноз развития воздушного транспорта до 2025 года.
[50]Конторович Л. В. "Проблема прогнозирования и оптимизации работы транспорта",
[51]Конторович Л. В. "Развитие транспортного комплекса". М. ."Наука" 1980,
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Садиков О.Н. Правовое регулирование международных перевозок. Юрид. литература, 1981.,
Шиминова М.Я. Компенсация вреда гражданам. Гражданско-правовое регулирование. М.: Наука,
Зубков В. Д. Обновление парка воздушных судов и инвестирование
Остроумов Н.Н. Ответственность за просрочку исполнения обязательства по перевозке
Шмиттгофф К. Экспорт: право и практика международной торговли. М.,
Крючков А. А. "Грузовые перевозки на воздушном транспорте СССР:
Протокол об изменении Конвенции для унификации некоторых правил международных
Верещагин А.Н. Организационно-правовые основы международных воздушных перевозок. М.: РИО
Леонова Б. Г. Правовое регулирование перевозки грузов и торговый
Чикагская конвенция о международной гражданской авиации 1944г. // Международное
Конторович Л. В. "Развитие транспортного комплекса". М. ."Наука" 1980
Советское воздушное право / Под ред. Н.Н. Остроумова. М.,
Остроумов Н.Н. Монреальская конвенция об унификации некоторых правил международных
Брагинский М.И., Витрянский В.В. Договорное право. Книга первая: Общие
ICAO. Offcial Journal L 138/1, 30/04/2004.
Сенчило В.М. Ответственность авиаперевозчика при международных перевозках. Л.: ОЛАГА,
Закон Республики Казахстан от15 июля 2010 года № 339-IV
Грязнов В.С. Международно-правовое регулирование воздушных перевозок. // Закон. 1997,
Безрук Н.А. Договор воздушной перевозки. М., 1977
ICAO Doc. 9740; DCW Doc. No 57, 28/5/99; русский
Волков М.М. Основные принципы правового регулирования деятельности гражданской авиации.
Садиков О.Н. Договор международной воздушной перевозки пассажиров, багажа и
Дежкин В.Н. Правовое регулирование международных воздушных сообщений. М., 1987
Остроумов Н.Н. Правовая природа воздушного чартера // Международное воздушное
Егиазаров В.А. Транспортное законодательство государств - участников СНГ. М.,
Варшавская конвенция для унификации некоторых правил международных воздушных перевозок
ICAO Doc. 6024-LC/121.
Грязнов В.С., Колосов Ю.М. Международно-правовое регулирование ответственности в воздушном
Артамонов Б. В. "Основные направления НТР мирового воздушного транспорта",
Регулирование и организация деятельности авиакомпаний в Европе. /Материалы семинара
Грязнов В.С. Международные авиаперевозки (правовые вопросы). М.: Юрид. литература,
Брагинский М.И., Витрянский В.В. Договорное право. Договоры о перевозке,
Андронов А. М. "Прогнозирование перевозок пассажиров на воздушном транспорте".
Дежкин В.Н. Основные проблемы современного международного воздушного права. М.,
Международное воздушное право. Кн. 2 / Под ред. А.П.
Колосов Ю.М. Ответственность в международном праве. М.: Юрид. литература,
Остроумов Н. Правовой режим воздушных перевозок. // Закон. 1997,
Артамонов Б. В. "Конъюнктура мирового рынка воздушных перевозок", М.
Левицкий С.В. Организация перевозок на международных воздушных линиях. М.,
Бордунов В.Д. Правовое регулирование международных полетов гражданских воздушных судов.
Подшипников В. А., Ткаченко Г. А. Организация коммерческой работы
Залесский В.В. О защите прав пассажира в отношениях с
Прогноз развития воздушного транспорта до 2025 года. Международная организация
Вороницына Г.С. Организация перевозок и коммерческая эксплуатация воздушного транспорта.
Грязнов В.С., Малеев Ю.Н. Правовые основы международных воздушных сообщений.
Афанасьев В.Г. Организация международных воздушных перевозок. М., 1991
Типовое положение о службе организации авиаперевозок, утверждено Постановлением Правительства
Конторович Л. В. "Проблема прогнозирования и оптимизации работы транспорта",
Остроумов Н.Н. Об ответственности воздушного перевозчика за несохранность груза
Аксаментов О. И. Некоторые проблемы ответственности перевозчика по договору
2
Халықаралық әуе тасымалының екі режимі
Варшава конвенциясы
Монреаль конвенциясы
Кеңестің негізгі тұрақты қызмет ететін органдары
ИАТА-ның тарифтік конференциялары
3
Конференция
бүкіл Азия мен оған іргелес аралдар
2
Конфере нция
бүкіл Еуропа мен Африка аралдары
1 Конференция
Солтүстік пен Оңтүстік Америка мен оған тиесілі аралдар континенті