ЖОСПАР
Кіріспе 3
І-тарау. Фирма мен фирма қаржысының мәні мен маңызы
1.1 Фирмалар мен фирма қаржысының мәні және мағынасы
1.2 Фирмалар мен фирма қаржысын ұйымдастырудың
1.3 Фирмалар мен фирмалардың қаржы қорлары 13
ІІ-тарау. Фирмалар мен фирмалардың қаржы және валюта қоры
2.1. Тұтынуға жұмсалатын қаржыны реттеу 18
2.2 Фирмалар мен фирмалардың валюта қорлары 20
2.3 Фирмалар мен фирмалардың меншігін өзгертудің
Қорытынды 29
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 31
Кіріспе
Фирмалар мен фирма қаржысының өзіндік мәні және
І-тарау. Фирма мен фирма қаржысының мәні мен маңызы
1.1 Фирмалар мен фирма қаржысының мәні және мағынасы
Фирмалар қаржысының мәні жөнінде әзірге ортақ пікір жоқ.
Осыған байланысты кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысын бөлу, бақылау
Фирмалар қаржысының бөлу қызметінің ерекшелігі – жиынтық қоғамдық
Бөліс - өндіріс пен тұтынуды байланыстыратын буын. Бұл
Қаржы және несие органдармен іс-қимыл
Кейбір экономистер кәсіпорындар қаржысына үш қызмет жүктейді:
ақшалай ресурстарымен айналым қаражаттарына қызмет көрсету;
ақшалай табыстарды бөлу;
кәсіпорындардың өндірістік-шаруашылық қызметіне бақылау жасау.
Халық шаруашылығы салалары, бірлестіктері. Кәсіпорындарының экономикалық
Олардың пікірінше, егер буынға кәсіпорындардың ақша қатынастарының бүкіл
Қаржы саласындағы кәсіпорындар мен ұйымдардың сан қилы
Мемлекет пен өндірістік кәсіпорындар арасында мемлекеттік бюджеттен
өндірістік кәсіпорындар және олардың жоғарғы ұйымдары пайданы
шикізат, материалдар, отын, т.с.с. төлеу үшін өзара
кәсіпорындар мен ұйымдар арасында акциялар мен құнды
кәсіпорындар мен несие жүйесі және қысқа
қаржы қатынастарының көп қырлылығы, олардың формалары мен
өндірістік қорлардың міндетті болуы, олардың құралуы, тұрақты толықтыруы,
жоғары белсендлік, кәсіпорынның шаруашылық қызметінің барлық
Сөйтіп, кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы – халық шаруашылығыныдағы
1.2 Фирмалар мен фирма қаржысын ұйымдастырудың
Фирмалар қаржысын ұйымдастырудың принциптері ортақ. Оның бірыңғайлылығы
Фирмалар мен фирма қаржысын ұйымдастырудың негізгі паринциптері: шаруашылық
Шаруашылық есептің мәні кәсіпорынға оның қызмітіне
Қазіргі уақытта шаруашылық есеп әдісі
Коммерциялық есеп принципі кәсіпкерлік формасында жүзеге
Шаруашылық есептің негізгі принциптері - өзін-өзі ақтау
Өзін-өзі ақтау – шаруашылық есептің басты принципі, яғни
Банктер бюджет, несие берушілердің алдына қойған міндеттемелері
Өзін-өзі қаржыландыруға өзін-өзі ақтау кіреді. Одан айрымашылығы
Шаруашылық есептің тағы бір қаржы дербестігі, кәсіпорын
Сонымен қатар шаруашылық есепке жоспарлар, шарттар қаржы міндеттемелерінде
Шаруашылық есеп талаптарының бірі – қаржы мүдделігі
Қаржы жауапкершілігі мен мүдделілігі – шаруашылық жүргізудің
Сөйтіп экономиканың негізгі буынында кәсіпорындардағы
Жоспарлылық принципі өндірістің мақсат-міндеттері, оларға қол жеткізу
Фирмалардың алдағы қызметіндегі бағдары бұлдыр болса,
Нарыққа көшу, экономикалық тұрақсыздығы жағдайында қаржы
Кәсіпорын неғұрлым ірі шаруашылық құрылымына енсе кәсіпорындардың
Фирмалар мен фирмалардың барлық меншік формаларының теңдігі
Фирмалардың қаржысын ұйымдастырудың тағы бір принципі қаржы резервтерінің
Фирмалар мен фирмалардың қаржы қатынастары сан алуан заң
Көп салалы мемлекеттік және кәсіпкерлік құрылымдарды қамтитын
1.3 Фирмалар мен фирмалардың қаржы қорлары
Фирмалар мен фирмалардың шаруашылық қаржы қызметі барысында қаржы
Фирмалар мен фирмалардың қаржы тәжірибесінде әртүрлі қорлар
Қаржы қорларында фирмалар мен фирма
Фирмалар мен фирмалардың қызметі үшін неғұрлым
Жарғы қоры фирмалардың мүлкінің бастапқы құнын
Мемлекеттік фирмаларға жарғы қоры – меншікті
Жарғы қорының мөлшері шаруашылық қызметі процесінде өзгеріп
Акционерлік қоғамның жарғы қоры құрылтайшылардың жарнасы есебінен немесе
Фирмалардың қарамағында қалатын қаржы негізінде, яғни салықтар мен
Тұтыну қоры мыналары қамтиды:
Бүкіл персоналдың өндірістік және өндірістік емес еңбегіне
Ақшалай төлемдер, соның ішінде жылдың қорытындысы бойынша төленетін
Еңбегі үшін көтермелеудің ақшалай және натуралдық формалардағы
Материалдық көмек;
Еңбек және әлеуметтік жеңілдіктерді белгілеуге жұмсалатын қаражаттар;
Қаржының еңбек ұжымдарының акциялары ұжым мүшелерінің
Басқа да жеке сипаттағы төлемдер.
Сөйтіп, тұтыну қоры еңбекақы төлеуге жіберілетін қаражаттармен еңбеккерлерді
Қорлану қоры мыналардың есебінен қалыптасады:
Фирмалар қарамағында қалатын пайда;
Негізгі қорларды қалпына келтіруге жұмсалатын амортизациялық аударымдар;
Шығып қалған мүлікті өткізуден түскен ақша-түсім;
Банктердің несиелері;
Басқа да көздер.
Қорлану қоры:
Ұлғаймалы ұдайы өндірісті қамтамасыз ету шығындарын қаржыландыруға;
Негізгі және айналым қорларын толықтыруға;
Ғылыми-техникалық прогресті дамытуға, жаңа өнімдерді игеруге;
Табиғат қорғау шараларын жүзеге асыруға, өндірістік инфрақұрылым
әлеуметтік инфрақұрылым объектілерін салуға қатысуға пайдаланылады.
Фирмалар мен фирмалардың тұтыну және қорлану
Еңбек ұжымының ұйғарымымен кәсіпорындар қаржы резервін құрай алады.
Қаржы резерві кәсіпорынның қаржы жоспарын әзірлеп, бекітілген
Қаржы резервінің қаржысы өндірістік және әлеуметтік даму жөнінде
Жөндеу қоры кәсіпорындарында жөндеудің барлық түрлерін: күрделі, орта
ІІ-тарау. Фирмалар мен фирмалардың қаржы және валюта қоры
2.1. Тұтынуға жұмсалатын қаржыны реттеу
Реттеу механизмі күшіейіп бара жатқан инфляция
Өнімге, жұмысқа және қызметтерге – қолданыстағы коэффициенттерді
Осындай дәрежедегі бес еседен аспайтын, тіркелген бағаларды
Тұтынуға жұмсалатын қаржының көлемі анықтағанда
Нормаланатын көлемі негізгі қызметте, өнімдердің, жұмыстардың, қызметтердің өзіндік
Тұтынуға жұмсалатын қаржының шартты-өзгермелі көлемі өндірістің, жұмыстың,
Тұтынуға жұмсалатын қаржының базалық көлеміне осы қаражаттардың жалпы
Тұтынуға жұмсалатын қаражаттарды реттеу механизмі өндірістің түрлі
Мерзімдік сипаттағы жұмысы бар немесе табиғат
Тұтынуға жұмсалатын қаражаттарды реттеу мыналарға қолданылмайды: әскери-өндірістік
Есеп берудің орталықтандырылмаған жүйесіндегі өндірістік шаруашылық есептегі бөлімдердің
Осы қарастырылған механизм тұтастай кәсіпорын бойынша тұтынуға
2.2 Фирмалар мен фирмалардың валюта қорлары
Фирмалардың валюта қорларын пайдалану тәртібі Қазақстан Республикасы Президентінің
Фирмалар мен фирмалардың ішкі валюта нарқында валютаны сатып
Қорлар құрау үшін валюта қаржысы өкілеттігі белгіленген
Фирмалар мен фирмалардың ортақ міндеттерді шеш үшін
Валюта қорлары ең алдымен еңбек ұжымдарының өндірістік-әлеуметтік дамуына
Фирмалар мен фирмалардың валюта қорындағы қаржыны
2.3 Фирмалар мен фирмалардың меншігін өзгертудің
Нарық жүйесіндегі қалыптасуы жағдайында өндіріс тауарларын бөлу, шаруашылық
Бұл мәселені шешу меншік қатынастарын өзгерту,
Мемлекет иелігінен алып, жекешелендіру барысында
Мемлекет иелігінен алу – шаруашылықты басөқару функциялары
Жекешлендіру – заңды мекемелер мен азаматтардың мемлекеттік меншік
Экономиканы мемлекет иегілінен алудың және меншікті жекешелендірудің
Фирмалардың және халық шаруашылығы объектілерін акционерлеу;
Мемлекет мүлкін жалға, ұжымдық меншіккке беру;
Жалға, арендалық кәсіпорындарға немесе басқа жалгерлерге берілетін мемлекеттік
Мемлекеттік кәсіпорындардың мүлкін еңбек ұжымы мүшелерінің сатып
Мемлекеттік меншік объекітлерін концессияға беру;
Мемшлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың базасында муниципалдық және
Мемлекеттің мүлкін бәсекелік немесе аукциондық
Ұсақ кәсіпорындарды сатуда аукцион және конкурс
Мемлекеттік кәсіпорындарды мемлекет иегіліген алу мен жекешелендіруден
ІІІ-тарау. Меншік формалары және олардың кәсіпорындар қаржысын
3.1. Бірлескен фирмалар мен фирмалардың қаржысы
Фирма қызметтің тағы бір тиімді ұйымдық-құқықтық
Бірлескен фирмалардың 30 пайыз мөлшерінде салық төлейді:
Қаржылық қатынастың басым дамытылатын салалары –
Қазба байлықтар өндіру мен ьбалық аулаумен
Шығындарды жабу үшін резерв қоры жетіспесе 5
Резерв қорына аударылым жарғы қорының 25
Еркін экономикалық аймақтарда шет елдік
3.2. Кооперативтік фирмалар мен фирма ұйымдардың қаржысы
Экономиканың кооперативтік секторы бірыңғай халық шаруашылығы
Тұтыну кооперациясчы өз мүшелері мен басқа
Халық шаруашылығңындағы кооператив секторының экономикалық,
Кооперативтің қаржы жағдайы өнімдер өндіруді арттыруна, еңбек
Кооперативтерге өндірістік-қаржы қызметін жүргізуде
3.3. Қоғамдық фирмалар мен фирма қаржысы
Қоғамдық фирмалар мен олардың қарамағындағы кәсіпорындардың
Кірістер мен шығыстар қоғамдық ұйымдардың
Қоғамдық ұйымдардың кірістері құрамында бюджет
Шығыстар баптарында қоғамдық ұйымдардың негізгі қызметіне
Аппаратты ұстау;
Күрделі құрылы спен күрделі жөндеу;
әкімшілік-шығармашылық шығындар.
Қоғамдық ұйымдар қарамағындағы шаруашылық есептегі кәсіпорындардың
Қорытынды
Фирма экономикасында қаржының бақылау
Нарық экономикасына көшу кезеңінде кәсіпорындардың
Әкімшіл-әміршіл жүйенің күйреуі, шаруашылық байланыстардың күрт үзілуі,
Көп салалы мемлекеттік және кәсіпкерлік құрылымдарды қамтитын
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Ашимбаев Т.А. Государственное регулирование перехода к рыночным
2. Валовой Д. Кремлевский тупик и Назарбаев -
3. Владимирова Л.П. Прогнозирование и татрование в условиях
4. В. Клаус. Десять заповедей чешасой реформы: //
5. Казахстанская правда, 1997. 25 декабря.
6. Деловая неделя. 1997. №12,
7. Государственное регулирование экономики / Под общ. ред.
8. Государственное регулирование рыночной экономики / Под.ред. Петрова
9. Джкевич А.К. К осмыслению опыта экономического развития
10. Елемесов P., Жатканбаев Е. Государство и рынок:
11. Есиркепов Г.А. Приватизация государственной собственности в Республике
12. АльПари. 1997. №10.
13. Вопросы экономики. 1990. №5.
14. Заявление Кабинета Митстров Республики Казахстан об эконо-мической
15. Ихданов Ж.О., Сансызбаева Г.Н., СахановаАН. Пмново-финансовые механизмы
16.Казахстан 1991 — 2001 годы: Информационно-аналитичесский сборник. Агентства
17.Калиев Г. Аграрная реформа в Казахстане: история, современностъ,
18. Кейнс Дж. Общая теория занятости, процента
19. Класс Эклунд. Эффектная экономика — шведская модель:
20. Кошанов А.К. и др. Формирование государственного предприни-мателъства
21. Ливщиц А. Государство в рыночной экономике (краткий
22. Лю Гогуанъ. Регулирование китайской экономики и судьба
3