Бұрғылау құбыры

Мазмұны
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілеулер мен қысқартулар
Кіріспе
1. Геологиялық бөлі
2. Техникалық бөлім
2.1 Ұңғымада қиындықтар туатын интервалдарды анықтау
2.2 Жуу сұйықтығының қасиеттері мен типі
2.3 Ұңғыманың конструкциясы
2.4 Тау жынысы қимасының физико-механикалық қасиеттерін талдау
2.5 Ұңғыма қабаттарын бұрғылануы бойынша интервалдарға бөлу
2.6 Қашау түрін және шаю түйінін таңдау
2.7 Бұрғылау тәсілін таңдау
2.8 Бұрғылау бағанасын есептеу және жабдықтауды негіздеу
2.9 Бұрғылау режимін жобалау
2.10 Бұрғылау тізбегін беріктікке есептеу
2.11 Ұңғыма профилін жобалау
2.12 Ілмектегі жүктемені есептеу. Бұрғылау қондырғысын таңдау
2.13 Геолого-техникалық нарядты құру
2.14 Бұрғыдағы апаттар мен қиыншылықтар
2.15 Жеке тапсырма
3 Тіршілік қауіпсіздігі
4 Экономикалық бөлім
5 Қоршаған ортаны қорғау
6 Автоматтандыру
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Тіркемелер
Спецификация
Аннотация
Дипломдық жобаның тақырыбы – «Айрақты» кенорнында ұңғыма өнімділігін арттыруға
Бұл жобаның негізгі мақсаты - мұнай және газ ұңғымаларын
Есептеу - түсіндірме жазбасына қоршаған ортаны қорғау және экономикалық
Дипломдық жобаны есептеу - түсіндірме жазбасы
форматы) және графикалық бөлімі 7 сызба материалдан (АІ-форматы) тұрады.
Есептеу - түсіндірме жазбасы қажетті мөлшерде суреттермен, анықтама схемалармен,
Нормативтік сілтемелер
ГОСТ 2.102 – 68 КҚБЖ. Конструкторлық құжаттардың түрі мен
ГОСТ 2.104 – 2006 КҚБЖ. Негізгі жазу;
ГОСТ 2. 304 – 81 КҚБЖ. Сызба шрифттары;
ӘН ОҚМУ 7. 14 – 2009. Дипломдық жобалау. Дипломдық
СТ РК 1252-2004 (ИСО 10400:1993, MOD). Промышленность нефтяная и
CT PK 1253-2094 (ИСО 14310:2001, MOD). Промышленность нефтяная и
СТ РК 1256-2004 (ИСО 10405-2000,. NEQ). Промышленность нефтяная и
СТ РК 1258-1-2004 (ИСО 10426-1-2000 NEQ). Промышленность нефтяная и
СТ РК 1259-2004 (ИСО 10428-1993, NEQ). Промышленность нефтяная
СТ РК 1260-2004 (ИСО 10431-1993, NEQ). Нефтяная и газовая
СТ РК 1264-2004 (ИСО 13678-2000, MOD). Нефтяная и газовая
Анықтамалар
Өзі жүретін шасси ZJ30 бұрғылау агрегаты арнайы формуласы 14(8
Центратор- компоновкалау элементі,центратор қондырғысының орнына бұрғылау тізбегін центрлеу үшін
Роторлы бұрғылау үшін тізбекті центраторлар мен калибраторлар тіректік-центрлегіш және
Жер сілкінісі – бұл жер қыртысында немесе мантияның үстінгі
Дауыл – жойқын күші бар және едәуір созылатын, 30
Автоматтандыру мәселесі өндіріс технологиялық тұрғыдан қарастырғанда көптеген зат алмасу,
Жер қойнауында бір тектес құрылымдағы мұнай мен газ кеніштерінің
Ұңғыма дегеніміз – жер қыртысында арнайы бұрғылау аспаптарының көмегімен
Қаттылық – бұл тау жынысының бұзылуға қарсылығы.
Абразивтілік – бұл тау жынысының онымен жанасатын тау жынысын
Бөлшек беріктігі – дегеніміз жүктемені нақты режимде қабілеттілігін сақтау
Тау жыныстары – жер қыртысын құрайтын, өздігінше геологиялық денелер
Қашау – ұңғыма түбінде оның енуі кезінде тау жыныстарын
Белгілеулер мен қысқартулар
ЖК – жалпы көрініс;
ОҚО ҒТК – Оңтүстік Қазақстан облысының ғылыми техникалық кітапханасы;
TT – трансформатор;
ТП – трансформаторлы қосалқы станциясы;
РП – тарату орны;
СП – күштік орын;
АБҚ – ауырлатылған бұрғылау құбыры;
СНиП - санитарлық норма және ереже;
ГОСТ – мемлекеттік стандарт;
АҚ – ашық қоғам;
АҚШ – Америка құрамы штаттары;
ОҚМУ – Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті;
М-өте жұмсақ, бос тау жыныстары жұмсақ және тұтқыр саз
С-пластикалы және мортпластикалы, қаттылығы орташа тау жыныстары, тығыз саз
Т-қатты әк тастар, доломиттер, доломиттелінген әк тастар;
Ц-орталық шаю құрылғысы бар;
В-домалау подшипникті;
Г-гидромониторлы;
Н-бір сырғанау подшипнигінде;
У-май толтырылған, автоматты май берумен;
рш-штамп бойынша тау жынысының қаттылығы;
Fк-қашау тістерінің түппен жанасу ауданы;
Gб.к.max – бұрғылау тізбегінің максимал салмағы;
Нрек – ұсынылатын бұрғылау тереңдігі;
Q – шаю сұйығының шығыны,м3/с;
(1 - ұңғыма диаметрінің кеңеюін ескеретін коэффициент, жұмсақ
Dскв – ұңғыма диаметрі, м;
dб.т – бұрғылау құбырларының диаметрі, м;
(в.п – шығатын ағыс жылдамдығы, м/с;
- i-жыныстың қаттылық категориясы;
- тау жынысының ішкі қабатының қуаты, м;
- бөлінген қуаты, м.
Кіріспе
20 ғасырдың соңы мен 21 ғасырдың басы Қазақстан мұнай
Міне осы тұста Жамбыл облысындағы Айрақты газконденсат кеніші еске
1971 жылы Үкімет шешім жасап Амангелді газконденсатты кенорнында бұрғылау
Кезінде Американдық компаниясы бастаған бұрғылау жұмыстарын, қазіргі кезде «КазБургаз»
Сонау 1997 жылы Айрақты газы жайлы алып – қашпа
Айрақты газконденсаты кен орны өзіне тиесілі жұмыстарды атқарып тұр.
1. Геологиялық бөлім
1.1 «Айрақты» кен орны жайлы жалпы мағлұмат
Айрақты газконсенсатты кен орны Жамбыл облысы, Мойынқұм ауданы
Жыныс үшін жамылқы беті болып аргеллиттер текшесі мен тығыз
Компоненттердің мәні шоғырлану шегінде өзгереді: метан-72,5-81,9%, этан-3,46-8,21%, пропан-1,14-2,77%, бутандар-0,23-1,4%,
1. 2. Кен орнының геологиялық құрылымына сипаттама
1. 2. 1 Тектоника
Шу-Сарысу атырабы Оңтүстік Қазақстанда ірі тауарлық ойпаң территориясында орналасқан.
ВНИГНИ, және де Қ.И. Сәтпаев атындағы ғылыми-зерттеу геология институтының
Геологиялық құрылысына жиынтық қалыңдығы 500м аса орта- жоғарғы палеозой
1.09.97. жыл бойынша жоғағы девон, төменгі қарбон және төменгі
1. 3 Стратиграфия
Төртітк жүйе
Төрттік түзілімдер неоген, палеоген және біршама ертедегі жыныстар үстінде
Неоген жүйесі
Неоген түзілімдері даталануы жеткілікті түрде шартты аймақтық горизонттармен свиталарға
Жоғарғы плиоцен. Жөрекі сынықты жыныстар: конгломераттар; қойтастар, гвавелиттер және
Жоғарғы плиоцен және ортаңғы плиоцен. Оның құрамы өзгермелі: синеклиз
Орта және төменгі миоцен Арал горизонты. Сұр саздар мен
Палеоген жүйесі
Олигоцен. Жоғарғы олигоцен-асқазансор свитасы ашық-сүр, жасыл құмдардан құралған, қалыңдығы
Орта және төменгі олигоцен. Құм қабатшықтарымен бірге қызыл және
Эоцен. Пирит тасберіштерімен, глауконит түйіршіктерімен, ақула тістерінің қалдығы және
Палеоцен. Қара-сұр саздардан, құмайттардан және кварц-слюдалы құмдардан түзілген, қалыңдығы
Бор жүйесі
Бор жүйесі сенон және турон жікқабаттарынан түзілімдерінен құралған кварцты
Пермь жүйесі
Пермь түзілімдері асинхронды өзгеретін ішкі континенттік алап түзілістерінен тұздылықтың
Жоғары бөлім және төменгі бөлімнің жоғарғы басы тұзкөл свита
Ойпаңдағы төменгі тұзкөл свитасының қаттары қызыл және сұр түсті
Төменгі бөлімге Соркөл және Қарақыр свиталары жатады. Соркөл свитасын
Өнеркәсіптік газдылық-Соркөл свиталарының тұзастылық түзілімдеріріне байланысты. Саңылаулы-жарықшақты типті жинауыштар
Таскөмір жүйесі
Таскөмір жыныстары девон түзілімдеріне сйкес түрде орналасқан. Олар қызыл
Төменгі тас көмір түзілімдері свиталарға мүшеленеді. Олар шұбар түсті
Таскөмір жүйесінде газ кенорындары серпухов жоғарғы визе түзілімдеріне және
Девон жүйесі
Девон түзілімдері іргетаста сәйкессіздікпен жайғасқан. Тасбұлақ және Көкпансор ойпандарында
1. 4 Өндірістің болашағы дамуы және қысқаша сипаттамасы
Айрақты-Шу- Сарысу шөгінді алабының газконденсатты кенорны. Жамбыл облысында, Тараз
Кенорынның сыйдырушы құрылымы жоғарғы турне-төменгі визе өнімді горизонттарның жабындысы
Төменгі визе шоғырының дөңестегі жатыс тереңдігі 2075м, биіктігі 62м
1. 5 Газдылығы
Шу – Сарысу ойпатының өндірістік газдылығы 1961 жылы Үшарал
Газ кеніштері негізінен төменгі тас көмірлі (визейлік және турнейлік
1. 6 Кен орнының сипаттамасы
Кен орны 1971 жылы ашылған. Құрылымдағы орналасқан кен орны
МОБТ сейсмобарлау мағлұматтары негізінде жүргізілуде. Бұл көрсетілген уақыт аралығында
Сораптық – компрессорлық құбыр тек қана 16 – р
1998 жылғы қорларды есептеген есеп берулерде келтірілген мағлұматтар бойынша
Кен орынның газдылығы жоғары турнелік, төменгі визейлік, төменгі серпуховалық
Кеніш тереңдігі күмбезден 850 метрді құрайды. Газ – су
Газға қанығу коэффициентті – 0,75. бастапқы қабат қысымы –
Төменгі визейліктегі газ кеніші 2053-2385 тереңдік аралығында орналасқан. Оның
Горизонт төменгі визейлік қимасының орталық бөлігінде орналасқан және құмшауыттан,
Горизонт тұтасымен қара аргилит қабатымен жабылған. Кеуекті және кеуекті
1. 7 Төменгі визалық горизонттың өнімділігі
Горизонт 13 ұңғыда барланған 12 ұңғыдан (37 объект) газ,
Сонымен бірге объектілердің 80%-ті төменгі шығымды объектілерге жатады (оның
Төменгі шығымды объектілердің құрылымдық жағдайын қарастырсақ, олар тек шеткі
1, 18 және 6 ұңғыларда олар оның ортаңғы бөлігінде
Температураға берілген түзету – 0,86.
Қабат газының құрамы, конденсаттың қабат газындағы потенциалды қосындысы. Конденсат
1. 8 Газдың және конденсаттың қоры
Төменгі перм кенішінің газ қоры СССР-дің ГКЗ-сіне бірінші рет
1996 жылы газ және конденсат қоры. Төменгі визейлік кенішінде
Осындай түрмен ұңғы түбі аумағындағы сүзілу сипаттамасындағы техникалық-технологиялық факторларының
1. 9 Газ және газды конденсаттың сипаттамалары
Төменгі пермдік кеніштің газдары мынандай келесі құрамымен сипатталынады: метан
Кеніш бойынша метанның орташа құрамы 74%. Азоттың құрамы 2-ден
Төменгі визейлік кеніштеріндегі 1996 жылғы есептелген геологиялық қорлар. 1981
Газ: С1 – 21521,0 мың м3;
С2 – 11979,0 мың м3;
С3 – 33500,0 мың м3;
Конденсат: С1 – 1320,0 мың тонна;
С2 – 621,0 мың тонна;
С1 + С2 = 1941,0 мың тонна;
Сонымен қатар, төменгі пермдік кеніштің газының құрамында 81,2 %
2.1 Ұңғымада қиындықтар туатын интервалдарды анықтау
«Айрақты» кен орнында игеру процесінде туындайтын мен күрделіліктерге ұңғы
Ұңғыманы жүргізу кезіндегі барлық қиындықтар «Айрақты»
Геологиялық себептерден мынандай қиындылықтар пайда болады: жыра пайда болуы,
Техникалық жердегі және ұңғыдағы техниканың бұзылу себептерінен ұңғыда ұзақ
Өндірістік тәжірибелер және жинақталған көп жылдық бұрғылау
«Айрақты» кен орнындағы жыныстарды бұрғылау кезінде жыныстар құлауы немесе
0-60м интервалда ұңғыманың ұңғысының және грифонообразованиенің циркулярлық қоспамен шайылуы.
Кен орнындағы жыныстардың ісінуі бұрғылау ерітіндісінің және оның фильтратының
60-560м интервалда жыра пайда болды. Жыралар ұңғының дуалын керетін
Ұңғыма сағасынан 200м тереңдікте стратиграфиялық бөлімде ілестіруге қауіпті аймақтар
560-1676м интервалда каверн пайда болды. Бастапқы пласт қысымы 2,38-2,55
1676-2075м интервалда газ және мұнай тасқыны болады. Кернді алу
Мұнай және газ тасқынының негізгі себептері пласттық қысымның ұңғыма
2. 2 Жуу сұйықтығының қасиеттері мен типі
Бұрғылау сұйығының параметрлерімен өңдеу рецептурасы «Айрақты» АҚ лабораториясының мәліметтері
Интервалдар бойынша бұрғылау сұйығының тығыздығы бастапқы геологиялық мәліметтерге байланысты
0- 560 м
560-1676 м ур=10х0,1(1220....1230)=1,1…..1230 кг/м3
1676-2378 ур=10х0,1(1630.....1640)=1,1…..1640
Интервалдар үшін нақты геологиялық жағдайларды ескере отырып бұрғылау сұйығының
0-560 м 1160-1180 кг/м3
560-1676 м
1676-2378м
0-560 интервал үшін
Бұл интервал үшін, өтімділіктің максималь жылдамдығын алу мақсатында, қатты
1. Барит 16 тн.
2. КМЦ 1,4 тн.
3. Глинпорошок 6 тн.
4. Полиакриламид 600 кг.
5. Каустикалық сода 250 кг.
6. Кальцинированная сода 3 тн.
7. УЩР 12 тн.
560 – 1676 интервал үшін
Бұл интервал үшін, өтімділіктің максималь жылдамдығын алу мақсатында, қатты
1. Барит 17 тн.
2. КМЦ 3 тн.
3. Глинпорошок 15 тн.
4. Полиакриламид 250 кг.
5. Каустикалық сода 350 кг.
6. Кальцинированная сода 4 тн.
7. УЩР 15 тн.
1676-2075 м интервал.
Бұл интевалды бұрғылаған кезде, ұңғыма оқпанының тұрақтылығын сақтау мақсатында,
1. Барит 20 тн.
2. КМЦ 4 тн.
3. Глинпорошок 18 тн.
4. Полиакриламид 600 кг.
5. Каустикалық сода 750 кг.
6. Кальцинированная сода 6тн.
7. УЩР 20 тн.
8. ТЩР 15 тн.
2.3 Ұңғыманың конструкциясы
Тау жыныстарының физика, механикалық зерттеу нәтижесінен, кен орны кестесінен
Яғни, алевритті сазбалшықтар, мергель, саз балшықтар,мергель, саз балшықтар, құмайт,
1. Бағыттаушы оқпан.
2. Кондукторлы оқпан.
3. Аралық оқпан.
4. Пайдалану оқпаны.
Кесте 2.3.1
Шегендеу құбырлар тізбегінің диаметрі ГОСТ 632-80
Шегендеу тізбек құбырлар оқпанның аты. Сыртқы диаметр
D ішкі мм. Қабырғанның максимальды қалыңдығы б, мм.
Бағыттаушы оқпан. 339,7 317,9 10,9
Кондукторлы оқпан. 244,5 224,5 10,0
Аралық оқпан. 168,3 147,1 10,6
Пайдалану оқпаны. 114,3 97,1 8,6
Пайдалану оқпаны.
Шегендеу құбырлар тізбегінің пайдалану оқпанының сыртқы диаметрі Dсыр. =114,3
Тусіру тереңдігі 0-2075 метр сөйтіп, ол барлық жоғарғы жатқан
Кесте 2.3.2
ОТТМ, ОТТГ типті пайдалану құбырлардың техникалық сипаттамасы.
Құбырлар Муфта Болаттың
қатты
группасы
Д
1 2 3 4 5 6
D,мм б,
1м,кг.
114,3 8,6 22,3 127 158 3,7
30
Ескерту: құбырдың ұзындығы L = 9500-1300мм, ұзындығы 8000-9500мм, ден
Пайдалану оқпанының жалпы салмағын табамыз [5]
Gпай. = lm·qm + nм· q1м
бұл жерде Gпай. = пайдалану оқпанының салмағы, Н; lm
Алдымен муфтаның санын табамыз:
nм = lm ± L
бұл жерде L=9,5-13 метр, бір шегендеу құбырдың ұзындығы, есептеу
Қосылғыш муфтаның санын таба отырып, бір муфтаның салмағын табамыз.
q1м = qм · lm/1
Муфтаның санын табамыз.
nм = 2075: 13 = 159 дана.
Бір муфтаның салмағын анықтаймыз.
q1м = 3,7Н
Формула мағанасын орынына қоя отырып, пайдалану оқпанының салмағын табамыз,
Gпай. = 2075·22,3 + 159·3,7 = 469 кН.
Аралық оқпан.
Шегендеу құбырлар тізбегінің аралық оқпанының сыртқы диаметрі Dсыр. =168,3
Кесте 2.3.3
ОТТМ, ОТТГ типті аралық құбырлардың техникалық сипаттамасы.
Құбырлар Муфта Болаттың
қатты
группасы
Е
1 2 3 4 5 6
D,мм б,
1м,кг.
168,3 10,6 41,2 187,7 184
222(У) 9,1
11,3(У) 41,9
Ескерту: құбырдың ұзындығы L = 9500-1300мм, ұзындығы 8000-9500мм, ден
Пайдалану оқпанының жалпы салмағын табамыз [5]
Gпай. = lm·qm + nм· q1м
Аралық оқпанның ұзындығын келесі формуладан табамыз.
lm =Hа - (Lкон - 10±20)
бұл жерде Hа – аралық оқпанның түсіру тереңдігі метр.
Lкон – кондуктор оқпанының ұзындығы метр.
(10±20) – кондуктор оқпанының мұнай шығатын құбырдың түбі мен
Муфтаның санын табамыз:
nм = lm ± L
бұл жерде L=9,5-13 метр, бір шегендеу құбырдың ұзындығы, есептеу
Қосылғыш муфтаның санын таба отырып, бір муфтаның салмағын табамыз.
q1м = qм · lm/1
Муфтаның санын табамыз.
nм = 1676: 13 = 129 дана.
Бір муфтаның салмағын анықтаймыз.
q1м = 9,1Н
Формула мағанасын орынына қоя отырып, пайдалану оқпанының салмағын табамыз,
Gпай. = 1676·41,2+ 129·9,1 = 702кН.
Кондукторлы оқпан.
Шегендеу құбырлар тізбегінің пайдалану оқпанының сыртқы диаметрі Dсыр. =
Кесте 2.3.4
ОТТМ, ОТТГ типті кондуктор құбырының техникалық сипаттамасы.
Құбырлар Муфта Болаттың
қатты
группасы
Е
1 2 3 4 5 6
D,мм б,
1м,кг.
244,5 8,9 58,0 269,9 196
266(У) 17,9
25,2(У) 35,1
Ескерту: құбырдың ұзындығы L = 9500-1300мм, ұзындығы 8000-9500мм, ден
Пайдалану оқпанының жалпы салмағын табамыз [5]
Gпай. = lm·qm + nм· q1м
Алдымен муфтаның санын табамыз:
nм = lm ± L
бұл жерде L=9,5-13 метр, бір шегендеу құбырдың ұзындығы, есептеу
Қосылғыш муфтаның санын таба отырып, бір муфтаның салмағын табамыз.
q1м =
Муфтаның санын табамыз.
nм = 560: 13 = 38 дана.
Бір муфтаның салмағын анықтаймыз.
q1м = 17,9Н.
Формула мағанасын орынына қоя отырып, пайдалану оқпанының салмағын табамыз,
Gпай. = 560·58,0 + 38·17,9 = 331кН.
Бағыттаушы оқпан.
Шегендеу құбырлар тізбегінің бағыттаушы оқпанының сыртқы диаметрі Dсыр. =
Тусіру тереңдігі 0-10 метр сөйтіп, ол барлық жоғарғы жатқан
Кесте 2.3.5
ОТТМ, ОТТГ типті бағыттаушы құбырының техникалық сипаттамасы.
Құбырлар Муфта Болаттың
қатты
группасы
Л
1 2 3 4 5 6
D,мм ± 0,75
1м,кг.
339,7 10,9 88,6 365,1 203 25,5 32,7
Ескерту: құбырдың ұзындығы L = 9500-1300мм, ұзындығы 8000-9500мм, ден
Пайдалану оқпанының жалпы салмағын табамыз [5]
Gпай. = lm·qm + nм· q1м
бұл жерде Gпай. = пайдалану оқпанының салмағы, Н; lm
Алдымен муфтаның санын табамыз:
nм = lm ± L
бұл жерде L=9,5-13 метр, бір шегендеу құбырдың ұзындығы, есептеу
Қосылғыш муфтаның санын таба отырып, бір муфтаның салмағын табамыз.
q1м =
Муфтаның санын табамыз.
nм = 10: 13 = 1дана.
Бір муфтаның салмағын анықтаймыз.
q1м = 25,5Н. (2.3.21)
Формула мағанасын орынына қоя отырып, пайдалану оқпанының салмағын табамыз,
Gпай. = 10·88,6 + 1·25,5 = 91 кН.
Кесте 2.3.6
Скважинаның типті конструкциясы.
№
Тізбектің атауы. Тізбектің
диаметрі. мм. Қашаудың диаметрі.мм. Болатың таңбасы Түсіру тереңдігі.
Ескерту
1
Бағыттаушы
339,7
444,5
Д
10
Сағаға дейін
Скважинаның сағасын шайып кетпеуінен қашқақтау мақсатында.
2
Кондуктор
244,5
320,0
Л
560
Сағаға дейін
Тұрақсыз палеоген шөгінділерін тосқауылдау мақсатында
3
Аралық
168,3
215,9
Д
1676
Сағаға дейін
Құмдар, гравилиттер, альба-сеноман сенон мен ПВО қондырғысының тосқауылдау мақсатында.
4
Пайдалану
114,3
151,0
Л
2075
Сағаға дейін
Құнарлы көлбеу қабаттарды және оларды бір бірінен айыру, тесіп
2.3.1 Скважина сағасының жабдығы
Техникалық тізбектің бұрғылау сағасынан түсірілгеннен кейін, ұңғыма бұрғылау
2.3.7. кестесі. ПВО сипаттамасы кестеде көрсетілген.
Атқылауға қарсы қондырғының тегі, таңбасы. МПа жұмысшы қысымы МПа,
ОП2-230-35 35 10 3 168,3
2.4 Тау жынысы қимасының физико-механикалық қасиеттерін
Бұрғылау тәсілдерін пайдалана отырып скважинаны бұрғылау кезінде аспаптардың тау
Механикалық бұрғылау тәсілінде тау жыныстарын бұзу үшін қозғалтқыштарды қолдану
Құрамындағы қалдықтар өлшемі бойынша тау жыныстары төрт негізгі құрылымдық
-ірі қалдықты тау жыныстары, мұнай газ кенорындарында ірі қалдықты
-құмдақ тау жыныстары,минерал түйіршіктерінің құрамына қарай кварцты және полимикті
-ұсақ топырақты тау жыныстары-саз, сары топырақ, цементтелген алевролитті тау
-саз балшықты тау жыныстары-саз балшықтар, аргилиттер, саз балшықты сланцтар
Маңғышлақта айқындалған көмірсутектер шоғырлары сол немесе басқа ауданда кен
Бұрғылау кезінде бірнеше болып 0-70м кездескен тау жынысы сазды-топырақ
Бұрғылау барысында 70-110м аралығында қара сұр сазды топырақ жынысы
Бұрғылаудың келесі сатысында 110-270м аралығында қоныр сазды құм жынысы
Бұрғылаудың келесі сатысында 270-390м аралығында құм сұр сазды жынысы
Бұрғылаудың келесі сатысында 390-560м аралығында құмдақты құм жынысы кездесті.
Бұрғылаудың келесі сатысында 560-720м кездескен тау жынысы гравиилі құмдақты
Бұрғылаудың келесі сатысында 720-1025м кездескен тау жынысы мергельді құмдақ
Бұрғылаудың келесі сатысында 1025-1308м кездескен тау жынысы гравиилі құмды
Бұрғылаудың келесі сатысында 1308-1676м кездескен тау жынысы сұр сазды
Бұрғылаудың келесі сатысында 1676-1898м кездескен тау жынысы әктас болып
Бұрғылаудың келесі сатысында 1898-2075м кездескен тау жынысы құмдақты алеролит
Кесте 2.4.1
Мөр арқылы жыныстың қаттылығы.(Л.А.Шрейнер бойынша)
Стратиграфиялық бейнелеудің индексі.
Дәрежелер қаттылығы
Рш, МПа
Р 1 212,7 мм яғни, Dқаш. =
Тізбектің кондуктор шегендеу құбырының ішкі диаметрін табамыз.
Dкон = Dқаш. + 2Ø = 215,9 + 10
Бұл жерде Ø=қашау мен шегендеу құбырының арасындағы радикалды кеңістік,
Шегендеу құбырлар тізбегін жақын қалыпты шеген құбырының диаметрін ГОСТ
Ішкі аралық құбырының сыртқы қосылу муфтасын ГОСТ-632-80 бойынша қараңыз.
Dкон = 269,9 мм.
Кондуктор шегендеу құбырының оқпанын бұрғылау үшін керекті қашаудың диаметрін
Dқаш.= dарал. .+ 2õ = 269,9+ 35 = 304,9
Қашаудың тұрақты диаметрін ГОСТ 20692-80 таңдап, керекті қашаудың
Dқаш..= 320,0мм > 304,9 мм яғни, Dқаш. = 320
Тізбектің бағыттаушы шегендеу құбырының ішкі диаметрін табамыз.
Dбағ = Dқаш. + 2Ø = 320,0 + 14
Бұл жерде Ø=қашау мен шегендеу құбырының арасындағы радикалды кеңістік,
Шегендеу құбырлар тізбегін жақын қалыпты шеген құбырының диаметрін ГОСТ
Ішкі бағыттаушы құбырының сыртқы қосылу муфтасын ГОСТ-632-80 бойынша қараңыз.
Dбағ = 365,1мм.
Бағыттаушы шегендеу құбырын оқпанды бұрғылау үшін керекті қашаудың диаметрін
Dқаш.= dарал. .+ 2õ = 365,1+ 35 = 400,1
Қашаудың тұрақты диаметрін ГОСТ 20692-80 таңдап, керекті қашаудың
Dқаш..= 444,5 мм > 400,1 мм яғни, Dқаш. =
2.6.1. кестеде шегендеу құбыры тізбегінің ұңғыма оқпанына арналған диаметрлері
Кесте 2.6.1
Оқпан тізбегінің диаметрі және аталуы. ГОСТ 632-80
Оқпан шегендеу құбыр тізбегінің аталуы Сыртқы диаметрі.мм. Ішкі диаметрі.
Бағыттаушы оқпан 339,7 317,9
Кондукторлы оқпан 244,5 224,5
Аралық оқпан 168,5 147,1
Пайдаланушы оқпан 114,3 97,1
Кестелердің зерттеуі нәтижесін Кесте 2.6.2 жинақтаймыз.
Кесте 2.6.2
Қашау түрлерін текшелеп бөлу ГОСТ 20692-75
Аралық м. Текше нөмірі. Қашаудың мөлшерлі түрі. Кесінді Салмақ
кН.
0-10 I 445,5 С-ЦВ
З-171 252 500
10-560 II 320 С-ГВ З-152 84 450
560-1676 III 215,9 ТЗ-ЦВ З-117 33 250
1676-2075 IV 151 С-ЦВ З-88 12 160
Шаю торабының түрін таңдау үшін ең алдымен бұрғылаушы қоқысты
пд = һп /һпр
һп – текшені бұрғылаушы қуат
һпр – қашаудың өтімділігі, оны кесте 2.6.3. бойынша аламыз.
Кесте 2.6.3
Жыныстың өтімділігі мен қаттылық ара қатынасы.
Қаттылық категориясы (Л.А.Шрейнерден) Қашау өтімділігі метр.
1 2
Жұмсақ 50
Орташа 30
Қатты 15
Қашаудың санын есептейміз:
0-10 метр тереңдіктегі бағыттаушы шеген құбырын қашаумен 444,5
пд = 10/50 = 0,20 ~ 1 дана.
10-560 метр тереңдіктегі бағыттаушы шеген құбырын қашаумен 320,0
пд = 550/50 = 11 дана.
560-1676 метр тереңдіктегі бағыттаушы шеген құбырын қашаумен 215,9
пд = 1116/30 = 37 дана.
1676-2075 метр тереңдіктегі бағыттаушы шеген құбырын қашаумен
пд = 339/15 = 23 дана
Кесте 2.6.3
Текшені бұзушы қашаулар саны. ГОСТ 20692-75
Аралық м. Текше номері Түрлі мөлшерлі қашаулар Саны
0-10 I 444,5 С-ЦВ 1
10-560 II 320,0 С-ГВ 11
560-1676 III 215,9 ТЗ-ЦВ 37
1676-2075 IV 151,0 С- ЦВ 23
2.7 Бұрғылау тәсілін таңдау
Бұрғылау әдісін таңдауға қойылатын негізгі талаптардың бірі-ұңғыманың оқпанын кейбір
Таңдалған бұрғылау әдісі ұңғыма оқпанын түзудің технологиясы мен бұрғылау
Осы факторларды және кәсіптік мәліметтерді ескере отырып ұңғыманың
Бұрғылау тәсілін таңдау, белгілі бір талаптарға сүйене отырып іске
Сондықтан, бұрғылау тәсілі, статикалық құралдардан, бірақ бұрғыланған скважиналарда экономикалық
Бұрғылау тәсілі осындай бұрғылау ертінділерінің түрлері мен сондай оқпанды
Осы немесе басқа бұрғылау тәсілін пайдалануда, қабылданған шешімдердің орындылығы,
Шар тәріздес АН скважинасының тұңғиықты ара-қашықтығын бұрғылау, қайда бір
Роторлық бұрғылау кезінде қозғалтқыштың қуаты шығыр арқылы роторға мұрараның
Сонымен, роторлық бұрғылау кезінде қашаудың жынысқа тереңдеп енуі ұңғыма
Айналмалы бұрғылаудың өзіне тән ерекшелігі- забойда қашаудың жұмыс істеп
Ұңғыма тереңдеген сайын кронблоктан, белдік блоктан, ілгектен және белдік
Тозған қашауды ауыстыру үшін ұңғымадан бүкіл бұрғылау бағанын көтереді,
Шығыр барабаны айналған кезде, белдік арқан барабанға оралып немесе
Бұрғылау бағанын көтерген кезде оларды бұрап, секцияларға бөледі, ал
Бұрғылау бағанасын ұңғымаға кері ретпен түсіреді.
Сонымен, ұңғыма забойындағы қашаудың жұмыс жасау үдерісі бұрғылау бағанын
2.8 Бұрғылау бағанасын есптеу және жабдықтауды негіздеу
Роторлық бұрғылау тәсілі бұрғылау құбырына айналу кұшін береді, ротордан
Эксплуатациялық бұрғылау құбырын баршалықты ыңғайлылқты арттыру үшін оған, кері
Айрақты кен орындарын бұрғылау нәтижелерін сүйене калибраторлар саны үштен
Орталықтандырғыш еңсоңғы кезде қолданылады, оның ролін калибратор орындайды. Орталықтандырғыштар
Бұрғылау тізбегі мыналардан тұрады, жүргізуші құбыры, бұрғылау құбыры және
Жүргізуші құбырын мына кестеге (кесте 8.10.[13]) арқылы таңдаймыз және
Бұрғылау тізбегінің диаметрін алдағы шегендеу құбырына қарап және
Бізде пайдалану шегендеу құбырының диаметр 114,3
1метр құбыр салмаапғы – 11.4кг, ал құбырдың ұзындығы 11,5кг,
АБҚ диаметрін ұңғыма конструкциясына қарап таңдаймыз, ол ұзақ мерзімді
=0.8 0.85
мұндағы: D – қашау диаметрі,
Біздің жағдайда келесі мәнге ие болады.
= 151·0,8 = 120мм
(кесте 8.11 және 8,12.[13]) кестеге қарайтын болсақ А.Б.Қ диаметрі
1метр А.Б.Қ. құбыр салмығы – 65 кг, ал құбырдың
Аралық құбырдың диметрі 168,3 мм. 8,13 кестесіне сәйкес
1метр құбыр салмағы – 14,2 кг, ал құбырдың ұзындығы
Аралық шегендеу құбыры үшін А.Б.Қ диамтрін тауып аламыз.
= 215,9 0.8 = 172,7мм
(кесте 8.11[13]) кестеге қарайтын болсақ А.Б.Қ диаметрі 178 мм
1метр А.Б.Қ. құбыр салмығы – 145кг, ал құбырдың ұзындығы
Кондуктор құбырдың диметрі 244,5 мм. 8,13 кестесіне сәйкес
1метр құбыр салмағы – 18,5 кг, ал құбырдың ұзындығы
Кондуктор шегендеу құбыры үшін А.Б.Қ диамтрін тауып аламыз
= 320 0.8 = 256мм
(кесте 8.11[13]) кестеге қарайтын болсақ А.Б.Қ диаметрі 245мм тең.
1метр құбыр салмағы – 258кг, ал құбырдың ұзындығы 7м,
Қажетті ұзындықты әр бір А.Б.Қ формулаға қоямыз:
(2.8.3)
мұндағы: - қашауға түсетін өстік жүктеме;
Бұрғылау тізбегінің ұзындығын келесі формуламен табуға болады:
= H - -
мұндағы: - бұрғылау құбырының ұзындығы;
Барлық бұрғылау тізбектері келесідей болады:
= + [
мұндағы: - барлық жетекші құбыр;
Барлық А.Б.Қ – ның ұзындығын табамыз:
130 м
102м
10.8м ~ 19м
Енді бұрғылау құбырының ұзындығын табамыз:
=2075– 130 – 16.46 = 1928,54м
= 1676 – 102– 16.46 = 1557,54м
= 560 – 19 – 16.46 = 524,54м
Келесі кезекте аралық бұрғылау үшін барлық бұрғылау құбырларының салмағын
= 1110 +[11,4 1353.54 + (
= 1110 +[14,2 681.54 + (
= 1110 +[18,5 54,54+ 48]
2.9 Бұрғылау режимін жобалау
Бұрғылау режимі деп субъективті факторлар кешенінің түсіндірмесі. Олар тау
Негізгі режимдік параметрлер ретінде келесілерді бөліп көрсетуге болады: қашауға
2.9.1 Қашауға түсетін өстік жүктемені есептеу
Қашауға түсірілетін өстік жүктемені дұрыс жобалау үшін берілген аудан
Есептеулер келтірілген әдістемелер бойынша жүргізілген.
Ұңғыманың геологиялық қимасын текшелерге бөлу:
I текше 0-10м,
II текше 10-90 м, қашау түрі 320 C-ГВ,
III текше 90-800м, қашау түрі 215,9 ТЗ-ЦВ, бұрғылау құбыры
IV текше 800-1500 м, қашау түрі 151С-ЦВ, бұрғылау құбыры
Бастапқы мәліметтер 2.9.1 кестеде келтірілген.
2.9.1.1 кесте
Қашауға түсетін өстік жүктемені есептеуге мәліметтер
Текше номері Қашау түрі ( (, 103 м рш,
I 445,5 1,21 1,0 100
II 320 С-ГВ 1,09 1,5 200
III 215,9 ТЗ-ЦВ 0,90 1,5 1000
IV 151Т-ЦВ 1,12 1,0 2000
Шешуі:
I текше.
Бағыттаушы 0-10м
Бұрғылау тәсілі – роторлық
Қашау D= 455,5 мм С-ЦВ.
Рш = 90 МПа (1.2.2 кесте бойынша) Қашауға түсірілетін
Тау жынысының көлемдік шешімін орнату үшін қашауға түсірілетін минимал
, кН
мұндағы, Рф – түптегі тау жынысының нақты қаттылығы, МПа;
Рш – Шрейнер бойынша тау жынысының қаттылығы, МПа;
α – түптің белгілі бір жағдайында тау жынысының қаттылығының
Fн – шарошка тістерінің бастапқы жанасу ауданы, м2.
, м2
DД – қашау диаметрі, м;
( – шарошка тістерінің бастапқы доғалдануы, мм;
η – жабу коэффициенті.
6.1 кесте бойынша сәйкес ( = 1,0 мм,
Бұл мәндерді теңдеуге қоя отырып алатынымыз
Fн (
Олай болса,
МН (2.9.1.4)
Ротор столының айналу жиілігі
(2.9.1.5)
мұндағы
Рmaxуд – қашау диаметрінің 1 см түсірілетін меншікті максимал
Рmaxуд ( 0,003 МН/см
- ротордың минимал айналу жылдамдығы, ( 100
II текше.
Аралық 10 – 560м
Бұрғылау тәсілі – роторлық
Қашау D= 320мм С-ГВ.
Рш = 200 МПа (1.2.2 кесте бойынша) Қашауға түсірілетін
Тау жынысының көлемдік шешімін орнату үшін қашауға түсірілетін минимал
, кН
мұндағы, Рф – түптегі тау жынысының нақты қаттылығы, МПа;
Рш – Шрейнер бойынша тау жынысының қаттылығы, МПа;
α – түптің белгілі бір жағдайында тау жынысының қаттылығының
Fн – шарошка тістерінің бастапқы жанасу ауданы, м2.
, м2
DД – қашау диаметрі, м;
( – шарошка тістерінің бастапқы доғалдануы, мм;
η – жабу коэффициенті.
6.1 кесте бойынша [5] сәйкес ( = 1,5 мм,
Бұл мәндерді теңдеуге қоя отырып алатынымыз
Fн (
Олай болса,
МН.
Рmaxуд – қашау диаметрінің 1 см түсірілетін меншікті максимал
Рmaxуд ( 0,007 МН/см
Рі ( 0,52 МН.
Ротор столының айналу жиілігі
(2.9.1.5)
мұндағы, - ротордың минимал айналу жылдамдығы,
(2.9.1.6)
III текше.
Аралық 560-1676 м
Бұрғылау тәсілі – роторлық
Қашау D= 215,9мм ТЗ-ЦВ.
Рш = 1000 МПа (1.2.2 кесте бойынша) Қашауға түсірілетін
Тау жынысының көлемдік шешімін орнату үшін қашауға түсірілетін минимал
, кН
мұндағы, Рф – түптегі тау жынысының нақты қаттылығы, МПа;
Рш – Шрейнер бойынша тау жынысының қаттылығы, МПа;
α – түптің белгілі бір жағдайында тау жынысының қаттылығының
Fн – шарошка тістерінің бастапқы жанасу ауданы, м2.
, м2
DД – қашау диаметрі, м;
( – шарошка тістерінің бастапқы доғалдануы, мм;
η – жабу коэффициенті.
6.1 кесте бойынша сәйкес ( = 1,5 мм,
Бұл мәндерді теңдеуге қоя отырып алатынымыз
Fн (
Олай болса,
МН. (2.9.1.10)
Рmaxуд – қашау диаметрінің 1 см түсірілетін меншікті максимал
Рmaxуд ( 0,007 МН/м
Рmax ( 1,45 МН (6.2 кестеден (5()
Ротор столының айналу жиілігі
(2.9.1.11)
мұндағы, - ротордың минимал айналу жылдамдығы,
(2.9.1.12)
IV текше.
Аралық 1676-2075 м.
Бұрғылау тәсілі – роторлық
Қашау D= 151мм С-ЦВ.
Рш = 2000 МПа (1.2.2 кесте бойынша) Қашауға түсірілетін
Тау жынысының көлемдік шешімін орнату үшін қашауға түсірілетін минимал
, кН
мұндағы, Рф – түптегі тау жынысының нақты қаттылығы, МПа;
Рш – Шрейнер бойынша тау жынысының қаттылығы, МПа;
α – түптің белгілі бір жағдайында тау жынысының қаттылығының
Fн – шарошка тістерінің бастапқы жанасу ауданы, м2.
, м2
DД – қашау диаметрі, м;
( – шарошка тістерінің бастапқы доғалдануы, мм;
η – жабу коэффициенті.
6.1 кесте бойынша сәйкес ( = 1,0 мм,
Бұл мәндерді теңдеуге қоя отырып алатынымыз
Fн (
Олай болса,
МН. (2.9.1.16)
Рmaxуд – қашау диаметрінің 1 см түсірілетін меншікті максимал
Рmaxуд ( 1,2 МН/м
Рmax ( 1,40 МН (6.2 кестеден (5()
Ротор столының айналу жиілігі
(2.9.1.17)
мұндағы, - ротордың минимал айналу жылдамдығы,
(2.9.1.18)
Бұрғылау сұйығының минималды берелу жылдамдығың есептейміз:
Qmin = (1 (В.П.
Qmin – шаю сұйықтық шығыны, м3/с; (- ұңғыма диаметрінің
Кесте 2.9.1.2
Шаю сұйықтық шығыны есептеуге бастапқы мәліметтер
Интервал кабаттары Dд, мм Пачка түрі dб.т., мм (1
0-10 445,54 I 168 1,3 1,5
10-560 320 II 168 1,3 1,5
560-1676 215,9 III 127 1,3 1,2
1676-2075 151,0 IV 102 1,05 1,05
Qmin = 1,3 1,5 = 0,085 м3/с
Qmin = 1,3 1,5 = 0,046 м3/с
Qmin = 1,3 1,2 = 0,022м3/с
Qmin = 1,05 1,05 = 0,008м3/с
Бұрғылау сұйығының максималды берілу жылдамдығың, жаңа шарттар үшін Qmax
Qmax = (0,57 ÷ 0,65)(Fқ
Fқ - қашау ауданы, м2; Fқ =
1) Fқ = ( 0,44552 =
Fқ = ( 0,3202 = 0,0025м2 ;
Fқ = ( 0,21592 = 0,0017 м2
Fқ = ( 0,1512 = 0,0008 м2
Кесте 2.9.1.4
Шегендеу,қашауға берілетін шаю сұйығының мәліметі.
Ұғыманың шегендеу құбыры Шегендеу құбыры диаметрі,мм Тереңдігі.м. Қашаудың диаметрі
Бағыттаушы 339,7 10 445,5 0,085 14,6
Кондуктор 244,5 560 320 0,046 16,0
Аралық 168,5 1676 215,9 0,022 16,5
Пайдалану 114,3 2075 151,0 0,008 17,8
Жоғарғы көрсетілген мәлімет бойынша:
Nсораб = Qсорі·Pсорі
Qсорі = Сорабтың беруі м3/ сек. Pсорі = Сорабтың
1. Бағыттаушы құбырының шаю сұйығын айдайтын сораптың
Nсораб = 0,085∙14,6∙106 = 12∙103 =1241 кВт
2. Кондуктордың құбырының шаю сұйығын айдайтын сораптың қуатын табамыз:
Nсораб = 0,046∙16,0∙106 = 488∙103 =736 кВт
2. Аралықтың құбырының шаю сұйығын айдайтын сораптың қуатын табамыз:
Nсораб = 0,022∙16,5∙106 = 396∙103 =363 кВт
3. Пайдалану құбырының шаю сұйығын айдайтын сораптың қуатын табамыз:
Nсораб = 0,008∙17,8∙106 = 284∙103 =142 кВт
нақты материалдарды ескере отырып және бұрғылау жабдығының мүмкіндіктерінен Q0
Бұрғылау ерітіндісін дайындауға және өңдеуге арналған материалдардың қажетті мөлшерін
Кесте 2.9.1.5
Сорабтың негізгі параметрі.
Сорабтың параметрі УНБ-1250
Қуаты. кВт 1250
Поршень жүрісі мм. 450
Сораб қысымы МПа 51,4
Валдың айналу жиелігі мин-1 265
Габариттері мм.
ұзындығы 3890
ені 6740
биіктігі 3400
Салмағы тн. 47,2
2.10 Бұрғылау тізбегін беріктікке есептеу
Пайдалану құбырын роторлық бұрғылау үшін бұрғылау тізбегін беріктікке есептейміз,
Бұрыштық айналу жылдамдығы:
((
Бұрғылау құбырының диаметрін 73 мм, ұштары ішке кіргізілген, қабырға
Таңдалған бұрғылау құбырлары үшін құбыр қимасының өстік моменті 8.20
Олай болса, АБҚ үстіне орнатылатын бұрғылау құбырының қимасы үшін
L=
L= (5,08 м ~ 11,5 м.
(бұрғылау құбырының ұзындығы ГОСТ 631-75 құбырлардың диаметрі 114-168мм болғанда
Ию иіні:
((
((
Өстік кедергі моменті 8.20 кестеден W ( 119,2см3
Иілудің айнымалы кернеуі:
(в (
(в (
Бұрғылау құбырының берілген материалы үшін ((-1)D = 150 МПа
Төзімділікке беріктік қоры коэффициенті:
n=
n=
n( 1,9 шарт орындалады.
Бұрғылау құбырының таңдалған типін статикалық беріктікке есептейміз.
Құбырлардың бірінші секциясының ұзындығын 1500м деп қабылдап аламыз. Берілген
Созу кернеуі:
(2.10.6)
мұндағы: - бұрғылау құбырының көлденең қимасының ауданы,
К – үйкелу күшінің әсерінен, бұрғылау ерітіндісінің қозғалысына кедергі
- бұрғылау құбырларының салмағы, Н;
- АБҚ салмағы, МПа;
Р0 – қашаудағы қысым, МПа;
- құбыр каналының көлденең қимасының ауданы, 8.20 кестеден алынады,
= 16,3·10-4
Бұрғылау тізбегін айналдыруға қажетті қуат:
(2.10.7)
мұндағы: L –тізбек ұзындығы, м;
dн – бұрғылау құбырларының сыртқы диаметрі, м;
n – айналу жиілігі, айн/мин;
(е – ерітіндінің меншікті салмағы, кг/м3.
Қашауды айналыруға қажетті қуат:
(2.10.8)
мұндағы: С – жыныстың қаттылығына тәуелді коэффициент, біздің жағдайымызда
DД – қашау диаметрі, м;
РД – өстік жүктеме, Н.
Айналдыру моменті:
Мкр(
Бұру кезінде құбыр қимасының кедергісінің полярлық моменті
(2.10.10)
D,d құбырдың ішкі және сыртқы диаметрлері, м
Құбырдың жанама кернеуі:
(2.10.11)
8.8 кестеден құбыр материалының аққыштық шегін анықтаймыз: (т(490
Беріктік қор коэффициенті:
(2.10.12)
Беріктіктік шарт орындалды, себебі 2,02(1,45.
Екінші секцияның құбырының ұзындығы 600 м деп аламыз. Беріктік
Бұрғылау құбырының салмағы
(2.10.13)
мұндағы: L2 – екінші секция құбырларының ұзындығы, L2 (
L1 – бірінші секция құбырларының ұзындығы, L1 ( 1500
q1 және q2 – cәйкесінше бірінші және екінші секция
q1(157 Н/м
q2(171 Н/м
(2.10.14)
Fт=21,4(10-4 см2 . Fк=20,4(10-4 см2 .
Созу кернеуі:
(2.10.16)
Бұрғылау тізбегін бос айналдыруға қажетті қуат, кВт:
(2.10.17)
Қашауды айналдыруға қажетті қуат Nк=204,46 кВт
Айналдыру моменті:
(2.10.18)
Айналдырған кезде құбыр қимасының полярлық моменті:
(2.10.19)
Берілген секцияның құбырлары үшін жанама кернеу:
(2.10.20)
Беріктік тобы Е болатын болат үшін аққыштық шегі 8.8
Беріктік қор коэффициенті
(2.10.21)
Шарт орындалады, себебі 2,67(1,45.
Бұрғылау құбырларының үшінші секциясын диаметрі 73 мм қалыңдығы
Бұрғылау құбырының салмағы
(2.10.22)
мұндағы, L3-үшінші секция құбырларының ұзындығы, L3(400 м;
q3(320 Н/м
(2.10.23)
Созу кернеуі:
(2.10.24)
Бұрғылау тізбегін бос айналдыруға қажетті қуат, кВт:
(2.10.25)
Қашауды айналдыруға қажетті қуат Nд=204,46 кВт
Айналдыру моменті:
(2.10.26)
Айналдырған кезде құбыр қимасының полярлық моменті:
(2.10.27)
Берілген секцияның құбырлары үшін жанама кернеу:
(2.10.28)
Беріктік тобы Е болатын болат үшін аққыштық шегі 8.8
Беріктік қор коэффициенті
(2.10.29)
Шарт орындалады, себебі 2,37(1,45.
2.11 Ұңғыма профилін жобалау
Ұңғы оқпанының кескіні көлбеу бағытталған ұңғылар үшін анықталады.
Көлденең ұңғыларды бұрғылау қазіргі кезде өнеркәсіптерде кеңінен қолданылады. Жабдықтардың
Сонымен қатар, көлденең бұрғылау бірқатар кемшіліктерге де ие. Атап
2.12 Ілмектегі жүктемені есептеу. Бұрғылау қондырғысын таңдау
Бұрғылау қондырғысын таңдауда ұңғыманың жобалық тереңдігі және конструкциясы бастапқы
Максимал жүк көтерімділігі параметрі ілмектегі жүктеменің шектік мүмкін мәнін
2.12.1 кесте
Шегендеу құбырының техникалық сипаттамасы.
Шегендеу тізбегінің аталуы Диаметрі, мм Қабырға қалыңдығы, мм Түсіру
Бағыттауыш 339,7 10,9 10 88,6
Кондуктор 244,5 8,9 560 58,0
Аралық 168,3 10,6 1676 41,2
Пайдалану 114,3 8,6 2075 22,3
2.12.2 кесте
Ауырлатылған бұрғылау құбыры және бұрғылау құбырының
техникалық сипаттамасы.
Аталуы Қашау
мм. Шеген
құбыры
ның
диаметр
мм. Тереңдік
метр. АБК
ұзындығы. АБК
диаметрі . АБК
салмағы. Бұрғылау
құбыры. м Бұрғылау
диаметр.
Бұрғылау
құбыр салмағы
1м,кг.
Бағыттаушы 441,5 339,7 10 0 0 0 10 140
Кондуктор 320,0 244,5 560 19 245 258 541 114
Аралық 215,9 168,3 1676 102 178 145 1574 89
Пайдалану 151,0 114,3 2075 130 120 65 1945 73
Ұңғыма тереңдігі мен бұрғылау тізбектерінің максимал салмағы арасында келесі
Gб.к.max ( (Нрек + 0,1Нрек)300
мұндағы: Gб.к.max – бұрғылау тізбегінің максимал салмағы;
Нрек – ұсынылатын бұрғылау тереңдігі;
300 – 1 м бұрғылау құбырларының салмағы, Н/м.
Жобаланушы тереңдігі 1500 м ұңғыманы бұрғылау үшін бұрғылау қондырғысын
Gб.қ = lАБК qабк, +
мұндағы: lАБК - АБҚ құбырының ұзындығы,
qабк - 1м АБК салмағы, Н/м.
lБҚ - бұрғылау құбыр ұзындығы, м.
qбқ - бұрғылау құбыр салмағы,
1. 0-10 интервал үшін:
Бағыттаушы бұрғылау құбырының диаметрі 140мм. Бұрғылау құбыр ұзындығы
Gбағ = 0·0 + 10·26 = 260 = 0,2
2. 10-560 интервал үшін:
Кондуктор АБҚ диаметрі 245мм. АБҚ ұзындығы 19м. АБҚ салмағы
Кондуктор бұрғылау құбырының диаметрі 114мм. Бұрғылау құбыр ұзындығы
Gкон = 19·258 + 541·18,5 =10 тн = 0,100кН
3. 560-1676 интервал үшін:
Аралық АБҚ диаметрі 178мм. АБҚ ұзындығы 102м. АБҚ салмағы
Аралық бұрғылау құбырының диаметрі 89мм. Бұрғылау құбыр ұзындығы
Gарал = 102·145 + 1574·14,2 =37 тн =0,370кН.
4. 1676-2075 интервал үшін
Пайдалану АБҚ диаметрі 120мм. АБҚ ұзындығы 130м. АБҚ салмағы
Пайдалану бұрғылау құбырының диаметрі 73мм. Бұрғылау құбыр ұзындығы
Gпай = 130·65 + 1945·11,4 =30 тн =0,300 кН.
Ілмектегі жүктеме есептеу барысында барлық Gбарлық табамыз:
Gбарлық= Gбағ+ Gкон+ Gарал+ Gпай = 0,02 + 0,100
Бұрғылау қондырғысын таңдау барысында қосымша коэффициент қолданамыз, ол 1,15
Gбарлық= (Gбағ+ Gкон+ Gарал+ Gпай) · 1,15:
Онда, Gбарлық= 0,790·1,15 = 0, 908 кН яғни 91
Gб.к.max ( (Нрек + 0,1Нрек)300 яғни 79тн
Бұрғылау қондырғысы шартқа сәйкес таңдалады.
Жобаланушы ұңғыманы бұрғылау үшін ілмектегі максимал жүктеме шамасы 1,800
SJX5821TZJ20/1800CZ бұрғылау агрегаты ( жалпы аталуы ZJ30 бұрғылау агрегаты
Өзі жүретін шасси ZJ30 бұрғылау агрегаты арнайы формуласы 14(8
Бұрғылау жабдығының құрамында ілмеблок, ұршық, ротор столы, бұрғылау алаңын,
2.12.3 кесте
ZJ-30 бұрғылау қондырғысының негізгі параметрлері
№ Типі Өлшем бірлігі Мінездеме
1 Бұрғылау терендігі м 3000
2 Жөндеу терендігі м 65300
3 Ілмектің жоғары жүк көтерімділігі кН 1,800
4 Ілмектің көтеру жылдамдығы м/сек 02-1,4
5 Мұнара биіктігі м 38
6 Мұнара түрі
Мачтовый
7 Қозғалтқыш түрі
САТ3412ВDITA
8 Қозғалтқыштың қуаты кв 485
9 Тал системасы
4*5
10 Крюкаблок түрі
YG160
11 Вертлюгтің түрі
SL160
12 Ротор түрі
ZP175
13 Келу-кету бұрышы
260/280
14 Жоғарғы ауытқу
26%
15 Машинаның салмағы кг 74,000
16 Құрал-жабдықтардың салмағы кг
17 Габариттік размері м 22,5х2,85х4,45
2.12.1 сурет. SJ30-бұрғылау қондырғысы.
2.13 Геологиялық - техникалық нарядты құру
Өзен мұнай-газ кен орнын геолого - техникалық наряд,
Негізінен геолого- техникалық наряд екі
Геолого - техникалық нарядтың геологиялық бөлімінде
Геолого-техникалық нарядтың техникалық бөлімінде: қашау реистерінің
Геолого-техникалық нарядты құрастырғанда аталған мәліметтердің барлығы типтік
Бұрғылау бригадасына үздіксіз әрі жылдам бұрғылауды қамтамасыз өтуге
Ұңғыманың өту процесін жүйелі түрде
Бұрғылау технологиялық графигін координаталарында орындайды:
2.14 Бұрғыдағы апаттар мен қиыншықтар
Бұрғылау кезіндегі апаттарды анықтау және олардың жіктемесі, апаттарды есепке
Апат деп алдын-ала ескерілмеген жобаларды ұңғыманың үзіліссіз техникалық құрылыс
Апат аяқталған соң геолого-технологиялық тізім, өндірістік инструкциямен қосымша маманның
Апаттың пайда болу сипатына қарай оларды келесі топтарға бөлінеді.
Бұрғылау бағанасының элементтерінен болған апаттар.
Бұрғы құбырының үзілуі.
Қамалмен болған апаттар.
Бұрғылау және отырғыш бағаналарының ілесуі.
Отырғыш бағана мен оның жабдықтың элементерімен болған апаттар.
Сәтсіз цементтеуден болған апат.
Двигательдің бөгде заттардың түсіп кетуі.
Ұңғымаға бөгде заттардың түсіп кетуі.
Басқа да апаттар.
Бұрғылау бағанасының элементтерінен болған апаттарға ұңғымада бұрғылау бағанасының немесе
Адам өліміне алып келетін, сонымен қатар I және II
2.15 Жеке тапсырма.
Ұңғымаларды шаюға арналған жабдықтар, қондырғылар, жуу әдістері, химиялық технологиял
Кіріспе
Ұңғыларды бұрғылағанда, жыныс талқандаушы аспаптар ұңғы түбіндегі тау жыныстарын
Ұңғыларды жуу әдістері тура, кері, құрастырылған және ұңғының түбінің
Мұнай қалысу арқылы пайда болатын бос құмдардан қосылған скважиналарда,
2.15.1 Сорапты қондырғылар
Мұнай мен газ скважиналарында түрлі технологиялық операцияларды өткізуде, цементтеуді,
Сурет 2.15.1 ЦА-320. Сорапты цементтеуші агрегаты.
ЦА-320 агрегаты гидравликалық сораптың бөлігін қыздыру үшін бір мезгілде
ЦА-320 агрегатының техникалық сипататамасы
Құрастыру негізі
НЦ 320 сорабы
МПа қысымның шекті айдауы
Дм3/с көбірек ізгі берілісі
Қуат, квт, астам болмау
Ортадан тепкіш сорап
Берілісі, дм3/с
МПа қысымы
манифольд:
Өлшемді бактың сыйымдылығы, м3
Цементті ерітіндіге арналған бак
Шартты диаметр, мм:
Цементтелген және ортадан тепкіш сораптарының қабылдау желісі 100
Цементтелген және ортадан тепкіш сораптарының арынды желісі 500.
АНЦ-320 агрегатының габаритті өлшемі, м. 10150х2700х3225
Агрегаттың толық салмағы, кг.
ЦА-320 сорапты агрегаты скважиналарды сөндіру мен айдауға және түрлі
2.15.2 Скважинаны құмды тығыннан тазалау үшін жабдықты таңдау
Жабдық, скважинаны құмды тығыннан тазалау үшін технологиялық схемадан тәуелді
а)
Сурет 2.15.2 Скважиналар шаюшының тура а) және кері схемасы
1-тізбек, 2-НКТ, 3-сағалы үш тармақ, 4-шаюшы ұршық(вертлюг), 5-шаюшы сорапты
Сурет 2.15.3
Шаюдағы ауа айырғышты сұйықпен ПАВ қосылған скважина
1-кері малан, 2-манифольд, 3-сағалы сальник, 4 –СҚҚ, 5-шлангі, 6-мөлшер
2.15.3 Ұңғыларды жуу әдістері және оларды қолданылатын
аймақтары ұңғыларды жуу әдістері
Ұңғыларды жуу әдістері тура, кері, құрастырылған және ұңғының түбінің
Ұңғыларды тура әдіспен жуғанда (Сурет 2.15.4), жуу сұйығының ағыны
Сурет 2.15.4 Ұңғыларды тура жуу тәсілінің нобайы.
1-жуу бұлқыны, 2-жуу сұйығын айдағыш түтік, 3-жуу сальнигі, 4-бұрғылау
Ұңғыларды кері әдіспен жуғанда (Сурет 2.15.5а), жуу сұйығы бұлқын
Құрастырылған жуу әдісінде (Сурет 2.15.5ә) жуу сұйығы колонкалы құбырға
Сурет 2.15.5
Ұңғыларды жуу схемалары.
а - кері әдіспен жуу; ә- құрастырылған әдістер; б
Ұңғының маңындағы шыр айналыс, яғни жергілікті жуу әдісі арқылы
Ұңғыны жуудың қандай түрі болса да жуу сұйығының шыр
2.15.4 Химиялық өңдеудің технологиясы
2.15.4.1. Скважинаны қышқылмен өңдеу технологиясын өткізу мен
тағайындау .
Қышқылмен өңдеу:
-Скважина шығымын (дебитін) арттыру үшін;
-Ластанған сүзгіленген өнімдердің үстін топтану мен тұздардың шөгіндісі скважина
-Айдайтын скважиналардың сыйымдылығын арттыру және меңгеру үшін;
-Жекеленген жағдайларда, бұрғылау кезінде құрал-сайманды қапсыруын жоюы үшін- арналған.
-Скважинаны дайындау оған қоса тығынды тазалау, құбырлармен сорапты көтеру,
-Үлкен жылдамдықта айдау, скважинаны мұнаймен асып кеткенше толтыру, немесе,
-Қышқылды белгіенген жоспар мөлшерімен айдау; бұл кезде құбырдың көлеміне
-Қышқылды қабатқа құюыр көлеміне, немесе, құбыр көлеміне мен скважина
-Пайдалану енгізу.
Оны қолдану, карбонатты жыныстарды суда жеңіл ерітілетін өнімдердің реакциясы
CaCo3+4CL=CaCl2+MgCL2+2H2O+2CO2:
2.15.4.2 Тұз қышқылы ерітіндісін дайындау
Қоюландырғған тұз қышқылын берілген маңына дейін оны сақтау орнында
Есептеу үшін тұз қышқылы ерітіндісінің 150С HCL мағынасының тығыздық
Vm-тауарлы қышқылдың саны көлемдік мөлшерлерде, берілген 1м3 қажетті қосылымның
Vт=
Немесе, кез-келген кубометр n саны үшін
VТ=
Қайда Vm тауарлы қышқыл көлемі, м3; рт-тауарлы қышқылдың тығыздығы,
Р3- жұмысшы ерітісінде, HCL мағынасынан берілген процентіне сүйене,
Кесте 2.15.1
Тұз қышқылы ерітінділерінің 150С маңындағы тығыздығы мен HCL маңызы.
№ 150Сдегі тығыздығы кг/м3 HCL% Салмақты үлесі % HCL
1 1030 5,15 0,053 16 1105 20,97 0,232
2 1035 7,15 0,074 17 1110 21,92 0,243
3 1040 8,16 0,084 18 1115 22,85 0,255
4 1045 9,16 0,096 19 1120 23,82 0,267
5 1050 10,17 0,107 20 1125 24,78 0,279
6 1055 11,18 0,118 21 1130 25,75 0,291
7 1060 12,19 0,129 22 1135 26,70 0,302
8 1065 13,19 0,140 23 1140 27,66 0,315
9 1070 14,17 0,152 24 1145 28,61 0,328
10 1075 15,16 0,163 25 1150 29,57 0,340
11 1080 16,15 0,174 26 1155 30,55 0,353
12 1085 18,11 0,186 27 1160 31,52 0,366
13 1090 19,06 0,197 28 1165 32,49 0,379
14 1095 20,01 0,209 29 1170 33,46 0,391
15 1100
0,220 30 1180 35,39 0,418
Мысал: HCL 12% маңызымен 35м3 тұз қышқылы ерітіндісін дайындау
Тауарлы қышқылдың тығыздығы 1150кг/м3 тең болған екен.Кестеден табамыз, 12%
Vт (2.15.1)
Ертіндіні дайындауға арналған судың көлемін 35-14=21м3 құрайды.
Алынған ертіндіні қосылымы мен тығыздығының алымының нәтижесін тексереміз:
(2.15.2)
Кестемен осы тығыздыққа қосылым 12,19% HCL болатын.
HCL берілген қосылым ерітіндісін дайындау үшін тауарлы қышқылды қалбырларда
2.15.5 Керекті қысымды анықтау үшін шаюдың гидравликалық есебі
Өнімділікті әуелден қабылданған орынды ең кемінде сорапты жіберу шартынан(1
Керекті қысымды анықтау үшін шаюдың гидравликалық есебін өткізу қажет.
Шаю тәсілі:1-тіке;2-кері;3-аралас;4-үздіксіз.
Шаюдағы гидравликалық есептеуде келесі параметрлер анықталуы тиіс, сұйықтық шығыны
1. Сұйықтықтың үдемелі ағын жылдамдығы, ондағы құм түйіршіктерінің құламалы
Vн=Vв-W,
Қайда,Vн –құмдардың өрлеу жылдамдығы; Vв –сұйықтықтың үдемелі ағынының жылдамдығы;W-құм
Құм түйіршіктерінің диаметрі, мм. 0,3 0,25 0,2 0,1 0,01
,см/с 3,12 2,53 1,95 0,65 0,007
Әдетте Vв =2w деп қабылданады, Vв =2·2,53 = 5,06
онда, Vн =Vв-(Vв/2)= Vв/2 = 5,06/2 = 2,53 см/сек.
Шаю кезіндегі жалпы гидравликалық шығындар:
h=h1+ h2+h3+h4+h5+h6, м. (2.15.5)
мұнда h1-шаюшы құбырлардағы ағынның шығыны:
h1=λ·(Н/d)·(V /2g)·pж,=0.037·(1500/73)·(2,53/29)·1620=
0.037·20.5·0.13·1620=12268м
Қайда Н-шаюшы құбырдың ұзындығы м;
d-шаюшы құбырлардың ішкі диаметрі м ;
Vн-құбырлардағы сұйықтықтың үдемесіз ағынының жылдамдығы, м/с;
Pс-сұйықтықтың тығыздығы, т/м3;
λ-гидравликалық қарсыласу коэффициенті (кесте немесе есептеу).
Құбырдың шартты диаметрі, мм 48 60 73 89 114
λ 0,040 0,037 0,035 0,034 0,032
h2=φ·λ·[ ]· =1.15·0.035
(2.15.7.)
Қайда φ-құрамындағы құмның сұйықтығының салдарымы шығымның көбеюін есепке алатын
dн-шаюшы құбырдың сыртқы диаметрі,м.
Кері шаюшы гидравликалық қарсыласуды анықтауда сол формулаларды пайдаланады, тек
= =
Қайда m- сұйықтықпен айналысатын құмды түйіршіктер арасындағы қуыс үлесі,
Г- шегендеу құбырлар тізбегінің қималы ауданы, м2; L-бір реттесетін
f-сақиналы кеңістіктің қималы ауданы, м2; ρн-құмның тығыздығы(кварціленген құм үшін
h4 және h5-шығындар, арындар сәйкес, ұршық пен шланга үшін
h6=сұғындырма ұшындағы арынынң шығыны, диаметрі Ǿ 10+37мм, фрезор т.б.
h6=(pж·Q2)/(2g·άн· ),=1620·2.26)/(2·9,8·0,9·0,572)=421м.
Қайда ρж-сұйықтықтың тығыздығы,г/см3;
Q-сұйықтық берілісі, см3/с;
g=980см/с2;
αн=0,9 сұғындырманың шығынының коэффициенті;
f-сұғындырма қимасы см2;
3. шайылғанжынысты үстіне көтеру үшін қажетті уақыт:
Т=Н/Vп;=1500/2.53=592сек=10мин.
Қайда, Vп-шайылған жынысты көтеру жылдамдығы.
Мұнайды шаю кезінде есептеуге өзгерістер тек λ коэффициенті анықталғанда
·турбулентті тәртіпте-λ=0,3164/ ;
·ламинарлы тәртіпте-λ=64/Re,
·құбырдағы сұйықтық ағымында-Re=(Vd)/υ;
Қайда V-сұйықтықтың ағымының жылдамдығы, м/с;V-сұйықтықтың кинематикалық тұтқырлығы-Re2500 турболентті.
3 Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі
3.1 Басқару және кәсіптік қауіпсіздік пен денсаулықты бақылау
Қазақстан Республикасы еңбекті қорғау жүйесі қызметкерлерді оқытудан, көпсатылы жауапкершілік
Еңбек пен демалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету адамдардың денсаулығы мен
Бұл мемлекеттік стандарт халықаралық OHSAS 18001-99 халықаралық стандартты
«Өзен» мұнай-газ кен орында денсаулықты бағалау және
OHSAS 18001 халықаралық стандарты ұйымда еңбекті
тиімді, халықаралық стандарттарға бағытталған, еңбекті
еңбекті қорғауды басқару жүйесін енгізуді,
жұмыс істеп жатқан еңбекті қорғауды
«Айрақты» мұнайлы газ конденсатты кен орны өндірісте еңбекті қорғау
Кәсіпорын бастығына тікелей жауапкершілік жүктелген. Оның міндетіне жұмыс еңбек
Ұңғыма құрылысындағы кәсіби қауіпсіздік пен денсаулык сақтау облысындағы саясат
«Айрақты» кен орнындағы еңбекті қорғау және қауіпсіздікті басқарудың ,
Еліміздегі еңбек қатнастарын реттеу, оларды халықаралық талаптар мен қазіргі
3.2 Өндірістің потенциалды қауіптілігін және зияндылығын талдау
Кез-келген өндіріс секілді мұнай мен газ өндірісі де өзіндік
Жұмыс орындарында, әсіресе, физикалық факторлар бойынша зиянды факторлардың аз
Физикалык факторларға әдеттегі шу мен дірілден басқа жұмыс орындарының
Ұңғыманы шаю кезінде сағаға шығарылатын шламдардан бөлінетін түрлі зиянды
Шудың деңгейін бағалау барысында әдетте акустикалық өлшеу, естілетін шу
Мұның бәрі түбінде кәсіптік аурулардың пайда болуы мен жылдам
Сөзімізді қорытындыласақ, санитарлық-техникалық, гигиеналық нормативтерге сай келмейтін физикалық факторлардың
Төтенше жағдайдың болуы - табиғат немесе өндіріс апаттарының зардаптарын
Мұнай мен газ ұңғымаларын бұрғылау кен орындарында жер сілкінісі
Жер сілкінісінің жанама шығыны да орасан зор: бұрғылау циклінің
Дауыл - жойқын күші бар және едәуір созылатын, 30
Бағананы, жертөлені әзірлеу; желден құлау қаупі бар жабдықтардан қашығырақ
3.3 Санитарлы-техникалық іс-шаралар
Ұңғыманы құру жұмысының өндірісі «Қазақстан Республикасының мұнай және газ
Берілген ауданның климаты, маусым мен территориялық ерекшеліктері, жұмыстың қауіпсіздік
а) бригада жұмысшыларын ашық фонтанды тоқтатуды ескерту және үйретудің
б) бұрғылау жұмыстарын қауіпсіз жүргізудің жоспары;
в) қоршаған ортаны ластаумен күресу;
г) бұрғылау жұмысының басталуына дейін және жұмыс кезінде қауіпсіз
д) алғашқы медициналық жәрдем, транспорт және медициналық қызмет көрсету;
е) тезжанғыш және жарылғыш заттардың және т.б. заттарды сақтау;
Бұрғылау қондырғысы және вахталы мекен өртке қарсы инвентарьмен және
Барлық жұмысшылар мен жетекшілер өрт сөндіру құралдарын қалай пайдалануды
Әрбір ауысымда өрт қауіпсіздігіне жауапты адам болуы керек. Бұл
Қауіпсіз еңбек шартын құру үшін ұңғыманы құру кезінде бұрғылау
- нормативпен байланысты құрылғылар мен жабдықтар;
- Қазақстан Республикасының мұнай және газ өнеркәсібінің қауіпсіздік ережелері;
- Қазақстан Республикасының мұнай және газоконденсатты кенорындарында ұңғыманы құру
- ұңғыманы өту кезінде РД-08-44-94 турбиналық және роторлық бұрғылауда
Құрылыс кезінде еңбек қауіпсіздігімен және еңбек гигиенасы мен өнеркәсіптің
Бұрғылау қондырғыларында жұмыс істейтін жұмысшылардың қауіпсіздігі үшін жеке қорғаныс
Органикалық заттардың буын ескере отырып: көмірсутегі, эфир, спирт, жұмысшы
Бұрғылау процесі кезінде жұмысшылар жоғарғы деңгейдегі шу мен дірілдің
3.1-кесте
Жеке қорғаныс құралдары, арнайы киімдер
№ Атауы, типі, түрі және шифрі ГОСТ, ОСТ, МУ,
бұрғылауда Мұнара монтажы
1 2 3 4 5
1 Күртеше, шалбар ГОСТ 12.4084-80 Мастер,бұрғылаушы, бұрғылаушы көмекшісі Мұнара
2 Жазғы костьюм; күрте, шалбар, лавсано-вискоз матадан жасалған ГОСТ
3 Жылы күрте ГОСТ 17222-71 Электромонтер, слесарь
4 Жылы шалбарлар ГОСТ 18235-72 Электромонтер, слесарь
5 Жазғы костьюм; күрте,жартылай комбинизон,ауыспалы қалпағымен көйлек ГОСТ 17-08-179-83
6 Сварщиктер үшін қыстық костьюм ГОСТ 17-08-179-83
Сварщик
7 Күрте, шалбар (сварщиктер үшін жаздық) ГОСТ 17-08-123-80
Сварщик
8 Күртеше, шалбар (әйелдер үшін) ГОСТ 12.4088-80 Лаборант коллектор
9 Мұнай мен аязға төзімді галоштар ТУ 38-10622-83 Барлығына
10 Мұнай мен майға төзімді аяқкиім ГОСТ 5782-75 Барлығына
11 «Труд» қорғаныс каскасы ОСТ 39-124-82 Барлығына Барлығына
12 ИП-4 маркалы газқағар ГОСТ 12-4010-75 Барлығына Барлығына
13 «А» маркалы газқағар ГОСТ 12.4121-83 Барлығына Барлығына
3.2-кесте
Шу мен дірілден сақтайтын құралдар
№ Атауы, типі, түрі және шифрі Қондырғыны орнату орны
1 2 3
1 Қаңқа (ДБА 20031-25) Ұршық-разрядшылар
2 ВНИИТБ конструктивті дірілді оқшаулайтын алаң Бұрғылаушы пультінде
3 ВНИИТБ конструктивті шуды тұншықтырғыш АКБ-3М2 бұрғылау кілтінің пневматикалық
3.4 Техникалық құрал-жабдықтарды құру, пайдалану және жөндеу кезіндегі қауіпсіздік
Кез-келген өндірітегі секілді мұнай өндірісінде өзіндік техника қауіпсіздігі бар.
1. Бұрғылау алаңдарында жабдықтарды құру кезінде (мұнараны кұру, таль
2. Жабдықтарды пайдалану кезінде, әсіресе, жерден басқарылатын жүк
3. Кез келген бұрғылау жұмыстарын жүргізгенде ұңғымадан
Жұмыс алдында
1. Арнайы киімдер мен арнайы аяқ киімдерді нормада қарастырылғандай,
2. Жұмыс орнын қарап, жұмысқа бөгет жасамас үшін аяқ
ету керек;
3. Жүк қармақшасы құрылғыларының дұрыстығын тексеру керек, атап
айтқанда:
а) онда құрылғының нөмірі, жүк көтеру шамасы және дайындалған
ә) болат арқаннан жасалған тростың белгіленген нормадан артық тозбауын
Жұмыс барысында
1. Нұсқаулықпен танысқан
2. Жұмыс кезінде
3. Жүктерді байлау
4. Көтерілетін жүкті байлау үшін арқанның өрім
5. Бұрғылау тізбегін және өзге
Жұмыс аяқталғанда
1. Жүк көтеруші машинаның ілмегін көтеріп, рубильникті ажырату;
2. Алмалы-салмалы жүк
3. Жұмыс барысында анықталған олқылықтарды шеберге (мастер) немесе кезекшіні
3.5 Электрқауіпсіздігі және жарықтандыру шешімдері
Жұмыс орнын қауіпсіз еңбек шарты мақсатында қажетті және жеткілікті
Келесідей жарықтандыру түрлерін қарастыру қажет: жұмысшы және апаттық.
Жұмысшы жарықтандыру барлық мекемеде қарастырылу керек және жарықтандырымаған территорияда
Негізгі өндіріс орнын жарықтандыру үшін лампалар қолданылады, олар жылытылмаған
Жарықтандырғыш типтерін таңдау жарық бөлгіш сипаттамасымен қоршаған ортаның және
Өндірістік мекеме үшін жарықтандырудың көрсеткіші нормадан аспауы керек, мекемені
Көру деңгейін жақсарту және соқырлықты төмендету үшін, бұрғылау мұнарасындағы
Құрылғының жалпы жарықтандыруы кезінде пультті басқару үшін жарық көзін
СНИП -2-82 байланысты «Қосымша ғимарат және өндірістік өнеркәсіп мекеме»
3.6 Өрт қауіпсіздігі бойынша іс-шаралар
«Айрақты» кен орнындағы бұрғылау жұмыстары жүріп жатқан кезіндегі кәсіпорынның
Өртке қарсы жабдықтардың
Өртке қарсы іс-шаралардың тәулік бойы дайын болуын қамтамасыз етеді;
Бүкіл өрт сөндіру бригадаларын,
Өртті жою үшін пайдаланылатын жабдықтарға күнделікті жүргізілген техникалық байқау
Өртке қарсы қызмет "ҚР өрт қауіпсіздігі" заңына сәйкес үнемі
ҚПО апатты әрекет ету бөлімімен бірге
Өрт қауіпсіздігін, өртті болдырмау және жою шаралары бойынша барлық
Қызметшілермен жүргізілген оқу курстарын тіркеуге міндетті, бұл тіркеуде келесі
Өрт және газбен улану кезінде адамдардың зақымдаушы факторлар аймағына
3.7 Төтенше жағдай кезіндегі тіршілік қауіпсіздігі
Төтенше жағдайдың болуы - табиғат немесе өндіріс апаттарының зардаптарын
Мұнай мен газ ұңғымаларын бұрғылау кен орындарында жер сілкінісі
Жер сілкінісінің жанама шығыны да орасан зор: бұрғылау циклінің
Дауыл - жойқын күші бар және едәуір созылатын, 30
Шаңдақ дауыл - бұл күшті жел салдарынан шаңның, құмның,
Қазакстан аумағында шаңдақ дауыл - сәуір, мамыр және қыркүйек
Дауылдың жақындағаны туралы хабарды алған соң, бұрғылау жұмыс орнында
Бағананы, жертөлені әзірлеу; желден құлау қаупі бар жабдықтардан қашығырақ
6 Экономикалық бөлім
Бұл бөлімнің мақсаты – «Айрақты» мұнай-газ кен кенорнында бұрғылау
Дипломдық жұмыстың тапсырмасы бойынша «Айрақты» мұнай-газ кенорнында бұрғылау жабдығын
«Айрақты» мұнай-газ кен орнында тереңдігі 2075 м мұнай ұңғымасын
Газды немесе газдымұнайлы кен орындары күрделі құрылымды кешендер, ол
Газдымұнайлы кен орындарын игеру процессінің өзіне тән ерекшелігі –
Технологиялық көрсеткіштерді жоғарылату үшін игеру процессін бақылаудың маңызы зор.
Экономикалық бөлімде әзірлемелердің нұсқаларын отандық тәжірибеде және шет елдерде
Уақыт:
Механикалық бұрғылаудың нормативті ұзақтығы Тмех;
Көтеру – түсіру жұмыстарының нормативті ұзақтығы Ткт;
Бұрғылаудың өндірістік уақыты Тбұр;
Бұрғылаудың жоспарлы жалпы уақыты Тбұр.жосп.;
Ұңғыма құрылысы циклының жоспарлы ұзақтығы Тц.
1. Өтудің механикалық жылдамдығын анықтау:
Н – ұңғыма тереңдігі, м;
tмех - механикалық бұрғылаудың уақыты, сағ.
2. Бұрғылаудың рейсті жылдамдығын анықтау:
Н – ұңғыма тереңдігі, м;
tмех - механикалық бұрғылаудың уақыты, сағ.;
tспо – көтеру – түсіру жұмыстарының уақыты, сағ.
3. Бұрғылаудың техникалық жылдамдығын анықтау:
Т ө =(Тм+Тсп+Тпр+Тв+Тк)/720
Н – ұңғыма тереңдігі, м;
Тө - өндірістік уақыты, ст.ай.
720 – бір станко-айдағы шартты сағаттар саны.
Тм, Тсп,Тпр,Тв,Тк –механикалық бұрғылауға байланысты уақыт,көтеру-түсіру уақыты, өту бойынша
Т ө =(210,6+63,1+198+175,3)/720=0,89
4. Бұрғылаудың жоспарлы коммерциялық жылдамдығын анықтау:
Н – өту тереңдігі, м;
S – бұрғылаудың станко-ай саны;
S – бұрғылаудың станко-сағат саны.
5. Ұңғыма құрылысының циклдік жылдамдығын анықтау:
Н – ұңғыма тереңдігі, м;
Тқ – ұңғыма құрылысының ұзақтығы, күндер.
6. Бұрғылау бригадасы жұмысшыларының тәуліктік санын анықтау:
С=М*(а1*Пшартты*k1+a2*k2)
М – ұңғыманы бұрғылау мен жалғауда пайдаланылатын бұрғылау станоктарының
а1 , a2 – сәйкесінше вахталық және күндізгі жұмысшылармен
Пшартты – тәуліктегі сменалардың шартты саны;
k1, k2 – келген санды тізімдік санға айналдыру коэффициенті.
С=1*(4*4*1,51+4*1,12)=31 адам
7. Еңбек өнімділігін анықтау:
ЕӨ=
ЕӨ=
8. 1 м өтудің өзіндік құнын анықтау:
1 м өтудің өзіндік құны ;
ӨҚұ - ұңғыма құрылысының өзіндік құны;
4.1 – кесте. Техника – экономикалық көрсеткіштер
Көрсеткіштер Өлшем бірлігі Ұсынылған жоба бойынша
1.Ұңғыма тереңдігі м 2075
2.Ұңғыма құрылысының ұзақтығы тәулік 106,5
3.Ұңғыманы бұрғылау ұзақтығы тәулік 25,8
4.Бұрғылау жылдамдығы:
механикалық м/сағ 9,5
рейстік м/сағ 7,3
техникалық м/ст.ай 2359,55
коммерциялық м/ст.ай 3238,31
циклдік м/ст.ай 488,3
5. Еңбек өнімділігі адам/жыл 774,2
6. 1м өтудің өзіндік құны теңге/м 113700
Жабдықтың жұмыс жасау уақытының күнтізбелік қорын мына формуламен анықтаймыз:
Ткүнтізбелік=365күн=365*24=8760сағ/жылына
Жабдықтың жұмыс істеу уақытының тиімді қорын мына формуламен анықтаймыз:
Ттиімді= Ткүнтізбелік –(Тжөндеу+Ттоқтау)*8=365-(91+0)*8=2192сағ
мұндғы: Ткүнтізбелік-жабдықтың жұмыс жасау уақытының күнтізбелік қоры.
Тжөндеу-жөндеуге кеткен уақыты,сағ
Ттоқтау –регламент бойынша технологиялық тоқтаулар уақыты
Өндірістік қуатты есептеу келесі формула бойынша анықталады:
ӨҚ = К · Н · Ттиім
мұндағы: К – жетекші жабдық саны;
Н – жетекші жабдықтың техникалық негізделген сағаттық өнімділігі;
ӨҚ = К · Н · Ттиім = 1·420·2192
6.1-кесте
Құрал – жабдықтар мен приборларға кететін күрделі шығындарды есептеу
Құрал – жабдықтардың
атауы
Саны, дана Құрылыс құны Монтаждау мен жеткізу шығыны Сметалық
1 дана, теңге Жалпы құны, теңге % теңге
Норма
% Сомасы,
теңге
Негізгі цехтың құрал-жабдықтары:
0 60 0 0 20 0
1. Бұрғылау головкасы 1 196 500 196 500,00 25,00
2. Екі клапанды кран 2 19800 39 600 20
3. Жетекші құбыр (80х80 ұзындығы 8,2 м) 1 824
4. Бұрғылау штангасы НКР 100 МПА 0-1000 (ұзындығы1250мм)
5. Бұрғылау қондырғы 1 11950000 11 950 000 20
6. Бұрғылау кілті КМБ-М 1 896 850 896
7. Бұрғылау коронкасы КНШ-110 6 6521 32 605 30
8 Бұрғылау кескіші 200А 2 2700 5 400 25
9 Бұрғылау құлпы 15 9000 126 000 20 25
10. Бұрғылау сорабы УНБТ-950 2 34500000 69 000 000
11. Науалы сыйымдылық 1 247500 247 500 20 49
12. Бұрғылау кілті АКБ-3м2 1 337 500
13. Құю сыйымдылығы 1 112500 112 500 20 22
14. Метчик 3 9450 28 350 20 5
15. Фрезерлі өткізгіш П1 50/89 30 4680 135 720
16. Бұрғылау роторы Р-560 1 3454000 3 454 000
17. Ұршық ВБ -100 1 2195000 2 195 000
18. Қашау 490 ТЗ-ЦВ 1 135 000 135 000
19. Қашау 215,9 СЗ-ГВ 5 112 500 562 500
20. Қашау 190,5 М-ГВ 6 58 500 292 500
21. Қашау 393,7 МС-ЦВ 2 337 500 675 000
22. Шығыр 1200Д-1 1 3 775 000
23. Бұрғылау кескіші 5 2700 13 500 20 2
24. Шегендеу тізбегіне арналған қамыт 127 18 13 455
Барлығы
59 209 181 95 285 740 19
Есепке алынбаған құрал-саймандар (барлығының сомасынан 10-15%) 0 5 920
Инвентарь, инструменттер (барлығының сомасынан 0,5-1,5%)
296 046 1 429 286 0 287 348 1
Барлығы:
6 216 964 15 722 147 0 3 160
Жалпы
65 426 145 111 007 887 0 22 317
6.3-кесте
Күрделі салымдар сметасы
№ Сметалық баптардың аталуы Күрделі салымдар Ескертулер
Сомасы, теңге Үлес салмағы (жалпы сомадағы %)
1 2 3 4 5
1-бөлім
1 Негізгі өндіріске қажетті объектілер
Құрал-жабдықтар 133 325 263,19 67,48
Жалпы 2-ші бап бойынша 133 325 263,19 67,48
2 Сыртқы коммуникациялар 39 997 578,96 20,24
Жалпы 1-ші бөлім бойынша 173 322 842,15 87,72
3 Соғылатын кәсіпорынның дирекциясын ұстау 1 733 228,42 0,88
4 Ізденіс және жобалау жұмыстары 5 199 685,26 2,63
5 Басқа да шығындар 17 332 284,21 8,77
Жалпы 2-ші бөлім бойынша 24 265 197,90 12,28
Смета бойынша барлығы 197 588 040,05 100,00
4. Еңбек ақы мен еңбекті ұйымдастыру мәселелері:
Кәсіпорынның жұмыс режимі жұмыс аптасының үздікті немесе үздіксіздігіне байланысты
Үздіксіз режимінде өндіріс жұмысы 3 ауысыммен жүргізіледі және 8сағатты
Кәсіпорынның жұмыс режимін үздіксіз жағдайында 8 сағаттық жұмыс күні
(365-(91+0)*8=2192сағ
Бір айда: 2192/12= 182,7 сағ
Бір айдың орташа күнтізбектік ұзақтығы: 30 күн ·
Сонда қажетті бригада саны 8 сағ. жұмыс күнінде:
Еңбек өнімділігі:
ЕӨ = 420·24·365/49 = 75086 т/адам
Бригада санын білгеннен кейін,ауысым сызбасын сызуға болады.7 сағаттық жұмыс
6.4–кесте
Ауысымдар кестесі
Күндер 1 2 3 4 5 6 7 8
1.ауысым сағ. 800 - 1600
А
А
А
Б
Б
Б
Б
Б
В
В
В
В
Г
Г
Г
Г
2.ауысым сағ. 1600 – 2400
В
Г
Г
Г
Г
А
А
А
А
Б
Б
Б
Б
В
В
В
3.ауысым сағ. 2400 – 800
Б
Б
В
В
В
В
Г
Г
Г
Г
А
А
А
А
Б
Б
Демалыс Г Б Г Б А Г В В
6.5-кесте
Бір жұмысшының жұмыс уақыты балансының үлгісі, күндер
Уақыт шығындарының аталуы Үздіксіз өндіріс
8 сағаттық жұмыс күнінде
Календарлық уақыт Ткүнт 365
Демалыс күндері 91
Мейрам күндері -
Бір жылдағы жұмыс күндері (Тном) 274
Шықпаған күндер:
А)кезекті және қосымша демалыс
Б)ауырғанға байланысты жұмыс істемеу
В)декреттік демалыстар 34
24
7
2
Г)мемлекеттік және қоғамдық міндеттерді орындау 1
1 жұмысшының жұмыс жасаған күндері (Ттиімді) 240
Есептелінген көрсеткіш Ттиімді тізімдік құрамының келген құрамына қайта есептеу
Кқе=Ткүнт/ Ттиімді= 365/240=1,5
6.6-кесте
Жұмысшылар санын есептеу
№ Мамандықтардың аталуы ауысымдағы жұмысшылар саны (Рсм), адам Тәуліктегі
I негізгі өндірістік жұмысшылар
Операторлар 4 2 8 1,5 12
Ауысым шеберлері 1 2 2 1,15 2
Жұмысшылар 2 2 4 1,15 5
Негізгі өндірістік жұмысшылардың барлығы 7 6 14
II Көмекші жұмысшылар:
А) Құрал-жабдықтарды күту мен бақылау бойынша:
Жылутехниктер 1 3 3 1,15 4
Автоматтандырушылар 1 3 3 1,15 4
барлығы 2 6 6 8
Б) құрал-жабдықтарды ағымды жөндеу бойынша
электрик 1 3 3 1,15 4
слесарь 1 3 3 1,15 4
Көмекші жұмысшылардың барлығы 2 4 4 6
Жалпы 11 14 22 31
Жұмысшылардың еңбек ақы қорын есептеу:
Жұмысшылардың еңбек ақы қорын жобадағы негізгі және қосымша жұмысшылар
Цех қызметкерлерінің штаты мен еңбек ақы қоры:
Цех қызметкерлерін (персонал) өндіріс пен басқарудағы қиындықтарға, оның сипаты
бекітілген бір айлық қызметтік оалад бойынша;
бір товарлы өнімде еңбек ақының нормативі бойынша;
бекітілген минимальді жалақы бойынша.
Неғұрлым көбірек бірінші әдіс қолданылады. Бұл әдіспен еңбек ақы
Қондырғы қызметкерлерінің штатын және
еңбек ақы қорын есептеу:
Қондырғы қызметкерлерін өндіріс пен басқарудағы қиындықтарға, оның сипаты мен
бекітілген бар айлық қызметтік оклад бойынша;
бір товарлы өнімге еңбек ақының нормативі бойынша;
бекітілген минималды жалақы бойынша.
Айлық міндетті жалақы зауыт көрсеткіштері алынады, аудандық коэффициент жұмысшыларға
6.7-кесте
Жұмысшылардың еңбекақы қорын есептеу
№ мамандардың аталуы тарифтік разряд тізімдік саны, адам Ттиім,
1 2 3 4 5 6 7 8 9
I негізгі өндірістік жұмысшылар
Бұрғылаушылар IV 12 1920 198 4 561 920,00 1
Ауысым шеберлері IV 2 1920 212 936 192,00 374
Жұмысшылар III 5 1920 196 1 731 072,00 692
Негізгі өндірістік жұмысшылардың барлығы 19
II Көмекші жұмысшылар:
А) Құрал-жабдықтарды күту мен бақылау бойынша:
Жылутехниктер IV 3 1920 198 1 140 480,00 456
Автоматтандырушылар IV 3 1920 199 1 146 240,00 458
барлығы 6 2
Б) құрал-жабдықтарды ағымды жөндеу бойынша
электрик III 3 1920 202 1 163 520,00 465
слесарь III 3 1920 200 1 152 000,00 460
Көмекші жұмысшылардың барлығы 6
Жалпы 31 11
6.8-кесте
Басқару қызметкерлерінің еңбек ақы қорын есептеу
№ Қызметтер аталуы Штаттық бірліктер саны, адам Айлық
Норма %
Сома, теңге
1 Өндіріс бастығы 1 85 000 17 000 1
2 Бухгалтер 1 68 000 13 600 979 200
3 Ауысым технологтар 1 55 000 11 000 792
4 Зертхана меңгерушісі 1 44 000 8 800 633
5 Лаборант 1 45 000 9 000 648 000
Барлығы 5 297 000 59 400 4 276 800
6.9-кесте
Еңбек пен еңбекақының жалпы сметасы
№ Көрсеткіштер жобаның берілгендері
1 Жалпы саны, адам 38
оның ішінде:
жұмысшылар 33
қызметкерлер (басшылар, мамандар, қызметкерлер) 5
2 Жалпы жылдық еңбекақы қоры, теңге 22 497 193
оның ішінде:
жұмысшылар 18 220 393
қызметкерлер (басшылар, мамандар, қызметкерлер) 4 276 800
3 Орташа айлық еңбекақы, теңге 49 336
оның ішінде:
жұмысшылар 46 011
қызметкерлер (басшылар, мамандар, қызметкерлер) 71 280
6.10-кесте
Өндіріске қажетті отын-энергия мен материалды ресурсардың жылдық қажеттілік есебі.
№ шығын баптары Өлшем бірлігі Шығын нормасы Жылына барлығы
1 2 3 4 5 6 7
1 Шикізат пен материалдар
· Тікелей айдалған дизель отыны т 0,0540
Құбыр м 5,5260 2016,99 10,042 20 254,61
Бұрғылау ерітіндісі т 0,04 42000 4,44 186
Коррозия ингибиторы т 0,0014 1470 6,384 9 384,48
Неткалық тығыздағыш т 0,0002 210 0,12 25,20
Цемент т 0,0044 4620 4,8 22 176,00
Барлығы 1-ші бап бойынша 500
2 Технологиялық қажеттілікке отын
табиғи газ м3 0,0215 22575 6,3 142 222,50
Барлығы 2-ші бап бойынша 22
3 Технологиялық қажеттілікке энергия
а) электр энергиясы кВт/сағ 6,3 26145 0,014 366,03
б) бу м3 0,0249 903 0,07 63,21
в) таза су м3 0,00086 4147500 0,052 215 670,00
Барлығы 3-ші бап бойынша
4 174 548,00 216 099,24
Жалпы жылдық шығындар 4 697
6.11-кесте
Цех шығындарының сметасы
№ Шығын баптары Сомасы, теңге
1 Құрал-жабдықтарды пайдалану мен күтуге кеткен шығындар:
А) Құрал-жабдықтарды күту бойынша көмекші жұмысшылардың еңбекақысы 2 180
Б) әлеуметтік салық 283 459,18
В) майлау және сүрту материалдары 1 744 364,16
2 Құрал-жабдықтардың ағымдық жөндеу: 1 031 572,08
А) ағымдық жөндеу бойынша көмекші жұмысшылардың еңбекақысы 134 104,37
Б) әлеуметтік салық 804 374,00
В) жөндеу материалдары 2 886 324,90
3 Өндірістік құрал-жабдықтардың амортизациясы 288 632,49
Смета бойынша барлығы 3 174 957,39
1 Цех персоналын күту:
А) Негізгі цехтағы басқару аппаратының еңбекақысы 4 320,00
Б) әлеуметтік салық 561,60
2 Қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғау бойынша шығындар 2
3 Негізгі цехтардың ғимараттары мен құрылғыларын ағымдағы жөндеу 873,60
4 Ғимараттар мен құрылғылардың амортизациясы 1 310,40
5 Ғимараттар мен құрылғыларды күту 917,28
6 Басқа жалпыцехтық шығындар 1 024,32
Смета бойынша барлығы 11 267,49
Өзіндік құнының жоспарлы калькуляциясы
№ Шығын баптары Өнім бірлігінің бағасы, мың теңге Өнім
саны, т сомасы, мың теңге саны, т сомасы, мың
1 2 3 4 5 6 7
1 Шикізат пен материалдар:
Тікелей айдалған дизель отыны 25 0,0540 1,350 19,710 492,750
Құбыр 10,042 0,1326 48,399 48,399 17 665,635
Бұрғылау ерітіндісі 4,44 0,04 0,178 14,600 64,824
Коррозия ингибиторы 6,384 0,0014 0,009 0,511 3,262
Неткалық тығыздағыш 0,12 0,0002 0,000 0,073 0,009
Цемент 4,8 0,0044 0,021 1,606 7,709
Бірінші бап бойынша барлығы 0,233 49,957 84,899
2 Технологиялық қажеттіліктерге отын:
табиғи газ 6,3 0,02 0,135 7,8475 49,44
Екінші бап бойынша барлығы 0,02 0,135 7,8475
3 Технологиялық қажеттіліктерге энергия:
электрқуат 0,01400 6,30 0,0882 26145 366,03
салқын су 0,070 0,02 0,001743 903 63,21
ыстық су 0,052 0,00 0,00004472 4147500 215 670,00
Үшінші бап бойынша барлығы 6,33 0,09 4174548,00
4 Негізгі өндірістік жұмысшылардың негізгі және қосымша еңбекақысы
5 Әлеуметтік салық
6 Құрал-жабдықтарды пайдалану мен күтуге кеткен шығындар
7 Цех шығындары
Жалпы цех өзіндік құны
8 Жалпы зауыттық шығындар
25 604,75
9 Басқа өндірістік шығындар
5 120,95
Жалпы өндірістік шығындар
10 Коммерциялық шығындар
614,51
Жалпы толық өзіндік құны
287 387,70
Жобаның экономикалық және технологиялық бөлімдерінде жүргізілген есептеулердің негізінде негізгі
Өнімнің өзіндік құнының құрылымы
№ Шығындар баптарының аталуы сомасы, мың теңге үлес салмағы,
1 2 3 4
1 Шикізат пен материалдар 18 234,19 6,34
2 Технологиялық қажеттіліктерге отын мен энергия 216 148,68 75,21
3 Әлеуметтік салықпен қосқандағы жұмысшылардың еңбекақысы 17 445,07 6,07
4 Үстеме (шартты-тұрақты) шығындар 35 559,76 12,37
Толық өзіндік құны 287 387,70 100,00
7 Бизнес-жоспарлау
7.1 Аннотация
Бизнес-жоспар тақырыбы: «Айрақты» мұнай-газ кенорнында бұрғылау жабдығын таңдаумен тереңдігі
ЗНГ-06-3К1 тобының студентімен жасалған: Қарабеков С.Т.
Бизнес сферасы бұрғылау
Басталу мерзімі 01.07.2011 ж.
Бизнес-жоспар қандай мерзімге есептеліп жасалған 1,2 жыл
7.2 Түйін
Қазақстан экономикасының шикізат базасынан жоғары технологиялы өнім өндіруге бағытталуы,
Мұнай газ секторында бұл мұнай мен газды тасымалдау жүйесін,
Бұрғылау тәсілдерін пайдалана отырып скважинаны бұрғылау кезінде аспаптардың тау
Механикалық бұрғылау тәсілінде тау жыныстарын бұзу үшін қозғалтқыштарды қолдану
Жобаны жүзеге асыру үшін барлығы 287 387,7 мың теңге
7.3 Кәсіпорын сипаттамасы
Айрақты-Шу- Сарысу шөгінді алабының газконденсатты кенорны. Жамбыл облысында, Тараз
Кен орны 1971 жылы ашылған. Құрылымдағы орналасқан кен орны
МОБТ сейсмобарлау мағлұматтары негізінде жүргізілуде. Бұл көрсетілген уақыт аралығында
Сораптық – компрессорлық құбыр тек қана 16 – р
1998 жылғы қорларды есептеген есеп берулерде келтірілген мағлұматтар бойынша
Кен орынның газдылығы жоғары турнелік, төменгі визейлік, төменгі серпуховалық
Кеніш тереңдігі күмбезден 850 метрді құрайды. Газ – су
Газға қанығу коэффициентті – 0,75. бастапқы қабат қысымы –
Төменгі визейліктегі газ кеніші 2053-2385 тереңдік аралығында орналасқан. Оның
Горизонт төменгі визейлік қимасының орталық бөлігінде орналасқан және құмшауыттан,
Горизонт тұтасымен қара аргилит қабатымен жабылған. Кеуекті және кеуекті
қызмет жасайды.
7.4 Өнім сипаттамасы
Горизонт 13 ұңғыда барланған 12 ұңғыдан (37 объект) газ,
Сонымен бірге объектілердің 80%-ті төменгі шығымды объектілерге жатады (оның
Төменгі шығымды объектілердің құрылымдық жағдайын қарастырсақ, олар тек шеткі
1, 18 және 6 ұңғыларда олар оның ортаңғы бөлігінде
Температураға берілген түзету – 0,86.
Қабат газының құрамы, конденсаттың қабат газындағы потенциалды қосындысы. Конденсат
Төменгі перм кенішінің газ қоры СССР-дің ГКЗ-сіне бірінші рет
1996 жылы газ және конденсат қоры. Төменгі визейлік кенішінде
Осындай түрмен ұңғы түбі аумағындағы сүзілу сипаттамасындағы техникалық-технологиялық факторларының
Төменгі пермдік кеніштің газдары мынандай келесі құрамымен сипатталынады: метан
Кеніш бойынша метанның орташа құрамы 74%. Азоттың құрамы 2-ден
Төменгі визейлік кеніштеріндегі 1996 жылғы есептелген геологиялық қорлар. 1981
Газ: С1 – 21521,0 мың м3;
С2 – 11979,0 мың м3;
С3 – 33500,0 мың м3;
Конденсат: С1 – 1320,0 мың тонна;
С2 – 621,0 мың тонна;
С1 + С2 = 1941,0 мың тонна;
Сонымен қатар, төменгі пермдік кеніштің газының құрамында 81,2 %
7.5 Маркетингтік бөлім
Айқындалған көмірсутектер шоғырлары сол немесе басқа ауданда кен орындарының
Мұнай мен газ кенорындарын негізінен, шөгінді тау жыныстары құрайды.
Сальникті қорапты құмға қарсы сүзгі үстіне орнатады және лифтті
STEP-талдау:
Саясаттық тенденциялар:
Денсаулықты, тұтынушыны қорғау үшін қоршаған орта Заңы позитивті
Экономикалық тенденциялар:
Мұнай секторы ұлғаюда. Валютаны айырбастау курсының өзгеру тенденциялары орташа.
Әлеуметтік тенденциялар:
Өмір сүру деңгейінің жақсаруы бойынша адамдардың күтуі бір қалыпты.
Технологиялық тенденциялар:
Жаңа өндірістік технологиялар енгізу ықтималдығы орташа. Байланыс, шығындарды бақылау,
Табиғи тенденциялар:
Жерасты сулар деңгейінің жоғарлауы мұнай шламының оған деген әсерін
10. SWOT-анализ
КҮШТІ ЖАҚТАР
Бұрғылау жабдығын таңдаумен тереңдігі 2000 м мұнай ұнғымасын бұрғылаудың
Көп қаржыны қажет етеді
МҮМКІНДІКТЕР
Мемлекет тарапынан қолдау көрсету ықтималдығы жоғары ҚАУІП-ҚАТЕРЛЕР
Экологиялық, жеткізу каналдарының жабылуы
7.6 Өндірістік жоспар
Түптен құм тығындарын жою және қиыршық тасты сүзгіні шаю
Өнер табу мұнай және газды өндіру облысына, оның ішінде
Құрылғы пакердің алынатын бөлігінің хвостовигінен, сальникті қораптан және штуцерлі
7.7 Ұйымдастырушылық жоспар
Жобаны жүзеге асыруға 31 жұмысшы қажет етеді.
Күнделікті сағат 1000 -дан 2000 –ге дейін жоспарлануда. Жұмыс
Мамандықтардың аталуы ауысымдағы жұмысшылар саны (Рсм), адам Тәуліктегі ауысымдар
Негізгі өндірістік жұмысшылардың барлығы 7 6 14
Құрал-жабдықтарды күту мен бақылау бойынша:
барлығы 1 2 2 1,15 3
құрал-жабдықтарды ағымды жөндеу бойынша
Көмекші жұмысшылардың барлығы 2 4 4 6
Жалпы 11 14 22 31
7.8 Қаржылық жоспар
Барлығы 287 387 700 теңге қаражат керек.
Өнімнің өзіндік құны зауытта берілгені бойынша –
Тұрақты шығындар
2012 2013 2014 2015
Еңбек ақы 22497193 22497193 22497193 22497193
Еңбек ақыдан түскен салық 1799775 1799775 1799775 1799775
Персоналды оқыту 41832 42166 42504 42844
Коммуналдық шығындар 269966 272126 274303 276497
ЖЖМ 73560 74148 74742 75340
Басқа активтердің амортизациясы 101237 102047 102864 103687
Барлығы 24783564 24787457 24791381 24795336
Айнымалы шығындар
2012 2013 2014 2015
Материалдар 5697457 5697457 5697457 5697457
Уақытша жұмысшылардың еңбек ақысы 5951447 5957398 5957398 5957398
Сый ақы қор 595144,7 595144,7 595144,7 595144,7
Сутаға кететін шығындар 5839893 5839893 5839893 5839893
Жалпы ауыспалы шығындар 18083941 18089893 18089893 18089893
7.9 Жобаның орындалу тізбесі
Күнтізбелік жоспарда жобаны енгізу
Кезең Басталу уақыты Аяқталу уақыты Жауаптылар
1 кезең. Керекті материалдар алу 01.07.2011 01.08.2011 Жобаны ұйымдастырушылар
2 кезең
Іске қосу, жұмысын жүргізу 01.08.2011 01.08.2014 Директор
7.10 Тәуекел жоспары.
«Айрақты» кен орнында игеру процесінде туындайтын мен күрделіліктерге ұңғы
Ұңғыманы жүргізу кезіндегі барлық қиындықтар «Айрақты»
Геологиялық себептерден мынандай қиындылықтар пайда болады: жыра пайда болуы,
Техникалық жердегі және ұңғыдағы техниканың бұзылу себептерінен ұңғыда ұзақ
5. Қоршаған ортаны қорғау
5.1 Кіріспе
«Айрақты» мұнай және газ кен орнын меңгерудің экологиялық мәселенің
«Өзен» кен орнынның орналасуына байланысты қорғау мәселелері төмендегідей болуы
1. Литосфераға әсері
2. Гидросфераға әсері
3. Атмосфераға әсері
Мұнай мен газды өндіру және өңдеу кезінде табиғатты қорғау
Қазіргі заманғы ғылыми-техникалық прогресстің қарыштап алға басуы адамзат өмірін
5.2 Өндірістің технологиясының қысқаша түсініктемесі,
ластаушы көздерінің сипаттамасы
«Айрақты» кен орнындағы ұңғымалардың құрылысы кезіндегі негізгі ластанушы көздері:
бұрғылау қондырғыларының дизелдерінің түтіндері, бұрғылау сұйығы-ның дегазаторлары, ұнтақ тәріздес
Көп жағдайларда бұрғылау қондырғыларында топырақ пен су қоймаларын ластанудан
Бұрғылау жабдықтары мен қондырғыларының моралдық тозуы қоршаған ортаға қауіп
Нәтижесінде құбырлар мен жабдықтарды жұмыс алаңына көтергенде олардан ағатын
Нағыз экологиялық күйзеліс мұнай-газ құбырөткізгіштік транспорты апаттары:
мұнайгаз өткізгіштері мен өнім өткізгіштер жарылуы, технологиялық қондырғылардағы, сорап
Іс жүзінде белгілі болғандай, тек мұнай-газ өткізгіш құбырлар диаметрі
«Айрақты» кен орнында ұңғыма тереңдігі 2075м. болды,
Осылайша, табиғат байлығы-көмірсутек қазба шикізаты-адамзат үшін өте жиі аса
Мұнайгаз саласындағы жоғары қысымдар мен температурада жоғары токсикалық, өрт
Литосфераға әсері:
Құрылыс жұмыстары, бұрандалы сорап алаңын салу, қатты қалдықтарды сақтау
Гидросфераға әсері:
Жер қойнауын және жер асты суларын қорғау үшін қабат
Атмосфераға әсері:
Атмосфераның ластаушы заттары келесідей: күкірт, сутек, көмірсутек, күкірт ангидрид,
5.3 Есептеу бөлімі
5.3.1 Шекті-мүмкінді тастамаларды есептеу (ШМТ) есептеу
Жаңа кәсіпорындарды жобалау барысында атмосфераның төменгі қабатының тазалығын қамтамасыз
Шекті-мүмкінді тастамалар (ШМТ) дегеніміз ластаушы заттардың концентрациясы ауаның төменгі
Қауіпті заттың шекті-мүмкінді концентрациясы (ШМК) дегеніміз ұзақ уақыт әсер
Шар (дөңгелек) формадағы трубадан шығып жатқан газ қоспалары, бір
С= ; (мг/м3)
мұндағы: А–ауаның температуралық статификациясына байланысты коэффициент.
М(г/с) – бір кездегі, ауаға лақтырылып жатқан ластықтың салмақ
F – ауадағы ластықтың қону жылдамдығын көрсететін өлшемсіз коэффициент.
m, n – газ қоспаларының бастапқы шығып жатқан кездегі
Н(м) – газ көздерінің биіктігі.
– өлшемсіз коэффициент, жер рельефтерін ескеретін (тегісінен немесе ойлы-қырлы),
– газ қоспаларының ауаға шығу кезіндегі Т температурасы мен
V1(M3/c) – газ қоспаларының мөлшері.
Ол мына формуламен анықталады:
V1= ;
мұндағы: Д(м/с) – газ шығып жатқан құбырдың диаметрі (жуандылығы).
W0 (m/c) – газ қоспаларының құбырдан шығып жатқан кездегі
V1=
А=200; F=1; ∆ Т=Т2-Тқ=1200-260=940
m және n коэффициентінің мәндері мына параметрге байланысты анықталады:
;
Vm= ;
Vm=
;
m және n коэффициент ƒ-ке байланысты мына формуламен
;
n коэффициенті егер ƒ