МАЗМҰНЫ
Кiрiспе.................................................................................................................3
1. Жүйе туралы жалпы түсiнiк .........................................................................4
Негізгі бөлім
2. Windows NT – ң монолитті құрылымы .......................................................4
2.1 Қорғалған iшкi жүйелер....................................................................5
2.2 Атқарушы жүйелер............................................................................7
3.1 Программаларды жiберу, қосу техникасы ......................................11
4.2 Файлдық жүйелердiң эволюциясы..................................................14
4.3 Дәл жазбалы файлдық жүйе ............................................................14
7. Қолданылған әдебиеттер .............................................................................25
Кiрiспе
1988 жылдың күзiнде Microsoft ОЖ - ң шығарылған
1989 жылдың басында Дэвида Н. Катлердiң
Жаңа ОЖ - ң мүмкiндiктерiн шығару, жаңа компьютер
Жоғарыда жазылғандарға байланысты, ОЖ – нi шығару әрбiр
Жүйе туралы жалпы түсiнiк
Операциялық жүйе дегенiмiз – басқа программаларды орындауға мүмкiндiк
Бүгiнде ОЖ қолданушыларға 2 түрлi қызмет ұсынады.
Екiншiден, ОЖ қолданушылар арасында есептеу ресурстарды таратуды қамтамасыз
ОЖ процессорды бiрiгiп қолдануды қамтамасыз етуден басқа жадыны
Windows NT-ң монолитті құрылымы
Windows NT-ң құрылымын екi бөлiкке бөлуге болады: бiреуi,
Жоғарыда айтылғандай NT дегенiмiз ОЖ - ң қозғаушысы,
Қорғалған iшкi жүйелерi
"Сервер" терминi әр қорғалған iшкi жүйе программалары
Windows NT-де қорғаушы iшкiжүйесiнiң екi типi бар:
1.Ортаның iшкiжүйесi
2. Құрамдас iшкiжүйесi (integral gulsystems)
Ортаның iшкiжүйесi - API жүзеге асырушы пайдаланушы режимiнiң
Windows NT-ң ең маңызды орта iшкiжүйесi API қолданбалы
Басқа қорғалған iшкiжүйелер - ажырамас iшкiжүйелер - ОЖ
WINDOWS NT-дiң БЛОК СХЕМАСЫ
Қосымша
Қорғалған
iшкiжүйелерi
Қолданушы
режим
NT-дiң орындаушы жүйесi
Мағлұмат ауыстырылуы
Жүйелiк тұзақ
Мысалы, пайдаланушылардың қандай есеп жазбалары ерекше артықшылыққа ие,
Windows NT-ң кейбiр торабтық қамтамасыз ету компоненттерi қорғаушы
Редиректор – файл немесе құрылғы локальды болмаған жағдайда
Атқарушы жүйе
NT-ң атқарушы жүйесi ядро режимiнде орындайтын Windows NT-ң
Атқарушы жүйе бiрқатар компонеттерден тұрады. Олардың әрқайсысы қызметтiң
Атқарушы жүйенiң компоненттерi бiр-бiрiнен тәуелсiздiктi сақтайды, ол үшiн
Төменде атқарушы жүйенiң әртүрлi компонеттерi және олардың жауапты
Объектiлер диспетчерi. NT-ң атқарушы жүйенiң объектiлерiн сүйемелдейдi және
Қорғаудың анықтамалық мониторы. Локальды компьютерлерде қорғау саясытының орындалуына
Процестер диспетчерi. Процестермен ағымдарды жасайды және аяқтайды. Сонымен
Процедураларды локальды шақыру құралы (LPC). Бiр компьютер iшiнде
- Виртуальды жады диспетчерi. Виртуальды жадыны жүзеге асырады
Ядро. Үзу және шығаруда сезiнедi, кейiн орындауға жiбередi,
- Кiру-шығу жүйесi. Ол әртүрлi құрылғыларға кiру-шығуда
Кiру-шығу диспетчерi. Құрылғы типiне тәуелдi емес кiру-шығу құралдарын
Файлдық жүйелер. Файлдық кiру-шығу сұранысын қабылдайтын және нақты
Торабтық редикектор (network redicector) және торабтық
Құрылғы драйверлерi (NT-ң атқарушы жүйесiнiң) шығуды жазатын немесе
КЭШ диспетчерi. Жүйелiк жады дискiсiнен оқылған ақпаратты сақтай
Жабдықтардан абстракциялау қабаты (HAL). NT-ң атқарушы жүйемен ОЖ-сi
Жүйелiк интерфейстер
Жүйелiк сервистер
Iшкi интерфейстер
Windows NT- тасымалдауға болатын ОЖ, ол жабдықтың нақты
Платформаға тәуелдi код, яғни кейбiр өндiрушiнiң жүзеге асыру
NT қандай қосымшалар орындала алады?
Windows NT 32 – разрядты қосымшалардың көпшiлiгiмен тiкелей
Бiрақ NT - ға өте көп қосымшалар жiберуге
Кейбiр 16-разрядты қосымшалар (DOS,Windows үшiн ) NT-да орындала
Программаларды жiберу, қосу техникасы
Windows NT ортасында бiр қосымша әр түрлi тәсiлдермен
Start(пуск) батырмасын басу арқлы менюден керек қосымшаны таңдаңыз,
My computer бумасын ашыңыз, программасы бар дискi белгiсiн
Windows NT Explorer-дi қосыңыз, Programs пунктiн таңдап, Start
Windows NT Explorer-дi қосыңыз, Programs пунктiн таңдап, Start
Explorer қосудың басқа түрi: тышқанды My computer
Start батырмасын тышқанмен түртiңiз, find таңдаңыз, одан кейiн
Start батырмасын тышқанмен түртiп, Run таңдаңыз, қосылатын (жiберiлетiн)
Сiзге қажет қосымшаның көмегiмен жасалған құжатты табыңыз да,
Тышқанның оң жақ батырмасын басыңыз, оның нұсқаушысын жұмыс
Жоғары дәрежелi файлдық жүйеге қойылатын талаптар
MS-DOS алғашында 1 Мбайт немесе одан да кiшкентай
FAT файлдiк жүйесi кiшкентай дискiлермен өте жақсы жұмыс
Клиент-серверлiк қосымшалар (файл-серверлер, есептеулер серверлi және мәлiметтерсiз серверлер);
Күрделi техникалық және ғылыми қосымшалар;
Үлкен корпоративтi жүйелерге арналған торабты қосымшалар;
Мұндай қосымшаларға қажет шарт ФЖ-нiң жоғарғы берiктiлiгi мен
Корпоративтi ФЖ -ге талаптар: мәлiметтердi қалпына келтiру мүмкiндiгi;
Қалпына келтiрушiлiк
Дискiлiк кiру-шығуға келетiн болсақ, жеке компьютерлердi қолданушылар жылдамдықты
Үлкен көлемдi дискiлермен файлдер инженерлiк және ғылыми қосымшаларда
Файл FAT 16-разрядты элементтер кестесiн томдағы кеңiстiктiкте бөлiнуi
Кластердi көлемi екi дәрежелi болу керек болса, онда
HPFS кеңiстiктi тарату бiрлiктерiн нөмiрлеу үшiн 32 разрядты
NTFS кеңiстiктi кластерлермен таратады және оларды нөмiрлеу үшiн
NTFS кiшкентай дискiлерде көлемi 512 байтқа тең кластердi
Файлдық жүйелердiң эволюциясы
Қалпына келтiрiлген ФЖ жасалуын ФЖ-ге эволюцияның тағы бiр
DIGITAL Equipme nt Corporation фирмасы VAXI VMS үшiн
Дәл жазбалы файлдық жүйелер
ОЖ апатқа ұшыраған жағдайда немесе қорек көзi бұзылған
Қандай кiру-шығу операциялары орындалып жатқанына және орындалуы қай
Дәл жазбалы ФЖ бүтiндiктiң бұзылуының алдын алуға тырыспайды.
ФЖ кез келген типi дискiдегi мәлiметтердi жаңартуға сұраныс
Жазба операцияларын реттеу мынадай мағына да бередi: кiру-шығуға
Егер бiр процесс дискiлiк кеңестiктi бөлiп көрсетсе, одан
Дәл жазбалы ФЖ артықшылығы жаңылысу болса, том бүтiн
Қойылған жазбалы файлдық жүйелер
Дәл жазбалы файлдық жүйелер сенiмдi,бiрақ өндiрушiлiгi аз, қойылған
Қойылған жазба кэшерлеу техникасына байланысты өндiрушiлiктi жақсартуға бiрнеше
Қойылған жазбаның кемшiлiгi оны падаланған кезде файлдық жүйе
Қалпына келтiрiлетiн файлдық жүйелер
Негiзiнде қалпына келтiрiлетiн ФЖ дәл жазбалы ФЖ өндiрушiлiгiнен
NTFS -гi қалпына келтiру процедуралары дәл жасалады және
Қалпына келтiретiн ФЖ - ң жоғарғы сенiмдiлiгi үшiн
Томның құрылымын өзгертетiн әр транзакция сайын транзакция журналына
Дәл жазба да, қойылған жазбада да пайдаланушылық мәлiметтердiң
- КЭШ - тегi өзгерiстер жоғалуы мүмкiн
- Қосымшалар тура (алмаспайтын) жазбаның артықшылығын пайдалана алады
нәтижесiнде NTFS ФЖ - ң бiрнеше әртүрлi мәлiметтер
NTFS-те болашақта пайдаланушылар мәлiметтер үшiн транзакцияны протоколдауды қолдауды
NTFS-ң жаңа мүмкiндiктерi
NTFS клиент-серверлiк және басқа жоғарғы класты есептеу жүйелерi
NT Windows 95 немесе OS/2 қарсы
Көптеген компаниялар әлi күнке дейiн өздерiнiң жеке компьютерлерiнде
Бiр жағынан WINDOWS 95 керi сәйкестiкке ие және
Бiр жағынан NT клиент-сервер күштi платформасын қамтамасыз етедi,
Жабдықтарға қойылатын талаптар көптеген компаниялар әлi күнге дейiн
Мұрадан қалған код: кейбiр DOS және WINDOWS программалары
NT-ң артықшылығы.
Егер сiз 1-шi кестедегi салыстыруға қарасаңыз жұмыс орнында
Қорғалған жады: iстен щеққан программа Windows NT ОЖ
Қауiпсiздiк: NT – де кеңейтiлген қауiпсiздiк қолрғауы қолданылады.Windows
Дискiнi тексеруге арналған Scan Disk программасы қатты дискiге
NT дегенiмiз не?
Мүмкiн NT-ң маңызды қасиетi бұл операциялық жүйе ақпараттық
NT - ң барлық негiзгi қасиеттерiн қарастырайық:
-Берiктiлiк: NT жеке ұсақ жүйелер серияларынан тұрады, сондықтан
Қауiпсiздiк: пайдаланушылар сияқты WINDOWS NT-тегi процестер де жүйенiң
Көпағымдық пен симметриялық өңдеу: NT бiрнеше ағымды есептеулердi
Клиент-сервер NT server кең спектрлi торапты протоколдармен RPC
Пайдаланудың қарапайымдылығы: NT-ң қуаттылығымен күрделiлiгiне қарамастан, бұл ОЖ-ң
Ұстап тұратын аппаратураларының кең спектрi: NT алғашында тасымалды
Н.О. версиясындағы жаңалықтар қандай?
WINDOWS NT Server-ң маңызды жаңалығы оптимистендiрiлген жасап шығарушылық,
Жасап шығарушылықты оптимистендiру. Мүмкiн NT-дiң iшкi құрылысындағы өзгерiстердiң
Ендiгiде Win 32 iшкiжүйенiң үлкен бөлiгi, және де
NT-ң кең тараған берiктiлiгiнiң негiзi бұл ОЖ-ң программалық
4.О. версияға дейiнгi WINDOWS-ң орнатылған қызметтерiнiң шақыруларын өңдейтiн
Бiрақ, шынында ядро мен пайдаланушыны қатал бөлшектеу ешқашан
Интерфейс WINDOWS 95
WINDOWS NT-ң 4.О.-ң алдыңғы версиялардан ең көрнектi айырмашылығы
Клиент-сервер қосымшаларына арналған таратылған OLE спецификациясы.
NT Server-дiң негiзгi атқаратын мiндетi корпоративтi локальды торабтар
Әдетте, компьютерде орындалатын процесс өзiнiң жеке ерекшеленген ресурстарын
Бұрын OLE-дiң көмегiмен мәлiметтер алмасу бiр компьютерде жұмыс
Сiздiң Word редакторы құжатыңызға енгiзiлген Excel электрондық кестесiнiң
Программалық жабдықтау технологияларын жасап шығаруда Java нағыз оқиға
Мүмкiндiктерi NT4.O Win 95 OS/2 Warp
Қолдау 386
Иә Жоқ
Жүйе жұмысы үшiн қажет ОЗУ-дың ең қысқа көлемi
Адрестiк кеңiстiк 4 Гбайт 4 Гбайт 4
Қосымша кодының өлшемi 2 Гбайт 2 Гбайт 512Мбайт
Бiрнеше процессорларды қолдау 2 Жоқ әлi жоқ
Көпағымдылықты қолдау Иә Иә Иә
Жаңалықтар қатарының көптiгi Иә Жоқ, бiрақ белгiлi
Win32 қосымшаларының сырып шығару көпмiндеттiлiгi Иә Иә
Win16 қосымшаларының сырып шығару көпмiндеттiлiгi Иә Иә
С2-нiң қорғану дейгейi Иә
Plug және Play құрылғыларын қолдау
Иә
Интерфейс WINDOWS 95 Иә Иә
Интернетпен интеграция Иә Иә
1.2. кестесi NT мен басқа торабтың ОЖ салыстыру
Мүмкiндiктерi NT 4.O Unix (HP) UMS Net Ware
Адрестiк кеңiстiк 4 Гбайт 4 Гбайт 8 Гбайт
Файлдiк ең үлкен өлшемi 17 Гбайт 128 Гбайт
Жалпы мүмкiн ең үлкен дискiлiк кеңiстiк 408 Гбайт
Файлдiк жүйелер журналды қолдайды Иә Иә Иә Иә
Дискiлiк квоталар 3-шi фирмалар өнiмдерi үшiн Иә Иә
Қорғалған жады Иә Иә Иә
С2-нiң қорғау деңгейi Иә Иә Иә Иә
Бiрнеше процессорларды қорғау 32 14 Иә 2
Көпағымдылық Иә Иә Иә
Серверлер кластерлерi Жоспарда бар Иә Иә
RAID құрылғысы Иә Иә Иә
Мәлiметтер базасы серверi жұмысының жылдамдығы Жақсар-тылуда Жоғары өте
Intel Иә
Иә
DEC Alpha Иә Иә
HP PA-RTSC Иә Иә
Power PS Иә
MIPS Иә
Қорытынды
Жоғарыда жазылғандарғанға байланысты, өз ойымды қорыта айтатын болсам,
Windows NT файлдары үлкен мекемелерде қолдану мүмкiндiктерiн кеңейтедi.
Ендi Windows NT - ң артықшылығына тоқтасақ, олар:
Бұл – жаңа аппаратураның талап етуiне жауап берушi
Бұл – басқа ОЖ – мен жақсы бiрiктiрiлген!
Бұл – көпесептi (мультизадачная) ОЖ!
Және де бұл – өте ыңғайлы және сенiмдi
Қолданылған әдебиеттер:
Хелен Кастер “Windows NT мен NTFS негiзiң 1996ж.
Р. Коварт, Б. Уотерс “Windows NT Server 4ң
2
(HAL) жабдығынан абстракталған қабат
Қорғаудың iшкi жүйесi
WIN32 iшкi жүйесi
OS/2 Iшкi жүйесi
POSIX iшкi жүйесi
Клиент POSIX
Клиент win32
Клиент os/2
жүйедегi регистрация процессi
Жүйелiк сервистер
Объектiлер Қорғаудың
мониторы
құрылғысы
ЯДРО
ЯДРО
Файлдық жүйе
Кэш диспетчерi
құрылғы драйверi
Тораптық
драйверi
Аппаратура
Объектiлер Қорғаудың
мониторы
құрылғысы
ЯДРО
(user)gdi* терезе диспетчерi
Файл-дык жүйе
Графикалық құрылғы-лардың драйверi
КЭШ диспетчерi
Құрылғы-лар драйверi
Тораптық драйверлер
(HAL) жабдықдық қорынан абстракталан