Мазмұны.
Кіріспе
І-Бөлім . Инфляция теориясы.
1.1.Инфляцияның мәні және факторлары
1.2. Инфляцияның себептері
1.3. Инфляцияның түрлері
ІІ-Бөлім .Инфляцияның экономикалық әулеметтік салдары.
2.1. Инфляцияның альтернативті көздері
2.2.Инфляцияның тежеу шаралары мен әдістері
2.3.Филипстің қисық сызығы
ІІІ-Бөлім . Инфляцияға қарсы мемлекеттік саясат.
3.1. Инфляцияға қарсы саясат
3.2. Инфляцияның Қазақстандағы ерекшеліктері
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Курстық жұмысымда инфляция, инфляцияға қарсы саясаттың мәнін алуға
Инфляция (лат «желбуаз»), ақшаның құнсыздануы - ақша айналысы
Курстық жұмысымды 3 бөлімге бөлдім. Бірінші бөлімде инфляцияның
Екінші бөлімде, инфляцияның экономикалық, әлеуметтік салдары, альтернативті көздері,
Соңғы бөлімде, инфляцияға қарсы мемлекеттік саясат туралы, инфляцияның
І-Бөлім . Инфляция теориясы.
1.1.Инфляцияның мәні және факторлары
Инфляцияның мәні - ол тауарлар мен көрсетілген қызметтердің
«Инфляция» - желбуаз көтерілу, icy деген мағынаны білдіретін
Бағаның кез келген өсуін инфляциялық өсу деп есептеуге
Жаңа қоғамда инфляцияда көрінетін байланыс қиындады: қағаз ақшаның
Инфляцияға әсер ететін факторлар, біріншіден, мемлекеттік бюджеттен бүрыннан
Қазіргі заманғы инфляция- бүл ұсыныспен сүраныс арасындағы диебаланыс
1.2 Инфляцияның себептері.
Ақша тауарларды сатып алу қабілеті күшті валютамен салыстырғанда
Коньюктураның циклдық толқуынан болатын бағаның өскін инфляцияға жатқызуға
Сонымен инфляция көп сэйкессіздіктермен байланысты екеніи еске үстап,
Екіншіден, осындай жолмен, әдіспен инвестицияның қаржыландыру жүгізілген жағдайда
Үшіншіден, баға деңгейінің жалпы өсуі қазіргі рыноктық экономиканың
Төртіншіден елдің экономикасының ашық болуы оыың бірте-бірте элемдік
Бесіншіден, инфляция өзіне-өзі дем беретін сипат алады, ол
Инфляцияның күту жағдайындағы экономикаға ықпал етудің механизмі қандай?
1.3 Инфляцияның түрлері.
Соңғы кездерге дейін дүниежүзілік шаруашылықта инфляция, эдетте төтенше
Инфляция қарқынының жэй, орташа күрделі кезінде бағаның өсуі
Жоғары қаркынды инфляция түсында бағаның әсуі 20-дан 200%-ке
Аса зор, шексіз инфляция айналымдағы ақша мөлшері мен
болатындығын атап өту орынды. Басыңқы (кридавленная) инфляция кезінде
50-60-жылдарында көптеген елдерде инфляция орташа, бірқалыпты қарқынмен журді.
Инфляция балонеталған, тепе-теңдікті болуы мүмкін, яғни бағаның осуі
Болисамды, күткен инфляцияны кенеттен өршитін инфляциядаи ажырата білу
Кенеттен болатын инфляция бағаның күтпеген кезде осуімен сипатталады,
қалыпты жайы бұзылады. Бағаның тұтқиылдан шарықтауы инфляцияны күтуді
ІІ-Бөлім .Инфляцияның экономикалық әулеметтік салдары.
2.1. Инфляцияның альтернативті көздері
Батыс экономистері жасаған теорияларды инфляцияның альтернативті қайнар көздері
Сү-раныс инфляциясы. Сү_раныс пен ұсыныстың арақатынасының бүзылуы сүраныстан
Сұраныс инфляциясы ақшалы факторларға байланысты туындайды, яғни айналыстағы
Ақша массасының "көтерілуі" себептерінің ең негізгісі-әскери шығындардың өсуі,
Сөйтіп, сүраныс инфляциясы кезінде шектеуі ұсыныспен салыстырғанда айналыста
Шығындар инфляциясы бағалардың өсуін, өндіріс шығындардың үлғаюымен түсіндіреді.
Тауар бағасының өсуі халықтың табысын төмендетіп, жалақыны қайта
Нэтижесінде инфляциялық серіппе (спираль) пайда болады: бағаның көтерілуі
Шығын инфляциясы өнімнің эр бір өлшемінің шығыны көтеріліп,
Өнеркэсібі дамыған елдерге жылжымалы инфляция тәң, яғни жылдан
Дамушы елдерді инфляцияның даму жағдайлары мен оған әсер
Бірінші топтағы елдерге Латын Америкасының дамушы мемлекеттері оларда
Екінші топқа Колумбия, Эквадор, Венесуэла, Бирма, Иран, Египет,
Үшінші топқа жатады елдер-Сингапур, Малазия, Оңтүстік Корся, т.б.
Төртінші топқа дамушы мемлекеттер элеміне теңгерілген бүрынғы социалистік
2.2. Инфляцияның тежеу шаралары мен әдістері.
Инфляцияның зардаптары күрделі және көп түрлі болып келеді.
Инфляцияның әулеметтік зардаптары да бар. Инфляцияның әлеуметтік экономикалық
Инфляцияның зардаптарын жойып, ақша айналысын тұрақтандырудың негізгі әдістері-
Тарихта ақша реформасын жүргізудің екі формасы бар: бірінші,
пайда болғанда және 90 жылдардың басында КСРО-ның ортанына
Соғыс және ревалюциядан кейінгі жылдары көптеген мемлекеттер ақша
Нуллификация - ол құнсызданған ақшаны жойып, орнына жаңа
Реставрация- ол ақша өлшемінің бүрынғы алтын қүрамын қалиына
Девальация-ақша өлшемінің алтын қүрамын төмендету. Ол екінші дүниежүзілік
Деноминация-ол «нолдерді сызу» әдісі, яғни, баға мсштабының ірілендіру.
Қорыта айтқанда инфляциямен күрес әдістері-мемлекеттің экономиканы реттеудегі жүргізетін
2.3 Филипстың қисық сызығы.
Инфляция жұмыспен қамтуға айтарлықтай эсер етеді. 1958 жылы
А.Филипс есебінің теориялық негізін экономист Р.Липси жас ады.
Абцисса өсімде жұмыссыздық деңгейі ординат өсімде тауар бағаларының
деңгейіне төмендеп, ал жұмыссыздық өсіп, оның нормасы И3
Экономикалық реттеу тэжірибесі көрсеткенде, Филлипстың қисық сызығы қысқа
Мүндай өзара тэуелділікке 60 жылдары Американ экономисі М.Фридменд
Филипстың қисық сызығын экономикалық талдау үшін тек қарқыны
Мұның орнына жұмыссыздықтың табиғи деңгейі деген теория шықты.
Бүл теорияның мэні мынада: қарқыны баяу, орта яғни
ІІІ-Бөлім . Инфляцияға қарсы мемлекеттік саясат.
3.1. Инфляцияға қарсы саясат
Инфляцияның әулеметтік және экономикалық зардаптары оған шалдыққан елдердің
Инфляцияға қарсы саясатты талдауда оның екі бағытын корсеткен
Инфляциялық артық сүраныс тұсында мемлекет өз шығыстарын тежеп,
Экономиканың қүлдырауы кезінде сүранысты үлғайту үшін арнайы бюджеттік
Екінші бағыттың авторлары экономикада пайда болған кемшіліктерді ақша
Бақылаудан шыққан инфляцияны ауыздықтау үшін біраз елдердің үкіметтері
АҚШ-тың тэжірибесі табыс саясатын жоққа шығарды. Мүнда 1971-1974
Экономикалық саясатты инфляцияға қарсы екі тэсіл бар: бірі-инфляцияға
Бейімділік шаралары: табыс индексациясы және баға деңгейін бақылау.
Екінші әдіс (жою)-экономикалық құлдырау мен жұмыссыздық өсуі арқылы
Тәжірибеде көп елдер инфляциямен курс ретінде «келісімді» жолды
3.2 Инфляцияның Қазақстандағы ерекшіліктері.
Қазақстандағы инфляция барлық ТМД елдері сияқты ел экономикасының
Қазақстандағы қазіргі инфляцияның себептерін нарыққа өтуге дейіңгі инфляцияның
Құрал - жабдықтарды өндіру және түлыну тауарларын өндіру
Несиелік және қаржылық ресурстардын қалыптастыруда байқалды.
Қазіргі инфляцияның бір көрінісі тауар тапшылығы біздің экономикада
Біріншіден, КСРО -ның 20-жылдар аяғынан бастап бұрыңғы нарықтың
Екіншіден, бүрынғы КСРО-ның экономикасында көп жылдар бойы үйлесізімдік
барлық өнеркәсіп өндірісінде А тобындағы салалардың үлесі 1928
Үшіншіден, бүрынғы КСРО -ның үлттық табысының жартысына жуығы
Төртіншіден, бүрынғы КСРО-ның үлттық жиынтық өнімнің (¥ЖО-ның) 25-30
Сөйтіп біздің елде (бүрынғы КСРО-ның бір республикасы болғандықтан)
Көптеген тауарлар бағасын өндірістегі, сүраныс пен үхыныстағы өзгерістерді
Сөйтіп тауардың көтерме, сатылу бағасы мен бөлшек саудадағы
Үшіншіден, бүрынғы КСРО -ның үлттық табысының жартысына жуығы
Төртіншіден, бүрынғы КСРО-ның үлттық жиынтық өнімнің (¥ЖО-ның) 25-30
Сөйтіп біздің елде (бұрынғы КСРО-ның бір республикасы болғандықтан)
Көптеген тауарлар бағасын өндірістегі, сүраныс пен ұсыныстағы өзгерістерді
Сөйтіп тауардың көтерме, сатылу бағасы мен бөлшек саудадағы
Өндірушілердің өнімнің сапасын жақсартып, оның өз құнын төмендетуге
Қазақстанда 1992 ж. бастап нарықтық өзгерістер аясында жүргізілген
Жалпы экономикадағы инфляция деңгейін бағасының индіксі (ТБИ) көрсетеді.
Тэуелсіз Қазақстанның тәжірибесі инфляцияға қарсы күресте энергоресурстарына монополды
Қорытынды.
Курстық жұмысымды аяқтай отырып мен мынадай қорытындыларға келдім:
Инфляция бүл кез келген экономикалық даму үлгісіне объективті
Инфляция тауар бағаларының өсуінен көрінгенімен, ол тек ақшаға
Инфляцияның себептері, мемлекеттік шығыстар мен кірістердің тепе-теңдігінің бұзылуы,
Инфляция - бүл ұсыныс пен сұраныс арасындағы дисбаланс
Инфляция сү-раныс және ұсыныс инфляциясы деп екі түрге
Сүраныс инфляциясында сұраныс пен үхыныс тепе-теңдігі сұраныс жағынан
¥сыныс инфляциясын сонымен қатар шығын инфляциясы деп те
Шығын инфляциясы мен сұраныс инфляциясы бірімен-бірі тығыз байланысты
Шығынның өсу қайнар көздері және экономика дисбалансының факторлары
Инфляцияның әулеметтік зардаптары да бар, ол ұлттық табысты
Экономикалық саясатты инфляцияға қарсы екі тәсіл бар: бірі-инфляцияға
Инфляцияны қолайлы деңгейге түсіре отырып біз стратегиялық күшті
Әдебиеттер тізімі:
1. Н. Ә.Назарбаев Қазақстан-2030. Алматы: 1997.
2. Современная экономика. Учебник Ростов-на-Дону: 1998.
3. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы:
4. Курс экономической теории.Под ред. Чепурина М.Н.
5. Экономикалық теория негіздері. Оқулық. Алматы: 1998
6. Мақыш С.Б Ақша айналысы және несие.
7. Финансы.
8. Антонов А. Г. Денежное обращение, кредиты
9. Жуков С.Ф. Деньги, Кредит, Банки. Москва:
инфляционных процессов» Вестник КазНУ. Экономическая серия 98
10 .Борисов Е «Экономическая теория» М - 94
2 –
- 31 –