М А З М Ұ Н Ы
Кіріспе
Абайсызда адам өлтіру түсінігі
Адам өлтірудің субъективтік жағы
Абайсызда адам өлтірудің субъектісі
«Абайсызда адам өлтіру» РФ ҚК берілген түсініктеме
Менмендік және немқұрайдылық
Немқұрайдылықтың объективтік кририйі
Қылмыстың сылтауы және мақсаты
Қортынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе.
Қазақ ССР-інің 1959 жылғы Қылмыстық кодексінде адам өлтірудің
Адам өлтіру негізінен әрекет арқылы жүзеге асырылады. Адам
Адам өлтіру сондай-ак әрекетсіздік нысанында да болуы мүмкін.
Абайсызда адам өлтіру түсінігі.
Басқа адамға құқыққа қарсы қасақана қаза келтiруді ҚК
Адам өлтірудің объективті жағының екінші белгісі қылмыстың зардабы
Адам өлтіру — материалдык құрамға жататын кылмыс. Адам
Адам өлтірудің субъективтік жағы.
Кінәлінің ниетінің түрі туралы мәселені шешкенде соттар жасалған
Жәбірленушінін, еліміне әкеліп соқтыруы кінәлі үшін бел-гілі болып
Адамды өлтірумен алдын ала коркыту баска мән-жайлар-мен катар
Адам өлтіруге жанама қасақаналык кезінде кінәлі ез әре-кетінің
Абайсызда адам өлтірудің субъектісі
Қасақана адам өлтірудің субъектісі 14 жасқа толған жеке
Сонымен кез келген қылмыс құрамының субъектісінің жалпы белгілері
Қылмыстық кодексте қылмыстық жауапкершілік он төрт жастан бастап
а) жеке адамға қарсы ауыр қылмыстар: қасақана адам
ә) мүліктік қылмыстардың кейбір түрлері: ұрлық, тонау, қарақшыық,
б) қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстардың
Қылмыс жасаған кезде 16 жасқа толған адам қылмыстық
Қылмыс жасаған кезде өз әрекетінің (не әрекетсіздігінің) қоғамға
Қылмыс жасаған кезде есі дұрыс емес күйде болған,
Көптеген ғасырлар бойы ақы – есі дұрыс емес
2010 жылдың 23 қыркүйегінде Павлодар аудандық сотымен ҚР
2010 жылдың 4 маусымында сотталған Г. және онымен
Осыдан кейін Г. оған қолын көтермеуін және тынышталуын
Бұл іс бойынша үкім заңды күшіне енді.
Павлодар аудандық сотының
Баспасөз қызметі
Павлодар аудандық сотымен 2010 жылдың 10 қарашасында Ш.
2010 жылғы 17 шілдеде жеке кәсіпкерде жүргізуші болып
Кінәлі тұлға өзінің бір ғана әрекеті арқылы, қылмыстық
Үйдің ішіндегі адамды өлтіру мақсатымен сол үйді өртеп
«Абайсызда адам өлтіру» РФ ҚК
берілген түсініктеме
Абайсызда адам өлтіру РФ ҚК бойынша объективті салдар
Қазіргі таңда абайсызда адам өлімі кең етек алуда.
Абайсызда адам өлтіру ол кінәлі адамның тәртіпсіздік, аңғалдығынан,
Осы қылмыстың объектісі адмның өмірінің қауыпсіздігін қамтамасыз етуге
101-бап. Абайсызда кiсi өлтiру
1. Абайсызда кiсi өлтiру -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе
2. Абайсызда екi немесе одан көп адамды өлтiру
бес жылға дейiн мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе
Егер әрекет жасаған кезде қоғамға қауіпті зардаптардың пайда
Менмендік және немқұрайдылық.
Қылмыстың құрылымы материялдық. Адам өліміне әкелген абайсызда болған
ҚК-нің 21-бабында абайсыз кінәнің екі түрі- менмендік және
Осы 21-баптың 2-бөлігіне сәйкес, егер адам өз іс-әрекетінің
Менмендіктің интеллектуалдық кезеңі адамның өз әрекетінің немесе әрекетсіздігінің
Қылмыстық менмендік өзінің интеллектуалдық кезеңі бойынша тікелей, әсіресе
Ниет болған кездегі көре білуде әрқашан нақтылық сипат
Қылмыстық менмендікте көре білудің сипаты өзгеше. Бұл жағдайда
Айыпты өзі жасайтын әрекеттің немесе әрекетсіздіктің қоғамға қауіпті
Менмендіктің еріктік кезеңі адамның жеткілікті негіздерсіз жеңілтектікпен өз
Айыптының өз әрекетінің немесе әрекетсіздігінің зиянды зардабын болдырмауға
Субъект сенетін мән-жайлар әртүрлі болуы мүмкін. Ол өзіне,
Зиянды зардаптардың болуына, айыптының ойынша, тосқауыл бола алатын
Мысалы, Г. әрекетінде менменділік болған. Ол автомашинаны қатты
Менмендік пен жанама ниет бірі бірінен, негізінен, еріктік
Жанама ниетте айыпты зиянды зардаптың болуын тілемесе де
Менмендікте зиянды зардаптардың болуын тілеу де, оған саналы
Менмендіктегі еріктік кезең адамның зиянды зардапты болдырмауға сенгендігінен
Зиянды зардапты болдырмауды жеңілтектікпен, нақты мән-жайларға сенуді нақты
«Бәлкім» жағдайға сену зиянды зардапқа саналы түрде жол
ҚК-нің 21-бабаының 3-тармағына сәйкес, егер адам қажетті ұқыптылық
Қылмыстық немқұрайдылықтың интеллектуалдық кезеңі адамның өз әрекетінің немесе
Кінәнің басқа формаларынан – ниеттен және менмендіктен немқұрайдылықтың
Немқұрайдылықта адам өз іс-әрекетінің қоғамға қауіпті екндігін ұғынбайды,
Кейбір немқұрайдылық жағдайда адам жасалатын іс-әрекетінің нақты жағын
Немқұрайдылықтың еріктік кезеңі екі белгімен сипатталады. Біріншісі адам
Заң сөзімен берілген «білуге тиіс» міндеті немқұрайдылықтың субъективтік
Заң ҚК-нің 21-бабының 3-бөлігі немқұрайдылықты объективтік және субъективтік
Немқұрайдылықтың объективтік
кририйі.
Немқұрайдылықтың объективтік кририйі дегеніміз адамның өз іс-әрекетінің қоғамға
Объективтік критерий белгілі бір кәсіп, мамандық иелерінің саұтауы
Объективтік критерий тұрғысынан алғанда қоғамға қауіпті зардаптың болатындығын
Объективтік критерий адамның жеке басының ерекшеліктерін есепке алмайды
Субъективтік критерий адамның жеке басының ерекшеліктерін әрбір нақты
Адам өз өрекетінің немесе өрекетсіздігінің қоғамға қауіпті зардабының
Субъективтік критерий объективтік назардың болу мүмкіндігін жоққа шығарады.
Субъективтік критерийдің бар-жоқтығы туралы мәселе қою үшін алдымен
Мысалы, қатты керіс кезінде М. бар күшімен К.-ны
Зиянды зардаптың болуы мүмкін екендігін адам алдын ала
Қылмыстық немқұрайдылықты кездейсоқтықпен, жазықсыз зиян келтірумен шатастырмау керек.
Кездейсоқтықта адам келген ауыр зардап үшін кінәлі емес,
ҚК-нің 23-бабының 1-бөлігіне сәйкес, егер іс-әрекет жасаған адамның
ҚК-нің 23-бабының 2-бөлігіне сәйкес, егер әрекет жасаған адам
Бұл баптың осы бөлігінде жазықсыз зиян келтірудің айрықша
Қылмыстың сылтауы және мақсаты.
Қылмыстың субъективтік жағы қылмыс жасаған адамның жазықтылығымен байланысты
Қылмыс жасағанға дейін, жасау кезінде және одан кейін
Сондықтан да субъектінің өзі жасайтын қылмысқа және оның
Адамның қылмыс жасаған кездегі психикалық сипаттайтын екі негізгі-
Қылмыстың сылтауы дегеніміз- қылмыс жасаған кезде субъект басшылыққа
Қылмыстың сылтауы жасалған іс-әрекеттің зияндылық дәрежесін де сипаттайды.
Адам өлтіру қылмысы өмірге қарсы қылмыстардың ішіндеп ең
Қылмыскерлер әр түрлі айла-амалдарды, беттерін көрсетпеу, т.с.с.қылмысты жасыру
Адам өлтіру қылмысының (тергеу эрекеті)істі қозғау әрекеті өлік
Осы айтылып кеткендер бойынша (тек жоғалып кеткеннен басқа)істі
Адамды іс-түссіз жоғалды деп тану үшін, яғни істі
Егер де істі қозғау үшін жеткілікті материалдар болмаса,
Кісі өлтірудің криминалистикалық сипаттамасын мына элементтер қүрайды: қылмысты
Қылмысты жасалу тәсіліне қарай кісі өлтіруді екі негізгі
• ашық түрде кісі өлтіру, яғни кісі өлтірушінің
білетін адамдардың болуы. Егер көрген адам болмаған
жағдайдың өзінде де, кісі өлтіруші өзінің істеген ісін
жасырмаған жағдайда.
• жасырын түрде кісі өлтіру, яғни қылмыстың ешкім
жағдайда жасалуы, қылмыскердің өзі кінәсін белсенді түрде
жасыруға тырысуы, куәгерлер қатысқан жағдайдың өзінде
бейтаныс адамның қылмыс жасап, жауапкершіліктен қүлылып
мақсатын іске асыруы.
Қылмыстың бүл түрі тергеу үшін күрделі болады. Тергеу
10
Қылмыскердің айлаларын анықтау барысында мына негізгі
факторларға көңіл бөлінуі қажет: жәбірленушілерге өлтіру уақытында
жасалған зақымдардың сипаттамасы және өзін ақтайтын дәлелдердің
шынайылығы. >
Кісі өлтірушілер мәйітті немесе оның бөліктерін жәбірленушінің кім
Қылмыскер өлім болған жердегі өз-өзіне жэне киіміне түскен
Өлтіру құралдарындағы қол іздер кейде кісі өлтірушінің солақай
Қылмыс жасау тәсілдері туралы мәліметтерді пайдаланып, негізгі тұлғалардың
Қылмыстар деректі жағдайда жасалады. Жағдайды зерттеп, қылмыскер мен
^ Мысалы: қаладан алыс емес (ағаш отырғызылған) жерден
Қылмыскер мен жәбірленуші туралы мәліметтер криминалистік сипаттаманың маңызды
Қылмыскерлер жүйелі түрде спирт ішімдіктерін шамадан тыс ішіп,
Егер өлтіру себептеріне көңіл бөлінбесе, олар: бүзақылық пиғылдар,
Кісі өлтірушілік қылмыстық- қүқық классификациясы нормалар негізінің әр
«Қылмыс» ұғымы және оның белгілері.
Қылмыс – бұл құқық бұзушылықтың бір түрі. Қылмыс
Қылмыстың төмендегідей белгілерін атап өтейік.
1. Қылмыс әрқашан іс – қимыл болып табылады,
Әрекет – бұл қылмыс жасаудың белсенді нысаны. Әрекетсіздікте
2. Қылмыс – бұл қоғамға қауіпті әрекет, яғни
3. Қылмыс - әрқашан құқыққа қайшы болады. Құқыққа
4. Қылмыстың міндетті белгісінің бірі адамның кінәсінің болуы.
5. Жазалану. Егер әрекет жазаланбайтын болса, онда ол
Қылмыстың жіктелуі.
Қылмыстарды жіктеу – бұл қоғамға жасалған қауіпті әрекетті
( Жасалғаны үшін ең ауыр жаза екі жыл
( Жасалғаны үшін ең ауыр жаза бес жылға
( Жасалғаны үшін ең ауыр жаза он екі
( Жасалғаны үшін ең ауыр жаза он екі
Қылмыстық жауапкершілік туралы түсінік.
Қылмыстық жауапкершілік құқықтық жауапкершіліктің інішдегі ең қатаң түрі
Қылмыстық жауапкершіліктің мағынасы кінәлі адамның өзінің құқыққа қайшы
Қылмыстық жауапкершілік – бұл адамның жасаған қылмысы үшін
Қылмыстық жауапкершіліктің мынадай элементтері болады: жасаған қылмысы үшін
• соттың адамның жасаған әрекетін теріс бағалаудан көрінетін
• кінәлі адамға қылмыстық – құқықтық сипаттағы шаралар
• жаза тағайындаудың құқықтық салдары ретіндегі соттылық.
Қылмыстық жауапкершілік қылмыс жасаған сәтте пайда болады және
Қылмыс құрамы турлы түсінік және оның түрлері.
Қандай қылмыс жасалғанын анықтау үшін «қылмыс құрамы» сияқты
Қылмыс құрамы деп қоғамға қауіпті әрекетті қылмыс ретінде
Қылмыс құрамы элементтерден құралады. Егер осы элементтің біреуі
( Қылмыс субъектісі жай, белгілі бір жаса толған
( Қылмыс объектісі – бұл қылмыстық іс –
( Қылмыстың объективтік жағы - әрекет деген жалпы
( Қылмыстың субъективтік жағы – бұл адамның өз
Қылмыстың субъективтік жағы.
Қылмыстың субъективті жағы – бұл қылмыс жасаумен тікелей
Кінә - бұл адамның қылмыстық заңмен қарастырылған қоғамға
Қылмыстың ниеті – қылмыс жсаған адамның жетекшілікке алатын
Қылмыстың мақсаты – тілейтін нәтиже туралы ой, оған
Қылмыс субъектісі.
Кез келген адам қылмыс субъектісі бола алмайды, тек
Қылмыстық кодексте қылмыстық жауапкершілік он төрт жастан бастап
а) жеке адамға қарсы ауыр қылмыстар: қасақана адам
ә) мүліктік қылмыстардың кейбір түрлері: ұрлық, тонау, қарақшыық,
б) қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстардың
Қылмыс жасаған кезде 16 жасқа толған адам қылмыстық
Қылмыс жасаған кезде өз әрекетінің (не әрекетсіздігінің) қоғамға
Қылмыс жасаған кезде есі дұрыс емес күйде болған,
Көптеген ғасырлар бойы ақы – есі дұрыс емес
Қылмысқа қатысу туралы түсінік және оның белгілері.
Қылмысты көбіне бір адам емес бірнеше адам жасайды,
Екі немесе одан да көп адамның қылмыс жасауға
Қылмысқа қатысу барысында қымыс жасауға бірнеше адамның қатысуы
Тек қасақан жасалған қылмыстардың ғана қылмысқа қатысы болуы
Абайсыз қылмыстарда қылмысқа қатысу бомайды. Егер бірнеше адам
Қылмысқа қатысушылардың түрлері.
Қылмысқа қатысушылардың рөліне байланысты, оларды орындаушы, айдап саушы
Орындаушы – бұл нақты қылмыс құрамының объективтік жағына
Ұйымдастырушы – қылмыс жасауды ұйымдастырған немесе оның орындауына
Ұйымдастырушы ретінде көбіне нақты қылмыстарды тікелей жасаудан қашатын
Басқа адамды азғыру, сатып алу, қорқыту жолымен немесе
Жспарлы орындаушының субъективтік қасиеттерін ескере отырып, айдап салушы
Кеңестерімен, нұсқауларымен, ақпараттар жинауымен қымысты жасайтын қару немесе
Қылмыс жасау сатыары.
Қылмыс жасау сатылары қасақана қылмыстың дамуының белгілі бір
Қылмысқа дайындалу – бұл адамның қылмыс жасау құралдары
Қорытынды.
Қылмыс құралдарын сатып алу тәсілдері заңды болуы мүмкін:
Дайындау – бұл шикізаттардан қылмыс жасау үшін қарулар
Бейімдеу – затарды өңдеу, сол арқылы олар қылмыс
Қылмыс жасауға оқталу деп – адамның еркінен тыс
Аяталған қылмыс. Егер адам жасаған әрекетте қылмыс құрамының
Қорытынды.
Сонымен, қылмыс – бұл Қылмыстық кодекспен тыйым салынған
Барлық қылмыстар сипаты мен қоғамға қауіптілік дәрежесіне қарай
Қылмысқа қатысу, бірнеше адамның біртұтас қоғамға қауіпті нәтижеге
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Интернет.
ҚР ҚК 1995.
ҚР ҚК 2010.
«Абайсыздық және олардың салдары» лекция. з.ғ.д. Аманжолов А.