User
User
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті
Тақырыбы: Экономика мемлекеттік реттеу обьектісі ретінде.
Орындаған:
Мазмұны.
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Экономиканы мемлекеттік реттеудің ғылыми методологиялық негізі және қажеттілігі.
1.1.Экономикалық реттеу қоғамдық өмірдің өажеттілігі ретінде.
1.2.Реттеу методологиясының элементтері және теориялық сұрақтары.
1.3.Экономиканы реттеу обьектісі және оның өндірістік мәселелерді шешудегі
2.Қазақстан жағдайындағы мемлекеттік реттеуді қалыптастыру негіздері.
2.1.Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастырудың теориялық аспектісі.
2.2.Республика және оның аймақтарындағы экономиканы реттеудің жалпымемлекеттік шараларын
3.Аймақтық дамудағы мемлекеттік реттеу.
3.1.Мемлекеттің аймақтық саясатының дамуы.
3.2.Аймақтық дамуды стратегиялық жоспарлау мәселелері мен әдістері.
III.Қорытынды.
Қолданылған әдебиет тізімі.
Соңғы жылдардағы шаруашылықтың дамуы, мемлекеттің экономиканы реттеудегі алдын-ала
Осыдан шығатын қорытынды ерікті бәсекелестік заманында «хаос және
Бірақ, айта кететін жайт, қарастырылып отырған мәселенің теориялық
А)макроэкономикалық реттеудің практикалық сұрақтарын шешуде болуы мүмкін қателерді
Ә)Қазақстан жағдайында шетелдік тәжірибені пайдаланатын әртүрлі реттеу механизмдері
Б) жас экономистер экономиканы мемлекеттік реттеу даму заңдылықтарын
Бұл жағдайда нарықтық инфрақұрылымның қалыптасу жаңдайында экономиканы мемлекеттік
1.Экономиканы мемлекеттік реттеудің ғылыми методологиялық негізі және қажеттілігі.
1.1.Экономикалық реттеу қоғамдық өмірдің қажеттілігі ретінде.
Мемлекеттік реттеу қажеттілігінің обьективті негіздерін қарастыруға кіріспестен бұрын
Мынадай сұрақ туындайды: ондай араласу – обьективті қажеттілік
Бұл сұраққа дұрыс жауап, әрине, нарықтық қатынастардың өріс
Мемлекеттік реттеудің обьективті қажеттілігін анықтайтын факторлардың мәнісін қарастыруға
Адамзат тарихы мемлекеттердің пайда болуы мен даму барысы,
Мемлекеттік реттеу қажеттілігін айқындауға мүмкіндік беретін келесі маңызды
Нарық субьектілерінің өзара іс-әрекеттерінің шарттарын анықтауға және олардың
Сонымен, мемлекеттік реттеудің обьективті қажеттілігі қандай?
Белгілі шарттылықпен алғанда өзара байланысты экономикалық көрсеткіштер жүйесін
Осылайша, бұл қажеттілік тауарлар мен қызметтердің барлық түрін
Ерікті кәсіпкерлыктың дамыған жағдайы қоғам мүшелерінің әлеуметтік жіктелуінің
Ал мұндай сұрыптау нәтижесінде іс-ірекеттен тыс қалғандар не
Бұл тқста шығатын жол біреу: жұмыссыздар мен халықтың
Аталған жағдайда мемлекеттің реттеуші іс-әрекеті көз жеткізу, сондай-ақ
1.2.Реттеу әдістемесінің элементтері және теориялық сұрақтары.
Бәрінен бұрын, экономиканы реттеу – мемлекеттің макроэкономикалық тұрғыда
− өндірістік немесе әлеуметтік сипаттағы нақтылы мәселелердің тиімді
− халық шаруашылығының тиімді аймақтық-салалық құрылымын құру жөніндегі
− егер экономиканы өсіңкңлң ұдайы өсіретін жүйе ретінде
Осылады ескеретін болсақ, мемлекеттік реттеу өз кезеңінде нақтылы
«Макроэкономикалық тұрақтылық» түсінігі де толықтыруды талап етеді. Оның
Сондай-ақ, бұл қатынастар тобының әрқайсысы сәйкес экономикалық заң
Келесідей сұрақ туындайды: қоғамдық-эконоикалық даму мен қалыптасқан әлеуметтік
Тіпті де болиайды. Ол, сонымен қатар, оның позициясының
Тиісті мемлекеттік органдар ғылыми қызметінің жоғарыда аталған бағыттары
Ақпараттық қамтамасыз ету
нұсқасы.
Бастапқы деңгейдегі талдау.
лану саясаты.
экономика
Материалдық техникалық,
табиғи-экономикалық және
интелектуалдық қорларды
болжау.
Сыртқы экономикалық бай-
ныстарды болжау.
саясат.
Халықаралық экономикалық
саясаттың мүмкін болатын
өзгерістерін болжау.
1-сурет. Экономикалық саясаттың қалыптасу барысы.
Осыдан келіп түсінікті тұжырым жасауға болаы: егер экономикалық
Егер мемлекеттік реттеудің тұжырымдамасы барынша айқын анықталған болса,
Айта кететін бір жағдай, жалпы нарық бірнеше механизмдермен
1.3.Экономиканы реттеу обьектісі және оның өндірістік мәселелерді шешудегі
Экономиканы мемлекеттік реттеу методологиясына оның концепциясы, қағидалары, механизмдері
Тікелей реттеу әдістері көбінесе экономикалық процестердің өзіне және
Нарықты жанама реттеу әдістері негізінен адрессіз, бірақ барлық
Енді экономиалық процестерге әсер ету үшін мемлекет осы
Нарықты реттеу әдістері.
Тікелей реттеу әдістері.
Лимиттерді бекіту.
Мемлекеттік сатып алу және
тапсырыстар жасау.
Орталықтандырылған күрделі
қаржы жұмсау.
Өндіріс салалары мен кәсіп-
орындарға бөлінетін мемлекет-
тік жәрдем қаржы бөлу.
Баға мен табысты реттеу.
шарттары мен ақысын реттеу
әдістері.
1.Фискалдық саясат мемлекеттің бюджетпен реттеу құралдарын қамтиды. Бұған
Салықтық реттеу фискалдық саясаттың маңызды бөлігі болып табылады.
а) кейбір экономикалық процестерді көтермелеу немесе шектеу мақсатында
ә) салық нарқын өзгеріссіз қалдыра отырып, оны төлеудің
б) салық жеңілдіктерін ендіру мен алып тастау. Салалық
2.Несие-ақша саясаты. Мемлекет нақты салалық және аймақтық проблемаларды
а) несиенің пайыз нарқының өзгеруі.Мысалы, өндіріс салаларын дамыту
ә) эмиссиялық банктің есептесу нарқын өзгерту. Есептеу нарқы
б) эмиссиялық банкке ақша салудың міндетті минимумын арттыру.
в) «ашық нарықтағы операциялыр».Бұл жағдайда, мемлекет өзінің облигацияларын
3.Бағаны және табысты реттеу саясаты. Фискалыдық және несие
4. Әкімшілік реттеулер. Оларға кейбір әдейі ерекшеленген салалар,
5. Қысқа мерзімді реттеулер. Оның мақсаты − бірнеше
Нарыққа өту жағдайында қысқа мерзімді реттеулер бағаның шамадан
6. Ұзақ мерзімді реттеу − бірнеше жыл бойынша
Нақты шаруашылық немесе белгілі бір әлеуметтік-экономикалық міндеттерді шешу
Осылайша, біз ақыр соңында экономикалық ғылымның арнайы саласын
2.Қазақстан жағдайындағы мемлекеттік реттеуді қалыптастыру негіздері.
2.1.Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастырудың теориялық аспектісі.
Келесі екі жағдайды атап өту керек: мемлееттің (үкіметтің)
Ең алдымен болашақ кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық даму мен халық
Мемлекеттің мақсатты функциясы бірқатар факторларды ескере отырып жүзеге
− экономикалық саясатты жүзеге асырудың стратегиялық бағыттары мен
− мақсатқа жету барысының материалдық, қаржылай және интеллектуалдық
− ұлттық экономиканың әлемдік шаруашылық барысына араласу, қосылу
Ұзақ мерзімдік, стратегиялық мақсаттарды жүзеге асыру көптеген жағдайда
Кезең бойынша мақсаттардың иерархиялығын анықтау обьективтілігі олардың әрқайсысына
Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастырудың теориялық аспектісі оның экономикалық
Осыдан мынадай сұрақ туады: жоғарыда аталған арақатынастың өзгеруіне
Осыдан келіп халық шаруашылығының макроэкономикалық деңгейіне жақындау мөлшеріне
Мұндай толықтыру не үшін қажет?
Мәселе, ол ең алдымен халық шаруашылығын басқару иерархиясының
Мысалға, макроэкономикалық реттеудің әкімшілік әдістерінің ішінде мемлекеттің таңдап
Бұл сұраққа барынша ықшамды, қысқа жауап беру үшін
Экономиканы реттеудің нарықтық механизмдерін ұйымдастыру мен қолдану мәселелері