МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..................3
1 АЙМАҚ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ
1.1 Қазіргі кезеңдегі аймақтық саясат ерекшеліктері......5
1.2. Басқару – аймақтық саясатты жүзеге асырудың негізгі құралы....................11
1.3 Қазақстан Республикасында жергілікті өзін – өзі басқарудың
1.4 Аймақтарды басқарудың шетелдік тәжірибесін пайдалану мәселелері........24
2. «СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ БІЛІМ БӨЛІМІ» МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІНІҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ БӨЛІМШЕЛЕРІНІҢ
2.1«Семей қаласының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі қызметінің жалпы сипаттамасы
2.2 Семей қаласында білім беру жүйесінің 2009-2011 жылдар
2.3 Білім беру жүйесін дамытудағы бағдарламаның мақсаты мен
3 АЙМАҚТАҒЫ ЖЕРГІЛІКТІ ӨЗІН - ӨЗІ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН
3.1 Қазақстан Республикасының аймақтарындағы басқару жүйесін жетілдіру жолдары .................66
3.2 Аймақтық дамудың негізгі басымдылықты бағыттарын анықтау ................69
ҚОРЫТЫНДЫ........................75
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ .........77
Кіріспе
Қазақстан Республикасында халық шаруашылығының нарықтық қатынастарға көшуге байланысты жүргізіліп
Аймақтық саясатты нақты қалыптастыру үшін еліміздің кеңістікті айырмашылық себептерін
Еліміз аймақтарының табиғи – климаттық жағдайының айырмашылығы;
Аймақтың өнімділігін анықтайтын табиғи ресурстарды пайдалану бағыты, саласы
Аймақтың орналасуның күрделі жағдайы , соның әсерінен шығындар
Инновация еңгізу жағынан артта қалуы, өндірістің ескі құрылымы;
Елдің экономикалық даму тенденциясы;
Тауар өндірісіне әсер ететін технологиялық даму сатысы;
Инстуционалдық фактор: жалпы және аймақтық саясаттың нысандары, саяси жағдайы,
Орналастырудың физикалық факторлары: аэропорт, көлік жүйесі, өндірістік
Жалпы алғанда еліміздегі саяси ахуал мен әлеуметтік-экономикалық өсудің тұрақтылығы,
Жергілікті өзін-өзі басқару формасы экономиканы және қоғамды басқарудағы ең
Муниципалды басқарудың аймақтық бірлігінің объектілеріне жатады.
1)жергілікті өндірістің, құрылыстың, ауылшаруашылықтың және басқа да өндірістік объектілері
2)халықтың өмірін қамтамасыз ететін объектілер, оған жататындар: қоғамдық тұрғылықты
3)әлеуметтік-мәдени сферадағы объектілер: Яғни мәдениет үйі, білім беру, денсаулық
Диплом жұмысының мақсаты – Қазақстан аймақтарында жергілікті өзін -
Диплом жұмысын зертеу барысында Қазақстан Республикасының заңдары мен нормативтік
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер
Жұмыстың бірінші бөлімінде аймақ мемлекеттік басқару объектісі ретінде яғни
аймақтарды басқарудың шетелдік тәжірибесін пайдалану мәселелері қарастырылған
Екінші бөлімде «Семей қаласының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесінің құрылымдық
Үшінші бөлімде аймақтағы жергілікті өзін - өзі басқарудың
1 Аймақ мемлекеттік басқару объектісі ретінде
1.1 Қазіргі кезеңдегі аймақтық саясат ерекшеліктері
Елдің әлеуметтік – экономикалық дамуыны ұзақ мерзімге арналған стратегиясы
Қазіргі уақытта республика кеңістігіндегі әлеуметтік-экономикалық даму жағдайларының біркелкі болмауы
Мемлекет нарықтық қатынастардың дамуы барысында кәсіпорындарға толықтай дербестік бере
Экономиканы мемлекеттік реттеудің ерекше бағыты ретінде қарастырылатын аймақтық саясаттың
Нарықтық қатынастарды қалыптастыру барысында жүргізілетін реформалар аймақтық саралауды тым
Облыстар жылдар:
1999 2000 2001 2002 2003
Қазақстан Республикасы 121,5 157,8 168,4 172,3 266,9
Ақмола 87,1 94,7 95,8 98,1 157,6
Ақтөбе 124,2 162,5 185,4 200,1 285,9
Алматы 58,5 72 74,6 85,7 120,8
Атырау 288,6 581,7 698,2 701,5 1099,4
Шығыс Қазақстан 125,6 143,3 152,4 164,8 196,7
Жамбыл 44 50,2 56,4 60 91,2
Батыс Қазақстан 115,9 203,4 240 258,9 323
Қарағанды 150,8 197,2 201,4 202,5 272,2
Қызылорда 122,6 144,1 145,6 158,3 217,1
Қостанай 58,8 93,4 100,7 103,4 189,5
Маңғыстау 247,4 432,1 458,3 504,3 566,5
Павлодар 136,7 175,2 198,3 203,4 289,9
Солтүстік Қазақстан 55,1 61,1 67,5 71,3 147,8
Оңтүстік Қазақстан 55,4 61,1 67,5 71,4 110,3
Астана қаласы 243,3 254 259,4 302,5 510,6
Алматы қаласы 283,1 329,9 331,2 367,1 625,7
аймақтық өнімнің ең жоғары көлемі – Атырау облысына, ал
Мұндай тым саралау, әрине, миграцияның күшеюіне, дағдарысты және кедей
Шаруашылықтарының құрылымы экспортқа бағытталған;
Индустриялық дамыған;
Агроөнеркәсіптік;
Дағдарыстық.
Бірінші топ –стратегиялық сипаттағы минералды ресурстардың айтарлықтай қорларын иеленетін
Минералдық шикізат және көмірсутек шикізатттарын кешенді өндіру мен өңдеудің
Отандық және шетелдік инвесторлар үшін қолайлы инвестициялық климатты анықтайтын
Ауылдық аумақатардың дамуындағы жинақталған күрделі проблемаларды(әлеуметтік, экономикалвқ, экологиялық, т.б.)
Екінші топқа ауыр индустрия салаларына нақты маманданған, жоғары технологиялық
Бұл аймақтарды дамытуда шешуді тлап ететін проблемалар қатарына
Шетел инвестицияларын тарту жолымен экспорттық әлеуетті қалыптастыру;
Жаңа ғылымды қажетсінет ін өнімдер шығаруды ұйымдастыру, жаңа
Нарықтық инфрақұрылымды дамытуды жеделдету.
Үшінші топ – ауыл шаруашылығына маманданған агроөнеркәсіптік кешенді аймақтар.
Олардың әлеуметтік- экономикалық дамуын тұрақтандыру үшін келесідей мәселелер
Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру үшін тиімді мамандандыруды жүзеге асыру;
Ауыл шаруашылық өнімнің жоғары сапалығын және экспорттық әлеуметінің өсуін
Тұтыну нарығын тепе-тең түрде дамыту мақсатында, тұтыну заттарын өндіретін
Төртінші топқа – қысылшаң табиғи – климаттық, әлеуметтік –
Экологиялық дағдарыстың тереңдеу үрдісінің алдын алу;
Осы аймақтарда тұратын халықтардың өмір сүру сапасын және
Қоршаған табиғи ортасы адамдардың денсаулығына өте қауіпті ауылдық
Шетелдік техникалық және гуманитарлық көмектерді тарту және оларды тиімді
Республика аймақтарын мұндай топтастыру басқарудың аймақтық мәселелерін тиімді шешуге
Проблемалық аймақтаардың қатарына бір қатар себептердің салдарынан экономикалық әлеуеті
Аймақтардың дағдарыстығының басты белгілері болып табылатындар:
Өндіріс қарқының төмендеуі;
Халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуі жан басына шаққандағы табыстың
Жұмысбастылыққа қатысты жағымсыз тенденциялардың өрістеуі жұмыссыздықтың жоғары деңгейі
Демографиялық, экологиялық, әлеуметтік қызметтер көрсету саласындағы проблемалардың күшеюі және
Аймақатардың біркелкі дамумауы іргелі әлемдік үрдістерге жатады. Әрбір елде
Өмір сүру деңгейі мен сапасындағы шектен тыс айырмашылықтар
Аймақ дамуының кез келген аясындағы жою, бір жағынан алғанда,
Аймақтық саясаттың мәні мен міндеттері және оларды жүзеге асырудың
Мемлекеттегі әрбір аймақ өзімен – өзі жеке дами алмайды,
Аймақтық саясатты нақты қалыптастыру үшін еліміздің кеңістікті айырмашылық себептерін
Еліміз аймақтарының табиғи – климаттық жағдайының айырмашылығы;
Аймақтың өнімділігін анықтайтын табиғи ресурстарды пайдалану бағыты, саласы
Аймақтың орналасуның күрделі жағдайы , соның әсерінен шығындар
Инновация еңгізу жағынан артта қалуы, өндірістің ескі құрылымы;
Елдің экономикалық даму тенденциясы;
Тауар өндірісіне әсер ететін технологиялық даму сатысы;
Инстуционалдық фактор: жалпы және аймақтық саясаттың нысандары, саяси жағдайы,
Орналастырудың физикалық факторлары: аэропорт, көлік жүйесі, өндірістік
Әлеуметтік –мәдени факторлар: урбанизация деңгейі, халықтың білім деңгейі, ғылыми
Орталықпен жүргізілетін макроэкономикалық саясатта аймақтық ерекшеліктердің есепке алынбауы.
Сонымен қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының мемлекеттік аймақтық саясаты ең
Нарықтық экономика өту барысныдағы аймақтық саясат біршама өзгермелі болып
Экономикалық саясат, еліміздің және оның жекелеген аймақтарарының экономикалық жағдайын
1.2. Басқару – аймақтық саясатты жүзеге асырудың негізгі құралы.
Тәуелсіз мемлекетіміздің аймақтық саясатын жүзеге асыру тиімді басқару
Экономикасы нарықтық қатынастар негізінде дамып отырған елдерде аймақтық дамуға
Әділдік, яғни барлық аймақ тұрғындары үшін жақсы тұрмыс-жағдайына жетудің
Тиімділік. Жалпы ұлттың тұрмыс жағдайын көтеру мақсатында әр аймақтың
Бұл екі мақсат қарма-қайшы да біріңғай да болуы
Қазіргі кезеңде әлеуметтік-экономикалық жүйенің күрделенуіне орай басқарудың көп деңгейлі
Мақсаттар кою арқылы;
Белгілі бір күтілетін нәтижені жүктеу арқылы;
Ресурстарға шектеу кою арқылы.
Басқарудың әр түрлі деңгейлерінің арасында өкілеттіліктер, жауапкершіліктер және
Аймақтық басқарудың кез келген деңгейі басқарушылық қызметтің нақты
Аймақтық басқару құрылымының деңгейлері бойынша функциялар мен міндеттерді бөлу
Осыған байланысты аймақты басқарудың көптеген функцияларын бөлудің негізгі ережесі
Өкілеттіліктердің жеткілікті болу қағидасы, оған сәйкес функцияны орындайтын басқару
Өкілеттіліктер мен жауапкершіліктердің сәйкестік қағидасы, белгілі бір функцияны орындаудағы
Ресурстармен қамтамасыз етілу қағидасы, басқару деңгейіне сәйкес нақты жүзеге
Басқару деңгейлері арасындағы функцияларды бөлу бағалаудың сарапшылық әдістерін қолдану
Нақты функцияның жүзеге асыруының тиімділігін бағалау әрбір деңгейде
Осы теориялық негізге сүйене отырып, Қазақстан Республикасындағы аймақтық саясатты
Қазақстанның аймақтық экономикалық саясаты унитарлық мемлекет саясаты ретінде құралы.
Аймақтық саясаттың екі деңгейлілігі екі басқару субъектісі –орталық (Үкімет)
Аймақтық саясатты жасақтаудың мәні аймақты басқару функцияларын бөлу
Орталық үкімет аймақтық саясатты елімізді дамытудың жалпы ұлттық
Әрбір аймақтық халықтың тұрмыс жағдайының деңгейін теңестіру;
Дағдарыстық аймақтарды құрылымдық қайта құру.Бірінші мақсаттан айырмашылығы теңестіру саясаты
Аймақтардың кешенді дамуын жеке аймақтық мақсаттармен ұштастыру;
Тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз ету.
Мемлекеттік басқару функциялары рөлінің өсуіне алып келеді. Осыған
Халыққа әлеуметтік кепілдіктерді ұсынуы және негізгі конституциялық құқықтарын қамтамасыз
Шаруашылық жүргізудің әр түрлі механизмдерін қолдануды реттеуі қажет;
Халыққа қажетті , бірақ пайдасы аз және тиімділігі төмен
Басқару органдары аймақтық артта қалған аудандарын дамыту саясатын жүргізуі
Табиғат қорғау шараларын жүргізуі тиіс.
Аймақтық саясатты жүзеге асырудың экономикалық механизмі аймақтық ерекшеліктерін, олардың
Республикалық жэіне аймақтық деңгейлерді басқару органдарының функциялары мен өкілеттіліктерін
Республикалық басқару органдарының, сондай-ақ шаруашылық жүргізудің аймақтық жүйелерін басқаруға
Аймақтық басмқарудың маңыздылғымен қайырымы әлемдік шаруашылық жүргізу тәжірибесіменде
Қазіргі кезеңдегі аймақтағы басқарудың тиімділігін арттырудың мемлекеттік стратегиясы
1.3 Қазақстан Республикасында жергілікті өзін – өзі басқарудың
Жергілікті өзін-өзі басқару — мемлекеттегі белгілі бір әкімшілік-аумақтық бөлік
жергілікті билік органдарының өз құзыретіне жатқызылған мәселелерді өз бетінше
жергілікті билік органдарының өздеріне берілген өкілеттіліктерін жүзеге асыру бойынша
сайланбалылықтың демократия принциптеріне және басшылықтың сайлау негізіндегі ауыспалылығына сүйенетін
Жергілікті өзін өзі басқару – бұл халықтың қызметін жеке
Жергілікті өзін өзі басқарудың ұйымдық құқықтық негіздерін
Жергілікті өзін өзі басқару органдарының ұйымдастыру мен қызметтерінің тәртібі
Жергілікті өзін өзі басқарудың сайланатын органдары қалалық және аудандық
Жергілікті өзін өзі басқарудың қызметкері – бұл жергілікті өзін
Өзін өзі басқару қызметкерлерінің басқалардан басты ерекшеліктері мыналарда:
жергілікті өзін өзі басқару органында сайланбалы немесе орындаушылық лауазымдық
құқылық құзыры жергілікті өзін өзі басқару органдарының заңдарымен және
материалдық, әлеуметтік жағдайы жергілікті өзін өзі басқарудың мүмкіндіктеріне қарай
лауазымды міндет жергілікті өзін өзі басқаруда көзделгенге орай (аттестация,
біліктілігіне және басқадай талаптар қамтамасыз етілуі заң бойынша белгіленеді.
Аталған белгілерді тегжей келе жергілікті өзін өзі басқару қызметкерінің
қызметтің әлеуметтік-құқықтық тағайындалуы;
алатын лауазымның сипаты;
негізгі құқы мен міндеті;
жергілікті өзін өзі басқару қызметінің кепілділігі;
орган мен жергілікті қоғамдастықтың алдындағы жауапкершілігі.
Жергілікті өзін өзі басқару қызметінің әлеуметтік-құқықтық болмысын сипаттайтын негізгі
Қазақстан Республикасы азаматтарының жергілікті өзін өзі басқару органдарында жұмыс
муниципалдық қызметке қатысуға бірдей құқық берілуін қамтамасыз етуді;
бір-біріне жақын тұратын қоғамдастықтардың мүдделеріне сай келетін жергілікті маңызы
Жергілікті өзін өзі басқару қызметінің негізгі принциптері:
Қызметтің жергілікті қоғамдастықтың мүддесіне бағыныштылық принципі;
Жергілікті өзін өзі басқару органдарының лауазымды қызметтеріне ұлтына, жынысына,
Жергілікті қоғамдастық жұртшылығы алдында қызметкерлердің бақылауда болып және есеп
Муниципалдық қызметкерлерге міндетті түрде қойылатындай жергілікті өзін өзі басқару
Жергілікті өзін өзі басқару органдарының аппаратын мезгіл-мезгіл жаңартып отыруға
Жергілікті өзін өзі басқару органдары қызметкерлерінің құқық бұзуға жол
Жергілікті өзін өзі басқару органдарының қызметкерлері – бұлар кәсіптік
Тиісті кәсіптік міндеттерді және муниципалдық қызметкерлерге сай келетін өкілеттілікті
Қызмет аялары немесе қызмет түрлері категориялар бойынша атқарылатын мемлекеттік
органның түріне (өкілетті, атқарушы, аумақтық- қоғамдық) қарай;
жергілікті өзін өзі басқарудың құқықтық режиміне қарай (жалпы мемлекет
жергілікті өзін өзі басқару органдарының қызметін іріктеп сайлау әдісіне
«Комплектілеудің» дәстүрлі ұғымы муниципалды қызметтің кадрларын даярлауға, іріктеуге және
Қызметкерлерді даярлау – кәсіптік (қоғамдық-аумақтық органдар үшін) мамандарды арнайы
Қызметкерлердің даярланған резервін қалыптастыру кадрларды жаңарту процесінде орын басушылықты
Қызметкерлерді іріктеу деп жергілікті өзін өзі басқару органдарының жаңа
Күшіндегі заңдылықтар жалпы және арнаулы талаптарды тұжырымдайды, олар қызметкерлікке
Қазақстан Республикасының азаматтығы;
кандидаттың жасы 18-ден кем болмауы керек;
кәсіптік білімі және біліктілігі атқаратын лауазымына сай болуы керек.
Бұл талаптар мемлекеттік лауазымдарға қойылатын талаптарға сай болғанымен екеуігің
Егер мемлекеттік қызметкер мемелкеттік басқару органдарында заңды нормалар мен
Мысалы француз эксперттері Францияның мемлекеттік қызметінің принциптеріне қалыптасу жағдайын
қызметтің үздіксіздігі;
тұрақты жұмыс қабілеттілігі және қойылған міндеттерді орындай алатындығы;
саяси, идеологиялық және әлеуметтік қалтқысыздығы;
қызметкерлердің іс-әрекеттеріне ұлттық кемсітушілік тұрғысынан қарамау.
Муниципалдық қызметкер өзінің статусын жергілікті өзін өзі басқару органында
Құқықтың кейбір салалары (әкімшілік және басқа да) мыналарды бөліп
белсенді құқық субъектлігі, оған үкімет субъектлері бағыныста;
пассивті құқық субъектлігі, оған бағыныстағы субъектлер жатады.
Муниципалдық құқықта егер осындай құқықтық схемалар орын алатын болса,
Күшіндегі заңдылықтар лауазымға ауыстырып тағайындаудың төрт түрін тұжырымдаған, олар:
Сайланған тұлға – жергілікті өзін өзі басқарудың өкілетті органдарына
Есепке алу – вакантты орындар бар болған жағдайда және
Тағайындау – бұл мемлекеттік жүйеде ежелден қалыптасқан негізгі тәсіл,
Конкурс – бос орынға қызметкер алудың бір жолы, мұнда
Жергілікті өзін өзі басқару органдарына қызметке қабылданушы мыналарды береді:
өз арызын;
кім екені көрсетілген құжат (паспорты немесе куәлігі)
кәсіптік мамандығы көрсетілген құжат;
меншігі саналатын табысы мен мүліктері туралы деректері жазылған мемлекеттік
денсаулығы туралы дәрігерлік анықтама;
жергілікті өзін өзі басқару органының көздеген басқа да құжаттары.
Жергілікті өзін өзі басқарудың Жарғысы немесе басқадай актлері (жергілікті
жоғарғы лауазым;
басты лауазымдар;
жүргізуші лауазымдар;
аға лауазымдар;
кіші лауазымдар.
Жергілікті өзін өзі басқару органдарының қызметкерлерінің негізгі өкілеттіліктерін мынадай
танысуға: өзінің құқы мен міндеттерін белгілеген құжаттармен; жергілікті өзін
қатысуға: жергілікті өзін өзі басқару органдарының қабылдайтын шешімдерін алысуға;
қорғауға: жергілікті қоғамдастықтың мүдделерін, муниципалдық округтің барлық ұйымдарына барып
енгізуге: жергілікті өзін өзі басқару органдарының қызметін жетілдіру жөнінде
қызмет бойынша өсуін және еңбегінің лайықты бағалануын талап етуге.
Жергілікті өзін өзі басқарудың қызметкері мыналарға міндетті:
жергілікті қоғамдастықтың мүддесін қорғауға, муниципалдық округтің барлық ұйымдарына қатысуға
жергілікті өзін өзі басқару қызметін жетілдіру жөнінде ұсыныстар жасауға;
қызмет бойынша өсуін және тиісті сыяпаттар көрсетілуін талап етуге;
Қазақстан Республикасының Конституциясын, Президенттің және Қазақстан Республикасы үкіметінің актілерін,
муниципалдық қоғамдастықтағы азаматтардың құқықтарын және мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуге
қаланың және ауыл тұрғындарының бір-біріне жақын тұратын жұртшылық аумағының
Жергілікті өзін өзі басқару органдарында қызмет ету туралы заңдылықтарда
педагогикалық, ғылыми және басқа да шығармашылықтан басқа төленетін қызметтермен
өзі және сенім көрсеткен адамдары арқылы кәсіпкерлік қызметпен шұғылдануға;
коммерциялық ұйымдардың басқару органдарына мүше болуға;
жергілікті өзін өзі басқару органында үшінші бір жақтың сенген
жергілікті қоғамдастықтың ресурстарын оның қызметіне қатысты емес мақсаттарға жұмсауға;
қызмет жағдайына байланысты жеке және заңды тұлғалардан ақы алуға;
ереуілдерге және басқадай акцияларға қатысуға, егер бұл конституциялық қоғамға,
жергілікті өзін өзі басқару органдарында саяси партиялар мен бірлестіктер
Жергілікті өзін өзі басқарудың сайланбалы лауазымының өкілеттілігі сол сайланған
Жергілікті қоғамдастықтың басшысы немесе жергілікті өзін өзі басқарудың сайланбалы
1.4 Аймақтарды басқарудың шетелдік тәжірибесін пайдалану мәселелері
Дамыған шет мемлекеттердің аймақтық саясатты жүзеге асыру барысындағы тәжірибелерін
Мемлекеттің құрылымы аймақтық саясат саласындағы өкілеттіліктерді орталықсыздандыру немесе бөлу
Италия мен Германия мемлекеттерінің басқару құрылымы «интеграцияланған» мемлекеттердің
Финляндия аймақтық саясаттың құрылуына, яғни, аймақтық саясатты үйлестіруге, заңдарды
Ал Швецияда қалыптасқан жүйе бойынша аймақтық әкімшіліктер жалпы ұлттық
Солтүстік Еуропа мемлекеттері аймақтық саясатты жүргізудегі бай тәжірибелерімен
Франциядағы орталықтандырылған әдіс;
Нидерланды мен Ұлыбританияда орталықсыздандырудың жоғары деңгейі.
Австрия мен Бельгиядағы федералдық жүйе.
Францияда министр CIALA –дан (қолдау көрсету жөніндегі ведомствоаралық
Франциядағы аймақтарды дамыту жөніндегі басты ұйым. 1995 жылы қабылданған
Нидерландыда Экономика министрлігі мен провинциялар әкімшілігі аймақтық саясат
Ұлыбританиыда аймақтық саясат мәселелерімен Сауда және өнеркәсіп министірі
Австрия Конституциясы аймақтық саясатты жүргізу өкілеттілігін шектемейді.
Бельгияда аймақтық саясат мәселелері аймақтық деңгейлерде қарастырылады.
Аймақтық саясатты жүзеге асырудың әр мемлекеттер үшін маңызы
Халық тығыз қоныстанған аймақтарда жаңа кәсіпорындарды орналыстыруды қолдауға болады
Экономикалық даму саласында мемлкеттің қызмет кеңістік бөлу;
Қаржылық қолдау жолымен компания қызмет ынталандыру;
Инфрақұрылымды қалыптастыру;
Дамуды ынталандыру жөніндегі «жұмсақ» шаралар.
Қазіргі уақытта алғашқы екі құралдың рөлі айтарлықтай төмендеп кетті.
Қазіргі уақытта Еуроодақтың көпшілік мемлекеттері аймақтық саясат құралы ретінде
Интеграцияланған мемлекеттерде саясат құралдарының құрамы айтарлықтай көлемді болып келеді.
Скандивания елдеріне қатысты аймақтық саясаттың «тар» және «кең»
Солтүстік Еуропа мемлекеттері аймақтық саясаттық әрекет ету аясын
Данияда аймақтық саясат «шекті шаралар» аясында құрылған.
Бельгия, Ұлыбритания сияқты мемлекеттердің аймақтық саясаты ынталандыру саясаты
- ынталандыру саясаты деп атауға болатын аймақтық
- ауылдық және қалалық аудандарын дамытуға арналған
Бұл екі бағыт бұрын бір –бірінен бөлек орындалатын, қазіргі
Еуроодаққа мүше мемлекеттердің аймақтарды дамытуға қатысты саясатын талдай отырып,
Батыс Еуропадағы бағдарламалық әдіс жоспарлау механизмдері. Берілген әдіс
ЕО ішінде экономикалық және әлеуметтік интеграцияның дамуына
Аймақтық экономикалық құрылымдарды жетілдіру үшін құрылған GA(Gemeinschaftsaufgabe) міндеттерді
Мемлекет пен аймақтар арасындағы француздық жоспарлық келісімдер (CPERs) (2-кесте).
Жоғарыда көрсетілген барлық ұйымдардың түрлі мақсаттары мен механизмдері
Қарастырылған еуропалық тәжірибе республикалық та, аймақтықта деңгейлерді қамтитын аймақтарда
Осындай жүйелерді құрудың еуропалық тәжірибесі айқындағандай, олардың
Ынтымақтастық пактісін жалпы мақсатқа сай құрылатын кез келген
Жанама әдіс те тиімді болып табылады. Оған экономикалық кеңістікте
Тұрақты экономикалық жағдай. Жоғарыда сипатталған әрбір жүйе аймақтағы кәсіпорындар
Саясаттың тиімділігін қамтамасыз ету үшін жауапкершіліктерді бөлу. Егер
Міндеттерді бірігіп шешудің германиялық жүйесі міндеттерді бөлу тұрғысынан алғанда
Құрылымдық қорлар міндеттерді бөлудің айқын еместігімен, олардың қайталануымен сипатталады.
Экономикалық ықпал ету басымдылығы. Экономикалық дамудың қағидалары нәтижелі болу
Бүгінгі күні Еуропаның дамыған елдері мен АҚШ-та аймақтық саясаттың
1.билік пен экономиканы орталықсыздандыру, аймақтарға өзіндік дербестік беру;
2. елдің және аймақтың экономикалық даму стратегиясын өзінің жеке
3. аймақтық экономикалық даму деңгейлерін теңестіру.
Сондай –ақ әлемдік тәжірибеде аумақтарды дамытудың үш мүмкін
Алдыңғы қатарлы, бай адамдарды дамыту және қолдау керек,
Салық салу, жұмыспен қамту, өмір сүру деңгейін реттей отырып,
Кедей аудандарды қолдау қажет, ал бай аудандар өздігінен дами
Осы тәжірибелерге сүйене отырып, біздің республикамыздың қазіргі
Сонымен шет мемлекеттердің аймақтық саясатты жүзеге асыру барысын,
Тоталитарлық жүйе құрсауынан күні кеше ғана шыққан еліміз алғашқы
Соған қарамастан, төменнен басталған өзіндік ұйымдасудың алғашқы қадамдарына ел
Біздің жағдайда жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін жетілдіру үшін оның
2. «Семей қаласының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесінің құрылымдық бөлімшелерінің
2.1«Семей қаласының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі қызметінің жалпы сипаттамасы
«Семей қаласының білім бөлімі» (бұдан әрі – Бөлім)
Бөлім өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Азаматтық
Бөлім мемлекеттік мекеме ұйымдық-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады,
Бөлім азаматтық-құқықтық қатынастарға өз атынан түседі.Егер оған заңнамаға сәйкес
Бөлім өз құзырының мәселелері бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен бұйрықтар
Бөлім заңнамамен белгіленген тәртіппен мынадай функцияларды іске асырады:
1) мектепке дейінгі, мектепалды, бастауыш, негізгі, орта және
2) білім беру жүйесін дамыту және жетілдіру, оқу-тәрбие процесінің
3) қала әкімдігіне жергілікті бағыныстағы мемлекеттік білім беру
4) мектепалды даярлық, бастауыш, негізгі орта және
5) балаларға қосымша білім беруді ұйымдастырады;
6) әлеуметтік қорғалмаған білім алушыларға және күнкөрісі төмен отбасылардан
7) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарын қоспағанда
8) мәслихатқа білім алушылардың қоғамдық көлікте жеңілдікпен жол жүруі
9) балалардың есебін жүргізеді және оларды толық орта білім
10) ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған кәмелетке толмағандарға қорғаншылық және қамқоршылық
11) білім берудің мемлекеттік стандарттарының мәселелері бойынша жергілікті бағыныстағы
12) жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік емес бастауыш кәсіптік білім
13) заңнамаға сәйкес ведомстволық қарасты мекемелердің басшыларын лауазымға
14) ведомстволық бағыныстағы білім беру мекемелеріндегі тәрбие процесін бақылауды
15) мектепке дейінгі, жалпы орта және бастауыш кәсіптік білім
16) білім беру технологиялары саласында инновациялық саясат жүргізеді, орта
17) белгіленген тәртіппен білім беру мекемелерінің педагог, басшы
18) конференциялар, кеңестер, көрмелер, пәндік олимпиадалар, конкурстар мен жарыстар
19) білім беру қызметінің мониторингін ұйымдастырады;
20) білім беру мекемелерінде әскерге шақырылуға дейінгі және шақыру
21) үлгілік ережелер негізінде мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта
22) кадрларды даярлау және қайта даярлау, біліктілігін арттыру, әдістемелік
23) бюджеттен қаржыландырылатын білім беру мекемелерінің қаржыландыру жоспарларын
Бөлімнің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:
1) өңір ауқымында қызмет ететін барлық тиісті мекемелер турасында
2) азаматтардың мемлекеттік және мемлекеттік емес оқу орындарында кепілді
3) білім беру саласында заңнаманың орындалуына мемлекеттік бақылауды жүзеге
4) оқу орындарының қызмет етуіне және дамуына ұйымдық жағдайлар
5) білім беру ұйымдарының қызметін ұйымдастырудың түрлі нысандарын
6) білім беру мекемелерінің қызметін сараптау және үйлестіру;
7) ведомстволық қарасты мемлекеттік ұйымдардың материалдық-техникалық, оқу және
8) мемлекеттік органның құзыры шектерінде халықаралық ынтымақтастықты ұйымдастыру және
9) бөлімге бекітілген қалалық коммуналдықменшікті қорғау жөніндегі шараларды жүзеге
10) қала әкімдігі құрған коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындар қызметін
11) ведомстволық қарасты мекемелер мен кәсіпорындарға бекітілген қалалық коммуналдық
12) қала әкімдігі құрған коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындардың даму
13) қала әкімдігі құрған коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындардың даму
14) қалалық коммуналдық заңды тұлғалардың мүлкін облыстық коммуналдық мүлік
Бөлім бастығы:
1) өз орынбасарларының және Бөлімнің құрылымдық бөлімшелерінің міндеттері мен
2) заңнамаға сәйкес Бөлімнің қызметкерлерін лауазымға тағайындайды және лауазымнан
3) заңнамада белгіленген тәртіппен Бөлімнің қызметкерлеріне тәртіптік жазалар қолданады;
4) Бөлімнің актілеріне (бұйрықтарға) қол қояды;
5) Бөлімнің құрылымдық бөлімшелері туралы Ережелерді бекітеді;
6) мемлекеттік органдарда, өзге де ұйымдарда Бөлімді білдіреді;
7) заңнамаға сәйкес өзге де өкілеттіктерді іске
20. Бөлім бастығы, бас бухгалтер мемлекеттік мүліктін сақталуына,
21. Бөлім бастығы дербес жауап береді:
1) бюджеттік қаржылардың, сонын ішінде жол картасы бойынша бөлінген
2) «Қазақстан республикасында қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті
3) өз ісін ықылассыз істелген жабдықтаушыға және тендер ұтып
4) қала тұрғындардың тіршілікті қамтамасыз ету және оқыс жағдайда
5) өз уақытында негізгі міндеттің нәтіжелі орындалуына;
6) Әкімнің тапсырмасы және әкімнің жетекшілік ететін орынбасары функционалдық
22. Бөлім консультациялық-кеңесі органы болып табылатын Кеңіес құрады.
Бөлімді қайта ұйымдастыру және тарату
23. Бөлімді қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңнамасына
Білім бөлімі атқарған іс - шаралар 1) 2012
Оның іс-тәжірибесін қарау дөңгелек үстелдің негізгі мақсаты болды.
Өзін-өзі тану пәні бойынша аймақтық әдістемелік бірлестіктің жетекшісі «Өзін-өзі
2) «Заманауи экологиялық мәселелер және ШҚО-ның тұрақты дамуы» атты
Қоршаған ортаны қорғау мәселесі – өскелең ұрпаққа экологиялық білім
Іс-шараның негізгі мақсаты оқушылардың экологиялық білім, білік дағдылары жүйесін
Конференция төңірегінде төмендегі секциялар қамтылды:
1. Экология, география, табиғатты пайдаланудың қазіргі мәселелері
2. Адам денсаулығы және экология
3. Өмір қауіпсіздігін сақтау және қоршаған ортаны қорғау
4. Оқу үрдісіндегі аймақтық компоненттер
Аймақтық ғылыми-практикалық конференцияға Соловьев Сергей Александрович - биология ғылымының
Конференция барысында экологиялық оқыту мен тәрбиелеу мақсатты, ұйымдасқан, жүйелі
Қатысушылар баяндамаларында қоғам материалды және рухани дамуының қайнар көзі
Секция жұмысының соңында «Дөңгелек үстел» барысында аймақтық ғылыми-тәжірибелік конференцияның
Іс-шараға қатысушылардың баяндамалары конференция материалдары жинағында жарияланады.
3) Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Қазақстан халқына биылғы
«Шетел педагогтарымен - жаңа технологиялар» оқыту жобасы аясында ағымдағы
Осылайша, 2012 жылдың 17 сәуір күні Семей қаласындағы физика-математикалық
Семинардың мақсаты: Семей қаласы мен Қарағанды облысы мектептерінің мұғалімдерімен
Іс-шара Семей қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің директоры, п.ғ.к. Назаралиева
Семинарды Семей қаласындағы физика-математикалық бағыттағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің ағылшын
Семинар жұмысында 3 секция жұмыс істеп, онда «Саяхат және
4) 012 жылдың 13 сәуір күні № 32 жалпы
Мұғалімдерге үлкен ой салып, тартымды өткен семинар көңілде жүрген
5) «Семей қаласының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесінің жоспарына сәйкес
Семинардың барысында педагогтар шағын орталық және мектепалды даярлық топтарындағы
Семинар соңында педагогтар сөз алып, тәрбиешілердің жетістігі мен жаңа
6) Мектептің бастауыш сатысы оқушыларының қалалық олимпиадасы
Заман талабына сай кейінгі жылдары мектептің бастауыш сатысында қалалық
Олимпиада қорытындысы бойынша командалық есеп гимназия мен мектеп-лицейлер арасында
І орын – № 37 гимназия
ІІ орын – № 6 гимназия
ІІІ орын – № 38 жалпы орта білім беретін
Оқыту мемлекеттік тілде жүргізілетін жалпы орта білім беретін мектептер
Орыс тілінде оқитын мектептер бойынша І орынды №
Қалалық олимпиаданың жеңімпаздары 2012 жылғы мамыр айында өтетін облыстық
7) 2011 жылдың 16 наурызында ЖШС «Семей Цемент зауыты»
8) «Семей қаласының білім бөлімі» ММ «Спорттық –
Семинар-тренингтің мақсаты - өскелең ұрпақтың тәрбиесінде жаңа әдістерді
- Оқушыларды тасымалдау үшін атқарылған жұмыстар туралы: тасымалдауға бөлінген
2011 жылдың аяғына дейін Исмаилов атындағы мектепке «УАЗ» автокөлігн
- «Балапан» бағдарламасын іске асыру: 2011 жылғы
Білім бөлімімен бұрынғы бала бақша ғимараттарын қайтару бойынша жұмыстар
Қазіргі уақытта заңнамаға сәйкес 2011 жылғы 7 сәуірдегі ШҚО
Семей өнірінің 2011-2015 жылдарға даму бағдарламасын іске асыру бойынша
2011 жылы облыстық бюджет есебінен 140 орынды бала бақша
2011 жылғы 1 қазанға республикалық бюджеттен «Балапан» бағдарламасы бойынша
Осы жылы ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін 4 442
Материалдық базаны қамтамасыз ету үшін 8 366 мың теңге
- 1265 баланы қамтитын мектептер жанындағы шағын орталықтарда (толық
- 50 баланы қамтитын 2 топты «Балауса» мектепке дейінгі
- «Жұлдық-Ардақ» жеке меншік бала-бақшасында 200 орынға мемлекеттік тапсырысты
- «Аленушка» жеке меншік бала-бақшасында 50 орынға мемлекеттік тапсырысты
- «Ақбұлақ» жеке меншік мектепке дейінгі тәрбие беру орталығында
- «Бурундучки» жеке меншік мектепке дейінгі тәрбие беру орталығында
-Тамақтандыруды ұйымдастыру мәселесі туралы: тамақтандыруды ұйымдастыру мәселелері білім бөлімінің
Қалада бар 73 мектептің 56-сында тамақтандыру ұйымдастырылды, бұл 77%
Ыстық тамақтандырумен қамтылғандар саны 2011 жылдың 1.10-ына 21612 құрап
Мектептерде негізінен мектепалды даярлық, бастауыш буын оқушылары және шағын
2010 жылдың желтоқсанында қалалық мәслихаттың сессиясында «Семей қаласының жалпы
2010-2011 оқу жылы бойы күнкөрісі төмен отбасылардың 5151 баласы
Ауыл мектептерінде алғаш рет күнкөрісі төмен отбасылардың балаларын тегін
Оқу жылының басталуына барлық мектеп асханаларында, буфеттерінде жеңіл-желпі жөндеу
Мектеп асханаларының арендашыларымен тамақтандыру ұйымдастыру мәселесі бойынша семинар өткізіліп
Жаңа 2011-2012 оқу жылына оқушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру мәселелерінде мынадай
1.Күнкөрісі төмен отбасылардың оқушыларын жалпыға міндетті оқыту қорынан тегін
2.Бастауыш буын оқушыларын ата-аналар төлемі есебінен ыстық тамақтандыруды 80%
3.2012 жылы ыстық тамақтандырумен қамтылған оқушылар үлесін 67%
- «Туған жерге тағзым» акциясы туралы: «Туған жерге тағзым»
- Кәсіпкерлерлік бөлімінің 2011 жылғы 20 қазанда
Семей қаласының кәсіпкерлері қаланың білім мекемелеріне үнемі демеушілік көмек
Яғни, Семей қаласы әкімі мен кәсіпорындар арасында жасалған Семей
«Семей цемент зауыты» ЖШС № 20 мектеп оқушыларына 1
«Ибраев +К» ӨК 143 балаға лагерлерге жолдама бөлді,
ТОО «Силикат» жалпы сомасы 229,8 мың теңгеге қайырымдылық және
«Жаңасемей шпал зауыты» АҚ № 10 орта мектепте
«Семей машина жасау зауыты» АҚ сәбилер үйінің балаларына
«ПОСЖБ» ЖШС № 7 және № 3 мектептерге шаруашылық
ТОО «Жерек» «Семей қаласының балалар үйі» ММ жетім және
«Семей асбестцемент бұйымдары зауыты» ЖШС № 39 мектепке 56,0
«Металлист» ЖШС балаларды қорғау күні № 5 мектеп-интернатына материалдық
«Alina Semey» ЖШС жыл сайын аз қамтылған кәсіпорын жұмысшылары
Жоспар бойынша 2011 жылы 5-6 қаңтар айында Халықаралық
2011 жылдың 20-21 қаңтар аралығында Балалар мен жастар шығармашылық
Ағымдағы жылдың 28 қаңтарында «Жас Жұлдыз» балалар орталығында №
2011 жылдың 18 ақпанында Балалар мен жастардың шығармашылық
2011 жылдың 9-10 наурызында Балалар мен жастардың шығармашылық сарайында
Ағымдағы жылдың наурыз айында «Жұлдыз-Ардақ» қала балабақшасы «Мен
2011 жылдың 24 наурызында білім бөлімінің кеңес отырысында
Ю.А. Гагариннің ғарышқа ұшуының 50 жылдығын мерекелеу бойынша
БҰҰ-ның 12 сәуірді Дүниежүзілік адамның космосқа алғашқы ұшу
2011 жылғы 12-22 сәуір аралығында білім беру мекемелері арасында
2011 жылғы 9-сәуірден 9- мамыр аралығында барлық білім беру
«Ардагерлер қасымызда» атты іс-шара аясында, тимуршылар көмегін көрсетті. Семей
Науырыз-сәуір айларында «Ұлы Жеңіске сенің жақындарыңның да үлесі бар»
2011 жылғы 19 – 20 мамыр аралығында Қазақстан Республикасы
Білім бөлімі Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығын өткізу
Шығыс Қазақстан облысында 2010 жылға дейінгі білім беруді дамыту
Қазақстанды әлемдік білім беру кеңістігіне интеграциялау білім беру
Өңірлік білім беру саясатын әзірлеудің көкейкестілігі өңірдің әлеуметтік-экономикалық құрылым,
Білім беру тұрғындар өмірінің рухани және өндірістік саласын қоса
Білім беру жүйесін жас ұрпақтарды әлеуметтік қорғау, сондай-ақ
Бағдарлама өңірдегі білім берудің қазіргі жағдайын талдау негізінде әзірленген.
Бағдарлама өңірдегі білім беру жүйесін дамытуды ғылыми-практикалық, әлеуметтік-экономикалық жобалау
Бағдарлама 6 жылға арналған орта мерзімді бағдарлама болып
«Семей қаласының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі –
2.2 Семей қаласында білім беру жүйесінің 2009-2011 жылдар
2010 жылдың 1 қаңтарына қалалық білім бөлімінің жүйесінде 108
74 мектептің ішінде 68-і - орта, 1 - негізгі,
Сонымен бірге, қаланың білім беру жүйесінде 7 жеке меншік
Жалпы білім беретін мектептерде 39026 оқушы білім алуда, 2575
15 мектепке дейінгі мекеме мен жалпы білім беретін мектептердің
Наурыздың басында «Жұлдыз-Ардақ» ЖШС балалар бақшасының аумағында «YU KIDS
Жыл бойында «Дарын» ғылыми-практикалық орталығының желісі бойынша мектеп оқушыларының
Ақпанда 47-інші «Жасөспірім музыкашы» қалалық конкурсы өтті, оның жеңімпаздары
Ақпанның 1-28-іне дейін кеңес әскерлерін Ауғанстаннан шығарудың 20 жылдығына
24 сәуірде Балалар мен жастардың шығармашылық сарайында дарынды
19 мамырда мектептегі өзін-өзі басқару көшбасшыларының ІҮ қалалық жиыны
1 маусымда Халықаралық балаларды қорғау күніне арналған қалалық мереке
Маусымның 15-інен 19-ына дейін қалада жасөспірім экологтардың «Біз ғаламшардағы
Қаланың білім беру жүйесінің 5 мыңға жуық қызметкерлері мен
25 маусымда қала әкімінің жүлдесіне «Былғары доп – 2009»
Қыркүйектің 9-ынан 12-сіне дейін Семей қаласында және Абай ауданында
«Жол картасы» жобасы бойынша 29 білім беру мекемесінде күрделі
2011 жылдың 1 қаңтарына қалалық білім бөлімі жүйесінде 75
75 мектептің ішінде 64-і - орта, 6 - негізгі,
Сонымен бірге, қаланың білім беру жүйесінде 12 жеке меншік
2010 жылы Юность кентінде мемлекеттік тілде оқытатын 320 орындық
Білім бөлімінің 2010 жылғы бюджеті 5 167 683,0 мың
Материалдық-техникалық базаны нығайтуға 48 672,0 мың теңге (оның ішінде
-2 биология кабинетін сатып алуға – 8 194,0 мың
-7 мультимедиа кабинетін сатып алуға – 38 773,0 мың
-жылу есептегіштер сатып алуға – 1 705,0 мың теңге.
«Балапан» бағдарламасы бойынша 92 625,0 мың теңге бөлінді, оның
2010 жылы «Жол картасы» бағдарламасы бойынша күрделі және ағымдағы
2010 жыл бойы Президенттің «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық
2010 жылы мынадай ірі іс-шаралар өткізілді:
- ақпанның 1-інен 28-іне дейін әскери-патриотық тәрбие бойынша Жеңістің
-18 наурызда № 6 МГ негізінде «ОНЛАЙН» режимінде
- ақпанда «Жасөспірім музыкашы» 44-інші қалалық конкурсы өтті, 12
- маусымның 5-інен 11-іне дейін қала мектептерін бітірушілер ҰБТ
- балалардың жазғы демалысын ұйымдастыру үшін қала бюджетінен 8,8
- қыркүйектің 7-сінен 9-ына дейін Қазақстанның мектеп оқушылары арасында
-24 қыркүйекте «Спартак» стадионында қала Әкімінің жүлдесіне «Былғары доп
-«Жылдың үздік директоры» облыстық конкурсында № 11 орта мектептің
-28 желтоқсанда қала әкімінің 230 жетім балаға, күнкөрісі төмен
Ағымдағы жылы 610 педагог аттестаттаудан өтті, оның ішінде жоғары
Семей қаласының білім жүйесінің көлемі әр түрлі барлық
Қалалық білім жүйесінде 110 білім ұйымдары көрсетілсе,
Мектепке дейінгі біліммен қамтуды дамыту әлі де негізгі міндет
2012 жылы «Балапан» республикалық бағдарламасын іске асыру жалғасын табады.
Қазақстан Республикасының 20 жылдығына байланысты «20 қайырымды іс» акциясы
Экспериментті жұмыстар 6 мектеп базасында 3 бағытта жүргізілуде:
12-жылдық білімге көшу, ағылшын тілін ерте кезден оқыту, ағылшын
Семей қаласының білім жүйесінің даму ұстанымының бағыты 12-жылдық білімге
Білім сапасының көрсеткіштерінің ішкі мемлекеттік бақылау, мемлекеттік аралық
2011 жылы Семей қаласы облыс көлемінде мемлекеттік
2011 жылғы Бірыңғай Ұлттық Тестілеу нәтижесі жоғары, орта
2011 жылы 15000 оқушы әр түрлі деңгейдегі интеллектуалды
Балалардың денсаулығы мен өмір қауіпсіздігін сақтау, өмірін қорғау туралы
Қалалық білім жүйесін оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдармен
Былтырғы жылмен салыстырғанда мектептен тыс ұйымдардың саны 5-ке өсті
Мектептен тыс ұйымдардағы үйірмелердің жалпы саны -384. Былтырғы жылмен
Жыл ағымында білім бөлімі мен білім мекемелері бірлесіп Қазақстан
Семей қаласында жаздық сауықтыру және демалу орындарына балаларды қамтуға
2011 жылы жаздық сауықтыру лагерінде 2658 бала жергілікті
Жылдан жылға отбасыларда балалардың саны көбеюде. 2011 жылы 413
2011 жылы балалар және жетім балаларға арналған мекемеге
2011 жылы 9 білім объектілеріне күрделі жөндеу жүргізіліп,
Ағымдағы жөндеу жұмыстары 98 білім объектілеріне жүргізіліп, жалпы
2011 жылы материалдық-техникалық базасын нығайту үшін 116,3 млн.
- 52,2 млн. теңге қаржы 14
- 51,5 млн. теңге қаржы үйде білім алатын
- 2,2 млн. теңге қаржы автокөлік,
- 3,9 млн. теңге қаржы жалпы білім мектептерінде жылу
- 1,4 млн. теңге қаржы медициналық кабинеттерге құралдар алу
Сапалы білім беру жоғары білікті мамандарсыз мүмкін емес.
Аймақ мектептерінде 4233 педагогика қызметкерлері жұмыс істейді, оның
2011 жылы қала мектептерінде 59 жас мамандар келді, олардың
Өз іс-тәжірибелерін 1455 мұғалім, оның ішінде республикалық деңгейде –
Қазақстан Республикасының 2011-2020 жылдарға арналған білімді дамытудың мемлекеттік
- Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпы міндетті стандартты мектепке дейінгі
- білім сапасын арттыру;
- білім ұйымдарының жүйесін дамыту;
- 3-6 жастағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеумен қамтуды ұлғайту;
- мектеп жасындағы балаларды міндетті оқытумен қамту;
- техникалық және кәсіби білім қажеттілігін ұлғайту;
- оқытудың жаңа және ақпараттық технологияларын игерту;
- әлеуметтік серіктестіктің тиімді жүйесін құру;
- қазақ тілін үйренуді жетілдіру;
- балалардың өмірін сақтау, денсаулығы мен өмір қауімсіздігін қорғауды
- 12-жылдық білімге көшу;
- білім ұйымдарындағы оқу-материалдық базасын модернизациялау және бекіту.
2.3 Білім беру жүйесін дамытудағы бағдарламаның мақсаты мен
Шығыс Қазақстан облысының білім беру жүйесін дамытудың 2001—2010
Бағдарламаның мақсаты: білім беруді реформалау саласындағы мемлекеттік саясатты іске
Бағдарламаның міндеттері:
- өңірдің әлеуметтік-экономикалық, ұлттық, мәдени, экологиялық және басқа ерекшеліктерін
- Шығыс Қазақстанның білім беру органдары мен мекемелерінің құқықтарын
- облыс халқының барлық әлеуметтік топтары үшін сапалы білімге
- қазақстандық отан сүйгіштікке, төзімділікке, жоғары мәдениеттілікке, адам құқықтары
- облыс халығының тілдік мәдениетін дамыту, үш тілдік принципті
- балалардың мектеп алды тәрбиесі мен мектепке даярлауды жетілдіру;
- 12 жылдық жалпы орта білім беруге көшуді жүзеге
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру жүйесін қайта
- білім беру сапасының менеджмент жүйесін әзірлеу;
- білім беру процесін оқу-әдістемелік және ғылыми қамтамасыз етуді
- білім беру жүйесінің материалдық-техникалық базасын нығайту, қаржы және
- оқу процесіне ақпараттық коммуникациялық технологиялар енгізуді кеңейту;
- дұрыс деректер мониторингі және облыстың білім беру жүйесінің
- білім берудің және білім беру технологияларының жаңа мазмұны
- облыстың білім беру жүйесінде мемлекеттік, қоғамдық және жеке
Облыстық білім беру жүйесін дамыту Бағдарламасын республикалық бағдарлама негізінде
білім беру жүйесін оңтайлы дамыту үшін Шығыс Қазақстан өңірінің
білім беру жүйесінің есебіне өңірдің барлық мәдени-ұлттық, экономикалық және
Шығыс Қазақстан өңірінің жағдайында өңірлік білім беру жүйесі атаулы,
Бағдарлама Шығыс Қазақстан облысының білім берудегі өңірлендіру процестеріне мақсатты
Бағдарлама бұл жүйенің ішкі әлеуетін және резервтерін іске асыру,
Облыстық білім беру жүйесінің барлық буындарын, басқару органдарын, білім
Бағдарламаны әзірлеудегі негізгі ұстанымдар:
- республикалық білім беру жүйесін нығайтатын Шығыс Қазақстан облысының
- республикалық білім беру компонентінің қисыны мен мазмұнын бұзбайтын,
- облыстың білім беру мекемелерінің нақты жағдайларына қазіргі заманның
- білім беру мекемелерін басқару және қызмет ету жүйесіндегі
- білім беру жүйесінде жетекші мен бағыныстағылар арасында,
- білім беру сапасын бағалау жүйесін құру;
- тұлғаның негізгі құзыреттілігін қалыптастыру.
Облыстық бағдарлама мектептер жұмысының тәжірибе-эксперименталдық және ғылыми-әдістемелік аудандық, қалалық,
Осындай бағдарламаларды әзірлеудің негізгі идеялары мыналар болуы мүмкін:
- қазіргі заман қоғамында білім берудің әлеуметтік функцияларын күшейту,
- білім берудің алдын ала даму сипаты, жас буынның
- ауданның әлеуметтік-экономикалық даму міндеттерін немесе қаланың және
- білім беруді, оның өсіп келе жатқан адамды дара
Білім алушыларды практикалық шешу жұмыстарын қоса, орта және орта
Мектеп немесе орта білімнен кейінгі білім беру мекемелерінің түлегі
Бағдарламаны әзірлеуде негізгі принциптер мыналар болды:
- білім берудің тұтастығы мен жүйелілігі, облыстың әр ауданында,
- өсіп келе жатқан адамның үздіксіз білім алуы, оқытудың
- білім беру мекемелерінің саралап жіктелуі және өзгерілуі (вариативтілігі),
- облыстың білім беру жүйесінің өңірлік өзіндік кемелденуі, өтемділігі,
облыстағы білім беру жүйесінің дамуын бақылаудың иерархиялығы мен түрлілігі,
құзыреттілікті көзқарас;
білім беру сапасына бағдар;
- әлемдік білім беру кеңістігіне ықпалдасу.
Шығыс Қазақстан облысының білім беру жүйесін дамытудың негізгі бағыттары
Мектепке дейін тәрбиелеу мен оқыту сапасын жоғарылатудың негізгі бағыттары
мектепте оқыту үшін қажетті практикалық дағдыларды, жеке тұлға мәдениетінің
мемлекеттік тілді оқу, олардың физикалық және психикалық денсаулығын сақтау
мектепке дейінгі білім беру бағдарламасымен қамтуды біртіндеп көбейту арқылы
мектепке дейінгі әр түрлі білім беру мекемелер жүйесін сақтау
жалпы дамыту, түзету, мектепке дейінгі құрастырылған ұйымдар, барлық түрлі
мектепке дейінгі мекемелерде және жалпы білім беретін мектептерде балалардың
балалардың, оның ішінде соматикалық және психикалық дамуында кемістігі бар
мектепке дейінгі және мектепте білім алудың сабақтастығын қамтамасыз ету;
мектепке дейінгі білім беруде инновациялық процестерді қарқындату;
облыстағы мектепке дейінгі білім беру ахуалының мониторинг жүйесін құру.
1 сурет. Шығыс Қазақстан облысындағы балабақшалар жүйесі мен
2 сурет. Мектептер мен бала бақшалалар топтарындағы балалар санының
Жалпы орта білім беру
Жалпы орта білім беру үш сатыны көздейтін 12 жылдық
І-саты – жалпы бастауыш білім беру, оқыту ұзақтығы -
ІІ-саты - жалпы негізгі білім беру, оқыту ұзақтығы -
ІІІ- сатының бағдарламалары білім берудің мазмұнын саралап жіктеу, интеграциялау
12 жылдық білім беруге көшу кезең-кезеңмен жүзеге асырылатын болады.
Сондай-ақ, мыналар көзделеді:
- Мұғалімдер, мектеп және білім беруді басқару органдары басшыларының
- Білім берудің жаңа мазмұнына сәйкес келетін, мектеп оқулықтарын
- Оқушылардың ағымдағы сыртқы және қорытынды аттестациялау жүйесін жетілдіру,
- Ауылдық балаларды мектептегі оқуға дайындау мәселесін шешуге
- Ақпараттық технологияларды, қашықтықтан оқытуды толық енгізуге қол жеткізуге
- Мектепте білім берудің материалдық-техникалық базасын жақсартуды қамтамасыз ету,
- Ауыл өмірінің мәдениетін қалыптастыратын орталықтар - шағын
Арнайы білім беру ұйымдары
- мемлекет тарапынан ерекше қамқорлыққа мұқтаж балаларды орталықтандырылған электронды
- ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды уақтылы анықтау, орналастыру және
- балалар үйіне және интернат мекемелеріне басқару және педагогикалық
- дамуында мүмкіншіліктері шектеулі балалардың арнайы және медициналық-педагогикалық қолдауын
Бастауыш және орта кәсіптік білім беру (БжОКБ)
- бастауыш және орта кәсіптік білім берудің (БжОКБ)
- техникалық, кәсіптік және орта кәсіптік білімнен кейінгі білім
- бір қатар кәсіптік мектептерді кәсіптік лицейлерге қайта ұйымдастыру;
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру мекемелерінің білім
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру мекемелерінің оқу-тәрбие
- оқу жоспарларының өңірлік құрамдас бөлігін, оқу бағдарламаларын, кәсіптік-біліктілік
- арнайы пәндер бойынша оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін, электронды
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру мекемелерінің штаттық
- үш жақты шарт бойынша жұмысшы кадрлар мен
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру мекемелерінің бітірушілеріне
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру ұйымдары мен
Білім беру жүйесін ақпараттандыру
Білім беруді ақпараттандырудың өзекті мәселелері:
облыс мектептерінің және білім берудің басқа да мекемелерінің қазіргі
электрондық оқу бағдарламалары және құралдарымен жеткіліксіз қамтамасыз етілуі;
оқу-тәрбие процесінде оқушылардың компьютерлік технологияларды пайдаланып іздену, зерттеу сипатындағы
білім беру мекемелерінің қызметінде оқушылардың қызығушылығын, бейімділігін және қабілеттерін,
білім беру мекемелерінің жаһанданған ақпараттық ресурстарына, бірінші кезекте Интернет
Перспективалар:
- салалық ақпараттық жүйені құру;
- барлық білім беру ұйымдары мен мекемелерін қазіргі заманғы
оқушылардың өз бетімен, жеке, топтық жұмыстарын, компьютерді пайдаланып іздену
оқушылардың жеке ерекшеліктер, бейімділіктер, қызығушылықтар және мұғалімдердің педагогикалық шеберліктері
білім беру жүйесінде инновациялық процестерді ақпараттық және бағдарламалық қамтамасыз
оқу процесіне интернеттегі дидактикалық материалдар қорын тарту;
компьютерлік тестілерді, білім беру сапасын бақылау және мониторингтің диагностикалық
мемлекеттік, орыс және шетел тілдерін үйренуде компьютерлік қолдауды
жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану және енгізу саласында педагогикалық және
басқару ақпаратын жедел жинау, сақтау және талдау үшін
электрондық оқу басылымдарын әзірлеу және енгізу процестерін жетілдіру, облыс
Білім беру мекемелеріндегі тәрбие процесі
- «Қазақстан Республикасының білім беру мекемелерінде оқушы-жастардың Кешенді тәрбие
- қазақстандық отан сүйгіштікті, төзімділікті, жоғары мәдениеттілікті, адам құқықтары
- оқушыларды жалпы адамзаттық құндылыққа, адамгершілік тұрғыдан өзін-өзі дамытуға
- білім алушылардан білім мен санатшылыққа табынуды, оқу қажеттілігін,
- балаларды адамдар арасындағы ізгілікті қарым-қатынас орната білуге бағытталған
- балаларға өмірде өз орнын анықтай білетін қабілеттер мен
- адамға тұрмыста қажетті, көшеде, қоғамдық жерлерде, өндірісте қажетті
- білім беру мекемелерінде тіршілік әрекетінің демократиялық салтын қалыптастыру,
- балалар ұйымдары мен бірлестіктері қызметін жетілдіру және олардың
- әлеуметтік ортамен, мектептен тыс мекемелермен байланысты қамтамасыз ету.
3 Аймақтағы жергілікті өзін - өзі басқарудың қалыптасуы мен
3.1 Қазақстан Республикасының аймақтарындағы басқару жүйесін жетілдіру жолдары
Қазақстанның саяси өмірінде алдынғы орынға ұлттық қауіпсіздіктің стратегиялық мүддесі
Аймақ – бұл өндіріс және әлеуметтік-тұрмыстық сфера, биліктің аймақтық
Көптеген елдердің ғасырлар бойындағы тәжірибесі адамдарды орналастыруды аймақтық тәсілі
Бүгінгі күні Еуразияның дамығын елдері мен АҚШ-та аймақтық саясаттың
билік пен экономиканы орталықсыздандыру, аймақтарға өзіндік дербестік беру;
елдің және аймақтын экономикалық даму стратегиясын өзінің жеке табиғи
территорияның экономикалық дамуының деңгейлерін теңестіру.
Бұған байланысты ұлттық үкіметтін компетенциясы мағыналы өзгерістерді басынан ескеретін,
Көптеген саяси эксперттер өркениетті елдердің экономикасында жаңа әлеуметтік саяси
Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде саяси өмірдің демократиялық жолын таңдады.
Дағдарыстан шығу қажеттілігі өзімізде бар экрнрмткалық потенциалды, аймақтын өндіріс
Мұңдай уақытта экономикалық өсу таза интенсивті сипатқа ие. Бірақ
Республикадағы мәселелі аудандардың болуын ескере құрылымдық өзгерістерге, әлеуметтік дамуды
Барлық аймақтар донор және дотация алатын болып бөлінеді. Трансферт
а) кәсіпкерлікпен бәсекені қолдаушы аймақтық бағдарламаларды әзірлеп, жүзеге асыруға
б) товарлар мен қызметтің монополистік рыногына шығатын шаруашылық
Аймақтар арасындағы теңсіздіктін өсуі мен экономикалық, әлеуметтік және экологиялық
Бұған байланысты бірнеше басымдылықты мақсаттарды анықтауға болады:
құрылымдық қайта құру және әлсіз дамыған аймақтарды дамыту;
өнеркәсіп өндірісінің құлдырауы салдарынан қатты жапа шеккен аймақтарды қайта
созылып кеткен жұмыссыздызпен күрес немесе жұмысын жоғалтқан тұлғалар мен
халық тығыздығы аз аймақтарға дамуға ықпал ету;
мемлекеттік аймақтық саясатты жүзеге асырудың негізгі бағыттары келесілер болуы
аймақтық бағдарламаны әзірлеу және тікелей бюджеттік қаржыландыру;
ынталандыру үшін облыстарды және әкімшілік тірліктерді субсидиялау және несиелеу;
аймақтық реттеудің заң негізін құру;
берілген аудандарда жеке кәсіпкерлікті ынталандыру.
Аймақтың жағдайын талдау және диагностикасы келесі ұсыныстарды жасауға мүмкіндік
Облыстарға қаржылық және басқа көмек түрін көрсетуді мемлекеттік бюджеттен
Мемлекеттік көмек мақсатты сипатқа ие болу керек. Бұл мемлекеттік
Бюджетаралық қатынастардын заң негізін жетілдіру қажет.
Аймақтардағы басқару жүйесін өзін-өзі басқарушы өндірістік бірліктерді құру жолымен
Мемлекеттік стратегия ұлттық деңгейде әзірленеді және аймақ саясатының негізі
Мемлекеттік және жергілікті билік органдарының ара қатынасын жақсарту үшін
нормативті-құқықтық негізді бекіту;
мемлекеттік және облыстық салықтық түсімдер арасындағы көздерді бөлу жолымен
рационалды аудандау негізінде жүзеге асырылатын территория мәртебесіне реттеулер жүргізу.
Аймақтардың экономикасын басқару құрылымын жетілдіру үшін, ұлттық және жергілікті
Бірінші және басты жағдай – орталық жағынан аймақтарға
Екіншісі – қатынастыңқарастырылып отырған субъектілері арасындағы өкілеттілікті анықтау бөлу,
Үшіншісі – аймақтын экономикалық еркінділігінің кеңеюі. Аймақтық экономикалық саясатты
Осыларды ескере, соңғы жылдары реформалардың ауыртпалығы аймақ деңгейіне жайлап,
Тарихи қалыптасқан Қазақстанның ауыл шаруашылық моделі бәрімізге мәлім шығару
Қорыта келгенде, аймақтардың эканомикасын мемлекеттік реттеуді жетілдіру үшін:
Орталық пен аймақтардың бюджеттік өкілеттіліктерін шектеу саясатын жалғастыру керек.
Аймақтарға көмек көрсетудің негізгі принциптері келесілер болуы тиіс:жалпы Республикалық
мемлекеттік басқару органдарынан жергілікті органдарға әлеуметтік-экономикалық бағдарламаларды беру кезінде
Бюджетті әзірлеу барлық облыстар мен аймақтардың әкімнің қатысуымен жүзеге
Ең негізгі бағыт – орталық пен аймақ арасындағы қаржылық
Басқару тиімділігі шаруашылық етуші субъектінің өзінің ресурстарына билік ете
3.2 Аймақтық дамудың негізгі басымдылықты бағыттарын анықтау
Аймақтық саясат, еліміздің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуына арналған стратегиялық мақсаттар
Қазақстан Республикасындағы аймақтық саясаттың мақсаты – территориялдық өзін-өзі басқаруды
Аймақтық саясаттың мақсатына жету үшін төмендегідей тапсырмаларды шешуді талап
Бірінші кезеңде аймақтық саясатты жасау мен жүзеге асыру үшін
аймақтардың сәйкестілік шаруашылықтың даму қызметін қамтамасыз ететін саяси, экономикалық,
мемлекеттің макроэкономикалық саясатының жалпы стратегиялық ережелеріне сәйкес территориялдық артықшылықтарын
Қазақстан Республикасының барлық территориясында экономикалық белсенділікті мемлекеттік ынталандырумен жеке
Екінші кезеңде еліміздің экономикалық дамудың жалпы стратегиясы шегінде аймақтық
Институционалды және нарықтық инфроқұрылымның, аймақтық және жалпы республикалық еңбек,
Артта қалған ауылдарды көркейту үшін материалдық негіз құру.
Республикамыздың экономикасын өсіру және көркейту жағдайында көптеген тапсырмаларды шешу
аймақаралық инфрақұрылымды құру және өндірістің территориалды ұйымын жетілдіру ,
территорияның ғылыми-техникалық және табиғи ресурстарын тиімді пайдалану, экология-экономикалық теңдікті
нашар дамыған аймақтардағы әлеуметтік сфера және экономиканың депрессивті жағдайын
Аймақтттық саясаттың мақсаты мен тапсымаларына сәйкес оның төмендегідей негізгі
құрылымдық өнеркәсіптік және инвестициондық саясатқа сәйкес кәсіпорын санауышы бойынша
аймақтық экспоррық потенциалын көбейту, сыртқы және ішкі нарықта сұранысқа
өнекәсіптің базалық саласындағы ірі кәсіпорындарда өндірістік қызметті көркейту және
жергілікті рыноктарда тауар және қызмет ұсынысын көтеру, халықтың жұмысбастылығын
материалдық өндіріс және аймақтық инфроқұрылым сферасына тікелей шетел инвестициясын
бюджеттен тыс көздерді, институционалдық инвесторлар жүйесін, ацмақтың қаржылық ресурсын
табиғаттың ландшавты және әртүрлігін, генетикалық қорларын сақтау.
Мемлекеттің аймақтық саясаты әр типтегі аймақ ерекшеліктерін қосқанда, олардың
Республикалық аймақтық артықшылықтарды анықтау үшін жалпы қабылданған типология қолданылады,
Бірінші топ – кірістің орташа республикалық деңгейін көтеретін кірістері
Екінші топ – кірістің орташа республикалық деңгейіне жақын аймақтар
Үшінші топ – орташа кірістің ең төмен деңгейін көрсететін
Көрсетілген типологияға сәйкес республиканың территориалдық даму артықшылықтары санына бiрiншi
Үшiншi топтың аймақтары – аутсайдер деп айтылатын, әлеуметтік-экономикалық даму
Бұл типология қаржылық қаражаттарды аймақаралық қайта бөлу қажеттілігі сақталған
Нарықтық процесстерді жүзеге асыру механизмдерін нақтылау және ішкі аймақтық
Бірінші топ – стратегиялық сипаттары минералды ресурстарының керемет қорларын
минералдық шикізат және көмірсутек шикізаттарын кешенді өңдеу мен қазудың
отандық және шетелдік инвесторлар үшін қолайлы инвестициялық климатты анықтайтын
Екінші топ – негізінен қаржылық ресурстармен өзін- өзі қамтылған
Бұл аймақтардың экономикасын реформалаудың артықшылықты бағыттары болып төмендегілер көрсетіледі:
шетел инвестицияларын тарту жолымен экспорттық потенциалды қалыптастыру және мехника-технологиялық
жаңа ғылыми көлемді өнімдер шығаруды ұйымдастыру, жаңа технологиялар базасында
экономикалық қайта қалыптасу темпін анықтайтын нарықтық инфроқұрылымды дамытуды тездету;
өздерінің өндірісін көтерілуін және жақсаруын қамтамасыз ететін өнеркәсіптің юасты
Үшінші топ – еліміздің сатушылық қорын құруда басты орында
жеке меншіктің әртүрлі формаларының дамуын, ауыл шаруашылық өндірісін реформалау
ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруге тиімді мамандықтанудың жүзеге асырылуы;
ауыл шаруашылық өнімінің жоғары сапалығымен және экспорттың өсуін қамтамасыз
аймақтық агроөнеркәсіпті кешеннің әртүрлі қызмет сферасын дамыту диспропорциясын бастан
республиканың тұрақты сауда кешенінқұру мақсатында айылшаруашылық шикізаттарды өндіру және
Тұтыну рыногын балансталған түрде дамыту мақсатында, тұтыну заттарын өндіретін
Бұл топтың еңбек шығындары бар аймақтар үшін ауыл шаруашылық
Төртінші топ – экстремалды климаттық, әлеуметтік-экономикалық және техника-технологиялық жағдайдағы,
Бұл топтағы аймақтарға артықшылықты жағдайлары болып төмендегі проблемалар аталады:
экологиялық дағдарысты тереңдету процесін алдын-алу:
жекеленген ауылдық аймақтардағы ауыл шаруашылық шикізаты бар өнеркәсіптік қайта
Осы аймақтарда тұратын халықтардың өмір сүру сапасын және деғгейін
Қоршаған табиғи ортасы адамдардың денсаулығына өте қауіпті ауылдық аймақтардағы,
Шетелдік техникалық және гуманитарлық көмектерді тарту және оларды тиімді
Аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуына мемлекеттің реттеушісі әсері инититутционалды құрылымдарды жүргізу,
Аймақтық саясатты жүзеге асырудың басты құралдарына төмендегілер жатады:
Аймақтағы өндірістік-экономикалық, интеллектуалдық және экспорттық потенциалдарын тиімді пайдалану және
Еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының алғы шарттары мен кезеңдерін кешенді должауда
Ірі масштабты аймақ аралық проблемаларды шешу жөніндегі жалпы мемлекеттік
Нақты бір аймақтарды дамыту проблемаларын шешу бойынша мақсатты бағдарламаларды
Арнайы экономикалық зоналарды құру үшін бұл аймақ қажетті алғы
Қорытынды
Тәуелсіз мемлекетіміздің аймақтық саясатын жүзеге асыру тиімді басқару
Қазақстанның саяси өмірінде алдынғы орынға ұлттық қауіпсіздіктің стратегиялық мүддесі
Аймақ – бұл өндіріс және әлеуметтік-тұрмыстық сфера, биліктің аймақтық
Көптеген елдердің ғасырлар бойындағы тәжірибесі адамдарды орналастыруды аймақтық тәсілі
Бүгінгі күні Еуразияның дамығын елдері мен АҚШ-та аймақтық саясаттың
Қазіргі кезеңде әлеуметтік-экономикалық жүйенің күрделенуіне орай басқарудың көп деңгейлі
Мақсаттар кою арқылы;
Белгілі бір күтілетін нәтижені жүктеу арқылы;
Ресурстарға шектеу кою арқылы.
Экономикасы нарықтық қатынастар негізінде дамып отырған елдерде аймақтық дамуға
Бұл екі мақсат қарма-қайшы да біріңғай да болуы
Аймақтық басқарудың кез келген деңгейі басқарушылық қызметтің нақты
Басқарудың әр түрлі деңгейлерінің арасында өкілеттіліктер, жауапкершіліктер және
Аймақтық басқару құрылымының деңгейлері бойынша функциялар мен міндеттерді бөлу
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
Қазақстан Республикасының Конституциясы
Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау Министрлігінің экологиялық реттеу және
Басқаруды жетілдірудің бастаулары // Егемен Қазақстан 2006, 7 маусым
Избанов М. Әкімшілік қызметші-беделі-мемлекеттің беделі //Егемен Қазақстан 2007, 6
Мұқтар Е.С. Жергілікті басқару және өзін-өзі басқару // ҚазҰУ
Ахметов Қ.Ғ. Менеджменттің негіздері (Оқу құралы), Ақтөбе Орал
А.К. Бельгебаев, А.Б Рахимбаев, Менеджмент, Алматы. 2006
Бердалиев К. Менеджмент, Алматы. 2005
Құрманбаев С.Қ.,Гамарник Г.Н., Тойкин С.Қ., Сұлтанов Ө.С. және т.б.Жергілікті
Құрманбаев С.Қ., Гамарник Г.Н., Сыдықов Е.Б., Тойкин С.Қ. және
Тойкин С.Қ., Құрманбаев С.Қ., Сұлтанов Ө.С., Нұрекенов Н.Ғ. Муниципалды
Құрманбаев С.Қ.,Сұлтанов Ө.С., Тойкин С.Қ. және т.б. Муниципалды менеджмент
Рахимбаев А.О,Сабатаева Б.О, Менеджмент, Алматы. 2006
Нысанбаев С.Н, Садыханов Г.А “Маркетинг негіздері” – Алматы, 2002
Тойкин С.Қ, Дюсембаев А.А, Тампишева Қ.Б, Жайнақова Ә.Т “Маркетинг
Қойлыбай Хожаназаров “Менеджмент негіздері” – Алматы, 1996
Табанов С.А “Салыстырмалы құқықтану негіздері” – Алматы “Жеті
Сапарғалиев Ғ “Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы” –
Назарбаев Н.А “На пороге 21-го века” – 1996
Котов А.К “Конституционные основы местного самоуправление для унитарного Казахстана”
Аянбаеб А. “Местное самоуправление: трудности и перспективы” – Фемида,
Телебаев Г.Т “Некоторые проблемы местного самоуправление в Республике Казахстан”
Чеботарев А. “Поблемы формирование системы местного самоуправление в Республике
Асанов Т. “Қазақстан Республикасындағы жергілікті Әкімшілік басқарудың жаңаруы” –
Қазақстанның жер ресурстары – 2005, №1
Қазақстанның жоғарғы мектебі – 2004, №4
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Ахметов Қ.Ғ. Менеджменттің негіздері (Оқу құралы), Ақтөбе Орал
Құрманбаев С.Қ., Гамарник Г.Н., Сыдықов Е.Б., Тойкин С.Қ. және
Құрманбаев С.Қ.,Сұлтанов Ө.С., Тойкин С.Қ. және т.б. Муниципалды менеджмент
Тойкин С.Қ., Құрманбаев С.Қ., Сұлтанов Ө.С., Нұрекенов Н.Ғ. Муниципалды
Құрманбаев С.Қ.,Гамарник Г.Н., Тойкин С.Қ., Сұлтанов Ө.С. және т.б.Жергілікті
Мұқтар Е.С. Жергілікті басқару және өзін-өзі басқару // ҚазҰУ
Избанов М. Әкімшілік қызметші-беделі-мемлекеттің беделі //Егемен Қазақстан 2007, 6
Басқаруды жетілдірудің бастаулары // Егемен Қазақстан 2006, 7 маусым.
Рахимбаев А.О,Сабатаева Б.О, Менеджмент, Алматы. 2006
А.К. Бельгебаев, А.Б Рахимбаев, Менеджмент, Алматы. 2006
Бердалиев К. Менджмент, Алматы. 2005
Рахметов Б.А. Персоналды басқару, Алматы. 2005
Виханский О.С, Наумов А.И. Менеджмент. Учебник для экон. спец.
Кабушкин Н.И. Основы менеджмента. Учебник, Минск: ВГЭУ, 1996г.
Мэскон М., Альберт М.. Хедоури Ф. Основы менеджмента. М.:
www.egemen.kz .
www.oskemen.kz .
www.socialvko.gov.kz .
www.mki.gov.kz .
www.parlam.kz .
www.inform.kz .
www.akorda.kz .
www.vko.kz .
3