ЖОСПАР
Кiрiспе......................................................................................................................3
1-шi тарау. Алтын нарығының теориялық негiздері........................................8
1.1 Алтынның пайда болуы................................................................................8
1.2 Ақшалай алтын стандарттары.......................................................................18
1.3 Алтын нарығы асыл металлдар және гауhар тастардың
2-шi тарау. Әлемдiк экономикадағы алтынды талдау.................................37
2.1 Континенттердегі алтын қолданысы...........................................................37
2.2 Жеке елдердегi алтын қолданысы.................................................................48
2.3 Табылған алтын қолданысы және мәселесі..................................................58
3-шi тарау. Әлемдiк нарықтағы алтынның қазiргi күйi................................68
3.1 Табылған алтын қолданысы және мәселесінің шешімі...............................66
3.2 Әлемдiк нарықтағы алтынның даму перспективалары............................73
Қорытынды.........................................................................................................82
Қолданылған әдебиеттер тiзiмi.......................................................................86
Кіріспе
Дипломдық жұмыстың өзектілігі:Бұл атаудың адамзат баласына жақын болып кеткені
Өзіне қатысты көзқарастың түрлі кезеңдерінен өте отырып, адам баласының
Міне, қаржылық дағдарыс қысқан шақта
Төрағаның сөзіне қарағанда, ұлттық банк қазіргі күні елімізде өндіріле-
Алтын айналымдарына ҚҚС салу мəселесіндегі бастамалар туралыҚазіргі кезде алтын
Дипломдық жұмыстың мақсаты:Əлемнің кез келген елі алтынға мемлекеттің
ҚР Статистикалық Агенттігінің мә-ліметі бойынша, 2009 жылы елімізде 10,336
Себебі, ішкі нарықта сатылған алтын үшін салық төленеді. Ал,
Бірқатар мамандар айтқандай, ішкі нарықта алтын саудасын жүргізу жүйесі
2008 жылы әлемдік нарықтағы ал-тынның 1 унциясының (31,1035 г.)
Ал, стратегиялық маңызға ие мұнай, газ, уран қоры күн
Сырттан көз сүзгендер көп Есесіне, қазақ алтынына сырттан көз
Оның қоры — 370 тонна. Қазақстан алтын қорының көлемі
Ақсу, Жолымбет, Бестөбе кен орындары да өзінің қоры жөнінен
Курстық жұмыстың міндеті: Аталған компания 2005 жылы өз акциясын
Алтынға қатысты айтуға тиісті компанияның тағы бірі — «Алтын-Алмас»,
Экономиканың жұлынын үзіп, әбден қиратқан 90-ы жылдарда-ғы қиындыққа бел
Өндірісті арзан бағаға қолға түсірген жаңа қожайындар оны әрі
І ТАРАУ. АЛТЫН НАРЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 АЛТЫННЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ
Алтынның тарихы адам баласының дамуында тарихпен тығыз байланысты. Мыңжылдықтарымен
Қазiргіалтынның негiзгi рөлiнде әлемде доллар, евро және иена валюталар
Жүйе Ресей үшiнғана емес, дүниежүзілiк үшiн де валюталық-қаржы инвестицияларының
Теория және алтынның әлемдiк нарығының қызметi тәжiрибесiндегі сұрақтарды өңдеудiң
Зерттеу нысаналар алтынның әлемдiк нарығын сөз сөйлейдi:
Зерттеудiң заты - алтынның әлемдiк нарығының жұмыс жасауымен байланысты
Жұмыстың мақсат алтынның әлемдiк нарығының қазiргi күйiн зерттеуi және
Жұмыста зерттеудiң мақсаттарына сүйене орнатылған, оның логикасы және iшкi
• алтынқұрылымныңқазiргi нарығындағы қағида ұйымының зерттеу;
• алтынның қосарлы бағаға әр түрлi факторлардың ықпалының талдануы;
• алтынның әлемдiк нарығының қазiргi күйiн талқылау;
• алтынның әлемдiк нарығы дамытуының негiзгi перспективаларын қарап шығу.
Нарыққа қатысты алтын сұрақтар соңғы жылда барлық отандық экономисттермен
Жұмыстар теориялық негiзі ретiнде жұмыс жасаудың сұрақтары бойынша Ресейлiк
Алтынның пайда болуы бұл барлығына ортақ балама. Бастапқыда адамдар
Есептiң мәнi көмегiмен тауарлар құн бәрi түгел өлшеуге болатын
7 шақты мыңжылдықтар экономикалық құралдың мәлiметiнiң iздестiруiне жұмсаған. Бұл
Халықаралық сауданың талаптарына әр түрлi жергiлiктi баламаларға сәйкес келмедi.
Қазына рөлдегi орындаулары үшiн алтынға өте келдi - үлкен
Демек, ол демонетизировано қазiргi әлемдегi алтын ақшалай функцияларды орындамайды.
Алтын сақтандыру қор қалай қолданылады (Лондон, Цюрих тағы басқалар)
Алтынның қасиетi суреттей, қышқылдар және сiлтiлердiң әсерiне оның орнықтылықтарын
Бұл ерiтiндiлер жер тереңдiктерiндегi шөгiндi жыныстарды су болатын ерiтiлмелi
Ұқсас кiшкентай ағаштарға октаэдрлардың бiтiп кету айдай сұлу қалыптастыратын
Табиғи, әр жер асты суы ерiтiндiсi емес соншама одан
Мезозой және кайнозой жасының жаңадан көрiнген жанар тау құрылымдарына
Сөз туралы асылдары бар сандық сүлделерге қарақшы қоймаларға жолды
Геологиялық зерттеулер тынық мұхитiнiң алып тостағанын белдеу Тынық мұхит
Жер қабығының тереңдiк кететiн терең сызаттар бойымен ғаламшардың кернеулi
Қорыта келгенде, тынық мұхит басқа жағынан арналған табылған алтынға
Бәрi бұл ол мыңдаған километрлерге бiр-бiрiнен алып тасталуға қарамастан
Құрметтi рөл абзал металлдың серiк болу. Белгiлi барлығын қоса
Ыстық жер асты суы ерiтiндiлерiнiң қоршаған жанар тау жыныстары
Бұл минералдар туған жерiнiң терең көкжиектерi және бетке дейiн
Калифорниға, жаңа Зеландия және басқа аудандарды гейзерлердi даму аудандарындағы
Көмiр қышқылының ысырабы кенi бар ерiтiндiнiң қатты сiлтiлеуiне алып
Химиктердi ең төменгi ашпалы қабiлеттiлiк дегендей бейтарап ерiтiндiлерге ие
Құнды металлдардың туған жерлерi близкоповерхностных өткiзiлген бақылаулардың өзi iсiндегi
Демек, қалидың қатты қорлануы процесстiң Рудныйының көрсетушiлерi, маңызды iздестiру
Жанар тау жыныстардағы туған жерiмен золоторуднымның үстiнде ауадан мұндай
Кристаллизацияның нәтижесiнде түстi металл ыстық су көз, тән пайда
Әр түрлi шоғырландыруларда бiр жағынаннан, түстi металлдардың туған жерлерiнiң
Кристалдану температурасынан тәуелдiлiкте туған жерi ( 400-300) гипотермия, (
Белгiлi теллуридтердi алтынның химия қосуларыдан туған жерге - калаверит,
Алтын ұзақ уақыт алуын негiзгi көз төк туған жерлерi
Әлемде әр жерде шашырандылардың әзiрлеуi созылатындығыменнен, бiрiншi рөлге бүгiн
Бұл процессте әрқашан болды, бiздiң күндер де болады. Қиратылған
Қиратылған сөйлеп қойыл, шашырандылар бастайтын азу туған жерлерi. Қопсытылған
Бұл шашыранды және аллювеальной, немесе переотложнойларды қонақ шақырып алады.
Әдеттегiдей сұйық алтын, Рудный тазалау. Ол биiгiрек сынақ
Алтынның бөлшегi өткiр бiртiндеп сасқалақтат домалатылған пiшiндi де қырла.
Ерітілген алтынның туған жерлерi жер қыртысының беткі жағында
Бәрi бұл құнды металлдың тең мазмұндарында шашырандылардағы және азу
Алайда, егер шашыранды бiлдiрген, бұл көршiлiк бойымен азу туған
Ақшалардың азу туған жерiн толық қиратып, шашыранды ал әзелденге
Алтынның туған жерлерiнiң тегi туралы айтатын болсақ , жер
Бiздiң күндерлерi дейiн Битватерсранда ашық атақты алтынды конгломераттар болған
Алтынның аспаннан жауғаны рас па ?
Тарихшылардың пікірінше, соғыстың небір атасы осы алтынның кесірінен болған
Әңгімемізге арқау болған бағалы металдың тарихы тым тереңде жатыр.
Ертедегі адамдар оны құмнан немесе өзен-сулардың түбінен тапқан. Жарқыраған
Алтынды отқа салып, қыздырмай-ақ түрліше майыстыруға болатындықтан ұста-шеберлер әшекей
XIX ғасырдың орта шенінен бастап алтын өндірушілер ғылыми-техникалық секіріс
Алтынды өзге бағалы металдардан ерекшелендіретін қасиеттерінің бірі - жұмсақтығы.
Тағы бір ерекшелігі, оның жұмсақ бола тұра өте ауыр
Алтын турасындағы мына бір дерек те өте қызық. Мамандардың
Ол осыдан шамамен 3,9 миллиард жыл бұрын құлаған. Соның
1869 жылы Австралияда Джонс Дисон және Ричард Оутс дейтін
Мельбурн қаласының солтүстік-батысындағы Молиагул деп аталатын жерден табылған бұл
Бүгінде алтын қоры жөнінен АҚШ көш бастап тұр. Бұл
Сондай-ақ екі жарым мың тоннаға жақын алтын қорлары бар
1.2 АҚШАЛАЙ АЛТЫН СТАНДАРТТАРЫ
Алтын стандарт - бұл үндеуде алтыны және қатар алтынмен
Әлемде алтын стандарттардың келесi үш түрлерiн дәйектi түрде ауыстырды:
1. Алтын ақша.
2. Алтын кесек.
3. Алтын ұрандық.
Алтын стандарттар қазына рөлде күмiс және алтындарды қолданылатында биметаллизмнан
Бiрiншi алтын стандартпен алтын монета стандарт болды. Барлық тауарларды
Алтынмен және банкноталармен iшкi нарықта қатар нақты қазыналардың орынбасарларын
Алтын монета стандарт еркiн бәсекенiң мерзiмiнiң дамитын капитализмының өте
Инфляцияны бұл жерде шығарылды, өйткенi артық банкноталар үндеулерден алтынданып
Ұлыбритания алтын монета стандарт жұмыс iстеген бiрiншi ел болды.
Алтын монета стандарттың АҚШында 1837 жыл, Ресейде орнатылды -
Халықаралық төлеулер алтын монета стандарттың мерзiмдерiне векселдер арқылы iске
Үстіңгі бетінің (аверсінің) жоғары бөлігінде Қазақстан Республикасының елтаңбасы бейнеленген,
Монетаның сырт жағында (реверс) - жиынтық бейне бар: алдыңғы
Төлеулердi өзара сөндiрдi. Сальдосы алтынмен төленетiн төлем балансы алыс-берiстердiң
Сайып келгенде, олардың төлем баланстары бойынша елдердiң арасындағы ақырғы
Алтынның таралуы күтпеген апат iске асты, төлем баланстары күтпеген
Валюталық курстiң ауытқуларының шектерi шетелге оның қажеттi валютасына айырбастың
Алтын монета стандарт бұл ақша жүйенi ұйымның негiзгi формасы
Ұлттық және халықаралық валюта жүйенi алтын монета стандарттың мерзiмiне
Алтын монета стандарт инфляцияны шығарды. Ол өндiрiстiң күтпеген апат
Стандарт тауар өндiрiнi дамытуға, банктер және бiрiншi дүниелiк валюта
Үндеудегi дiлдәнiң тiкелей қатысуын алтын монета стандарттың мерзiмiне ешқайдар
Егер ол бiр үндеуде болса алтынға опасыздық алтынның бiр
Опасыздықтар дiлдәнiң арзан металлдардан қағаз ақшалар және ақша бейнеленген
Барлық соғысқан елдердегi бiрiншi әлемдiк соғысынан алтынға банкноталарының айырбасы
Мемлекеттiк қорларда алтынның шоғырландыруы арналған әр түрлi шара қолданған
Франция ол да алтын стандартты бұзды, 1936 жылдағы ұлттық
Елдердiң көпшiлiгi және өз валюталарының құрамындағы алтыны өзгертпегендiгiмен, бiрақ
Соғысқан елдердiң тұрақтануын мерзiм соғыстың аяқтауларынан кейiн басталды. Бұл
1993 жылы қараша айына дейін эмиссиялау қызметін тек қана
Әсіресе 1 рублдегі қолма-қол ақшаны 2 рубль қолма-қолсыз ақшаға
1992 жылы құпия жолмен біздің алғашқы валюталарымыз 1, 3,
1992 жылы 26 шілде күні Ресей өзінің төл валютасын
Соған қоса, олардың мынадай талаптары болды: біріншіден, егер рубльді
Сол уақкыттан бастап, Қазақстанда КСРО-ның рубльдері ғана айналыста қалды
Міне осындай келеңсіз оқиғалардың орын алуы Қазақстаннын, төл валютасын
Осы сәттен бастап Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі эмиссиялық банк
Банкноттар мен монеталарды шығару, олардың айналысын ұйымдастыру, жалған ақша
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банкнот фабрикасы қорғалған баспа үшін
Қазақстан теңге сарайы Берлинде (Германия) беделді Монеталар сарайы көрмесінде
Қазақстан теңге сарайы IS0-9001:2000 халықаралық стандарт бойынша сапа менеджменті
Басқа орталық банктерден монеталар дайындауға алынған тапсырыстан басқа, ҚТС
Монеталардың бет жағында (аверсінде) жоғарғы бөлікте Қазақстан Республикасының Елтаңбасы
Монетаны айналдыра моншақ тәріздес тізбек және шығыңқы жиек жүргізілген.
Монетаның сырт жағында (реверсінде) орталық белігінде ұлттық валюта нышандары
Монетаның бет жағындағы және сырт жағындағы суреттер мен жазулар
Халықаралық сауданы нақты шарттар сонымен бiрге дәстүр және алтын
Жаңа баламамен алтын кесек стандарт болды. Бұл алтын стандарттың
Мысалы, кесектер ауыс-түйiсте үшiн Ұлыбританияға банкке iрi сомаларды беруге
Шектелген масштабтарда бiр жағынаннан, алтын бұл жерде дүниелiк қазыналардың
Алтын монета стандартқа соғыстан кейiн қайтып келуге iстей алмадығана
Ұрандар валюта ретiнде халықаралық төлемдердi қолданылды. Мемлекет iшiнде ақша
Алтын кесек және күл стандарттар конференцияның 1922 жылындағы Генуэздiк
Резеретiк валюталарға мұндай халықаралық есептер үшiн көбiнесе қолданылатын немесе
Меншiктi парыздар басқа елдердiң алдында мүмкiндiктiң резеретiк валютасы алтын
Көп елдер Генуэздiк конференцияның өткiзуiн мерзiмге күл стандарттардың базасында
Ең алдымен, рөл бұл ағылшын фунт стерлингi және американдық
АҚШтар капиталистiк әлемдегi жетекшiнiң рөлiнiң Британдық империяның күйреуiнен кейiн
Долларды қалыптасуға бұл резеретiк валюта экономикалық дәрмен және саяси
1944 жылда, болған күндедi Халықаралық валюталық қордың жарғысы нығайтылған,
Болғанша, АҚШ мұндай шарттарға алтынның еркiн сатулары мүмкiндiгi болды,
1.3 АЛТЫН НАРЫҒЫ АСЫЛ МЕТАЛЛДАР ЖӘНЕ ГАУHАР ТАСТАРДЫҢ
Қазіргі кезде алтын сату бойынша айналымдарға ҚҚС салу жүйесі
Алтынның ішкі нарығын дамыту және отандық өндірушілер ел ішінде
Тау-кен өндіру және тау-кен металлургия кәсіпорындарының қауымдастығы Ұлттық Банктің
Асыл металлдардың нарығы асыл металлдары бар мәмiлеге қатысушылармен, алтын
Гауһар – өңделіп қырланған зергерлік алмас . Ең
19 ғасырда алмас өндірісіне ендірілген механикалық егеу-өңдеу әдістері тастардың
Тәж Бриллианттың ортанғы осіне тік перпендикуляр орналасады. Оны
«Толық» қырлы Бриллианттың геометриялық сипаттамасын (қабаттарының биіктігі, ортаңғы
Бұл қасиеттерді анықтау үшін түрлі стандарттық эталондар мен әдістер
Кристалдар(гр. krys-tallos – алғашқы мағынасы мұз) – атомдары
Бұл құрылым атомдардың орналасуына байланысты кристалдардың сыртқы симметриясын және
Олар ретсіз орналасқан ұсақ кристалдан (кристалиттер) құралады. Бұған көптеген
Молекула-кинетикалық теориядағы термодинамикалық тепе-теңдік жағдайда өсірілген кристалдың пішіні
Бұл заңдылық кристаллографияда бұрыштардың тұрақтылық заңы деп аталады.
Кристалдық тор атомдарының орнын басатын аз мөлшерде қоспа атомдарын
Кристалдың барлық қасиеттері бір-бірімен тығыз байланысты, әрі олар кристалдың
Соңғыға алтындай сертификаттар, облигация, фьючерстердi жатады.
Асыл металлдардың нарығы жүйелiк құбылыс қалай көздiң екi нүктесiмен
Асыл металлдардың нарығының жұмыс жасауы осы позициядан төрелiк мәмiлелер
Асыл металлдарының нарығы институционалдық көзқарастармен әдейi уәкiлеттi банк, асыл
Сайып келгенде, асыл металлдардың нарығы келесi секторлардан тұрады:
1.Алтынның нарығы.
2.Күмiстiң нарығы.
3.Платинаның нарығы.
4.Палладтың нарығы.
5.Асыл металлдардан бұйымдарының нарығы.
6.Алтын түске бояуға баға кесiлетiн бағалы қағаздар нарқтары.
Асыл металлдардың нарығының негiзгi секторы алтынның нарығы болып табылады.
Мемлекеттiк реттеудiң дәрежелерiне байланысты алтынның нарықтары төрт негiзгi дәрежелерге
1 ) дүниелiк - Лондон, Цюрих, Франкфуртте, чикаго, Гонконг;
2 ) iшкi еркiн - Милан, Парижда, рио-де-жанейро;
3 ) жергiлiктi тексерiлетiнi - Афинылар, Қайырда;
4 ) қара нарықтар - Бомбейде.
Халықаралық нарықтарына алтынының ұсыныстары көз бар және жаңа туған
Лондондағы алтынның нарығы. Бұл нарықты өз осы формасында оның
Нарық лондондық алтында тап күнге 1919 жылдан екi рет
Лондондық нарықтың бағалары өте өкiлеттi болып есептеледi және есептеулер,
Резидент еместер, Ұлыбритания резиденттерiн өйткенi валюталық бақылаудың актiне сәйкес
Үкiмет 1979 жылдың қазанында М.тетчер басшылық етiлетiн бұл шектеулердi
Цюрихтағы алтынның нарығы. 70-шi жылдардағысы алтынның ең iрi сауданың
Алтын сыпайы көлемдердегi ұлттық сақшы және зергерлiк өнеркәсiбiнде қолданыңыз:
Алмаз (гр. 'adamas' — бұзылмас, жеңілмес) — жай
Алмазда көміртектің әрбір атомы , көміртектің басқа төрт
Аса қатты болғандықтан түрлі қатты материалдардың бетін өңдеуге, шыныны
Алмастың меншікті салмағы 3,5—4,0 г/см3, қаттылығы 10. Морт сынады,
Бұлардан басқа оның құрамында қатты (оливин, пироксен, гранаттар ,
Алмаздыд химиялық құрамы таза көміртегінен түрады. Егер алмаздың түсі
Ол асыл тас ретінде көркемдікке және техникалық істерге пайдаланылады.
Екінші орындағы алмаз кристалы — «Эксцельзиор» атты алмаз. Ол
Үшінші орындағы кристалл тағы да сол Африкадан 1934 жылы
Швейцария әлемдегi алтынның 40% шақты ортақ ұсынысын импорттайды.
Маркет - Цюрих нарығының мейкерлерiмен өз клиенттерiнiң талаптарындағы жаңа
үлкен үштiң банктерi әлемнiң инновациялық банктерiне жатады, алтыны бар
Мысалмен мұндай операциялардың өз клиенттерiне Credit Swissтiң банк берiлетiн
• металлдық есептерге тер сату;
• алтынның тер, физикалық жабдықтауы
• Своптың (форвард және опцион)
• алтынның кепiлақылы қарызы;
• қысқа және ұзақ атқару
• металлдың тұрған жерi бойынша
• салық төлемдердi кейiнге қалдырумен
• шикiзаттардың аффинаж, плавки, алтынның
Швейцария банктерiнiң артықшылығы басқаның алдында болып табылады, әлемнiң әр
Бұл олар алтынның халықаралық нарығындағы 24-сағаттық қатысуды физикалық алтыны
АҚШтағы алтынының нарығы. 70-шi жылдардағы алтынның демонетизациясы АҚШ азаматтары
Алтынды сауданың либерализациясы ең iрi сауданың орталарында алтындай фьючерс
Биржалармен соңғы он жылдыққа алтын саудада қатар маркет дәл
Бұл нарықтардың ерекшелiгi көбiнесе венчурлық сипаттың мәмiлелерiнiң кең таратуы
Алтынның қалған нарықтары. Опцион саудасының орталығымен Канадалық алтындай биржа
Гонконг биржасының 1980 Тауарлық жылынан фьючерс шарттарымен сауданы жүзеге
Жергiлiктi тексерiлетiн нарықтардың арасында импорт есебiнен зергерлiк өнеркәсiп шикiзатпен
Жергiлiктi алтындай Индия нарығына және 1993 жыл 11% жалпы
Қорытынды. Асыл металлдардың нарығының негiзгi секторы алтынның нарығы болып
Алтын (лат. Aurum), Au – элементтердің периодты жүйесінің
Таза алтын сары түсті, соғылғыш және созылғыш металл
Табиғатта саф алтын түрінде, тау жыныстарында (5*10-7%), теңіз
Алтын табиғатта сап түрде кездесетін металл. Алтынның, ұсақ түйірлері
Алтын-күміс тас екен,
Арпа-бидай ас екен
Қазақтың халық мақалы
Алтын. Сап-сары түсті, бағалы металл. Латынша атауы AU (Аурум),
Қолданыста оны «қатайту» үшін, әсіресе зергерлік бұйымдар жасау кезінде
Адамзат алтын өндіруді б.д.д. V ғасырда, неолит дәуірінде бастаған.
Осы бағалы металл құйма, «ақ», тамшы (сусальный) алтын және
Өңдеуге ыңғайлы, сақтауға қолайлы болғандықтан, өндірісте алтын қолданылмайтын сала
Ғасырлар бойы ақындар мен жазушылар, ойшылдар бүкіл адамзаттың бақытсыздығы
1975-1979 жылы Кампучияда үстемдік еткен «қызыл» кхмерлер алтын әшекейі
Жақсы, дүйім ел бойынша айттық, ал өңірімізде ше?! Дәлірек
Демек, кепілді инвестициялық қаржы құралының бірі–алтын болмақ. Бір қызығы
– Алтын «асығуды» сүймейді,-дейді Ғалия Қамшатқызы әрі қарай,–Егер алтын
Сондықтан сарапшылар адамдарға жинағын алтын құймасы, монета, бұйымдар және
Ұлттық Банктың облыстық бөлімшесі клиенттерге алтын сатады әрі қабылдайды.
Сондай-ақ, 1996 жылдан бері Ұлттық Банк алтын мен күмістен
Халық тарапынан олардың қай-қайсысына да сұраныс кеміп көрген жоқ.
Екі жақтағы көршілері–Қытай мен Өзбекстан сияқты алтын кеніне аса
Алтын өндірудің жаңа технологиясы жеткізілген кен байыту комбинатына жан
2-ШI ТАРАУ. ӘЛЕМДIК ЭКОНОМИКАДАҒЫ АЛТЫНДЫ ТАЛДАУ
КОНТИНЕНТТЕРДЕГІ АЛТЫН ҚОЛДАНЫСЫ
Солтүстiк Америка Континенттердегі алтынның олжасы. Солтүстік Америкада сындырғышты олжаның
Ең жақын өзендегi Жоғарғы калифорниядағы сутөкпесi орларын төсемнiң жанында
Алтынның үлкен кейiнге қалдырулары осыдан кейiн әлденеше тапты. Осылай
Iзiнше калифорниямен Невада штаты және колорадоға тау және төк
1966 жылда Кортец, алтын қорлар туған жерi бiлдiрген Бэррик
1863 жылда оңтүстiк Дакота штатындағы алтынның туған жерi болды.
Алтынның алулары iрi көз юта штаттарының мыс құрамында алтын
2003 жылға калифорниядағы алтынның олжасынан мерзiмге АҚШында алтынның 15
Оңтүстiк Америка. Оңтүстiк - Американдық өлкенiң 32 елдерiнiң негiзгi
Кесте 1.
Оңтүстiк Америкадағы алтынның олжасы
Ел 2001
т %
Бразилия 50,7 13,5
Перу 134,0 35,6
Чили 39,8 10,6
Колумбия 20,2 5,4
Мексика 25,6 6,8
Венесуэла 16,9 4,5
Боливия 15,5 4,1
Эквадор 7,5 2,0
Гайана 14,4 3,8
Доминиканская республика 1,1 0,1
Басқа да елдер 51,2 13,6
Қарытынды 357,8 100
Морроу-Велью континенттегi өзi iрi кенiштер Бразилияда болады. Перу солтүстiгiнде
Австралия. Австралия алтынына жол калифорния арқылы бұйырды. Алтын тұңғыш
Мерзiмге австралиялық континенттiң жер қойнауларынан 1851 жылдағы алтынның туған
кесте 2.
Австралиядғы алтынның олжасы
Жылдар аралығында Жылдар саны Олжа
т %
1851-1870 20 1366 14,1
1871-1890 20 803 8,2
1891-1900 10 659 6,8
Итого в XΙX в.
2828 29,1
1901-1920 20 1094 11,2
1921-1940 20 724 7,4
1941-1960 20 614 6,3
1961-1985 15 931 9,8
1986-1990 5 791 8,1
1991-2000 10 2742 28,1
Қорытынды XX ғ.
6896 70,9
Барлығы
9724 100
Австралияларда сонымен бiрге сонымен бiрге алтын болатын түстi металлдардың
Африка. Аумағында Африкалық континенттiң жер қойнау алған 90% алтындардан
Алтындар өндiрiлетiн континентте саны бойынша екiншi елi Гана болып
Африкалық континентте алтынның олжасы бойынша үшiншi орын Зимбабве мемлекетi,
Оңтүстiк Африканың дәл қазiр күл өндiретiн өнеркәсiбi маңызды мәселелермен
Алтынға қымбатшылықтар бұл қиындықтарды орнын толтырды. Оңтүстiк - Африкалық
Еуразия. Жинағы - жылда XXтың 90-шiнiң басталғанға дейiнгiсiнiң ең
1990-2001 жылда Еуропада бойыдағы алтынның олжасы осы 3 кестеде
кесте 3.
Европа елдеріндегі алтынның олжасы
Ел 1990 г. 1995 г. 2001
Швеция 5,6 6,7 9,6
Испания 6,7 5,7 4,8
Франция 5,4 5,3 2,6
Югославия 8,3 3,3 2,1
Болгария 1,7 1,5 2,1
Финляндия 2,8 1,5 1,6
Баска да елдер 2,7 1,5
қорытынды 35,1 27,7 19,8
Оңтүстiк-батыстың аумақ және оңтүстiк еуразияның бiр бөлiгi алтын маңызды
Негiзгi алтынның бiр бөлiгi кәрiс түбекте Корея Северндерiн табады.
Барлығы 1367,45 36,4 1,57 1,00 0,58 1
205,38 35,0 2,32 1,78 0,54 -11,9
ҚО Ұлттық банкі 1036,30 27,6 1,50 1,00 0,50
Басқарушы1 160,49 4,3 1,28 1,00 0,19 163,98 4,8 2,18
Басқарушы2 170,66 4,5 2,42 1,00 1,43 174,78 5,1 2,41
АҚШ құнды қағаздарының құнсыздану субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 172,14 4,6 2,46 2,55 -
0,09 177,29 5,1 3,22 3,03 0,19 3,0
Евро ақшасы бойынша сақталған субпорфель
ҚР Ұлттық банкі 1318,99 35,1 2,99 3,20 -
0,21 1
201,78 35,0 2,32 2,04 0,28 -9,0
Басқарушы3
Фунт стерлинг ақшасы бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 158,70 4,2 0,62 1,37 -
0,75 - - - - - -
Канада доллары бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 182,77 4,9 4,49 4,64 -
0,15 342,58 10,0 5,11 5,01 0,10 87,4
Дат крона ақшасы бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 112,47 3,0 0,73 0,81 -0,08
Австралия доллары бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 111,82 3,0 1,28 1,45 -0,17
Япония йена ақшасы бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 73,53 2,0 0,23 0,43 -0,20
Шведдтік крона бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 75,60 2,0 1,52 1,60 -0,08
Швейцария франкісі бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 75,24 2,0 0,51 0,67 -0,16
Қысқамерзімді ақша активтерінің портфелі 3856,66 100,0 4,26 4,16 0,10
АҚШ доллары бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 2,528,45 68,4 1,84 1,33 0,51
114,94 30,0 3,36 3,05 ,031 -56,0
Басқарушы4 161,8 4,4 1,43 1,35 0,08 - - -
Евро ақшасы бойынша сақталған субпортфелі
ҚР Ұлттық банкі 1166,41 31,6 0,50 0,54 -
0,04 885,65 40,0 2,10 2,01 0,09 -24,1
Ұлттық банк - - - - - 221,12
Бастау: жылдық есеп ҚР –ң Ұлттық банк 2005-2006 жылдық
Жаңа аймақтың интеграциялық бірлестік құру көрініп тұрғандай, экономикалық мөлшерлеу,
Бірінші кезең. 2003-2005 жылдары БЭЖ құру валюталық жүйені орнатудың
Ауыл шаруашылық өнімдері мен түтіндей экспорттаудағы шарттардың бөлігіндегі
Екінші кезең. 2005-2008 жылдарда БЭЖ валюталық жүйенің орнау
Ақшалай сондай ақ өндірістік формада жұмысшы күші мен капитал
Үшінші кезең. 2008-2011 жылдарда БЭЖ құру бағалау бойынша
Қатысушы елдердіңнегізгі макроэкономикалық параметрлерін нақты сақтау мен
Механизмдер мен құрал-жабдықтар. Еуропалық ұйымның тәжірибесі көрсеткендей евроны
Евроны енгізгенннен кейін бірнеше Еуропалық ұйым елдері Германия мен
Осыған байланысты БЭЖ-дің монетарлық бірігуін қамтамасыз ету үшін
Қатысушы – елдердің жеткен несие рейтингі, олардың ұлттық валютасының
Қатысушы-елдердің өндірісінің бәсекеге қабілеттілігі деңгейін сақтап, ақша, сауда және
Алтын валюталы резервтері терминінің мәнінің бірнеше анықтамалықтар.
Мемлекеттік алтын валюта резервінде алтын ерекше орынға ие. «Монетарлы
Халықаралық валюта құқығы алтын валюта резерві саласындағы арнайы қарызға
жеке секторға аыса алмауы;
валюта қарызында ауысуға тиіс валюта интервенциясын кедергісіз қолдана алмауы;
құпиялығын сақтау қажеттілігі жағдай туғанда қолдану тоқтатылады;
инвестициялық құралдардың толық қамтылмауы.
Алтын валюта резервтеріне халықаралық құқық реттеу жағдайын талдай
Алтын валюталық резервінің ұлттық деңгейдегі анықтамасы ешкқандай заңда немесенормативтік
Заң валюталық құндылықтарға анықтама береді. Оларға:
а) шетел валютасы;
б) шетел валютасындағы бағалы қағаздар – төлем
в) қымбат металдар – алтын, күміс, платина және платина
г) табиғи қымбат тастар – алмаз, рубин, изумруд, сапфир
Ресей Федерациясының қымбат металдар және қымбат тастар Мемлекеттік қорына
Ресейде мемлекеттік материалдық құндылықтардың қалдығынан тұрады. Оны мобилдік мақсаттағы,
Халықаралық құқықтық реттеу алтынның рөлін резервтік актив ретінде қуаттандырады.
Алтын және басқа қымбат металдар Ресей Банкінде сатып алынады
2.2 ЖЕКЕ ЕЛДЕРДЕГI АЛТЫН ҚОЛДАНЫСЫ
Соңғы екi он жылдықтағы әлемiндегi алтынның олжасының географиялық құрылымы
Тынық мұхиттiң хауыздың бiр бөлiгiнiң оңтүстiк-батысындағы алтынның жаңа iрi
Алтын шығаруды аймақтық құрылымдағы маңызды жылжулары 90-шi жылдардың бойысында
Кесте 4.
Негiзгi ел-продуценттердiң алтынының олжасы
Ел 1995 ж.,
кг. 2005 ж.
кг % к 1995ж. Дүние жүзілік табыстағы
ЮАР 614071 399234 65,01 15,57
АҚШ 330000 298000 90,30 11,62
Австралия 243000 273010 112,35 10,65
Қытай 125000 190000 152,00 7,41
Канада 161402 148860 92,23 5,81
Индонезия 37983 135000 355,42 5,26
Перу 20582 157013 762,87 6,12
Ресей 146091 170872 116,96 6,66
Өзбекстан 70000 90000 128,57 3,51
Гана 31032 69707 224,63 2,72
Папуа-Жаңа Гвинея 71190 65200 91,59
Чили 33774 40000 118,43 1,56
Бразилия 85862 50500 58,82 1,97
Аргентина 1106 32486 2937,25 1,27
Филиппины 25609 40000 156,20 1,56
Зимбабве 18278 15469 84,63 0,60
Оңтүстік Корея 23263 26181 112,54
Мали 5700 57964 1016,91 2,26
Мексика 9891 20617 208,44 0,80
Қазақстан 24000 27000 112,50 1,05
Қырғызстан
Республикасы 1000 17000 1700,00 0,66
Колумбия 32118 20799 64,76 0,81
Қорытынды 2110952 2344912 111,08 91,45
Басқа да елдер 143266 219335 153,10
Дүние жүзінде 2254218 2564247 113,75
Алтынның өндiрiсi 10 жылдар бойы өсiрдi: Перуге 763 %ке
Iргелi де, ағымдағы да күл өндiретiн серiктестiктер алтынға (1996-2001
Бұл капиталдың геологиялық барлау жұмыстарының көлемдерiнiң кiшiрейтуi, тиiмсiз кенiштердiң
Артықшылықтарымен арзан еңбек болып табылған дамытатын экономикасы бар елдегi
1991-1992 жж. валюталық саясат. 11.06.91ж. «Қазақ ССР валюталық реттеу
Заңды тұлғалар меншік тұріне қарамастан сыртқы экономикалық қызметін жүргізуге
Азаматтарға валютаның шығуы (пайда бөлуі жөнінде) мағлұматсыз ағымдағы
1993 ж. валюталық саясат. ҚР-ң 14.04.93жылғы «Валюталық реттеу» туралы
1993 ж. Валюталық саясат. Валюталық нарыққа валюталық операцияларды
1994 ж. Валюталық саясат. Резидент заңды тұлғалардығ экспорт
2003-2005ж. Валюталық саясат. Ағымдағы жылы теңгенің ауысу
Жыл басында теңгенің АҚШ долларына девальвациясы 2,3%-ті
Валюталық режимнің либерализациясы 3-кезеңнен өтетін болды. 2-кезеңнің бағдарламасы 2005
2005-2007 ж. Валюталық саясат. Валюталық реттеу және валюталық
2007 ж. 1-қантарынан бастап валютлық операцияларды лицензиялау толығымен жойылады
Еркін айналымдағы валюталардың млн. доллармен есептегендегі 2004-2005 ж.
Алтын валюта активтерінің портфелін басқару. 9 таблицада және 4
Ішкі басқарымға жіберілген активтер нарықтық құны, 2005 жылдың аяғына
2005 жылдың Ұлттық фондтың АВ активтерінің портфелін басқару барысында
3 айға дейінгі Euribor фьючерстері
3 айға дейінгі Euribor опциондары
корпоративтік облигациялары
ипотекалық облигациялар. 10-interest (MBS)
валюталық «стради» опциондары
қайтарымды құнды қағаздар (continues call).
Ұлттық Банк басқармасының 2004 жылдың 27 тамызындағы
Алтынвалюта активтерінің ұзақ мерзімді потфелі. Ұзақ мерзімді АВ портфелінің
Ұзақ мерзімді АВ портфелінің базар бағасы 2005 жылдың
АҚШ долларымен алғанда, АВ активтерінің ұзақ мерзімді портфелінің пайдасы
5 сурет. 2005-2006 жылдарға арналған портфелінің құрылымы пайызбен.
ПҚ АҚШ долларымен ПҚ АҚШ-тың инфляциялық ЦБ
ПҚ стерлинг фунттарымен ПҚ канада долларымен
ПҚ австралия долларымен ПҚ жапон ийенасымен
ПҚ швейцария франкімен ПҚ евромен
ПҚ дания кронасымен ПҚ швед кронасымен
Жаңа инвестициялық стратегиясының қабылдануымен байланысты төртінші кварталдың
Инфляцияның өсу қаупіне байланысты портфельге құралдар қосылған болатын, олар
Субпортфельдің долларлық үстеме табысы 2005 жылы ішікі басқаруда
Үстеме табыстың кері жағдайына байланысты басқарма басына (-75) б.п.
Басқа валюталарға қарсы доллардың айдын бекітілуі инвестициялық
АВ активтерінің ұзақ мерзімді портфелінің пайдасы валюта корзинасы
Долларлық субпортфелдердің үстеме табысы 2005 жылды ішкі басқаруда
Ішкі және сыртқы басқарудағы АВ активтері ұзақ
Басқарушылар ақша қоры мен олардың эквиваленттерін 1,5%-дан 2005
АВ активтерінің қысқа мерзімді портфелі. Берілген субпортфельдің жалпы
Ішкі басқару бойынша субпортфельдің үстеме пайда комиссиялық марапаттау
АВ активтерінің қысқа мерзімді портфелі АВ активтері қысқа
АВ активті қысқа мерзімді портфелі 2005 жылға активтері,
АВ активті қысқа мерзімді портфелі (-)12,00% доллармен бейнеленді
АВ активтң жою портфелі. Берілген портфельдің нарықтағы
АВ активті қысқа мерзімді портфелі кіріс-шығыстарының көлемінің үлкен
АВ активтерді жою портфелі АВ активтерді жою портфелі
АВ активтерді жою портфелі ақша-кредиттік саясатың жүргізуіне
Алтынның портфель АП нарық бағасы 2004 жылдың басында
Алтын портфелі. Алтын, алтын валюталық активтер портфелінің нарықтық
2.3 ТАБЫЛҒАН АЛТЫН ҚОЛДАНЫСЫ ЖӘНЕ МӘСЕЛЕСІ
Алтындар негiзгi тұтынушылармен болып табылады:
•
•
•
•
Зергерлiк өнеркәсiп - (5-шi кесте) алтынның бiрiншi, бас тұтынушысы,
Арқасында өз сиректiгi, өңдеуге, әдемi сары түске және алтынның
Кесте 5
Зергерлiк өнеркәсiптегi қолдану алтындары
Көрсеткіш жылдар
1992 1994 1996 1998 2000
Алтынның олжасы 2237 2282 2361
Скрапатың ұсыныстары 487 619 641
Қорытынды (кесте.1+кесте.2) 2724 2901 3002
Потребление золота в ювелирной промышленности, включая скрап 2772
кесте. 4 в % кесте. 3 102
Зергерлiк өнеркәсiптегi алтынының тұтынуы, скрапты қоса
кесте 6
Зергерлiк өнеркәсiптегi қолдану алтындары
Аумақ (елдер ) Жиі қолданылатын 2001 ж. %
Индия субконтинент
Европа
Шығыс елдері
Шығыс Азия
Солтүстік Америка
Қытай
Латын Америкасы
Басқада елдер
Қорытынды 745
702
556
488
177
161
98
79
3006 25
24
19
16
6
5
3
2
100
Зергерлiк өнеркәсiп тұтынылатын кестелер көрiнгендей 6, 60% алтыннан астам
Зергерлiк бұйымдарды тұтыну (7-шi кесте) жыл 50 тдтi асатын
Кесте 7
2001 жылдағы зергерлiк бұйымдарын зергерлiк өнеркәсiптегi қолдану алтындары және
Страна Потребление золота в ювелирной промышленности Потребление
Индия
АҚШ
Қытай
Сауд Арабия
Египет
Италия
Индонезия
Япония
Турция
Англия
Оңтүстік Корея
Таиланд
Франция
Испания
Ресей 654
158
161
137
96
479
97
38
132
48
76
75
26
3
~ 615
381
184
153
116
92
91
51
83
82
64
53
52
53
49
Кестелерден 7 АҚШта, Қытай, зергерлiк бұйымда сұраныстың тағы басқа
Әлемнiң зергерлiк өнеркәсiбiндегi бастаушы жағдайы 2001 жылда зергерлiк бұйымдарды
Алтындар екiншi тұтынушыны зергерлiк өнеркәсiптен кейiн электроника болып табылады.
Он жасар мерзiмге электроникада алтынның қолдануындағы өзгерiстерi 8кестеде
Кесте 8
Электроникадағы қолдану алтындар
Елдер, көрсеткіштері 1990 г. 1995 г.
Дүние жүзінде
оның ішінде
Жапония
АҚШ
СССР (1990 г.), СНГ (1995 г.)
Оңтүстік Корея
Тайвань, Сингапур, Гонконг 216
66
66
64
4
4 209
76
76
18
11
10 283
106
106
13
64
14
Электроникадағы өзi алтынның iрi тұтынушысы - Жапония. Соңғы жылдардың
Алтындар тұтынушылармен қатар электрондық өнеркәсiппен тағы басқа салаларды сөз
Стоматологиядағы алтынының қолдануы салыстырмалы тұрақты. Ол жыл деңгейде 66
Алтындар шамалы санның тұтынушысы фармацевтикалық өнеркәсiп және дәрiгерлiктегi кейбiр
Қабiлеттiлiктен бұл емес асыл металл ең алдымен дәрiгерлiктегi алтынның
Алтынның мемлекеттiк емес тұтыну болып жататын процесстер шартты бағалай
Сонымен бiрге алтындар негiзгi тұтынушыларға жатады: тезавраторлар - мынау
Талпыныстар қолдардың бөлiндi болатын алтынның саны бағаласын әлденеше қолданды.
Экономисттар тезаврирлеген алтынның негiзгi бөлiгi тұрақты орташа молшылықтың адамдарында
Иелiк бөлiндi болатын алтын бiр қалыпты өте бөлiп берген.
Тезаврирлеген алтынның негiзгi бөлiгiнiң азиялық елдерiнiң арасында орташа молшылықтың
Есептеулердiң талдауы, шығарылған шетелдiк мамандары, және ресейлiк көз жариялалған
Кесте 9
Жиналған алтынның шамамен үлестiрiлуi
Қолдану түрі 1990 г. 1995 г.
мың. т % мың. т %
Барлығы
оның ішінде:
Мемлекеттiк резервтер, мемлекетаралық ұйымдардағы қорларын қоса
Өнеркәсiптiк және көркем тұтыну
Тезаврация
105
36
41
28
100
34
39
27
114
34
50
30
100
30
43
27
140
31
83
26
100
22
59
19
Қорытынды: Соңғы екi он жылдықтағы әлемiндегi алтынның олжасының географиялық
Алтындар негiзгi тұтынушылармен болып табылады: зергерлiк өнеркәсiп; экономиканың электрондық
Өткен ғасырларда қазақ әйелдерінің киімдеріне зергерлік
Қазақ халқы ежелден күмістің адамға
Сондықтан әр қазақ әйелі қолына
Қыз балалардың әшекейлері бала негізінен тұрмысқа
Орта Азия мен Қазақстанның зергерлік бұйымдарын зерттеуші
Басқа тағылатындар.
Мойынға және кеудеге тағылатындар.
Әшекейлі белдіктер.
Аяқ-қол әшекейлері
Бұлар өз тарапынан тағы бірнеше түрге
Өлкемізде тараған зергерлік бұйымдардың өзіндік ерекшілігін
Музей қорына түскен әрбір заттың өзіндік
Зайсан ауданы Пржевальск селосының тұрғыны
Күміс өте қымбат бағаланғандықтан, ол әркімдердің қолына
Боран селосының тұрғыны Сұлтанғазы Сүлейменов Түсіпбекұлы апасы
Содан үйлерінде күміс теңгелер пайда болып, сол Қарашілік
Ал, енді екі пар қоза сырғаларды (ШК-ХХVІІІ-10867
Әсіресе, әшекей заттарды байлар көп және
1989 жылы Ұлан ауданының Жанұзақ ауылына барған сапарымызда
"Алтын- күміс тағынбаймыз,
Опа алып жағынбаймыз.
Байларға біз бағынбаймыз", - деді .
Ешқандай зат алмасақ та ол кісіге
Сөз соңында айтайын дегенім, кейінгі кездері жастар
Қазақтың әшекей бұйымдары – халықтық қолданбалы өнеріміздің ғана емес,
XIX ғасырдағы орыс әдебиетшісі А.Евреиновтың жазба еңбектеріне сүйінсек, тувалықтар
Атырау облыстық тарихи-өлкетану мұражайы қорындағы жинақталған дәстүрлі өнер коллекцияларының
Алтын мен күмісті, асыл тастар мен сүйекті сән-салтанат үшін
Атырау жеріндегі зергерлердің қолынан шыққан әшекей бұйымдар өзгеше бір
Негізгі өңіржиектің мағынасы ұрпақтың көбеюі, өсіп-өркендеуіндегі ананың орны және
Қазақ әйелдерінің киімдерінде сан алуан өрнекпен бедерлеу арқылы камзол,
Өлкеміздегі зергерлердің жасаған білезіктері жалпақ, күрделі әрленіп, ұлттық нақышта
Қазақстан аумағында тау-кен ісі мен металлургия
Темір өндірісі біздің заманымызға дейін VIII—VII ғасырларда
Ежелгі металлургтер көптеген әр түрлі құралдарды пайдаланды. Тау-кен өндірісінің
Одан әрі кен шикізаттарын уақтап-балқытуға арналған анағұрлым жеңіл түрдегі
Әрі қарай металды кеннен балқытып алу кезеңіне келейік.
Ауаны жіберу екі нұсқа арқылы жүзеге асырылады: 1)
Металлургия өндірісін жетілдіру қорытпаларды алуға мүмкіндік берді,
Қоланың құрамында қорғасынның, құшаланың (мышьяк ), никельдің және
Ерте темір ғасыры кезеңінде Қазақстандағы тайпалар темір өндіруді
3-ШI ТАРАУ. ӘЛЕМДIК НАРЫҚТАҒЫ АЛТЫННЫҢ ҚАЗIРГI КҮЙI
3.1 ТАБЫЛҒАН АЛТЫН ҚОЛДАНЫСЫ ЖӘНЕ МӘСЕЛЕСІНІҢ ШЕШІМІ
Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар. Әдетте таза, асыл металдардаң зергерлік
Қорытпадағы асыл металдың құрамы оның сынамасын айқындайды. Көптеген елдерде
АҚШ-та , Ұлыбритания мен Швейцарияда караттық жүйе
Зергерлік және басқа бұйымдар дайындауға рұқсат етілетін асыл металдар
Алтынның 583-сынамалы қорытпасы неғұрлым кең тараған; бұл сынаманың қорытпасының
Күмістің 875-сынамалы қорытиасы неғұрлым кең тараған. Оны әшекей заттарын
Күміс және жез бұйымдардың тым тез тотығып кетпеуі үшін
Бұл тастар шартты түрде бағалы, жартылай бағалы және әшекейлік
Зергерлік істе бойында табиғи асыл тастардың барлық қасиеті бар
Зергерлік бұйымдарды кұту. Зергерлік әшекей ұйымдарында адам денесі.
Алтын және күміс бұйымдарға тиген йод та
Егер тас қондырылып асыл металдан жасалған немесе тас қондырылмаған
Тым қатты ластанған бұйымдарды зергерлік шеберханаларда таз арттыру керек.
Қазақтың әшекей бұйымдары – халықтық қолданбалы өнеріміздің ғана емес,
XIX ғасырдағы орыс әдебиетшісі А.Евреиновтың жазба еңбектеріне сүйінсек, тувалықтар
Астана қаласының тарихи-өлкетану мұражайы қорындағы жинақталған дәстүрлі өнер коллекцияларының
Алтын мен күмісті, асыл тастар мен сүйекті сән-салтанат үшін
Өлкемізде жасау тәсілі, өрнектелуі және пішіні жағынан өзіндік кәсіптік
Астана жеріндегі зергерлердің қолынан шыққан әшекей бұйымдар өзгеше бір
Негізгі өңіржиектің мағынасы ұрпақтың көбеюі, өсіп-өркендеуіндегі ананың орны және
Қазақ әйелдерінің киімдерінде сан алуан өрнекпен бедерлеу арқылы камзол,бешпенттердің,
Қапсырма ілгектер екі бөліктен тұрады және пішіндері де әр
Өлкеміздегі зергерлердің жасаған білезіктері жалпақ, күрделі әрленіп, ұлттық нақышта
Зергерлік бұйымдар асыл металдарды (алтын, күміс, платина және палладийді)
Зергерлік бұйымдардың сынамасы Әдетте таза, асыл металдардан зергерлік бұй-
Қорытпадағы асыл металдың құрамы оның сынамасын айқындайды. Көптеген елдерде
1927 жылға дейін Россияда сынаманы белгілеудің мыс- қалдық жүйе
АҚШ-та, Ұлыбритания мен Швейцарияда караттық жүйе қабылданған. Бұл бойынша
Зергерлік және басқа бұйымдар дайындауға рұқсат етілетін асыл металдар
Алтынның 583-сынамалы қорытпасы неғұрлым кең тараған; бұл сынаманың қорытпасының
Гауһар тасты әсемдік бұйымдарды дайындау үшін ақ алтын деп
Сондықтан кең қолданылмайды. 375 сынамалы алтын қорытпасының құрамында алтын
Күмістің 875-сынамалы қорытпасы неғұрлым кең тараған. Оны әшекей заттарын
Бағалы сәндік тастар Әсем нақышталып жасал- ған зергерлік бұйымға
Бұл тастар шартты түрде бағалы, жартылай бағалы және әшекейлік
Зергерлік істе бойында табиғи асыл тастардың барлық қасиеті бар
Зергерлік бұйымдарды күту Зергерлік әшекей бұйым- дарында адам денесі
Әшекей заттарын сынап пен күкірт негізінде жасалған косметикалық бұйымдарды
Егер тас қондырылып асыл металдан жасалған немесе тас қондырылмаған
Алтын жалатқан бұйымдарды щеткамен неғұрлым сирегірек жуған жөн. Інжу,
Алтынның жасалған ірі бұйымдарды (мәселен ыдыс-аяқтар мен бөлменің ішкі
3.2 ӘЛЕМДIК НАРЫҚТАҒЫ АЛТЫННЫҢ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
Бағалы металлдарға мүдденiң көрiнетiн төмендетуi туралы қорытынды жасау мүмкiн
Алтынның сатуларын активизацияларға қосымша түрткiмен (мвф ) халықаралық валюталық
Жан жағынан алып қарағанда, рынокқа қатысуштар сияқты ағымдағы деңгейлермен
Ұсыныс. Бөлтек-бөлтегiлгендiк шығындардың қысымымен күл өндiретiн елдердiң Ключевоелерiндегi олжасының
Бағалардың өсуiн шара бойынша барлық пайдалырақ болып қалыптасатын бұл
Осы көлем, жан жағынан алып қарағанда, бiрнеше жылдар ағымында
Не сонымен бiрге күмән алтынды сатуға базарға түсуге жоспарлалатын.
Сұраныс. бiрiншi кезектеге глобалдi экономикалық дағдарысты дамытуды жүрiс бойынша
Бұл ең алдымен әлемдiк экономикадағы ахуалдың дамытуы туралы инвесторлардың
Дамыған елдер осы уақытта алтын, жақтан дамитын экономикаларды сатуға
Салдар қалай, ниет елдердiң қатарының Цбында барлық көбiрек өз
Тежегiш фактор өнеркәсiп сұраныс жақтан болып табылады, ең алдымен
Сонымен бiрге дехеджирования процесстердi жалғастырған күл өндiретiн серiктестiктердiң позициясын
Алтындар нарықтың перспективасы сайып келгенде, негiзiнен позитивтi бағаланады. Аралық
Американдық доллар үшiн құнсыздану сценариының iске асыруы алтын бойынша
Қорытынды. Ол алтындар керiсiнше заң демонетизациясы халықаралық валюта-несиелiк қатынастарда
Алтынның базар нарғының құрастыруы - көп фактор процесс: ол
Перспективы рынка золота оцениваются позитивно, но в последнее время,
Валюталық салада алтынның рөлiндегi негiзгi өзгерiстерiн қарап шығамыз. [20]
1. Несие қаржылары iшкi және халықаралық айналымнан алтындарды ығыстырды.
2. үндеуден алтынның күтуi бар қазыналарының бiлiмнiң құралы қалай
Бұл функциялары дегенмен мұздап кеткен айналып кетпедi: айтарлықтай өзгергендiгiменнен,
Орнын толтыруды процессi бар дербес тезаврацияның байланысы инфляция және
Көлем алтын қор елдiң позициясын валюталық-қаржы қамтып көрсетедi және
(әлемнiң 85% шақты алтындай резервтерi) алтындар негiзгi ұстаушы бастаушы
Дүниелiк өндiрiстегi елдiң позицияның өзгеруi және саудаға сәйкес олардың
Жапонияларда 1974 жылдағы алтынының импорты және 1978 жылдағы оның
Тұрақты құбылыспен (мвф-шы, 2 мың тқа, Еуропалық орталық банкте
Мемлекеттiк және әлемдегi алтынның олжасына тең болдың (60 мың
Қазiргi тауар өндiрi және де ретiнде нақты резервтiк активтердiң
3. Алтынның функцияларында бұл сонымен бiрге дүниелiк қазыналар өзгерiстер
Бiрiншiден, халықаралық есептердегi тiкелей оның қолдануының қажеттiлiгiн қопарылып түстi.
Екiншiден, алтын дүниелiк ақшаларды олардың үш түрлi тағайындауы сақтай
Алтын және барлығына ортақ ерекше тауар осы күнге дейiн
Валюталық дағдарыстар аумалы валюта алтындарға алтындай қызбалардың формасында қашулармен
Ол алтындар керiсiнше заң демонетизациясы халықаралық валюта-несиелiк қатынастарда нақтылы
Кейбiреулер (Франция, Швейцария) мемлекеттiк Запасоволардың толықтыруы үшiн бәсеке саудаларда
Орталық банктер төлем балансының тапшылықты өтеуi және сыртқы борыштарды
Ел-мүшелердiң 20% ресми алтындай Запасоволарының Евсiне экюдi эмиссияның жартылай
Алтындай резервтердiң көлемi елдердiң валюталық - экономикалық жағдайына байланысты
Сайып келгенде, алтын және қазiргi шарттарда валюталық металлдың нақтылы
Бiрiншiден, алтындар әлемдiк нарықтың ерекшелiктерiмен алтын ретiнде сақтандыру және
Алтынның нарықтарының жұмыс жасауының ерекшелiктерi. Нарықтар бұл үйреншiктi кесектердiң
Кесектердiң салмағы тезаврация сұранысының қанағаттандыруының мақсатымен 1-10 гке дейiн
Алтындар ерекше сұраныспен базарға (алтын монета стандарттың мерзiмi) ескi
Ретiнде заңды төлеу құралының дiлдәлерiнiң шығарылымы салық өндiру олардың
Алтын парақтар, пластинкалардың түрiнде, сым, алтындай сертификаттар сонымен бiрге
Алтынның қосарлы баға ықпал ететiн факторлар. Алтындай ақшалар екi
Ол алтын стандарттың жоюларынан кейiн несие қаржы бейнеленген алтынның
Алтынның мемлекетаралық бағаны реттеуi нарықтық баға жасаушы факторлар жеңе
Ресми нарықта долларды тұрақтылықтың көрiнетiндiгiнiң сүйемелдеуi үшiн кемiтiлген ресми
Валюталық және энергетикалық дағдарыстарды түптеулер шарттардағы 1973 жылдың қарашасында
Алтындар әлемдiк нарықтың қазiргi дамытуын тағы бiр ерекшелiкпен металлға
Дүниелiгi олжаның құрылымында бастаушы елдердiң еншiсiн жемiрiледi және еншiсi
Бұдан басқа, соңында 1990-шi - 2000-шi (Нидерланды, Белгiя, Австралия,
Таблица 10
декабрь 1970 г. – 36 декабрь 1988 г.
январь 1980 г. – 850 шілде 1994 г.
декабрь 1980 г. – 610 декабрь 1997 г.
декабрь 1984 г. – 320 сәуір 1999 г.
февраль 1985 г. – 284 октябрь 1999 г.
декабрь 1987 г. - 500 ноябрь 2003 г.
1979-1980 жылда көрiнбеген алтындай қызбаға Батыс елдерi, алтынның қосарлы
Алтынның бағаны төмендетуiне тенденция оның жоғарылатуының найзаларымен кезектестiредi. Осылай,
Алтынның әлемдiк нарықтарының қызметiне алтынның екi жақты мәртебесi бiр
ҚОРЫТЫНДЫ
Асыл металлдардың нарығының негiзгi секторы алтынның нарығы болып табылады.
Соңғы екi он жылдықтағы әлемiндегi алтынның олжасының географиялық құрылымы
Алтындар негiзгi тұтынушылармен болып табылады: зергерлiк өнеркәсiп; экономиканың электрондық
Ол алтындар керiсiнше заң демонетизациясы халықаралық валюта-несиелiк қатынастарда нақтылы
Алтынның базар нарғының құрастыруы - көп фактор процесс: ол
Алтынның нарығының перспективалары позитивтi бағаланады, бiрақ бағалы металлдарға мүдденiң
Дипломдық жұмысты қорыта келгенде, алтын
Біріншіден, тек ақшаға айырбастау арқылы ғана
Екіншіден, әр адамның еңбектегі, яғни қоғамдық
Үшіншіден, айырбас үрдісінде ақшаның делдалдық етуімен
Жалпы, алтын реформалары мынадай әдістер
-жаңалау, яғни құнсызданған ақша бірлігін жою туралы және
-қалыпқа келтіру,яғни ақшаның бұрынғы алтындық құрамын немесе валюталық бағамын
-деноминация, яғни "нольдерді қысқарту" әдісімен ақшаның номиналдық құнын ірілендіру.
-Қазақстанда 1922-1924 ж.ж.,1947 жылы ақша реформалары ,1961 жылы баға
Ұлттық валюта тәуелсіз егемен мемлекттің міндетті рәміздерінің бірі болып
Ал Теңгенің ҚР Ұлттық Валютасының тарихы Президенттің 1993 жылғы
Ақшаның металл теориясы 15-17 ғғ. Ерте кезендерінде, яғни капиталдың
Аталған теорияны ұстанушылар қоғам байлығының қайнар көзі сыртқы сауда
Германияда 19ғ. Екінші жартысында алтынмонетарлық стандарттың енгізілуімен металл ақшаның
2-ші метаморфоза бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін болды, оның өкілдері
Ақшаның металл теориясының 3-ші метаморфозасы екінші дүниежүзілік соғыстан кейін
Бреттон-Вуд валюта жүйесі қирағанда 20 ғ-дың 70 жылдарының басында
Мемлекттік капиталистік монополизмнің идеологы, ағылшын экономисы Дж. Кейнс өзінің
Сонымен,Кейнс номинализмнің тәжірибиелік мақсаты-алтын стандартты жойып, қазаз ақшаның айналымғаеркін
Қазіргі таңда номинализм- ақша болмысының мәселесі жөніндегі үстем теориялардың
Номиналистік теорияның пайымдауынша, қағаз ақша адам еркімен пайда болды,
Сонымен, номиналмзм теориясының сипаты: ақша тауардан ғана пайда болмайды,
ПАЙДЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Блеутаева К.Б. Ақша және банктер. Оқу құралы.
Ғабжалелов Хайролла. Теңге. Алматы,2003. 212 б.
Сейтқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер. Оқулық. Алматы «Экономика»,
Байназаров Ғ. Теңге маған тарихи жауапкершілікті
Мәжитов Д.М. Басты мақсат – тұрақтылықты ұстау.
Тобаяқов Б. Тәуелсіздік рәмізі немесе
Әубәкіров Я., Нәрібаев К., Есқалиев М., Жатқанбаев Е.,
ҚР Президентінің ұлттық валютаның 10 жылдығына
Донских А. Теңгенің жаңа дизайны: сіз
Нысанбаев Ә. Тәуелсіз елдің ұлттық
Кәпқызы Е. Теңге мүшелге толды.
Кәпқызы Е. Теңге және ұлттық
Сәйденов Ә. ҚР-ң ұлттық банкі хабарлайды,
ҚР-сы Ұлттық Банкінің ресми хабары. «Көшпенділер
Современная экономика: многоуровневое учебное пособие. Мамедов О. Ю., М.,
Борисов С. М., Регулирование российского рынка драгоценных металлов: новые
Борисов С. М., Мировой рынок золота: тенденции и статистика.//
Балабанов И.Т. Драгоценные металлы и драгоценные камни. - М
Борисов С.М. Регулирование российского рынка драгоценных металлов: новые
Положение о совершении кредитными организациями операций с драгоценными
Предприятия на внешних рынках: внешнеторговое дело. Под ред. С.И.
РИА «Новости»
Энциклопедия предпринимателя под ред. С.М. Синельникова - СПб. ТОО
2